Από το αρχείο του αειμνήστου προέδρου της Παλαιοκερασιάς Φθιώτιδας Γεωργίου Δημ. Αλεξόπουλου (1895-1947)

                                                                                                                       Ευχαριστούμε θερμά την

                        οικογένεια Αλεξόπουλου

                        για την αποστολή του

                         αρχειακού υλικού

Σε μια ευγενική χειρονομία οι απόγονοι της οικογένειας του αειμνήστου προέδρου της Παλαιοκερασιάς Γεωργίου Δημ. Αλεξόπουλου (1895-1947) μας απέστειλαν σε ψηφιακή μορφή το αρχείο του, το οποίο αποτελείται από φωτογραφίες και έγγραφα. Ορισμένα έγγραφα, όπως για παράδειγμα αυτά που αφορούν τα αποτελέσματα των εκλογών της 31ης Μαρτίου 1946 στην Παλαιοκερασιά, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τοπική ιστορία του χωριού. Προηγείται η δημοσίευση των φωτογραφιών και ακολουθούν τα έγγραφα κατά χρονολογική σειρά αρχίζοντας από τα παλαιότερα.

Α. Φωτογραφίες:

   

α

β

Εικ. 1αβ. Στη μέση ο Γεώργιος Δημ. Αλεξόπουλος. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας (Εικ.1β) αναγράφεται: «Μπακόγι(ω)ργος Παναγ(ιώτης) Αλεξόπουλος Γεώργιος Στεργίου Ευ(ά)γγ(ελος)» και «Γαλλία Οράνζ την 18-1-1918».

Οι εικονιζόμενοι συμμετείχαν προφανώς σε κάποια στρατιωτική αποστολή στη σύμμαχο Γαλλία κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Η πόλη Οράνζ της Προβηγκίας βρίσκεται στη νότια Γαλλία. Υπαινιγμός για την αυστηρή πειθαρχία του στρατοπέδου της Οράνζ καταγράφεται σέ εφημερίδα της Μυτιλήνης εκείνης της εποχής: “...Αλλ’ οι άνδρες της φρουράς του «Μερσεντές» είνε «τάφοι». Διαλεγμένοι μεταξύ των πλέον εμπίστων, εξωκειώθησαν πλέον εις την στρατιωτικοδιπλωματικήν υπηρεσίαν των υπό την αγρυπνούσαν απειλήν της «οκτάρας» ή της εξαποστολής των εις το στρατόπαιδον της «Οράνζ» την οποίαν επισείει επί της κεφαλής των ο άφθαστος εις δραστηριότητα, αλλά και γλυκυτάτην αυστηρότητα μοίραρχος κ.Μάνως Τσάκωνας ο ... στρατιωτικός διοικητής του «Μερσεντές»...”. (πηγή: εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ, φύλλο 878/19-08-1919, πρωτοσέλιδο.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι έξι ημέρες πριν τη φωτογράφιση των εικονιζόμενων, στις 12 Ιανουαρίου 1918, έφτασε στην Αθήνα για επίσημη επίσκεψη ο Γάλλος αρχιστράτηγος Γκιγιωμά (γαλλ. Marie Louis Adolphe Guillaumat) (φωτογραφίες από την επίσκεψή του στην Αθήνα βλέπε στην ανάρτηση «190 χρόνια σχολή Ευελπίδων»).

 

 

 

Εικ. 2. Στη φωτογραφία εύζωνας με την επίσημη στολή του. Δυστυχώς στο πίσω μέρος της φωτογραφίας δεν υπάρχουν γραπτές πληροφορίες για τον εικονιζόμενο, ούτε το έτος χρονολόγησης.

Αν δεν είναι ο ίδιος ο Γεώργιος Δημ. Αλεξόπουλος τότε ίσως είναι ο αδερφός του Ιωάννης που σκοτώθηκε στο Καλέ Γκρότο (κατάληψη υψώματος Ουλού Ντάγ) πολεμώντας με το 3/40 Σύνταγμα ευζώνων (βλέπε το επόμενο τεκμήριο στην Εικ.3αβ). Υπάρχει κάποια πιθανότητα να είναι ο άλλος αδελφός τους Χρήστος, ο οποίος κατέγραψε τις πολεμικές εμπειρίες του σε ημερολόγιο, πολεμώντας με το 5/42 Σύνταγμα ευζώνων. Σίγουρα πάντως πρόκειται για κάποιο πρόσωπο από την οικογένεια ή στενό συγγενή του Γεωργίου Δημ. Αλεξόπουλου.

 

Β. Έγγραφα:

 

 

Εικ. 3α. Βεβαίωση για το θάνατο του Ιωάννη Δημ. Αλεξόπουλου στη μάχη της 16ης Αυγούστου 1921 «παρά το Καλέ Γκρότο» (μάχη κατάληψης του υψώματος Ουλού Ντάγ).

Η βεβαίωση αναφέρει τα εξής:

«3/40 Σ/μα Ευζώνων          5^ος Λόχος/

Βεβαίωσις/

Ο κάτωθι υπογεγραμμένος Συνταγματάρχης του Πεζι/

κού Εδιπίδης Αλέξανδρος Δ/τής του άνω Σ/τος βεβαιώ ότι/

ο στρατιώτης Αλεξόπουλος Ιωάννης του Δημητρίου καταγωγής/

εκ Τσερνοβίτι-Φαλάρου-Φθιωτιδοφωκίδος υπηρετών εις το υπ’/

εμέ Συν/μα εις τον 5^ον Λόχον εφονεύθη κατά την μάχην της 16^ης/

Αυγούστου παρά το Καλε-Γκρότο.-/

Εν ΤΤ 930 τη 19 Αυγούστου 1921/

ο/

Διοικητής του Συν/τος»

Η παραπάνω βεβαίωση αποτελεί δυστυχώς την απάντηση στο ερώτημα που απηύθυνε εγγράφως προς τη διοίκηση του 2^ου Συντάγματος πεζικού ο άλλος αδερφός τους, ο Χρήστος Δημ. Αλεξόπουλος (Εικ. 3β).

 

 

Εικ. 3β. Αίτηση πληροφορίας του Χρήστου Δημ. Αλεξόπουλου. (πηγή τεκμηρίου: αρχείο Χρήστου Δημ. Αλεξόπουλου).

Η αίτηση προέρχεται από το αρχείο του Χρήστου Δημ. Αλεξόπουλου και αναφέρει τα εξής:

«Αίτεισις./

Ο Στρατιώτης Αλεξόπουλος/

Χρίστος αιτεί όπος/

ο λόχος του ζητίση πλιρο-/

φορίες από το 2^ον Πεζι(κον)/

Σύν/μα όπος μάς πλιρο/

φορέση διά την υγείαν/

του αδελφού του.».

Ο Χρήστος Δημ. Αλεξόπουλος στο ημερολόγιό του ανέφερε συχνά για τα αδέρφια του τον «Γιάννη» και τον «Γεώργιο» [βλέπε αποσπάσματα από το ημερολόγιό του στην ανάρτηση: Τσερνοβίτι: Η συμμετοχή των κατοίκων του Τσερνοβιτίου στις Εκστρατείες Ουκρανίας και Μικράς Ασίας (1919-1922).]. Και τα δύο αδέρφια του υπηρετούσαν στο 2^ο Σύνταγμα πεζικού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας.

Μετά τις επιχειρήσεις Μαρτίου 1921 προς Αφιόν Καραχισάρ, ο Γιάννης αποσπάστηκε ή μετατέθηκε από το 2^ο Σύνταγμα πεζικού στο 3/40 Σύνταγμα ευζώνων της ΙΧ Μεραρχίας και ο Χρήστος δεν μπορούσε να τον συναντήσει. Τότε απευθύνθηκε εγγράφως με Αίτηση προς το λόχο του για να ενημερωθεί επίσημα για την υγεία του αδερφού του (Εικ.3β). Η Αίτηση στάλθηκε μετά τον Απρίλιο του 1921 και την επιστροφή τους στο Ουσάκ. Είναι άγνωστο αν υπήρξε επίσημη απάντηση από τον 11ο λόχο του ΙΙΙ Τάγματος του 5/42 Συντάγματος ευζώνων στον Χρήστο.

Ο Γιάννης με το 3/40 Σύνταγμα ευζώνων πολέμησε στις Επιχειρήσεις προς Άγκυρα το καλοκαίρι του 1921. Στις 16 Αυγούστου 1921 σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στο Καλέ Γκρότο κατά την κατάληψη του υψώματος Ουλού Ντάγ: «Το μεσημέρι της 16^ης Αυγούστου δύο τάγματα Ευζώνων επετέθησαν με εφ’ όπλου λόγχη κατά του Ουλού Ντάγ και επί πέντε ώρες πολέμησαν σώμα με σώμα. Πήραν το οχυρό. Αλλά άφησαν στο πεδίο της μάχης να κείτονται περισσότεροι από 250 Εύζωνοι και οι μισοί αξιωματικοί τους.» (πηγή: Νικολάου Ι. Μέρτζου, Η Μικρασιατική Εκστρατεία. Φωτογραφίες Θεοδώρου Νικολέρη, Θεσσαλονίκη 2008, σελίδα 172.) (Εικ.4αβ). Μεταξύ των νεκρών ευζώνων ήταν και ο Γιάννης.

 

 

 

α

β

Εικ. 4αβ. Χάρτης του λόφου του Ουλού Ντάγ (τουρκ. Uludag tepesi) (Εικ.4α) και φωτογραφία του σήμερα (Εικ.4β). Κατά τη μάχη για την κατάληψη του υψώματος σκοτώθηκε ο Ιωάννης Δημ. Αλεξόπουλος. (πηγή φωτογραφίας: Google maps).

Σύμφωνα με μαρτυρία του Αλεξάνδρου Δημ. Αλεξόπουλου, όπως την μετέφερε ο Χρήστος Δημ. Αλεξόπουλος, ο Χρήστος με δυσκολία αναγνώρισε τον νεκρό αδερφό του γιατί ήταν κατάμαυρος και καμένος από τον κουρνιαχτό της μάχης και τα εχθρικά πυρά (βλέπε και Αλεξόπουλος Ιωάννης του Δημητρίου (;-1921) στην ανάρτηση Τσερνοβίτι: Η συμμετοχή των κατοίκων του Τσερνοβιτίου στις Εκστρατείες Ουκρανίας και Μικράς Ασίας (1919-1922).].

 

 

 

Εικ. 5. Παλαιοκερασιά Φθιώτιδας. Ο δρόμος με τη γαλάζια διαγράμμιση είναι η οδός Ιωάννη Αλεξόπουλου. (πηγή φωτογραφίας: Google Earth).

Η έρευνα αυτή έδωσε απάντηση μετά από πολλά χρόνια στην παιδική απορία μου για την ονομασία του δρόμου εμπρός από το πατρικό μου σπίτι. Παίζοντας στην αυλή του σπιτιού, κατά τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου που έμαθα ανάγνωση, διάβαζα στη γαλάζια πινακίδα με λευκά γράμματα, που ήταν στερεωμένη στον πέτρινο τοίχο του απέναντι γειτονικού σπιτιού: «ΟΔΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ». (Εικ.5).

 

 

 

Εικ. 6. Αποδεικτικό πληρωμής φόρου ελαίου του 1931.

 

 

 

Εικ. 7. Αποδεικτικό πληρωμής φόρου αγροφυλακής του 1935.

 

 

 

α

β

γ

Εικ. 8αβγ. Αποδεικτικά απογραφής της 16ης Οκτωβρίου 1940 της οικογένειας του Γεωργίου Δημ. Αλεξόπουλου.

 

 

 

Εικ. 9. Βεβαίωση κατοχής βοδιού υπογεγραμμένη από τον πρόεδρο της Καλοσκοπής του 1945.

 

 

 

Εικ. 10α. Διαβιβαστικό αντιγράφου της πράξης αποτελεσμάτων διαλογής ψήφων των βουλευτικών εκλογών της 31ης Μαρτίου 1946.

 

 

 

Εικ. 10β. Την Κυριακή 31 Μαρτίου 1946 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές από την κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη. Στο παραπάνω τεκμήριο δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των εκλογών στην Παλαιοκερασιά.

Το κείμενο αναφέρει τα εξής:

«Αριθ.7

Εν Παλαιοκερασιά Φθ/δος σήμερον την 31 Μαρτίου 1946 ημέραν Κυ-/

ριακήν κ΄ ώραν 22.10! (10.10 μ.μ.) η κατά τα ανωτέρω Εφορ. επιτροπή/

μετά την περάτωσιν της διαλογής των ψηφοδελτίων και το κλείσιμον των/

οικείων πινάκων προέβη εις την αρίθμησιν των ψήφων εξ ής προέκυ-/

ψαν τα ακόλουθα αποτελέσματα. Η διαλογή επερατώθη την αυτήν/

ημέραν της εκλογής, ήτοι την 31 Μαρτίου 1946, ώραν 22 (10 μ.μ.)/

Σύνολον εκλογέων εγεγραμμένων εν τώ εκλογικώ καταλόγω και εν πα-/

ραρτήμασιν κατά τα εν τη ανωτέρω υπ’ αριθμ. 6 πράξιν διακόσιοι/

είκοσι δύο <222>. Εκ τούτων έλαβον μέρος εις την ψηφοφορίαν και/

εψήφισαν εκατόν είκοσι και είς <121>. Εντός της κάλπης <ψηφοδόχου/

κιβωτίου> ευρέθησαν φάκελλοι εκατόν είκοσι και είς <121> ακρι-/

βώς όσοι και οι ψηφίσαντες. Εκ των ψηφοδελτίων ανεγνωρίσθη-/

σαν ως έγκυρα μέν εκατόν είκοσι <120>, άκυρον δε έν <1>, μηδε-/

νός ψηφοδελτίου προσβληθέντος ως ακύρου, αλλά κηρυχθέντος εγκύρου./

Εκ των ψήφων τούτων έλαβεν ο Συνδυασμός του κόμματος των/

Φιλελευθέρων ψήφους τέσσαρας <4>, ο της Ηνωμένης παρατά-/

ξεως Εθνικοφρόνων ψήφους εκατόν δέκα πέντε <115> και ο της/

Εθνικής Πολιτικής Ενώσεως μίαν <1>. Περαιτέρω εκ των μεμονω-/

μένων υποψηφίων ουδείς έλαβε ψήφον.-Ψήφους προτιμήσεως έλα-/

βον εκ μέν του Συνδυασμού του κόμματος των Φιλελευθέρων ο Ευστά-/

θιος Μαλαμίδας δύο <2>, ο Σταύρος Βελλόπουλος μίαν <1> και ο Κων-/

σταντίνος Ψύλλος μίαν <1>. Εκ του συνδυασμού της Ηνωμένης Πα-/

ρατάξεως Εθνικοφρόνων Λαϊκού Κόμματος, Εθνικών Φιλελευθέρων/

και συνεργαζομένων κομμάτων ο Δημήτριος Χατζίσκος ψήφους/

τεσσαράκοντα τέσσαρας <44>, ο Γεώργιος Αστερίου μίαν <1> ο Ευθύ-/

μιος Δεδούσης δέκα τρείς <13>, ο Λάμπρος Ευταξίας μίαν, ο Βασίλει-/

ος Κρίκος δύο <2>, ο Αθανάσιος Μαυροειδής τέσσαρας <4>, ο Χρή-/

στος Παναγιούλας δύο <2>, ο Στέλιος Πανουργιάς μίαν, ο Νικόλαος/

Πετρίδης εκατόν δώδεκα <112>, ο Γεώργιος Πλατής επτά <7> και

ο Χρήστος Στεργιόπουλος δύο <2>. Και τέλος εκ της Εθνικής Πολιτικής/

Ενώσεως ουδείς έλαβε ψήφον προτιμήσεως. Εφ ώ κ.λ.π./

Η Εφορ. Επιτροπή                ο αντιπρόσωπος των         ο συντάκτης των

Ηλ. Παρασκευάς                        κομμάτων                           πρακτικών

Θωμάς Χάδος Απ. Σκαντζούρης Ευάγγ. Ι. Χάδος               (Υπογραφή)

Κων. Γ. Κούτρας Ιωάν. Σκιαδάς                                    Αποστ. Γ. Χάδος

Δημ. Σκεπαρνάκος

Ακριβές αντίγραφον

Παλαιοκερασιά. Αυθημερόν

Ο πρόεδρος της Εφορ. Επιτροπής και απουσιάζοντος(?)..(δυσανάγνωστο)

(Υπογραφή)

Παρασκευάς»

Από το κείμενο προκύπτουν τα εξής αποτελέσματα:

Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι 222.

Ψήφισαν 121 (Συμμετοχή 55%).

Έγκυρα ψηφοδέλτια 120.

Άκυρα 1.

Έλαβαν:

Κόμμα Φιλελευθέρων 4.

Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων 115.

Εθνική Πολιτική Ένωσις 1.

Οι ψήφοι προτιμήσεως κατανεμήθηκαν ως εξής:

Από τον συνδυασμό του Κόμματος των Φιλελευθέρων έλαβαν: ο Ευστάθιος Μαλαμίδας 2 ψήφους, ο Σταύρος Βελλόπουλος 1 και ο Κωνσταντίνος Ψύλλος 1.

Από τον συνδυασμό της Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων, Λαϊκού Κόμματος, Εθνικών Φιλελευθέρων και συνεργαζομένων κομμάτων ο Δημήτριος Χατζίσκος 44 ψήφους ο Γεώργιος Αστερίου 1, ο Ευθύμιος Δεδούσης 13, ο Λάμπρος Ευταξίας 1, ο Βασίλειος Κρίκος 2, ο Αθανάσιος Μαυροειδής 4, ο Χρήστος Παναγιούλας 2, ο Στέλιος Πανουργιάς 1, ο Νικόλαος Πετρίδης 112, ο Γεώργιος Πλατής 7 και ο Χρήστος Στεργιόπουλος 2.

Από τους υποψηφίους του συνδυασμού της Εθνικής Πολιτικής Ενώσεως δεν έλαβε κανείς ψήφο προτιμήσεως.

Η Εφορευτική επιτροπή αποτελούνταν από τους Ηλία Παρασκευά, Θωμά Χάδο, Απόστολο Σκαντζούρη, Ευάγγελο Ι. Χάδο, Κωνσταντίνο Γ. Κούτρα, Ιωάννη Σκιαδά και Δημήτριο Σκεπαρνάκο. Ως πρόεδρος της Εφορευτικής επιτροπής υπογράφει ο Παρασκευάς.

Τα πρακτικά συνέταξε ο Απόστολος Γ. Χάδος, ο διδάσκαλος του χωριού [για τον διδάσκαλο Απόστολο Γ. Χάδο βλέπε: 1)Εκλογικός κατάλογος κοινότητας Παλαιοκερασιάς του 1946 και 2)Το Δημοτικό Σχολείο Παλαιοκερασιάς, των Νικολάου Π. Σωκράτους και Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου (Μέρος Α΄)].

Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι στον νομό Φθιωτιδοφωκίδος τα συνολικά αποτελέσματα των εκλογών της 31ης Μαρτίου 1946 ήταν τα εξής:

-Συνδυασμός Κόμματος Φιλελευθέρων (Κόμμα Φιλελευθέρων): Μαλαμίδας Ευστάθιος 2.649 ψήφοι (εξελέγη), Βελλόπουλος Σταύρος 735, Ψύλλος Κωνσταντίνος 183.

-Συνδυασμός Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων (Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων): Χατζίσκος Δημήτριος 14.561 ψήφοι (εξελέγη), Στεργιόπουλος Χρήστος 8.566 (εξελέγη).

-Συνδυασμός Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων (Λαϊκό Κόμμα): Δεδούσης Ευθύμιος 10.524 ψήφοι (εξελέγη), Ευταξίας Λάμπρος 9.699 ψήφοι (εξελέγη), Πλατής Γεώργιος 8.893 (εξελέγη), Αστερίου Γεώργιος 8.004 ψήφοι (εξελέγη), Κρίκος Βασίλειος 4.813 ψήφοι (εξελέγη), Παναγιούλας Χρήστος 4.728 (εξελέγη), Πετρίδης Νικόλαος 4.716.

-Συνδυασμός Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων (Κόμμα Βασιλοφρόνων): Μαυροειδής Αθανάσιος 7.403 (εξελέγη), Πανουργιάς Στέλιος 3.588. (πηγή διαδικτύου: Εκλογές 1946 - Οι1.538 πολιτευτές, ανάκτηση στις 13/11/2023).

 

 

Εικ. 11. Ψηφοδέλτιο του Συνδυασμού Φιλελευθέρων νομού Φθιωτιδοφωκίδος.

 

 

 

Εικ. 12. Πρόσκληση συνεδρίασης του Κοινοτικού Συμβουλίου Παλαιοκερασιάς της 6^ης Απριλίου 1946.

Το κείμενο αναφέρει τα εξής:

«Ο Πρόεδρος της Κοινότητος/

Παλαιοκερασιάς/

Καλεί άπαν το Κοινοτικόν Συμβούλιον την/

6^ην Απριλίου 1946 ημέραν Κυριακήν όπως/

ευρίσκονται εις το Κοινοτικόν Γραφείον την/

10^ην π.μ. με θέματα συζητήσεως 1) Κόψιμο/

θερινού λιβαδίου κ.λ.π./

1) Γεώργιος Πολύμερος (Υπογραφή)/

2) Χρήστος Μπετένιος (Υπογραφή)/

3) Δημήτριος Σκεπαρνάκος (Υπογραφή)/

4) Δημ. Ν. Ζήσης (Υπογραφή)

ο Πρόεδρος».

 

 

 

Εικ. 13. Έγγραφο του 1950 με το οποίο ορίζεται ότι το ελαιοτριβείο των αδελφών Αλεξοπούλου από 28/2/1950 θα λαμβάνει «δικαιώματα εκθλιβομένου ελαίου οκτώ και ήμισυ τοις εκατόν <8 ½>». Υπογράφεται από τον τότε πρόεδρο της Παλαιοκερασιάς Γεώργιο Σκιαδά.

 

 

Εικ. 14. Αίτηση του Νικολάου Δ. Αλεξοπούλου με θέμα «Περί χορηγήσεως συμπληρωματικών υλικών αυτοστεγάσεως» με ημερομηνία 15/6/1952 και υπογραφή από τον τότε πρόεδρο της Παλαιοκερασιάς Γεώργιο Σκιαδά.

 

 

 

Εικ. 15. Αίτηση της Άννας χήρας Γεωργίου Αλεξοπούλου με θέμα «Περί ανανεώσεως Συντάξεως» και ημερομηνία 24/6/1953. Για την αγράμματο χήρα υπογράφουν οι μάρτυρες Χρήστος Κούτρας και Δημήτριος Αλεξόπουλος.

 

 

ΠΗΓΗ

Αρχείο οικογένειας Γεωργίου Δημ. Αλεξόπουλου (1895-1947).