Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848

Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848
Το ιστολόγιο αυτό δημιουργήθηκε με σκοπό την προβολή της τοπικής ιστορίας της Φθιώτιδας. Παρουσιάζονται ιστορικά γεγονότα λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό. Παρατίθενται μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι συμμετείχαν και βίωσαν γεγονότα του 19ου και 20ου αιώνα. Προτιμάται ο επώνυμος σχολιασμός των αναρτήσεων. Στις αναδημοσιεύσεις παρακαλούμε για την αναφορά της πηγής προέλευσης. © Σωτήριος Γ. Αλεξόπουλος.

Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016

Κοινότητες του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος των ετών 1925-26. Μέρος Α΄ (Α-Κ)

Από τον «Οδηγό της Ελλάδος 1925-1926» στο Α΄ Μέρος (Α-Κ) αναδημοσιεύεται κατάλογος με τις κοινότητες του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Αναλυτικά το κείμενο του οδηγού έχει ως εξής:

«ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ ΚΑΙ ΦΩΚΙΔΟΣ

1.ΑΒΑΡΙΤΣΑ (Κ.605).-Απεσπ. εκ του Δ.Μελιταίας (Δομοκού). Από Δομοκού ώρ 4, από Λαμίας 6. Ειρηνοδικ. Δομοκού. Ερείπια της Ακροπόλεως και της αρχ. Πολ. ΜΕΛΙΤΑΙΑΣ. Η Κοινότης μετωνομάσθη ΜΕΛΙΤΑΙΑ. Εκτ. 10 χ. στρ. Ναός Αγ. Νικόλ. Ιερεύς 1. Δημ. Σχολ. Μικτόν μαθ. 80.
Παραγωγή.Δημητρ. Οίνος 250 χ. οκ. Κτηνοτροφικά, αιγοπρόβατα 5,000, βόες 200, αγελάδες 100.
………………………………………………………………………………..

2.ΑΒΟΡΟΣ (Κ.328).-Απεσπ. εκ του Δ.Αιγιτίου (Δωρίδος).
Παραγωγή.Δημητριακ. όσπρια, κτηνοτροφικά εις μικράς ποσότητας.
………………………………………………………………………………..

3.ΑΓ. ΕΥΘΥΜΙΑ (Κ.1418).-Απεσπ. εκ του Δ.Μυονίας (Παρνασσίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Από Αμφίσσης ώρ. 1,30΄ ΝΑ, από Γαλαξιδίου ώρ. 4 προς Β, από Βουνιχώρας ώρ. 2. Προς Β αυτής υπάρχουν ίχνη Πελασγικών τειχών. Έκτ. 60 χ. στρεμ. Ναοί Άγ. Ευθύμιος, Άγ. Βλάσιος, Γεν. Θεοτόκου, Ζ.Πηγή. Ιερείς 3. Ειρηνοδ. Γαλαξειδίου. Δημ. Σχολ. αρρ. θηλ. Ταχυδρ. Τηλεφων.
Παραγωγή.Δημητρ. 800 χ. οκ. Όσπρια 70 χ. οκ.
………………………………………………………………………………..

4.ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ (Κ.607).-Απεσπ. εκ του Δ.Τιθορέας (Λοκρίδος). Από Βελίτσης ώρ. 1΄, από Δραχμανίου ώρ. 2, εν μέσω δάσους ελατών. Ναός 1, Ιερεύς 1. Γραμματοδιδ, μαθ 50.
Παραγωγή.Δημητρ. 350 χ. οκ. Καπνά εκλ. 40 χ. οκ. Κυψέλαι 100. Χωρ, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (κ.177).
………………………………………………………………………………..

5.ΑΓ. ΤΡΙΑΣ (Κ.260).-Απεσπ. εκ του Δ.Θερμοπυλών (Λοκρίδος). Από Μώλου ώρ. 0,45΄. Δημ. σχολ. μικτόν. 2 υδρόμυλοι.
………………………………………………………………………………..

6.ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Κ.338).-Απεσπ. εκ του Δ.Αμφισσέων (Παρνασσίδος). Από Αμφίσσης 0,30΄. Γραμματοδιδ.
Χωρ. ΑΓ. ΚΩΝ/ΝΟΣ (Κ.138)
………………………………………………………………………………..

7.ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Κ.482).-Απεσπ. εκ του Δ.Τυμφρηστού της Επαρχ. Φθιώτιδος. Γραμματοδ.
………………………………………………………………………………..

8.ΑΓ. ΚΩΝ/ΝΟΣ (Κ.882).-Απεσπ. εκ του Δ.Δαφνουσίων (Λοκρίδος). Από Λεβανάτες 4,15΄, από Αταλάντης ώρ. 6. Έκτ. 2 χ. στρέμ. Δασοκόμος, Σταθ. Αστ. Ταχ. Τηλεφ. Τελωνοφ. Ναός Αγ. Κωνστ. Δημ. σχολ. μικτόν μαθ. 80.
Παραγωγή.-Ελαίαι 1 εκατομμ. οκ. δημητρ. κτηνοτροφικά. Πανήγυρις εμπορική 21 Μαΐου.
Χωρία.-ΛΟΓΓΟΣ )κ.181, Από Λειβανάτες 1,30΄, από Αταλάντης 5. ΜΟΝΗ Αγ. Κωνσ]τίνου (κ.5).
………………………………………………………………………………..

9.ΑΓ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ (Κ.425).-Απεσπ. εκ του Δ.Θρονίου Επαρχ. Λοκρίδος. Όρια Δερβισάδες.
………………………………………………………………………………..

10.ΑΓΛΑΒΙΣΤΑ (Κ.213).-Απεσπ. εκ του Δ.Κροκυλίου Δωρίδος, της κοιν. Αλεποχωρίου.
………………………………………………………………………………..

11. ΑΓΝΑΝΤΗ (Κ.316).-Απεσπ. εκ του Δ.Δαφνουσίων (Λοκρίδος). Από Λειβανάτες ώρ. 3, Αταλάντης ώρ. 4.
………………………………………………………………………………..

12.ΑΓΟΡΙΑΝΗ ΑΝΩ (Κ.571).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος). Από Γραβιάς ώρ. 3, από Αμφίσσης ώρ. 5. Εις απόστασιν 0,20΄ ερείπια αρχ. πόλ. Λιλαίας. Ναοί Άγ. Νικόλαος, Αγ. Παρασκευή. Ιερείς 2. Δημ. σχολ. μικτόν μαθ. 60.
Παραγωγή.-Δημητρ. 2 εκατομ. οκ. όσπρια 30 χ. οκ. Κτηνοτροφικά, Κυψέλαι 300.
………………………………………………………………………………..

13.ΑΓΟΡΙΑΝΗ ΚΑΤΩ (Κ.1276).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού). Από Δομοκού 2.30΄. Καλλιεργ. γαίαι 2.500 στρέμ..Ναός «Ευαγγελισμός» (ενοριακός), 3 εξωκκλ. Ιερεύς 1. Ταχ. Τηλεφ.
Παραγωγή.-Άμπελοι 300 στρ. βάμβαξ 100 στρέμ. δημητρ. όσπρια, καπνά 150 στρέμ. κτηνοτροφικά, Γεωργ. Συνεταιρισμός Κοινότητος «Λιλαίας». Μετωνομάσθη Λιλαία.
Χωρία.-ΑΓΟΡΙΑΝΗ ΑΝΩ (κ.250). Από Δομοκού ώρ. 2.15 και ΜΑΣΛΙ (κ.259). Από Δομοκού ώρ. 3.
………………………………………………………………………………..

14.ΑΓΟΡΙΑΝΗ ΚΑΤΩ (Κ.613).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος). Από Γραβιάς ώρ. 2, από Αμφίσσης 7. Ναοί Εξωκκλήσ. 4. Δημοτ. σχολ. αρρ., θηλ. μαθ. 110. Ταχυδρ.
Παραγωγή.-Δημητριακά, καπνά, όσπρια. κτηνοτροφ. αιγοπρόβατα 5.000.
………………………………………………………………………………..

15.ΑΛΗΦΑΚΑ (Κ.681).-Απεσπ. εκ του Δ.Μελιταίας (Δομοκού). Από Μελιταίας ώρ. 2, Γραμματοδ.
Χωρίον ΔΡΑΧΑΝΙ (κ.199). Από Αβαρίτσας ώρ. 2.
………………………………………………………………………………..

16.ΑΛΠΟΧΩΡΙ (Κ.341).-Απεσπ. εκ του Δ.Κροκυλίου (Δωρίδος). Από Αμφίσσης ώρ. 13.
………………………………………………………………………………..

17.ΑΛΠΟΣΠΗΤΑ (Κ.819).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος), ού ήσαν πρωτεύουσα χειμερινή. Από Λαμίας ώρ. 2,15΄, από Μοσκοχωρίου 0,45΄. Έκτ. 35 χιλ. στρέμ. Ειρηνοδικείον Λαμίας, Ναός 1. Γραμματοδιδ. μαθ. 15.
Παραγωγή. Αραβόσιτος, καπνά, όσπρια, σίτος. 2 αλευρόμυλοι.
Χωρία. ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΝ (κ.66). Γέφυρα σιδηροδρ. Πειραιώς-Θεσσαλονίκης μηκ. 210 μ. Αγγλο-ιταλική Εταιρία «Γοργός» Κεφάλ. Δρ. 700.000. Εργοστάσ. Ασετυλήνης, εργ. 40, κινητ. Δύναμις 1200 ίππων. ΔΕΛΦΙΝΙΑ (ΒΑΡΔΑΤΑΙΣ) (κ.200). Από Αλπόσπητα ώρ. 0,20΄, από Μοσχοχώρι 0,45΄. ΚΑΛΥΒΙΑ (κ.257).
………………………………………………………………………………..

18.ΑΜΟΥΡΙ (Κ.416).-Απεσπ. εκ του Δ.Παραχελωϊτών (Φθιώτιδος). Από Λαμίας ώρ. 2.
-ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ (κ.1406). Όρα Δαδίον.
………………………………………………………………………………..

19.ΑΜΦΙΣΣΑ (Κ.5161).-Απεσπ. εκ του Δ.Αμφισσέων (Παρνασσίδος), ού ήτο πρωτεύουσα, ως και της επαρχίας, και του νομού Φωκίδος.
Κείται επί λόφου εν θαυμασιωτάτη θέσει αμφιθεατρικώς. Ύπερθεν αρχαίος πύργος. Σώζονται εν αυτή ερείπια τειχών της ακροπόλεως και πολύγωνοί τινες λίθοι. Εις το μέσον του σωζομένου περιβόλου πύλη εκ τριών μεγάλων λίθων. Το πάλαι ήτο η πόλις των Οζολών Λοκρών (30π.Χ.) οικισθείσα υπό Αμφίσσης θυγατρός του Ανδράκμου, επί δε της κατακτήσεως των Φράγκων συνέστη η Κομητεία των Σαλώνων. Νύν η Άμφισσα είναι μία των ωραιοτέρων πόλεων της Ελλάδος, έχουσα καλάς οικοδομάς, αγοράς και αφθονίαν υδάτων. Εν τω κέντρω της πόλεως υψούνται πλάτανοι μετά πίδακος, πλατεία ωραία, καφεία, ζαχαροπλαστεία κ.λ.π. ο ωραιότερος δε περίπατος γίνεται εν τη αμαξιτή οδώ Αμφίσσης-Ιτέας.
Αρχαί.-Ειρηνοδικείον. Εισαγγελία, Καπνοκοπτήριον, Μονοπωλ. Αποθήκη. Πταισματοδικείον, Συμβολαιογραφεία 3, Σταθμ. Αστυν. Ταχυδρ. Τηλεγρ. Υποθηκοφυλακείον, Υποτελωνείον (εν Ιτέα).
Εκκλησία.-Επισκοπή Φωκίδος Επίσκ. σεβ. Αμδρόσιος Τίτος.
Ναοί.-Άγ. Αθανάσιος, Άγ. Νικόλαος, Ευαγγελίστρια (Μητροπολιτικός), Παναγία. Εξωκκλήσια 11. Ιεροκήρυξ Φωκίδος, Ιερείς 3.
ΣΗΜ.-Εις την Επισκοπήν Φωκίδος ανήκουν 104 ενοριακοί ναοί. 391 εξωκκλήσια και 7 ιδιωτικοί. Ιερείς 130.
Εκπαίδευσις.-Γυμνάσιον πλήρες, Ελλην. σχολ. Δημ. σχολ. αρρ. 2 θηλ. 1.
Συγκοινωνία.-Μετά της Λαμίας δι’ αμαξιτής οδού και μετά των λοιπών ενδιαμέσων δήμων Ιτέας (ήτις είναι το επίνειον της Αμφίσσης), 13 χιλιόμ. διά καλής αμαξιτής οδού. Ήδη η συγκοινωνία εκτελείται δι’ αυτοκινήτων εις όλα τα κέντρα της περιφερείας. ‘Αμφισσα-Ιτέα-Μπράλλον-Δελφούς.
Παραγωγή.-Ελαίαι εξαίρετοι (Σαλωνίτικαι) 5-6 εκατομμύρ. οκάδων, έλαιον ωραίον περί το 1 εκατ. οκ., βάμβαξ, δέρματα ακατέρ. και κατειργασμένα. Δημητριακά, όσπρια. Εισαγωγή γεωργ. εργαλείων, Εξαγωγή εις Βουλγαρίαν και Ρουμανίαν, 4 εργοστάσια κατασκευής κωδώνων ζώων και υπέρ 10 ελαιοτριβεία και βυρσοδεψεία. Υπο)τημα Τραπέζης. Πανήγυρις Εθν. Εμπ. 28 Ιουνίου-2 Ιουλίου.
………………………………………………………………………………..

20.ΑΝΤΕΡΑΣ (Κ.162).-Απεσπ. εκ του Δ.Θερμοπυλών (Λοκρίδος). Από Μώλου ώρ. 0,45΄. Εγγύς τούτου φάρος. Γραμματοδιδ. 2 υδρόμυλοι.
………………………………………………………………………………..

21.ΑΡΓΥΡΙΑ (Κ.133).-Απεσπ. εκ του Δ.Ομιλαίων (Φθιώτιδος). Από Γαρδικίου ώρ. 3. Υδρόμ. 3.
………………………………………………………………………………..

22.ΑΡΚΙΤΣΑ (Κ.158).-Απεσπ. εκ του Δ.Δαφνουσίων (Λοκρίδος). Από Λειβανάτες 0,30΄, από Αταλάντης ώρ 2. Υποδιδασκαλ. 1 ελαιοτριβείον.
Χωρίον ΜΕΛΙΔΟΝΙ (Κ.66), από Λειβανάτες ΄2,45΄, από Αταλάντης 1,15΄, παρά τα ερείπια της αρχ. Αλόπης.
………………………………………………………………………………..

23.ΑΡΤΟΤΙΝΑ (Κ.1004).-Απεσπ. εκ του Δ.Βωμέας (Δωρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Προς Α των Βαρδουσίων ορέων. Έκτ. 30 τετρ. χλμ. Γενέτειρα του Αθ. Διάκου, εις ύψος 1200 μ. εν μέσω δασών και κήπων καρποφόρων με έλατα και κέδρους θαυμασίας απόψεως περί τάς υπωρείας δε των Βρδουσίων αι πηγαί του ποταμού Ευήνου (Φείδαρη) όπου κατώκουν οι Αιτωλοί «Βωμιείς».
Ναός Άγ. Γεώργιος. Δημ. σχολ. αρρ. θηλ. μαθ. 185 Σταθ. Αστυν. Ταχ. Τηλεφ.
Συγκοινωνία.-Μετ’ Αμφίσσης ώρ. 14, Παλαιοκατούνου (Κροκυλίου) ώρ. 6. Οδοί βαταί και ημιονικαί. Ειρηνοδικ. θερινή έδρα.
Παραγωγή.-Αραβόσιτος, σίτος ολίγος, κτηνοτροφ. είδη, όσπρια, πατάτες 40 χ. οκ. κάρυα, κάστανα, σταφίς 200 χ. οκ. κυψέλαι υπέρ 500. Πανήγυρις εμπορική 29 Αυγούστου εις την κατάφυτον Μονήν Αγ. Ιωάννου όπου εμόνασεν ο Αθ. Διάκος.
………………………………………………………………………………..

24.ΑΡΧΑΝΙ (Κ.601).-Απεσπ. εκ του Δ.Μακρακώμης (Φθιώτιδος). Από Βαρυμπόμπης 1,15΄. Ναός 1 Δημ. σχολ. μικτόν.
Παραγωγή.-Δημητριακά 300 χ. οκ. καπνά 45 χ. οκ. κρόμμυα 15 χ. οκ. αιγοπρόβατα 3,000.
………………………………………………………………………………..

25.ΑΤΑΛΑΝΤΗ (Κ.3161).-Απεσπ. εκ του Δ.Αταλάντης (Λοκρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα ως και της επαρχίας.
Κ.3351. Κείται παρά την αρχαίαν Οπούντα και ού μακράν του ομωνύμου κόλπου εις τους πρόποδας όρους. Η πόλις ένεκα του ηφαιστειογενούς εδάφους της υπέστη πολλάκις καταστρεπτικούς σεισμούς. Επίνειον αυτής είναι η Σκάλα.
Αρχαί.-Ειρηνοδικείον, Μονοπ. Αποθ. Οικον. Εφορία, Συμβολαιογραφ. Σταθ. Αστυν. Ταμείον, Υποθηκοφ. Υποτελωνείον.
Ναοί.-Άγ. Θεόδωροι (Μητρόπ.), Μεταμόρφωσις, Ιερείς 2, Ελλην. σχολ. πλήρες δημ. σχολ. άρρ. θηλ.
Παραγωγή.-Δημητριακοί καρποί, μέλι και όσπρια 130 χ. οκ. καπνά «αράπικα» 120 χ. οκ. έλαιον 180 χ. οκ. 8 ελαιοτριβεία, 2 αλευρόμυλοι, 5 υδρομύλους. Πανήγυρις εμπορική 6-12 Αυγούστου.
Συγκοινωνία.-Μετά της Σκάλας 0,30΄δι’ ωραίας αμαξιτής οδού, Πέραν ατμοπλοϊκώς. Λαμίας 15 ώρ. Λειβανάτες (δ.Δαφνουσίων) 1,30΄.
Χωρίον ΜΠΟΥΖΙ (κ.110), από Αταλάντης ώρ. 1.
………………………………………………………………………………..

26.ΑΧΙΝΟΣ (Κ.790).-Απεσπ. εκ του Δ.Φαλάρων (Φθιώτιδος). Από Στυλίδος ώρ. 2. Αστ. Σταθ. Γραμματοδ. Ταχ. Ανήκεν εις την κοινότητα Νικόβης.
………………………………………………………………………………..

27.ΒΑΡΔΑΛΗ (Κ.426).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού). Από Δομοκού ώρ. 2. Γραμματοδιδ.
………………………………………………………………………………..

28.ΒΑΡΓΙΑΝΗ (Κ.326).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασίδος). Από Γραβιάς 1,30΄, από Αμφίσσης ώρ. 7.
Παραγωγή.-Κτηνοτροφικά είδη. Γραμματοδιδ. 1 υδρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

29.ΒΑΡΥΜΠΟΠΗ (Κ.1288).-Απεσπ. εκ του Δ.Μακρακώμης (Φθιώτιδος), ού ήτο πρωτεύουσα.. Από Λαμίας ώρ. 6. Κείται παρά την αριστεράν όχθην του Σπερχειού. Μετωνομάσθη Μακρακώμη. Ναοί 2, Ιερείς 2. Δημ. σχολ. αρρ. θηλ. Ειρηνοδ. Μονοπ. Αποθ. Ταχ. Τηλ. Συμβολαιογ.
Παραγωγή.-Εκλεκτών καπνών 250 χ. οκ. εξαγομένων κυρίως εις Αίγυπτον, δημητριακών, ελαίου κλ. 2 αλευρόμυλοι, 1 υδρόμυλος, Πανήγυρις εμπορική εκάστην Κυριακήν των Βαΐων.
………………………………………………………………………………..

30.ΒΑΣΙΛΙΚΑ (Κ.423).-Απεσπ. εκ του Δ.Υπάτης (Φθιώτιδος). Από Υπάτης ώρ. 0,45΄, επί της δεξιάς όχθης του Σπερχειού.
Χωρία.-ΛΑΔΙΚΟΥ Ανατολικόν και Δυτικόν (κ.185).
………………………………………………………………………………..

31.ΒΕΛΕΝΙΚΟΣ (Κ.383).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Δωρίδος). Από Βιτρινίτσης ώρ. 2,20΄.
Χωρία.-ΤΡΙΖΩΝΙΑ (Νησίς) (κ.119) πρώην Λοιμοκαθαρτήριον. Από Βυτρινίτσης ώρ. 2,20.
………………………………………………………………………………..

32.ΒΕΛΙΣΙΩΤΕΣ (Κ.316).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού). Από Δομοκού ώρ. 1,10΄. Γραμματοδιδ. Ταχυδρ. Τηλεγρ. Σταθ. Σιδηροδρομικός
………………………………………………………………………………..

33.ΒΕΛΙΤΣΑ (Κ.1483).-Απεσπ. εκ του Δ.Τιθωρέας (Λοκρίδος) ού ήτο πρωτεύουσα. Από Λαμίας ώρ. 12. από Δραχμανίου 2. Ονομαστή εις την αρχαιότητα διά τα εκλεκτά έλαια ών χρήσιν εποιούντο οι βασιλείς της Περσίας διά την κόμμωσιν. Κατά δε τους Φωκικούς πολέμους κατεστράφη υπό των Θηβαίων. Κείται επί των διατηρουμένων Πελασγικών ερειπίων της αρχαίας Τιθωρέας. Το εδώ «Σπήλ. Οδυσ. Ανδρούτσου» συμπίπτει με το «Κορύκειον Άντρον». Τοποθεσία γραφικωτάτη, κατάφυτος. Έκτ. καλλιεργήσιμος, 500 στρέμ.
Παραγωγή.-Καπνά 90 χ. οκάδ. βάμβαξ 25 χιλιάδας οκάδ. βούτυρον και τυρός εκλεκτά, οίνοι 150 χ. οκ., σίτος 80 χ. οκ. αιγοπρόβατα 10 χ. κεφαλαί. 1 αλευρόμυλος, 2 εκκοκιστήρια, 2 υδρόμυλοι, Πανηγύρεις εμπορικαί Τρίτη του Πάσχα, 23 Απριλίου, 29 Αυγ., 4 Αυγούστ.
Ναός Κοιμ. Θεοτόκου. Εξωκκλ. 11. Ιερείς 2. Ελλην. σχολ. πλήρες Δημοτ. σχολ. αρρ., θηλ. Ειρηνοδικείον. (Έδρα θερινή). Ταχ. Τηλεφ. Σταθ. Αστυν. Σταθ. Σιδηρ. Πειραιώς-Θεσ)νίκης.
………………………………………………………………………………..

34.ΒΕΛΟΥΧΟΒΟΝ (Κ.284).-Απεσπ. εκ του Δ.Υαίας (Δωρίδος). Από Γρανίτσης ώρ. 1,15΄. Μετωνομάσθη Κάλλιον.
………………………………………………………………………………..

35.ΒΙΤΡΙΝΙΤΣΑ (Κ.958).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Δωρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Καλός λιμήν εις το άκρον καταφύτου πεδιάδος. Το όνομά της είναι Φραγκικόν, αντικαταστήσαν το αρχαίον ΤΟΛΟΦΩΝ. Από Αμφίσσης ώρ. 7,45΄, από Παλαιοαξαρίου 6.30΄, από Κίσελης 0,25΄, από Ιτέας 6.30΄. Έκτ. 10 χιλ. στρέμ. Δημοτ. σχολ. αρρ., θηλ. πλήρες. Ειρηνοδικείον (έδρα χειμερινή). Μονοπωλ. Αποθήκη. Σταθ. Αστυν. Συμβολ. Ταχυδρ. Τηλεγρ. Υποτελωνείον.
Παραγωγή.-Δημητριακά 200 χ. οκ., έλαιον 150 χ, οκ., κρόμμα 600 χ. οκ., οίνος. Επί 350 στρεμ. έκας. στρέμ. σίτου παράγ. 100 οκ. Πανήγυρις εμπορική 26-30 7)βρίου.
………………………………………………………………………………..

36.ΒΛΑΧΟΚΑΤΟΥΝΟΝ (Κ.577).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Από Ευπαλίου 1,30΄.
………………………………………………………………………………..

37.ΒΟΣΤΙΝΙΤΣΑ (Κ.533).-Απεσπ. εκ του Δ.Υαίας (Δωρίδος). Από Γρανίτσης ώρ. 2. Ταχ. Γραμματοδ.
………………………………………………………………………………..

38.ΒΟΥΖΙ (Κ.714).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού). Από Δομοκού ώρ. 1,40΄. Γραμματ.
Χωρίον ΓΕΡΑΚΛΗ (κ.205) από Δομοκού 1,30΄. Γραμματοδ.
………………………………………………………………………………..

39.ΒΟΥΝΙΧΩΡΑ (Κ.821).-Απεσπ. εκ του Δ.Μυονίας (Παρνασίδος). Από Αγ. Ευθυμίας 2,30΄. Δημ. σχολείον μικτόν.
………………………………………………………………………………..

40.ΒΡΑΪΛΑ (Κ.202).-Απεσπ. εκ του Δ.Αιγιτίου (Δωρίδος). Εκ της Κοινότ. Λιδωρικίου. Από Αμφίσσης ώρ.5.
………………………………………………………………………………..

41.ΒΥΔΑΒΗ (Κ.363).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Δωρίδος). 2 ώρ. 30΄Ανατολ. της Βυτρινίτσης.
………………………………………………………………………………..

42.ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΝ (Κ.2803).-Απεσπ. εκ του Δ.Γαλαξειδιωτών (Παρνασσίδος), ού ήτο πρωτεύουσ.
Κείται κατά το άκρον βραχώδους ακρωτηρίου δεξιά τω εκπλέοντι τον Κρισσαίον κόλπον. Είνε η αρχαία Οιάνθεια κτισθείσα μετά τα Τρωϊκά υπό του Λοκρού· νύν είνε μία των ναυτικοτέρων πόλεων της Ελλάδος, έχουσα δύο λιμένας, ών ο ανατολικώτερος είνε σπουδαιότερος αριθμών πλέον των 400 ιστιοφόρων πλοίων και μέγαν αριθμόν φορτηγών ατμοπλοίων.
Αρχαί.-Ειρηνοδικείον, Λιμενικόν Ταμείον. Πρόεδρος ο ειρηνοδίκης. Μονοπωλ. Αποθήκη. Συμβολαιογραφείον, Τελωνείον, Υποθυκοφυλακείον, Σταθ. Αστ. Ταχυδρομ. Τηλεγραφ.
Εκπαίδευσις.-Ελλην. σχολ. δημοτ. σχολ. αρρ.-θηλ. Ιδιωτικόν Εκπαιδευτήριον αρρ. και θηλ. Επαγγελματική Σχολή τριχαπτοποιΐας.
Ναοί.-Αγία Παρασκευή, Άγ. Ιωάνν. Άγ. Νικόλαος. Ιερείς 4.
Συγκοινωνία.-Δι’ ατμοπλοίων Κορινθιακού κόλπου.
Φάροι και Φανοί.-Εις την Ν.Αψηφιά φανός διοπτρικός με σταθερόν ερυθρόν φώς 5 1)2 ν. μιλ. και εις την αποβάθραν φανός κοινός με φως σταθερόν 1 μιλλίου.
Παραγωγή.-Κριθή 129 χ. οκ. κάρυα, σταφυλαί κλπ. Κτηματικός Σύνδεσμος.
………………………………………………………………………………..

43.ΓΑΡΔΙΚΙ (Κ.830).-Απεσπ. εκ του Δ.Ομιλαίων (Φθιώτιδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Από Λαμίας ώρ.12, από Αγά 5,30΄ εις τα πρόρριζα της παραφυάδος της Οίτης Σαράνταινα. Είνε εκτισμένη επί της αρχαίας Ομίλου της Επικτήτου Αιτωλίας, ής διατηρούνται λείψανα τειχών. Έκτ. 15 χιλ. στρεμ. Δημ. σχολ. άρρ.-θηλ. Ναοί 2. Ιερεύς 1. Ειρηνοδικείον Σπερχειάδος. Ταχυδρ. Τηλεγρ.
Παραγωγή.-Βούτυρον, δημητριακά, τυρός αιγοπρόβατα 12 χ. κεφαλαί. 2 αλευρόμυλοι. Πανήγυρις την 15ην Αυγούστου.
………………………………………………………………………………..

44.ΓΑΡΔΙΚΙ (Κ.1399).-Απεσπάσθη εκ του Δ.Κρεμαστής Λαρίσσης (Φθιώτιδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Από Λαμίας ώρ.8, από Σούρπης 5΄, Στυλίδος μέχρις Αχινού οδός βατή, αμαξιτή εκείθεν μέχρι Στυλίδος. Προς Σούρπης ή Στυλίς διά ζώων και λέμβων. Τηλεφ. εν χωρίω Μαχαλά. Της θαλάσσης απέχει 0,45΄, ένθα η Παραλία Γαρδικίου. Βορείως αυτού από λόφου υψούται το Κάστρον, η αρχαία ακρόπολις Κρεμαστή Λάρισσα, εντός της οποίας περίβολος Ναού του Ερμού. Αμπελώνες, κήποι και πολύδενδρος περιοχή. Ναός Άγιοι Απόστολοι. Ιερείς 2. Δημ. σχολ. αρρ.-θηλ. Ειρηνοδικείον (έδρα θερινή). Ταχυδρ. Τηλεγραφ. Τελωνοφυλακείον.
ΣΗΜ.-Η Ελληνική Εταιρία Μεταλλείων κατέχει εκτάσ. 20,511 στρεμμ. σιδηρούχου και μαγγανοσιδηρούχου γής.
Παραγωγή.- Δημητριακά 350 χ. οκ. τυρός, βούτυρον, έλαιον, οίνοι, όσπρια, μεταλλεύματα, λυγνίτου. Καλλιέργεια λίνου επί 200 στρεμμ. 1 αλευρόμυλος ατμοκίνητος, 4 ελαιοτριβεία.
Χωρία.- ΒΕΛΕΣΙ (κ.11), από Γαρδικίου ώρ. 3, εις την παραλίαν 3 ελαιοτριβεία, ΠΙΧΑΛΑ (κ.143), από Γαρδικίου ώρ. 1,15΄, Τηλεφ. Παραλία ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ (κ.19).
………………………………………………………………………………..

45.ΓΑΡΔΙΚΑΚΙ (Κ.717).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Αλπόσπητα 4,20΄, από Μοσκοχώρι 4,40. 1 αλερόμυλος.
Χωρ. ΠΡΟΚΟΒΕΝΙΚΟΣ (κ.184).
………………………………………………………………………………..

46.ΓΙΑΚΑΡΟΜΠΑ (Κ.336).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού). Από Δομοκού 1,30΄. Γραμματοδιδ. Ναός 1. Ιερεύς 1.
………………………………………………………………………………..

47.ΓΙΑΝΝΙΤΣΟΥ (Κ.1374).-Απεσπ. εκ του Δ.Μακρακώμης (Φθιώτιδος). Από Λαμίας ώρ. 7. Βαρυμπόπης ώρ. 2, επί των Ν. υπωρειών της Όθρυος. Ναός Άγ. Ιωάννης ο Θεολόγος. Δημ. σχολ.
Παραγωγή.-Δημητριακ. 300 χ. οκ. όσπρια, καπνά 40 χ. οκ κτηνοτροφικά αιγοπρόβατα 5 χ. 1 μελισσοκομείον, υδρόμυλοι 2.
Χωρίον ΑΣΒΕΣΤΗΣ (κ.276), από Βαρυμπόπης ώρ. 3. 1 υδρόμ.
………………………………………………………………………………..

48.ΓΚΟΥΜΑΙΟΙ (Κ.335).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος), ού απέχει ώρ. 2.
………………………………………………………………………………..

49.ΓΛΟΥΝΙΤΣΑ (Κ.712).-Απεσπ. εκ του Δ.Δρυμίας (Λοκρίδος). Από Δαδίου ώρ. 2, παρά τα ερείπια της αρχαίας πόλεως Δρυμίας, εξ ής μετωνομάσθη Δρυμαία. Έκτ. 35 τετρ. χλμ. Υποδιδασκλ.
Παραγωγή.- Δημητριακά 250 χ. οκ. όσπρια 10 χ. οκ. σταφυλ. 60 χ. οκ.
………………………………………………………………………………..

50.ΓΟΥΡΙΤΣΑ (Κ.273).-Απεσπ. εκ του Δ.Καλλιέων (Παρνασσίδος). Από Μαυρολιθαρίου 1,15΄ ΒΑ ταύτης υπέρκειται η Οίτη.
Παραγωγή.- Κτηνοτροφικά είδη. 1 αλευρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

51.ΓΡΑΒΙΑ (Κ.797).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Κείται Β. της Αμφίσσης, εις απόστασιν δε 1.45΄ το ιστορικόν «Χάνι της Γραβιάς», διά την ηρωϊκήν πάλην του Οδυσσέως Ανδρούτσου, ούτινος υπάρχει και ανδριάς. Από Αμφίσσης ώρ. 6,30΄, Μαυρολιθαρίου (Καλλιέων) 3. Ναό; 1. Ιερεύς 1. Δημοτ. σχολ. αρρ. θηλ. Ειρηνοδικείον (Έδρα χειμερινή). Σταθ. Αστυν. Συμβολαιογραφείον. Ταχυδρ. Τηλεγρ.
Παραγωγή.- Κτηνοτροφ. είδη. Έρια, δέρματα, βούτυρον τυρός κ.λ.π. 1 αλευρόμυλος. Πανήγυρ. εμπορ. 3-8 Μαΐου.
………………………………………………………………………………..

52.ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΡΑΧΗ (Κ.821).-Απεσπ. εκ του Δ.Μακρακώμης (Φθιώτιδος). Από Βαρυμπόμπης ώρ. 1,30΄. Έκτ. 25 χ. στρ. Δημοτ. σχολ. μικτόν, μαθ. 70.
Παραγωγή.- Καπνά 50 χ. οκ., σιτηρά 50 χ. οκ. Κτηνοτροφ. αιγοπρόβατα 4 χ. κεφ. 1 αλευρόμυλος.
Χωρία.-ΚΑΣΤΡΙ (κ.173). Από Βαρυμπόμπης ώρ. 1,20΄, και ΠΑΛΙΟΥΡΙ (κ.54) από Βαρυμπόπης 1,35΄.
………………………………………………………………………………..

53.ΓΡΑΝΙΤΣΑ (Κ.1027).-Απεσπ. εκ του Δ.Υαίας (Δωρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Από Αμφίσσης ώρ. 8, Λιδωρικίου 3, οδός βατή. Επί των υπωρειών των Βαρδουσίων (Κόρακα). Έκτ. 12 102 χ. στρεμ.
Ναοί.- Γέννησις Θεοτόκου επί της κορυφής του Κόρακα, ως και ο προφήτης Ηλίας. Δημοτ. σχολ. αρρ.-θηλ. διτάξ. μαθ. 150. Ειρηνοδικείον Δωρίδος (Λοιδωρικίου).
Παραγωγή.-Κτηνοτροφικά, δέρματα, δημητριακά, έλαιον. Αιγοπρόβατα 4 χ, κεφ. 2 αλευρόμυλοι.
………………………………………………………………………………..

54.ΓΥΦΤΟΧΩΡΙ (Κ.534).-Απεσπ. εκ του Δ.Σπερχειάδος (Φθιώτιδος). Από Σπερχειάδος 1 ώρ. Γραμματοδ. 1 Αλευρόμυλος. Μετωνομάσθη Καλλιθέα.
………………………………………………………………………………..

55.ΔΑΔΙΟΝ (Κ.4.106).-Απεσπ. εκ του Δ.Δρυμίας (Λοκρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Το Δαδίον (ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ κάτ. 4.102). Από Λαμίας ώρ. 9, από Βουδουνίτσης 3. Επί των ΒΑ υπωρειών του Παρνασσού, 4 ώρ. από της κορυφής, προς τα ερείπια της αρχαίας ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ ή ΑΜΦΙΚΑΙΑΣ όπου σπήλαιον και ναός Διονύσου, και εξ ής μετωνομάσθη Αμφίκλεια. Αρίστη θερινή διατριβή. Αρχ. ερείπ. Πύργος Ενετικός. Έκτ. 120 χ. στρεμ. Εις απόστασιν 0,20΄στ. σιδ. Πειρ.-Θ)νίκης εις το 182,2 χλμ. από Πειραιώς.
Ναοί 3. Ελλην. σχολ. μαθ. 160. Δημοτ. σχολ. αρρ. θηλ. Ειρηνοδικείον. Μονοπωλ. αποθήκη. Συμβολαιογραφείον. Σταθ. Αστυν. Ταχυδρ. Τηλεγρ. Τηλεφ.
ΣΗΜ.-Ενταύθα ανήκει και η ΜΟΝΗ Θεοτόκου μετά 4 μοναχών.
Παραγωγή.-Δημητριακά, έλαια, οίνοι, ξυλεία, κτηνοτροφία, βαμβάκια, Βιομηχανία στερεωτάτου πανίου δι’ εσώρρουχα χωρικών και στρατού (Δαδιώτικο). Κυψέλαι 400. 1 αλευρόμυλος. Ηλεκτρική εγκατάστασις. Πανήγυρις εμπορ. Δρυμίας από 8-10 Σεπτεμβρίου.
………………………………………………………………………………..

56.ΔΑΟΥΚΛΗ (Κ.930).-Απεσπ. εκ του Δ.Ξυνιάδος (Δομοκού). Από Ομβριακής 1,15΄, επί της Α όχθης της λίμνης Ξυνιάδος προς τα Ν σύνορα της Θεσσαλίας. Μετωνομάσθη Ξυνιάς.
Η λίμνη Ξυνιάς (του Νεζερού ή Δαουκλή=ορνιθώδης) απλούται εις απόστασιν 1,30΄ από Δομοκού. Παρά δε το Δαουκλή εύρηνται αρχαία τινα ερείπια. Δημ. σχολ.
………………………………………………………………………………..

57.ΔΕΛΦΙΝΟΝ (ΒΑΡΔΑΤΕΣ) (Κ.190).-Απεσπ. εκ της κοιν. Αλπόσπητα Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος), ής απέχει 0,30΄. Ταχ. Δημ. σχολ. μικτόν.
………………………………………………………………………………..

58.ΔΕΛΦΟΙ (Κ.1060).-Απεσπ. εκ του Δ.Κρίσσης (Παρνασσίδος).
Κείνται εις τα ΝΔ της Φωκίδος, ήτο πόλις επίσημος εν τη αρχαιότητι ως εκ του εν αυτή Μαντείου. Έκειτο δε υπό το χωρίον Καστρί όπερ κατεστράφη χάριν των υπό της εν Αθήνας Αρχ. Γαλλ. Σχολής γενομένων ανασκαφών, εξ ών πολλά κειμήλια ανευρέθησαν. Κατά το μέρος δε καθ’ ό η οδός Δεσφίνας-Αραχώβης υπάρχει διπλή πύλη λελαξευμένη εν τω βράχω ήτις ελέγετο ότι ωδήγει εις τον Άδην άνωθεν δε της Κασταλίας πηγής είναι αι Φαιδριάδες πέτραι, οπόθεν εκρημνίζοντο οι βέβηλοι. Η ιερά οδός άρχεται εκ της ΝΑ πύλης όπισθεν της οποίας η οδός εκοσμείτο υπό πολυαρίθμων αγαλματίων, βωμών και διαφόρων μνημείων. Νύν σώζονται ίχνη πολλών αναθημάτων και μνημείων και μετόπαι μετά 68 αναγλύφων. Νοτιώτερον ευρίσκετο το Βουλευτήριον, ο λόφος της Δελφικής Σιβίλλης, ο Ναός της Γής και η Στοά των Αθηναίων. Σώζεται παρά την ιεράν οδόν το πελασγικόν τείχος εφ’ ού υψούτο ο ναός του Απόλλωνος, ούτινος σώζονται αι βάσεις και τινα τεμάχια κιόνων εν μέσω δ’ αυτών ευρίσκετο η Εστία με το άσβεστον πύρ και ο Ομφαλός της Γής, μάρμαρον φέρον εκατέρωθεν χρυσούς αετούς. Νοτιοδυτικότερον η πηγή Κασσοτή, η Λέσχη των Κνιδίων και το θέατρον. Υπεράνω δε του βορείου τείχους του περιβόλου η πηγή Κίρνα η Δελφούσα και προς δυσμάς αυτής το Στάδιον ένθα ετελούντο οι Πυθικοί αγώνες. Τα πλούτη του ναού όστις εστοίχισε πλέον των 5 1]2 εκατομμ. φράγκων ήσαν αναρίθμητα εξ ών ο Νέρων αφήρεσεν 500 αγάλματα χρυσά, ο Μέγας Κωνσταντίνος έτερα μεταξύ των οποίων και τον Τρίποδα τον εν Κων)πόλει σωζόμενον εις τον Ιππόδρομον. Τα ανευρεθέντα ευρίσκονται εν τω επιτοπίω Μουσείω. Τελευταίος χρησμός του Μαντείου των Δελφών εδόθη τω αυτοκράτορι Ιουστινιανώ, εκ Δελφών ανέρχεταί τις εις τον Παρνασσόν δι’ ημιόνων ένθα το Κωρύκειον άντρον.
Συγκοινωνία.-Μετά Χρυσού 1,45΄. Σιδ. Πειρ.-Θες)νίκης Σταθ. Λεβαδ. εις το 149,17 χλμ. από Πειραιώς. Ατμοπλοϊκώς: Μετάβασις εις Δελφούς εκ Πειραιώς καθ’ εκάστην θαλασσίως δι’ Ιτέαν, εκείθεν δι’ αμαξιτής οδού 2 ώρ. και τέλος δι’ αυτοκινήτων διά της οδού Ιτέας-Άμφισσα-Δελφών-Μπράλλου.
Ναός Άγιος Νικόλαος, Ιερείς 2. Δημ. σχολ. αρρ.-θηλ., μαθ. 150. Έφορος Αρχαιοτήτων, Μουσείων Αρχαιολογικόν, Σταθ. Αστ. Ταχ. Τηλεγρ. Τηλεφ.
Παραγωγή.-Έλαια 600χ, οκ. δημητριακά, αιγοπρόβατα 4,000, 1 ελαιοτριβείον ατμοκίνητον.
………………………………………………………………………………..

59.ΔΕΡΒΕΝ ΚΑΡΥΑ (Κ.703).-Απεσπ. εκ του Δ.Παραχελωϊτών (Φθιώτιδος). Από Λαμίας 4,30΄, Δημ. σχολ. μικτόν.
Παραγωγή.-Δημητριακά και καπνά ολίγα.
………………………………………………………………………………..

60.ΔΕΡΒΕΝ ΦΟΥΡΚΑ (Κάτ..283).-Απεσπ. εκ του Δ.Λαμιέων (Φθιώτιδος). Ενταύθα ανήκει και η Μονή της Αντινίτσης «Γενές. Θεοτόκου».
………………………………………………………………………………..

-ΔΕΡΒΙΣΑΔΕΣ ή ΑΓΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ (Κ.465).-Απεσπ. εκ του Δ.Θρονίου (Λοκρίδος). Από Ρεγγίνι 2,15΄.-Υποδιδασκαλείον.
………………………………………………………………………………..

61.ΔΕΡΕΛΙ (Κάτ..683).-Απεσπ. εκ του Δ.Ξυνιάδος (Δομοκού). Έκτ. 4 τετρ. χλμ. Από Ομβριακής ώρ. 2,15΄, από της θέσεως Πέντε Μύλοι έως Μοχλούκα περιφ. Δερελή διέρχεται αμαξιτή οδός και εκείθεν μέχρι Αρχανίου Φθιώτιδος. Η στενωπός Μοχλούκας συνδέει την Φθιώτιδα μετά της Θεσσαλίας. Από Δομοκού ώρ. 3, Νεζερού 1, Δαουκλή 2, ο Σταθ. Σιδηρ. Πειρ.-Θ)νίκης απέχει 0,30΄.Δημ. σχολ. μικτόν, μαθ. 55.
Παραγωγή.- Δημητριακά και καπνά επί εκτ. 5 χ. καλλιεργ. στρεμ. 1 αλευρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

62.ΔΕΡΝΙΤΣΑ (Κ.302).-Απεσπ. εκ του Δ.Δρυμίας (Λοκρίδος). Από Δαδίου ώρ 2.
………………………………………………………………………………..

63.ΔΕΣΦΙΝΑ (Κ.3091).-Απεσπ. εκ του Δ.Αντικύρρας (Παρνασσίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Από Αμφίσσης ώρ 5, από της παραλίας 1. Κείται επί των ΝΔ υπωρειών του Ξηροβουνίου. Εις Αντίκυρρα υπάρχουσι 2 ενετικά φρούρια, ναός Αρτέμιδος και λείψανα μαρτυρούντα την βουλήν. Η Δεσφίνα είναι πατρίς του Αρχ. Ησαΐα Παπαστάθη πεσόντος εν Αλαμάνα το 1821. Έκτ. 120 χ.στρ. Ναοί 3. Ιερείς 3. Ελλην. σχολ. πλήρες, δημ. σχολ. αρρένων θηλέων. Ειρηνοδικείον Κρίσσης, Μονοπωλ. Αποθ. Τηλεφ. Ταχ.
Παραγωγή.-Έλαια, τυρός, οίνος, δημητριακά 600 χ. οκ. κυψέλαι 60, 2 ελαιοτριβεία ατμοκίνητα, 2 ιπποκίνητα, 1 αλευρόμυλος. Γεωργικός Συνεταιρισμός.
Χωρίον ΑΝΤΙΚΥΡΡΑ (κ.190). Από Αμφίσσης ωρ. 8. Ερείπια τειχών ομωνύμου αρχ. πόλεως Μονή «Προδρόμου» (Μοναχοί 10). Υποτελωνείον.
………………………………………………………………………………..

64.ΔΙΒΡΗ (Κ.982).-Απεσπ. εκ του Δ.Λαμιέων (Φθιώτιδος).
Χωρία.-ΛΙΜΟΓΑΡΔΙ (κ.214). ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ (κ.162).
………………………………………………………………………………..

65.ΔΟΜΟΚΟΣ (Κ.1634).-Απεσπ. εκ του Δ.Θαυμακών (Δομοκού), ού ήτο πρωτεύουσα (Κάτ.1610). Εις την αρχαιότητα ωνομάζετο Θαυμακός (όρα «Οδοιπορικόν Οδηγόν» του Νομού), επολιορκήθη δε επί Φιλίππου του Γ΄(199 π.Χ.) και ηλώθη υπό του Αντιόχου, είτα δε περιήλθεν εις τους Ρωμαίους. Δομοκός ωνομάσθη επί Βυζαντινών, ότε είχε ισχυρόν φρούριον, διατηρούμενον ακόμη. Ενταύθα κατά Μάϊον του 1897 συνήφθη πεισματώδης μάχη, η τελευταία του ατυχούς εκείνου πολέμου.
Συγκοινωνία.- Από Λαμίας ώρ. 6 δι’ αμάξης, από Φαρσάλων ώραι 5. Απέχει του Σιδ. Σταθμ. Σκάρμιτσα=Δομοκός 1 1)2 ώρ. Σταθ. Σιδηροδρ. Πειρ.-Θες)νίκης εις το 287,9 χλμ, εκ Πειραιώς.
Αρχαί.-Ειρηνοδικείον, Μονοπ. Αποθ. Οικονομική Εφορία, Συμβολαιογραφείον, Υπομοιρ. Υποθηκοφ. Ταχ. Τηλ.
Ναοί.-Άγιος Γεώργιος, Αγία Παρασκευή, Ιερείς 2.
Εκπαίδευσις.-Ελλην. σχολείον δημοτ. σχολ. αρρέν. θηλέων.
Παραγωγή.-Αραβόσιτος, βρώμη, κριθή, καπνά, όσπρια, σίτος, σισάμια, 1 αλευρόμυλος, Πανήγυρις εμπορική 8-11 Μαΐου.
Χωρίον ΤΣΙΦΛΙΚΑΚΙ (κ.21). Από Δομοκού ώρ. 0,45΄.
………………………………………………………………………………..

66.ΔΡΑΚΟΣΠΗΛΙΑ (Κ.272).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Μοσκοχώρι ώρ. 3,15΄ επί των Βορ. υπωρειών του Καλλιδρόμου, περί την είσοδον της «Ανοπαίας» ατραπού, δι’ ής ο Εφιάλτης ωδήγησε τους Πέρσας προς τα νώτα των εν Θερμοπύλαις υπό τον Λεωνίδαν πεσόντων.
………………………………………………………………………………..

67.ΔΡΑΜΑΛΑ (Κ.391).-Απεσπ. εκ του Δ.Μελιταίας (Δομοκού). Από Αβαρίτσης 1,15΄.
………………………………………………………………………………..

68.ΔΡΑΧΜΑΝΙ (Ελάτεια) (Κ.1471).-Απεσπ. εκ του Δ.Ελατείας (Λοκρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. Κείται παρά την αρχ. Ελάτειαν ένθα μικρόν μουσείον, όπου σώζονται πολλά αρχαία ναού «Κραναίας» Αθηνάς. Από Δραχμανίου ώρ. 1,30΄, από Λαρίσσης ώραι 12. από Βελίτσης 2, από Ορχομενού 5, από Σιδ. Σταθ. Κηφισσοχωρίου 1,30΄. Μετωνομάσθη Ελάτεια. Ναός Άγιος Αθανάσιος. Ιερεύς 1. Ελλ. σχολ. δημ. σχολ. αρρέν. θηλ. Ειρηνοδ. (έδρα χειμερ.) Μονοπωλ. Αποθ. Σταθ. Αστ. Συμβολαιογραφείον, Ταχ. Τηλεφ.
Παραγωγή.-Δημητρ. ελαίαι, έλαιον, όσπρια, καπνά 1 αλευρόμυλος, 1 υδρόμυλος, Πανήγυρις 20-21 Ιουλίου.
………………………………………………………………………………..

69.ΔΡΕΜΙΣΑ (Κ.528).-Απεσπ. εκ του Δ.Καλλιέων (Παρνασσίδος). Από Μαυρολιθάρι 2,15΄. Πατρίς του Πανουργιά και του Γκούρα. Μετωνομάσθη Πανουργιάς. Δημοτ. σχολ. αρρένων.
Παραγωγή.-Γεώμηλα, όσπρια, σιτηρά 55 χ. οκ. κτηνοτροφ. είδη.
………………………………………………………………………………..

70.ΔΡΕΣΤΕΝΑ (Κ.429).-Απεσπ. εκ του Δ.Κροκυλίου (Δωρίδος). Από Παλαιοκατούνου 1,55΄ από Πενταγιών 0,30΄.
-ΔΡΥΜΑΙΑ (Κ.712).- Όρα Γλούνιτσα).
-ΕΛΑΤΕΙΑ (Κ.1471.-(Όρα Δραχμάνι).
………………………………………………………………………………..

71.ΔΥΟ ΒΟΥΝΑ (Κ.263).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Μοσκοχώρι ώρ. 2.
………………………………………………………………………………..

72.ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ (Κ.243).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Μοσκοχώρι ώρ. 2,30΄. Γραμματοδιδ.
………………………………………………………………………………..

73.ΕΞΑΡΧΟΣ (Κ.618).-Απεσπ. εκ του Δ.Αταλάντης (Λοκρίδος). Από Αταλάντης ώρ. 3,30΄, 1,30΄ εντεύθεν ερείπια των αρχαίων Αβών επί λόφου κωνοειδούς, όπου μαντείον του Απόλλωνος, εγγύς και η αρχ. Υάμπολις κατά την αρχήν της εκ Φωκίδος εις Λοκρίδα οδού. Υποδιδασκαλείον, 1 υδρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

74.ΕΡΑΤΕΙΝΗ (Κ.355).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Λοκρίδος). Γραμματοδιδ.
Παραγωγή.- Δημητριακά, έλαιον, κτηνοτροφικά. Πανήγυρις εμπορ. 23-30 7)βρίου.
………………………………………………………………………………..

75.ΕΥΠΑΛΙΟΝ (Κ.882).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Κοινώς ΣΟΥΛΕΣ. Ήτο πρωτεύουσα του ομων. δήμου. Από Αμφίσσης ώρ. 15, από Βιτρινίτσης 10, Παλαιοαξαρίου 5. Ναός Άγιος Γεώργιος. Ιερείς 2. Ελλην. σχολ. Δημοτ. σχολ. αρρ., θηλ., Ειρηνοδικείον Ποτιδανείας. Συμβολαιογραφείον. Ταχυδρ. Τηλεφ. Υποθηκοφ.
Παραγωγή.- Αραβόσιτος, κρόμμυα, σίτος, σισάμια ολίγα, σταφίς. Κτηνοτροφικά. Πανήγ. εμπορ. 18-23 8)βρίου.
Χωρίον ΚΑΡΥΑ (κ.162).
………………………………………………………………………………..

76.ΖΕΛΙΟΝ (Κ.755).-Απεσπ. εκ του Δ.Αταλάντης (Λοκρίδος). Από Αταλάντης ώρ. 3. Δημοτ. σχολ. μικτόν.
Παραγωγή.- Δημητριακ., όσπρια.
………………………………………………………………………………..

77.ΖΗΜΙΑΝΗ (Κ.559).-Απεσπ. εκ του Δ.Τυμφρηστού (Φθιώτιδος). Από Μαυρίλλου ώρ. 3, παρά την αριστεράν όχθην του Σπερχειού. Ναοί 4. Δημ. σχολ. μικτόν. Ταχυδρ.
Παραγωγή.- Δημητρ. άφθονα.
………………………………………………………………………………..

78.ΖΙΩΨΗ (Κ.454).-Απεσπ. εκ του Δ.Τυμφρηστού (Φθιώτιδος). Από Μαυρίλλου ώρ. 3. Ναός 1. Δημοτ. σχολ. μικτόν. Αστυν. Σταθ.
Παραγωγή.- Δημητριακά.
………………………………………………………………………………..

79.ΖΩΡΙΑΝΟΥ (Κ.506).-Απεσπ. εκ του Δ.Κροκυλίου (Δωρίδος). Από Παλαιοκατούνου ώρ. 1,45΄, από Πενταγιούς 1,40΄. Γραμματοδιδ. Σταθ. Αστυν. Τηλεφων.
………………………………………………………………………………..

80.ΗΡΑΚΛΕΙΑ η Τραχινία (Κ.652).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος).
Χωρία.- ΔΑΜΑΣΤΑ (κ.292) Μονή Δαμάστας (κ.14). Από Γέφυραν Αλαμάνας ώρ. 1 προς Ν. Πρότερον ελέγετο ΜΟΥΣΤΑΦΑΜΠΕΗ
………………………………………………………………………………..

81.ΙΜΙΡΜΠΕΗ (Κ.1023).-Απεσπ. εκ του Δ.Λαμιέων (Φθιώτιδος). Εις Λαμίαν 1,30΄. Ναοί 3. Δημοτ. σχολ. αρρ., θηλ., Ταχυδρ.
Παραγωγή.-Βάμβαξ 100 χ. οκ., δημητριακά 350 χ. οκ. Κτηνοτροφ. 10 χ. αιγοπρόβατα.
………………………………………………………………………………..

82.ΙΤΕΑ (Κ.2534).-Απεσπ. εκ του Δ.Αμφισσέων (Παρνασσίδος), ού είναι επίνειον.
Η έδρα (κ.1411). Κείται κατά τον μυχόν του Κρισσαίου κόλπου, λαβούσα το όνομα ίσως εκ των προς την παραλίαν αυτής φυομένων ιτεών. Κοσμείται υπό καλών οικιών, έχει αρίστην ρυμοτομίαν, εστιατόρια και ξενοδοχεία διά τους περιηγητάς. Είνε το επίνειον της Αμφίσσης εξ ής διά καμήλων ημιόνων και φορτηγών αυτοκινήτων μεταφέρονται ενταύθα αι ελαίαι και το έλαιον. Εξ Ιτέας δύναταί τις να επιχειρήση πολλάς εκδρομάς θαλασσίας εις Αίγιον, Πάτρας, Κόρινθον, Πειραιά και δι’ αμαξών εις Δελφούς προς επίσκεψιν των αρχαιοτήτων, ως και δι’ αυτοκινήτων, Ιτέα-Άμφισσα-Μπράλλος-Δελφοί. Έκτ. 24 τετρ. χιλιόμ.
Συγκοινωνία.-Μετ’ Αμφίσσης 13 χιλιόμετρα, Δελφών 2,20΄ δι’ αμαξών, Βιτρινίτσης 6,30΄. Γαλαξειδίου 4 ώρ. Και διά λέμβων εις Ακράταν ένθα Σταθ. Σιδ. ΠΑΠ. Δημοτ. σχ. άρρ. θηλ. Μονοπ. αποθήκη. Σταθ. Αστυν. Ταχυδρ. Τηλεγρ. Υποτελωνείον.
Παραγωγή.-Δημητριακά 200 χ. οκ. κονσέρβια, ντομάτα 400 χ. οκ., κτηνοτροφικά, δέρματα, καυσόξυλα, 1 εκατ, οκ., έλαιον και ελαίας ιδίως υπέρ τάς 550 χ. οκ. με 3 ελαιοτριβεία, 2 βυρσοδεψεία και 1 αλευρόμυλον με ατμοπρίονα. Σύνδεσμος Ελαιοεμπορικός και Κηπουρικός. Πανήγ. εμπορ. 6-11 Αυγούστου.
Χωρία.-ΚΕΡΑ (ΚΥΡΡΑ ορθότερον) (κ.512). Λέγεται και Άγ. Νικόλαος, απεσπ. δε εκ του Δ.Κρίσσης. Από Χρυσού ώρ. 1,30΄. Δημοτ. σχολ., Λιμήν ΙΤΕΑΣ (κ.149). ΚΟΛΟΠΕΤΕΙΝΙΤΣΑ (κ.462). Απεσπ. εκ του Δ.Μυονίας, από Αγ. Ευθυμίας ώρ. 1. Γραμματοδ.
………………………………………………………………………………..

83.ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ (Κ.463).-Απεσπ. εκ του Δ.Θρονίου (Λοκρίδος). Από Ρεγγίνι ώρ. 2. Υποδιδασκαλείον Σταθ. Αστυν. Ταχυδρ. Τηλεφ. 1 υδρόμυλος.
Χωρίον ΘΡΟΝΙΟΝ (κ.11) από Ρεγγίνι ώρ. 2.
………………………………………………………………………………..

84.ΚΑΛΑΠΟΔΙ (Κ.694).-Απεσπ. εκ του Δ.Αταλάντης (Λοκρίδος). Από Αταλάντης ώρ. 2,30 επί της οδού Αταλάντης-Λεβαδείας. Γραμματοδιδ.
Παραγωγή.- Δημητριακά 60 χ. κοιλά, όσπρια 45 χ. οκ.
………………………………………………………………………………..

-ΚΑΛΛΙΘΕΑ Σπερχειάδος (κ.534). Της Επαρχ. Φθιώτιδος. Όρα Γυφτοχώρι.
………………………………………………………………………………..

85.ΚΑΛΛΙΘΕΑ (Κ.910).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Λοκρίδος). Ερείπια δύο παλ. φρουρίων, Παλαιόκαστρον, κοιώς αγνώστου εποχής, η επί του Μακρόρους λαξευτή Ασκητότρυπα μετά σταλακτιτών και 2 Μοναστήρια Άγ. Γεώργιος, Βαρνάκοβα. Έκτ. 100 τετρ. χιλιόμ. Από Βιτρινίτσαν ώρ. 2, Ερατεινήν 3. Απέχει 1 ώρ. του επινείου της Τουβιά. Συγκοιν. καθημερινή προς Αίγιον διά πλοιαρίων. Ναοί 2. Ιερείς 2. Γραμματοδιδ. Ταχυδρ. Τηλεφ.
Παραγωγή.- Έλαιον 80 χ. οκ., σίτος, κριθή, οίνοι 100 χ. οκ., όσπρια, σφάγια, τυρός κτλ. 3 ελαιοτριβεία.
-ΚΑΛΛΙΟΝ (κ.284). Της επαρ. Δωρίδος. Όρα Βελούχοβον
………………………………………………………………………………..

86.ΚΑΜΠΙΑ (Κ.381).-Απεσπ. εκ του Δ.Σπερχειάδος (Φθιώτιδος). ώρ. 2,30΄ΝΑ της Σπερχειάδος. 1 αλευρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

87.ΚΑΜΠΟΙ (Κ.110).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Από Σουλι 2,30΄.
Χωρία.-ΠΑΛΗΟΜΥΛΟΣ (κ.66), ΚΟΥΚΟΥΡΑ (κ.110).
………………………………………………………………………………..

88.ΚΑΝΙΑΝΗ ΚΑΤΩ (Κ.593).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος). Από Γραβιάς ώρ. 2, από Αμφίσσης 8,30΄. Δημ. σχολ. μικτόν. Αστυν. Σταθ. Ταχ.
Παραγωγή.-Κτηνοτροφ. είδη.
Χωρία ΚΑΝΙΑΝΗ ΑΝΩ (κ.195). από Γραβιάς ώρ. 3. από Αμφίσσης ώρ. 8, Γραμματοδ.
………………………………………………………………………………..

89.ΚΑΝΑΛΙΑ (Κ.591).-Απεσπ. εκ του Δ.Τυμφρηστού (Φθιώτιδος). Αστυν. Σταθ. Γραματοδ.
………………………………………………………………………………..

90.ΚΑΡΔΑΡΑ (Κ.211).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Από Σουλί 2,30΄.
………………………………………………………………………………..

91.ΚΑΡΟΥΤΑΙΣ (Κ.518).-Απεσπ. εκ του Δ.Αιγιτίου (Δωρίδος). Από Λιδωρίκι ώρ. 4. Έκτ. 30 χ. στρεμ. Δημ. σχολ. διτάξ. μαθ. 100. Σταθ. Αστυν. Ταχυδρ.
Παραγωγή.-Αραβόσ. 150 χ. οκ. όσπρια 25 χ. οκ. οίνος 60 χ. οκ. αιγοπρόβατα 5 χ. κεφ.
………………………………………………………………………………..

92.ΚΑΡΟΥΤΙΑ (Κ.282).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Από Σουλί ώρ. 3. Κεραμοπ.
Χωρίον.-ΜΑΡΑΘΙΑ (κ.76).
………………………………………………………………………………..

93.ΚΑΡΥΑ (Κ.792).-Απεσπ. εκ του Δ.Θρονίου (Λοκρίδος) από Ρεγγίνι 2,30΄. Γραμματοδιδ. Αστ. Σταθ. Ταχ. 1 ελαιοτριβείον, 2 αλευρόμυλοι.
Χωρίον.-ΚΑΫΜΕΝΑ ΒΟΥΡΛΑ (κ.132).
………………………………………………………………………………..

94.ΚΑΣΤΑΝΙΑ (Κ.453).-Απεσπ. εκ του Δ.Υπάτης (Φθιώτιδος), από Υπάτης ώρ. 2, επί των βορ. υπωρειών της Οίτης. Γραμματοδ. 1 αλευρόμυλος.
Χωρίον.- ΡΗΓΟΖΑΙΝΑ (κ.104).
………………………………………………………………………………..

95.ΚΑΣΤΕΛΛΑ (Κ.1025).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος), από Γραβιάς ώρ. 0,45΄, από Αμφίσσης ώρ. 7. Έκτ. 8 χ. στρέμ. Δημ. σχολ. μικτ. μαθ. 130 Ταχ. Αγρ.
Παραγωγή.- Καπνά 8 χ. οκ. δημητριακά 100 χ. οκ. οίνος 150 χ. οκ. 2 υδρόμυλοι.
Χωρίον ΧΛΩΜΟΣ (κ.91). Από Γραβιάς ώρ. 0,30΄.
………………………………………………………………………………..

96.ΚΑΣΤΡΙΩΤΙΣΣΑ (Κ.419).-Απεσπ. εκ του Δ.Καλλιέων (Παρνασσίδος). Από Μαυρολιθαρίου 0,30΄. Δημοτ. σχολ. μικτόν Σταθ. Αστ. Ταχ. Λουτρά ιαματικά θειούχα.
Παραγωγή.- Κτηνοτροφικά είδη και εξαγωγή σφαγίων.
………………………………………………………………………………..

97.ΚΗΦΙΣΣΟΧΩΡΙ (Κ.908).-Απεσπ. εκ του Δ.Τιθορέας (Λοκρίδος). Από Βελίτσης 1,15΄, από Δραχμανίου 1,30΄. Έκτασ. 25 χιλ. στρέμ. Δημ. σχολ. αρρ.-θηλ. Ταχ. Τηλεφ.
Παραγωγή.- Δημητριακά 500 χ. οκ. βάμβαξ ξερικός 130 χ. οκ. ορνιθοτροφία 55 χ. κεφ. 1 αλευρόμυλος μετ’ εκκοκιστικής μηχ. και 1 υδρόμυλος.-«Γεωργικός Συνεταιρισμός».
………………………………………………………………………………..

98.ΚΙΣΣΕΛΗ (Κ.472).-Απεσπ. εκ του Δ.Τολοφώνος (Δωρίδος). Από Βιτρινίτσης ώρ. 2. Αστυν. Σταθ. Ταχ. Γραμματοδιδ.
………………………………………………………………………………..

99.ΚΛΗΜΑ (Κ.823).-Απεσπ. εκ του Δ.Ευπαλίου (Δωρίδος). Δημ. σχολ. μικτόν. Αστ. Στ. Ταχ.
Χωρία.-ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ (κ.172), ΜΑΓΟΥΛΑ (κ.78).
………………………………………………………………………………..

100.ΚΛΗΜΑ (Κ.399).-Απεσπ. εκ του Δ.Υαίας (Δωρίδος). Από Γρανίτσης ώρ. 1. Έκτ. 15 χ. στρ. Δημ. σχολ. μικτόν, μαθ. 60. Ταχ. Τηλεφ.
Παραγωγή.-Δημητριακά 200 χ. οκ. σταφίς 60 χ. ενετ. λίτραι, έλαιον 25 χ. οκ., οίνος 30 χ. οκ. επί 500 στρεμμ.
Χωρίον ΤΡΙΒΙΔΙ (κ.95).
………………………………………………………………………………..

101.ΚΛΩΝΙΟΝ (Κ.420).-Απεσπ. εκ του Δ.Σπερχειάδος (Φθιώτιδος). Από Σπερχειάδος 0,20΄.
………………………………………………………………………………..

102.ΚΟΥΚΚΟΥΒΙΤΣΑ (Κ.910).-Απεσπ. εκ του Δ.Δωριέων (Παρνασσίδος). Από Γραβιάς ώρ. 3. από Αμφίσσης 7. Δημ. σχολ. αρρ.-θηλ. Τηλεφων.
Παραγωγή.- Γεώμηλα 250 χ. οκ. όσπρια, οπώραι, κτηνοτροφικά είδη σφάγια.
………………………………………………………………………………..

103.ΚΟΛΛΑΚΑ (Κ.386).-Απεσπ. εκ του Δ.Αταλάντης (Λοκρίδος). Από Αταλάντης 2,30΄. Υποδιδασκαλείον, Σταθ. Αστυν. 2 υδρόμυλοι.
………………………………………………………………………………..

104.ΚΟΛΟΒΑΤΑΙΣ (Κ.619).-Απεσπ. εκ του Δ.Παρνασσίων (Δωρίδος). Από Τοπόλιας 1,30΄ προς Β. Ναός Αγ. Παρασκευή. Ιερεύς 1. Δημ. σχολ. μικτόν Αστ. Σταθ. Ταχυδρ. 1 αλευρόμυλος, 1 υδρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

105.ΚΟΛΟΚΥΘΙΑ (Κ.302).-Απεσπ. εκ του Δ.Ομιλαίων (Φθιώτιδος). Από Γαρδίκι 4,15΄, υδρόμυλοι.
………………………………………………………………………………..

106.ΚΟΜΜΑ (Κ.392).-Απεσπ. εκ του Δ.Λαμιέων (Φθιώτιδος). Από Λαμίας ώρ.1. Ταχ. Γραμτδ.
………………………………………………………………………………..

107.ΚΟΜΠΟΤΑΔΕΣ (Κ.735).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Αλπόσπητα ώρ.2, από Μοσκοχωρίου 2,45΄προς τα ΒΔ. Έκτ. 5 χ. στρεμ. Γραμματοδ. μαθ. 120.
Παραγωγή.-Δημητριακά 175 χ. οκ. καπνά 80 χ. οκ., οίνοι, κτηνοτροφία μικρά, 1 υδρόμυλος.-Γεωργικός Συνεταιρισμός.
………………………………………………………………………………..

108.ΚΟΜΝΗΝΑ (Κ.439).-Απεσπ. εκ του Δ.Θρονίου (Λοκρίδος). Από Ρεγγίνι 1,15΄. ΝΔ του Θρονίου, εις τας υπωρείας του όρους Σπαρτιάς. Υποδιδασκαλείον, 1 υδρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

109.ΚΟΥΝΙΑΚΟΣ (Κ.394).-Απεσπ. εκ του Δ.Υαίας (Δωρίδος). 2,30΄ ΒΔ της Γρανίτσης.
………………………………………………………………………………..

110.ΚΟΥΠΑΚΙ (Κ.358).-Απεσπ. εκ του Δ.Κροκυλίου (Δωρίδος). Από Παλαιοκατούνου ώρ. 12, από Πενταγιών 2,10΄.
………………………………………………………………………………..

111.ΚΟΥΡΝΟΒΟΝ (Κ.353).-Απεσπ. εκ του Δ.Παραχελωϊτών (Φθιώτιδος). Από Λαμίας 6,30΄.
………………………………………………………………………………..

112.ΚΡΙΑΤΣΙ (Κ.159).-Απεσπ. εκ του Δ.Βωμέας (Δωρίδος). Από Αρτοτίνας 1,45΄.
-ΚΡΟΚΥΛΙΟΝ (Κ.922). (Όρα ΠΑΛΑΙΟΚΑΤΟΥΝΟΝ).
………………………………………………………………………………..

113.ΚΥΡΙΑΚΟΧΩΡΙ (Κ.684).-Απεσπ. εκ του Δ.Ομιλαίων (Φθιώτιδος). Από Γαρδικίου 1,30΄. Έκτ. 6 τετρ. χλμ. Δημ. σχολ. μικτόν.
Παραγωγή.- Δημητρ. όσπρια, οίνος ολιγα, 1 αλευρόμυλος, 1 υδρόμυλος.
………………………………………………………………………………..

114.ΚΩΣΤΑΛΕΞΗ (Κ.412).-Απεσπ. εκ του Δ.Ηρακλειωτών (Φθιώτιδος). Από Αλποσπίτων 1,15, Από Μοσκοχωρίου 2,30΄.
………………………………………………………………………………..

115.ΚΩΣΤΑΡΙΤΣΑ (Κ.197).-Απεσπ. εκ του Δ.Βωμέας (Δωρίδος). Από Αμφίσσης ώρ. 21, από Αρτοτίνας 2. Έκτ. 30 χ. στρέμ. Γραμματοδιδ. μαθ. 80, Ταχ.
Παραγωγή.- Σίτος 12 χ. οκ. αιγοπρόβατα 3500 κεφ.»
………………………………………………………………………………..


ΠΗΓΗ



Νικολάου Γ. Ιγγλέση, Οδηγός της Ελλάδος, έτος Ι΄, Β. Ελληνικόν κράτος, σελ. 37-46.



Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2016

Οδηγός του Δήμου Λαμιέων των ετών 1925-1926

Από τον «Οδηγό της Ελλάδος 1925-1926» αναδημοσιεύεται οδηγός του Δήμου Λαμιέων.
Αναλυτικά το κείμενο του οδηγού έχει ως εξής:

«ΔΗΜΟΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ-ΦΩΚΙΔΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΛΑΜΙΕΩΝ

Πρωτεύουσα. ΛΑΜΙΑ.-Κάτοικοι του Δήμου 11.895. Δήμαρχος Σπυρίδων Αναστασίου Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου. Πάρεδροι 3. Σύμβουλοι τακτικοί 18, αναπληρωματικοί 6. Ανήκει εις την τέως επαρχίαν Φθιώτιδος.
Ο Δήμος Λαμιέων σύγκειται εκ των επομένων οικισμών:
1.ΛΑΜΙΑ (κάτ.11,380). 2.ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΥΣΗ (κ.98). 3.ΚΑΛΥΒΙΑ (κ.108). ΤΑΡΑΤΣΑ (κ.219).
Πρωτεύουσα του Δήμου Λαμιέων είνε η ΛΑΜΙΑ. Κείται υπό τάς Μ υπωρείας της Όθρυος και προς Β του Σπερχειού επί πεδιάδος εκτεινομένης μέχρι του Μαλιακού κόλπου. Κατέστη περίφημος κατά την αρχαιότητα διά την ισχυράν αντίστασιν εναντίον του Αντιπάτρου το 323, οπόταν οι Έλληνες εζήτησαν την αποτίναξιν της Μακεδονικής ηγεμονίας μετά τον θάνατον του Μ.Αλεξάνδρου. Τότε υπερήσπισαν την Λαμίαν Αιολείς και Αθηναίοι υπό τον Αθηναίον στρατηγόν Λεωσθένην, αλλ’ ηττηθέντων τούτων εν Κραννώνι το 322, ετερματίσθη ο Λαμιακός πόλεμος. Η Λαμία, εκαλείτο Ζεϊτούν (Ζητούνι), όπερ δηλοί τουρκιστί ελαίαν, ένεκα των πολλών ελαιών της, είνε αρχαία πόλις πατρίς του Αχιλέως και των Μυρμηδόνων. Άνωθεν αυτής υπάρχει το μεσαιωνικόν φρούριον Ακρολαμία, ού σώζονται ερείπια τειχών. Πρό της ενώσεως της Θεσσαλίας ήτο σημαντική ως μεθόριος έδρα ισχυρού στρατιωτικού σώματος.
Εν τη κάτω πλατεία της πόλεως και προς το Δ μέρος αυτής υπάρχει κενοτάφιον του Αθανασίου Διάκου μετά προτομής και επί της ομωνύμου πλατείας το άγαλμα αυτού. Η πόλις κοσμείται υπό καλών οικοδομών, κανονικών οδών, πλατειών, ναών και διαφόρων Δημοσίων και Δημοτικών κτιρίων. Επίνειον η Στυλίς, απέχουσα δι’ αμάξης 2 ώρας.
Οδοί.-Αβέρωφ, Αγίου Λουκά, Αγ. Νικολάου, Αμαλίας, Αναπαύσεως, Ανδρούτσου, Βύρωνος, Διάκου, Εκκλησιών, Ελευθερίου Βενιζέλου, Ελασσώνος, Ευαγγελιστρίας, Ησαΐου, Θερμοπυλών, Ι.Τσιριμώκου, Καλύβα και Μπακογιάννη, Καραϊσκάκη, Κολοκοτρώνη, Κοραή, Λεωνίδου, Λεωσθένους, Λεωφόρος Όθωνος, Λεωφόρος Καποδιστρίου, Μιαούλη, Μουστάκα, Πατρόκλου, Πηλέως, Δήγα Φερραίου, Ροζάκη και Αγγελή, Σατωβριάνδου, Υψηλάντη.
Πανηγύρεις.-Εμπορική, από 23-26 Απριλίου και από 27-31 Αυγούστου.
Πλατείαι.-Διάκου-Ελευθερίας.
Προϊόντα.-Σίτος, καπνός εξαίρετος, ελαίαι, έλαια, δέρματα κατεργασμένα. Προσέτι έχει ακμαιότατον εμπόριον, βιομηχανίαν, εγχωρίων υφασμάτων, ταπήτων, βυρσοδεψίας, οινοπνευματοποιΐας και σαπωνοποιΐας.
Σιδηρόδρομος.-Σταθμός, Κεντρικός της γραμμής Πειραιώς-Θες/νίκης (222,541 χλμ. από Πειραιώς) και της τοπικής αμαξοστοιχίας από Λιανοκλάδι δίς της ημέρας.
Συγκοινωνία.-Μετ’ Αθηνών, διά Σιδηροδρόμου Πειραιώς-Θες/νίκης. –Αγίας Μαρίνας, Σιδηροδρ. –Στυλίδος (επινείου αυτής), δι’ αμαξιτής οδού 2 ώρ. –Αμφίσσης, δι’ αμαξιτής οδού. –Γεφύρας Αλαμάνας, δι’ αμαξιτής οδού καταφύτου εξ αμπελώνων, καπνοφυτειών και οπωροφόρων δένδρων. –Ταράτσας, δι’ αμαξιτής δενδροφύτου οδού. –Υπάτης, δι’ αμαξιτής οδού 5 ώρ. –Καρπενησίου, δι’ αμαξιτής οδού 8 ώρ. –Δομοκού-Φαρσάλων κτλ. Διά Σιδηροδρόμου Θεσσαλίας. Γραμμαί δι’ αυτοκινήτων λειτουργούσι αι εξής: Λαμία-Καρπενήσιον, Άμφισσα-Ιτέα-Μπράλλος-Δελφοί.
Διοικητικαί Αρχαί.-Νομαρχία, Καπνοκοπτήριον, Μονοπωλ. Αποθ. Οικονομ. Εφορία, Νομοκτηνίατρος, Νομογεωπόνος, Νομομηχανικός, Ταμείον, Ταχυδρ. Τηλεγρ.
Δικαστικαί Αρχαί.-Πρωτοδικείον, Εισαγγελία Πρωτοδ. Ειρηνοδικείον, Πταισματοδικείον, Συμβολαιογραφεία 5, Υποθηκοφυλακείον, Φυλακαί Σωφρονιστικαί.
Στρατιωτικαί Αρχαί.-Αστυν. Διεύθυνσις, Έδρα Ευζωνικού Συν/γματος, Εφορία Υλικού Πολ. Ιματισμού Αποθ. Πυριτιδαποθήκη, Στρατ. Νοσοκομείον, Στρατώνες, Φρουραρχείον.
Εκκλησία.-Επισκοπή Φθιώτιδος. Επίσκ. Ο Σεβασμ. Ιάκωβος Παπαϊωάννου.
Ναοί.-Άγ. Θεόδ. Άγ. Νικόλ. Δέσποινα, Ευαγγελίστρια (Μητρόπολις). Ιεροκήρυξ, Ιερείς 9.
ΣΗΜ.-Εις την Επισκ. Φθιώτιδος ανήκουν 144 ενορ. Ναοί, 301 εξωκλήσσια και 31 ναοί ιδιωτ. Ιερείς 166.
Εκπαίδευσις.-Γυμνάσιον. Α΄, Β΄ και Γ΄. Ελληνικά Σχολεία (μαθ. 130). Διδασκαλείον Αρρέν. (μαθηταί 500) Α΄ και Β΄. Θηλέων (μαθ. 324).
Τράπεζαι.-Υποκατ. Εθνικής Τραπέζης.
Σύλλογοι.-Αλυτρώτων, Γυμναστικός, Δικηγορικός, Διδασκαλικός, Εμπορικός, Ευρυτάνων, Καπνεμπόρων, Κυνηγετικός, Κτηματικός, Γεωργών, Μουσικός, Σώμα Ελλ. Προσκόπων, Συντεχνίαι και Σωματεία όλων των Επαγγελματικών Τάξεων.
Φιλανθρ. Καταστήματα.-Ελασσώνειον Νοσοκομείον, Πρόεδρ. Ο εκάστοτε Διευθ. Του ΥΠ. Εθνικής Τραπέζης. Μέλη ο εκάστοτε πρόεδρος Πρωτοδικών και ο Δήμαρχος Λαμιέων.
«Μουστάκιον» Ορφανοτροφείον. Πρόεδρος κλπ. Οι αυτοί ως ανωτέρω.
Αγγλο-ιταλική εταιρία «Γοργός».-Διεύθυνσις οδός Πανδρόσου 14 Αθήναι. Τηλ. 175. Εις τον συνοικισμόν Γοργοποτάμου πλησίον Λαμίας η Αγγλο-ιταλική εταιρία ίδρυσε μέγα εργοστάσιον υδροηλεκτρικόν προς παραγωγήν ανθρακασβεστίου (ασετιλίνης) από το 1907.
Ηλεκτρική Εταιρία Λαμίας έδρα εν Λαμία. Κεφ. 390,000 και με αρκετάς εργασίας (όρα Βιοτεχνικάς προόδους του Νομού εις την θέσιν των επαγγελματιών).»


ΠΗΓΗ


Ελληνικός οδηγός, Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος κ ΣΙΑ, Αθήναι 1920, σελίδες 39-40.





Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Οδηγός του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος των ετών 1925-1926

Στον Οδηγό της Ελλάδος 1925-1926 του Νικολάου Γ. Ιγγλέση, Μέρος Β΄ Ελληνικόν Κράτος, 1ον Στερεά Ελλάς, σελίδες 37-39, δημοσιεύεται οδοιπορικός οδηγός του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος ή Φθιωτιδοφωκίδος.
Tο κείμενο του οδηγού έχει ως εξής:

«ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ ΚΑΙ ΦΩΚΙΔΟΣ
Έκτασις: 5.303 τετρ. χιλιόμ.-Κάτοικοι: 178.018 (άρρενες: 84.275).
Η μέν Φθιώτις κείται ΒΔ. της Βοιωτίας και προς Β. της Φωκίδος. Ελήφθη δε το όνομα εκ Φθίου, αδελφού του Αχαιού. Η δε Φωκίς κείται προς Ν. της Φθιώτιδος, και εκτείνεται από ταύτης μέχρι του Κορινθιακού κόλπου.
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΣ.-Το κλίμα είνε υγιεινόν και το έδαφος κατά το πλείστον ορεινόν.
ΠΡΟΪΟΝΤΑ.-Δημητριακοί καρποί, έλαιον, ελαίαι, δασικά, κτηνοτροφικά, καπνά (ιδίως Λαμίας).
Ο Νομός περιλαμβάνει σήμερον τάς ακολούθους 5 παλαιάς επαρχίας:
α΄) Φθιώτιδος (προς το Β. μέρος).
β΄) Δωρίδος (προς Δ. της Παρνασσίδος).
γ΄) Λοκρίδος (προς το ΝΑ μέρος).
δ΄) Παρνασσίδος (προς Δ. του Παρνασσού).
ε΄) Δομοκού (προς Β. της Φθιώτιδος), αποσπασθείσαν εκ του Θεσσαλικού Νομού Λαρίσσης.
ΣΗΜ.-Αι συναποτελούσαι τον Νομόν χώραι διαιρούνται ήδη εις 1 ΔΗΜΟΝ: ΛΑΜΙΕΩΝ και εις 237 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ, άς βλέπε κατωτέρω λεπτομερώς.
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Εκ των απαρτιζουσών τον Νομόν τούτον παλαιών του Κράτους επαρχιών, αι μέν Παρνασσίς και Λοκρίς συνδέονται αμέσως εκ Β και ΒΔ προς τον Νομόν Αττικής και Βοιωτίας, η Δωρίς συνέχεται προς την Ναυπακτίαν και Ευρυτανίαν της Αιτωλίας, και τέλος η Φθιώτις, εκτεινομένη επιμήκως προς Β της Δωρίδος, Παρνασσίδος και Λοκρίδος, συνέχεται αρκτικώς μεν με την Θεσσαλίαν, δυσμενώς δε με την Ευρυτανίαν και ανατολικώς βρέχεται από τα ύδατα του βορείου Ευβοϊκού και του Παγασητικού κόλπου.
Επισκεφθώμεν τάς χώρας ταύτας.

1.-ΦΩΚΙΣ (Παρνασσίς και Δωρίς).
Αναχωρούντες εκ Λεβαδείας εισερχόμεθα εις τάς χώρας ταύτας διά της προμνησθείσης (όρα Νομόν Αττικής και Βοιωτίας) οδού των Δελφών, αναχωρούντες δε εξ Αθηνών έχομεν την διά θαλάσσης οδόν μέχρι του επινείου της Αμφίσσης Ιτέας.
Οδός πρώτη.-Αφού διέλθομεν την Αράχωβαν (ώρ. 8.10΄ από Λεβαδείας), περώμεν το βοιωτικόν σύνορον, μετά δε πορείαν 2 ακόμη ωρών φθάνομεν εις Δελφούς,
Από των Δελφών το μέν Χρυσό απέχει 2 ώρας, διά τούτου δε η Άμφισσα ώρας 2.20΄.
Η Άμφισσα (τέως πρωτεύουσα της επαρχίας Παρνασσίδος και του Νομού Φωκίδος) «Σάλωνα» (τα-) κοινώς ονομαζομένη, εκτείνεται αμφιθεατρικώς επί ορεινής κλιτύος, ής τα πρόρριζα είνε κατάφυτα εκ περιφήμων ελαιώνων. Ελάχιστα αρχαία λείψανα διατηρούνται ενταύθα περί την ακρόπολιν κυρίως, όπου άλλοτε περίφημος ναός της Αθηνάς.
Οδός εντεύθεν φέρει νοτίως μέχρι Ιτέας και Χρυσού, οπόθεν στρέφεται αύθις προς την Ιτέαν, παρουσιάζουσα τα επόμενα τμήματα:
α΄) Από Αμφίσσης μέχρι Γεφύρας Κακανούς, εκτάσεως ωρών 1.20΄.
β΄) Από Γεφύρας Κακανούς μέχρι Γουλά εκτάσεως ωρών 0.30΄).
γ΄) από Γουλά μέχρι Ιτέας εκτ. ωρ. 0.30΄.
δ΄) Από Ιτέας εις Χρυσόν ώραι 2.
ε΄) Από Χρυσού εις Ιτέαν (υποστροφή) εκτάσ. ωρών 2.
Οδός άλλη, μήκους ωρών 4.20΄, φέρει επίσης εξ Αμφίσσης εις Χρυσόν και Δελφούς, ως είδομεν, και παρεκτείνεται εκείθεν εις Λεβάδειαν, συνδέουσα την Βοιωτίαν με την Παρνασίδα.
Το Χρυσό κείται 2.30΄ΝΑ της Αμφίσσης παρά την αρχαίαν Κρίσσαν, μίαν δε περίπου ώραν ΒΑ αυτού το Καστρί, παρά το οποίον εύρηνται τα επιβλητικά ερείπια του ποτέ Μαντείου των Δελφών κάτωθεν των αποτόμων βραχοβούνων Φαιδριάδων (Ροδίνι νύν). Η πηγή της εμπνεύσεως Κασταλία ανέβλυζε παρά την πάλαι Υαμπείαν πέτραν (νύν Βράχος Φλεμπούκο), όπου αι Φαιδριάδες γωνιάζονται.
Επί δε της ΝΑ Φωκαϊκής χερσονήσου, παρά το σημερινόν χωρίον Άσπρα Σπίτια έκειτο η αρχαία Αντίκυρα, περιώνυμος διά τον καθαρτικόν της ελέβορον, τον θεωρούμενον ως συντελεστικόν κατά της παραφροσύνης, αφθόνως δε και τώρα φυόμενον.
2,30΄ ώρας προς Ν. επίσης της Αμφίσσης περί την Αγίαν Ευθυμίαν έκειτο η παλαιά Μυονία.
5,40΄ ώρας προς Ν. επίσης της Αμφίσσης περί το Γαλαξείδι, έν των ναυτικοτέρων κέντρων της συγχρόνου Ελλάδος, έκειτο η αρχ. Οιάνθη (θεια).
4 ώρας δυτικώς τούτων, περί την κόλπωσιν άνωθεν της οποίας κείται η σημερινή Δωρική Βιτρινίτσα, εύρηνται τα λείψανα της αρχαίας Τολοφώνος, εις τον «Μέγαν» λιμένα της οποίας υψούνται σήμερον αι ολίγαι οικοδομαί του δωρικού επινείου Ερατεινή, απέναντι (Α) των νησίδων Τριζώνια, όπου άλλοτε λοιμοκαθαρτήριον.
Επιθυμούντες ήδη να διατρέξωμεν το δυτικόν τμήμα της Φωκίδος εξ Αμφίσσης προς το Λιδωρίκι, έχομεν να διανύσωμεν οδόν απαιτούσαν πορείαν 11 ωρών κατά το θέρος, πλέον δε των 14 ωρ. τον χειμώνα λόγω των πολλών χιόνων και του κρατούντος εις τάς χώρας ταύτας ψύχους.
Η οδός αύτη αποτελείται εκ των ακολούθων τμημάτων.
α΄) Αμφίσσης-Αγίας Ευθυμίας εκτ. ωρ. 2,20΄.
β΄) Αγ. Ευθυμίας-Αναθήματος, εκτ. ωρ. 4.
γ΄) Αναθήμ-Ρεύματος Λοιδωρικίου εκτ. ώρ. 2,30΄.
δ΄) Διακλάδωσις εξ Αναθήματος μέχρι Βυτρινίτσης (Κορινθιακός Κόλπος) εκτάσ. ωρών 2,05΄.
Αι λοιπαί οδοί της περιοχής ταύτης (Δωρίς) είναι «βαταί» κατά ψιλόν όνομα και ημιονικά μονοπάτια.

2.-ΦΘΙΩΤΙΣ (Φθιώτις και Λοκρίς).
Δύο οδοί φέρουν εκ Βοιωτίας και Φωκίδος εις Λαμίαν, την πρωτεύουσαν του Νομού.
1.-Από Λεβαδείας εις Λαμίαν, εκτ. ωρ. 18,30΄.
2.-Από Αμφίσσης εις Λαμίαν, εκτ. ωρ. 14,15΄.
Οδός πρώτη.-Αύτη αφού παρέλθη τον ποταμόν Κηφισσόν (ώρ. 3,30΄) οπόθεν διακλαδούται προς την Άμφισσαν διά Δελφών, διέρχεται από των λοκρικών οικισμών Κηφισσοχώρι, Κάτω Καλύβια, Δαδία, Παληοχώρι και Μπράλλος, οπόθεν βαίνουσα προς Β, εισέρχεται εις την Φθιώτιδα, αφού διασχίση τον ποταμόν Ασωπόν, από του οποίου η Λαμία απέχει ώρ. 2,20΄.
Εις το Χάνι Κατσίκου διακλαδούται προς την Αταλάντην διά Σφάκας.
Εις την Γέφυραν Λεύκας διακλαδούται επίσης προς την Αταλάντην δι’ Ελατείας (ώρ. 2,40).
Διέρχεται είτα τον βραχίονα του Κηφισσού «Ντερνιτσόρευμα», τον Κηφισσόν και καταλήγει εις το χωρίον Μουσταφάμπεη.
Οδός Δευτέρα.-Αύτη παρουσιάζει τα τμήματα.
α΄) Αμφίσσης-Τοπόλιας, εκτάσεως ωρών 1.
β΄) Τοπόλιας-Γραβιάς, εκτάσεως ωρών 5.
γ΄) Γραβιάς-Μπράλλου, εκτάσεως ωρών 1,30΄.
δ΄) Μπράλλου-Μουσταφάμπεη, εκτ. ωρ. 3,45΄.
ε΄) Μουσταφάμπεη-Λαμίας, εκτάσεως ωρών 2.
Μετά την Γραβιάν, όπου το περίφημον «Χάνι» του Οδυσσέως Ανδρούτσου, εύρηται πηγή ποσίμου ύδατος, πρό δε του Μουσταφάμπεη γέφυρα επί του Ασωπού μεθ’ ό 4 έτι γέφυραι υπό την πρώτην των οποίων διέρχεται ο Σπερχειός (Αλαμάνα).
Από Λαμίας διακλαδούνται πολλαί πέριξ οδοί, ών σημαντικώτεραι αι εξής:
1.-Από Λαμίας εις Νέαν Μιτζέλαν (Α.Φθιώτις), εκτ. ωρ. 15.
2.-Από Λαμίας εις Αταλάντην και Λοκρίδα (ΝΑ), εκτάσ. ωρ. 7.
Οδός Πρώτη.-Αύτη παρουσιάζει τα εξής τμ..
α΄) Λαμίας-Στυλίδος, ωρών 3.
β΄) Στυλίδος-Γαρδικίου, ωρών 6.30΄.
γ΄) Γαρδικίου-Σούρπης, ωρών 3.45΄.
δ΄) Σούρπης-Νέας Μιντζέλης, ωρών 1.30΄.
Εις το τμήμα (Α) το οποίον διατέμνει η οδός αύτη ευρίσκομεν παρά το Γαρδίκι, τα ερείπια της αρχαίας Κρεμαστής Λαρίσης, 5 ώρας ανατολικώς της Λαμίας, της αλωθείσης το 302 π.Χ. υπό του Δημητρίου του Πολιορκητού.
Οδός Δευτέρα.-Αύτη αποτελείται εκ των τμ..
α΄) Λαμίας-Λιανοκλαδίου, ωρών 2,50΄.
β΄) Λιανοκλαδίου-Μάκρυσι, ωρών 3,25΄.
γ΄) Μάκρυσι-Βαρυμπόπης, ωρών 0,30΄.
δ΄) Βαρυμπόπης-Πουρναρίου, ωρών 1.
ε΄) Πουρναρίου-Τσουκάτικων, ωρών 0,20΄.
στ΄) Τσουκάτικων-Κάψας, ωρών 3,30΄.
ζ΄) Κάψας-Καρπενησίου, ωρών 3,45΄.
ΣΗΜ.-Μετά το χωρίον Μάκρυσι συναντώμεν δεξιόθεν πηγήν ποσίμου ύδατος. Μετά τα Τσουκάτικα 3 χάνια. Μετά την Κάψαν 1 στρατώνα εν αχρηστία, μεθ’ ό ρέει ο χείμαρρος της Λάσπης εφ’ ού γέφυρα. μετά δε το Λιανοκλάδι και το Καστρί (αριστερόθεν) διερχόμεθα τον διπόταμον ολίγον πέραν των Τσουκάτικων, μετά δε την Κάψαν ευρίσκομεν ναΐσκον της «Παναγίας» δύο πηγάς ποσίμου ύδατος και τον ναΐσκον «Αγία Παρασκευή».
Η οδός αύτη διακλαδούται μέχρις Υπάτης και Λουτρών διά των ακολούθων 3 τμημάτων.
α΄) Λαμίας-Λουτρών Υπάτης, εκτ., ωρών 4.
β΄) Λουτρών-Κωμοπ. Υπάτης, εκτ., ωρ. 1,10΄.
γ΄) Λαμίας-Αγά (Δυτ. Φθιώτις), εκτ., ωρ. 6,30΄.
Άλλη εντεύθεν οδός είνε η από Λαμίας εις Φάρσαλα διά Δομοκού εκτάσεως ωρών 12,30΄, παρουσιάζουσα τα ακόλουθα τμήματα.
α΄) Λαμίας-Δερβέν Φούρκας (διόδου της Όθρυος), ωρών 3,05΄.
β΄) Δ. Φούρκας-γεφ. Ζαπαντορεύματος, ωρ. 2,15΄.
γ΄) Δομοκού- Τουρκ. νεκροταφ, ωρ. 1,20΄.
δ΄) Δομοκού- Τουρκ. νεκροταφ, ωρ. 1,50΄.
ε΄) Τουρκ. νεκροταφείου-Γυναικοκάστρου ωρ. 2.
στ΄) Γυναικοκάστρου-Φαρσάλων ωρών 1,30΄.
ΣΗΜ.-Αμέσως μετά την Λαμίαν πηγή ύδατος ποσίμου και ο λοφόβουνος Ταράτσα, μεθ’ όν η πηγή «Λαμηλόβρυσις» και ο παλαιός στρατών της Δερβέν-Φούρκας, εντός μεγαλοπρεπούς και στρατηγικωτάτης χαράδρας διασχιζούσης αποτόμως την Όθρυν ήτις μέχρι του 1881 απετέλει το βόρειον σύνορον της Ελλάδος. Ύψος έχει από 890 μέτρων (κέντρον∙ Αχαϊκά όρη) μέχρι 1728 (ανατολικόν τμήμα, Γκούρα).
Διερχόμενοι τα στενά της Φούρκας, συναντώμεν 2 πηγάς ύδατος, το Χάνι Πλατανιά με δύο ακόμη πηγάς, την γέφυραν Ζαπαντορρεύματος, και, μετά τον Δομοκόν, παρά το χωρίον Πουρνάρι (δεξιόθεν της οδού), πανδοχείον, μύλον και τον χείμαρρον Κακάρα. Ευρισκόμεθα ενταύθα εις την περιοχήν της «Θεσσαλικής Φθιώτιδος» (τέως επαρχίας Δομοκού), εντός της οποίας εύρηται η αφθονούσα ιχθύων και ορνίθων λεκανοειδής λίμνη Ξυνιάς, ού ή Δαουκλή (ορνιθώδης) λεγομένη, και 1 ώραν ΒΔ της οποίας υψούται ο Δομοκός, επί θέσεως υψηλής εν τη στενή διόδω «Κοίλη». Λόγω δε της ίσως λαμπράς του στρατηγικής τοποθεσίας εις την αρχαιότητα ο Δομοκός ελέγετο Θαυμακός.
Οδός Τρίτη.-Η οδός αύτη Λαμίας-Αταλάντης σύγκειται εκ των ακολούθων τμημάτων
α΄) Γεφύρας-Λεύκας-Ελατείας, αφού διέλθωμεν το 60ον στάδιον της οδού Λαμίας-Λεβαδείας εκτάσεως ωρών 1,15΄.
β΄) Ελατείας-Σφάκας εκτάσεως ωρών 2.
γ΄) Σφάκας-Αταλάντης εκτάσ. ωρ. 3,20.
Παρουσιάζει δε η οδός αύτη και τάς τρείς επομένας διακλαδώσεις∙
α΄) Ελατείας-Μάνεση-Μοιραλή, εκτ. ωρ. 1,10.
β΄) Αταλάντης-Προσκυνά-Μαρτίνου, εκτ. ωρ. 5.
γ΄) Αταλάντης-Πέλλης, εκτάσ. ωρών 1.30΄.
Επίσης, από Λαμίας εις Αταλάντην η οδός είναι διπλή, της ανατολικωτέρας (ωρών 15) παρουσιαζούσης τα εξής τμήματα∙
α΄) Λαμίας-Θερμοπυλών, εκτάσ. ωρών 3.
β΄) Θερμοπυλών-Μώλου, εκτ. ωρών 2.
γ΄) Μώλου-Λιμένος Μώλου, εκτ. ωρ. 0,20΄.
δ΄) Μώλου- Θρονίου, εκτ. ωρών 2.
ε΄) Θρονίου-Αγ. Κωνσταντίνου, εκτ. ωρών 2.
στ΄) Αγ. Κωνστ.-Λειβανάτων, εκτ. ωρών 4,15΄.
ζ΄) Λειβανάτων-Αταλάντης, εκτ. ωρών 1,20΄.
Δεξιόθεν και ολίγον πρό των Θερμοπυλών· μερικοί οικίσκοι, 1 παλαιός στρατών, πηγή ύδατος. Αριστερόθεν η Γέφυρα της Αλαμάνας και 1 χάνι. Ο Σπερχειός (Αλαμάνα και Ελλάδα) σχηματίζει περί τάς εκβολάς του μεγάλα νοσηρά έλη καλύπτοντα εν παλιρροία έκτασιν 30 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων, από Θερμοπυλών μέχρις Ιμέρμπεη. Μήκος 100 περίπου χιλιομέτρων.
Ενταύθα έχομεν δεξιόθεν «Λουτρά» θερμά, πηγήν ποσίμου ύδατος και 1 γέφυραν.
Μετά τον Μύλον διερχόμεθα τον χείμαρρον Πλατανιάν.
Περώντες δε από του Αγίου Κωνσταντίνου σταματώμεν μετά 30΄ εις το χωρίον Λογγός, δεξιόθεν του οποίου πηγή ύδατος ποσίμου και είς μύλος.
Αι Θερμοπύλαι είνε στενόν ευρισκόμενον μεταξύ του βουνού καλλιδρόμου και της ακτής του Μαλιακού κόλπου, πλάτους σήμερον 60 βημάτων (45 περίπου μέτρων). Εδώ έπεσεν ο Λωνίδας με τους 300 του και εγγύς (Γέφυρα Αλαμάνας) ο νεώτερος Λεωνίδας «Διάκος» της Επαναστάσεως.
Ενταύθα βαίνοντες προς Ν, εισερχόμεθα εις την Λοκρίδα.
2 ώρας ΝΑ της Αταλάντης, παρά την ακτήν, όπου περίπου το χωρίον Σαρδινίτσα, έκειτο η αρχαία Οπούς, 1 ώρ. Ν της «Σκάλας Αταλάντης».
Ολίγον περαιτέρω επί του γραφικού υψώματος της Μαλεσίνας υψούται η Βυζαντινή Μονή του Αγίου Γεωργίου. Αλλ’ ολόκληρος η περιοχή αύτη πάσχει από καταστρεπτικούς σεισμούς.
1 ώραν πέραν της Αταλάντης κείται η Μακεδονική Πέλλα, διατηρούσα και νύν το αρχ. όνομα.
Ολίγον δυτικότερον του Δαδίου (6,30΄ από Αταλάντης) κείνται τα ερείπια της αρχαίας Αμφικλείας ή Αμφικαίας και κατά Παυσανίαν, Οφιτείας, όπου σπήλαιον ποτέ ιερόν τώ Διονύσω, έχον την δύναμιν του θεραπεύειν πάσαν νόσον.
3 ώρας ΝΑ μεταξύ Παρνασσού και Κηφισσού, παρά την Βελίτσαν, κείνται τα ερείπια της αρχαίας Τιθόρρας ή Τιθορέας εγγύς του χειμάρρου Καχάλη.
5,50΄ ώρας Δ  της Αταλάντης, εγγύς του Δραχμανίου (χωρίδιον Λεφτά) έκειτο η οχυρωτάτη αρχαία Ελάτεια, όπου περίφημον ιερόν της «Κραναίας Αθηνάς» (Κάστρο του Λασού).
Πλήν των οδών τούτων, το ανατολικόν τμήμα του νομού τούτου διασχίζεται και υπό του «Διεθνούς» Σιδηροδρόμου Αθηνών-Λαρίσης-Παλαιών Συνόρων (Παπαπουλίου)-Τοψίν-Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντος ενταύθα τους επομένους σταθμούς:
Κραβασαρά, χλμ. 160,198 από Πειρ. (ύψ.134,40).
Βελίτσα, χλμ. 166,324 (ύψους 153,20).
Δαδί, χλμ. 184,192 (ύψους 317,40).
Σουβάλα, χλμ. 185,749 (ύψους 381,30).
Μπράλλος, χλμ. 194,329 (ύψ. 360) όπου σύρραγξ.
Ελευθεροχώρι, χλμ. 201,013 (ύψ. 350,25).
Σπερχειάς, χλμ. 219,283 (ύψ. 207,90).
Λιανοκλάδι, χλμ. 222,544 (ύψ. 24,40).
Μπεκί-Αμούρι, χλμ. 223,985 (ύψ. 36,57).
Στύρφακα, χλμ. 236,156 (ύψ. 249,605).
Κούρνοβο-Νεζερό, χλμ. 257,369 (ύψ. 534,11).
Δερελί-Καΐτσα, χλμ. 265,373 (ύψ. 168,85).
Αγόριανη, χλμ. 274,797 (ύψ. 356,32).
Βελισσιώτες, χλμ. 280,637 (ύψ. 261).
Δομοκός, χλμ. 287,908 (ύψ. 139,15).
ΣΗΜ.-Μετά τον Δομοκόν η γραμμή βαίνουσα προς Β, εισέρχεται από της περιοχής της Θεσσαλικής Φθιώτιδος (τέως επαρχίας Δομοκού) εις την κυρίως Θεσσαλίαν, όπου θέλομεν την παρακολουθήσει εν οικεία θέσει

Διακλάδωσις Στυλίδος
Εν τω Νομώ Φθιωτιδοφωκίδος η γραμμή αύτη παρουσιάζει μίαν διακλάδωσιν: Λιανοκλαδίου-Στυλίδος, έχουσαν τους ακολούθους σταθμούς:
Λιανοκλάδι (αφετηρία) χλμ. (ύψ. 24).
Λαμία χλμ. 5,567 από αφετηρίας Λιανοκλαδίου (ύψ. 57).
Μεγάλη Βρύση χλμ. 9,432 (ύψ. 14).
Αγία Μαρίνα χλμ. 19,193 (ύψ. 4).
Στυλίς (τέρμα) χλμ. 22,257 (ύψ. χ. 3).»


ΠΗΓΗ

 Νικολάου Γ. Ιγγλέση, Οδηγός της Ελλάδος 1925-1926, Αθήναι 1925.