Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848

Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848
Το ιστολόγιο αυτό δημιουργήθηκε με σκοπό την προβολή της τοπικής ιστορίας της Φθιώτιδας. Παρουσιάζονται ιστορικά γεγονότα λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό. Παρατίθενται μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι συμμετείχαν και βίωσαν γεγονότα του 19ου και 20ου αιώνα. Προτιμάται ο επώνυμος σχολιασμός των αναρτήσεων. Στις αναδημοσιεύσεις παρακαλούμε για την αναφορά της πηγής προέλευσης. © Σωτήριος Γ. Αλεξόπουλος.

Κυριακή 3 Ιουνίου 2018

Σπαρτιώτες αγωνιστές του 1821


Από τη διαδυκτιακή έρευνα προέκυψαν ονοματεπώνυμα αγωνιστών του 1821 καταγομένων από το χωριό της Ανατολικής Φθιώτιδας Σπαρτιά. Ειδικότερα:

Ι. Ονοματεπώνυμα από ονομαστικό κατάλογο για απονομή αριστείων.
Στον «Ονομαστικό κατάλογο αριστούχων πρός χρήσιν της διανομής των αριστείων» της 18ης Μαΐου 1844 (Εικ.1-3) μεταξύ των άλλων ονοματεπωνύμων αγωνιστών από Λαμία, Στυλίδα, Αυλάκι, Αγία Μαρίνα, Νεράϊδα, Άνυδρο (τότε Νίκοβα) και Παλαιοκερασιά (τότε Τσερνοβίτι) απαντώνται οι εξής Σπαρτιώτες:
Α/Α
Είδος αριστείου
Ονοματεπώνυμο
Διαμονή

Χωρίον
Δήμος
Επαρχία

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

141
Σιδηρούν
Γιάννης Κατσαντώνης
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
142
Σιδηρούν
Κωνσταντής Χαϊδογιάννης
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
143
Σιδηρούν
Γεώργιος Μπερτσιμάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
144
Σιδηρούν
Γιάννης Μπερτσιμάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
145
Σιδηρούν
Δημήτριος Μπερτσιμάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
146
Σιδηρούν
Μάνος Δημητρίου
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
147
Σιδηρούν
Νικόλαος Δουκόπουλος
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
148
Σιδηρούν
--ήας Πάλλας
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
149
Σιδηρούν
Γερο-Στάθης Σπαρτιώτης
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

152
Σιδηρούν
Νικόλαος Καναπίτσας
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
153
Σιδηρούν
Χρήστος Σκιαδάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
154
Σιδηρούν
Πανταζής Σκιαδάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
155
Σιδηρούν
Κυριαζής Σκιαδάς
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
156
Σιδηρούν
Γεώργιος Κυρίτση
Λογγίτσι
Φαλάρων
Φθιώτιδος
157
Σιδηρούν
Θανάσης Κυρίτση
Λογγίτσι
Φαλάρων
Φθιώτιδος
158
Σιδηρούν
Γεώργιος Μαντές
Λογγίτσι
Φαλάρων
Φθιώτιδος
159
Σιδηρούν
Λάμπρος Μαντές
Λογγίτσι
Φαλάρων
Φθιώτιδος
.

.

.

.

.

.

161
Σιδηρούν
Χριστόδουλος Δουκόπουλος
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
162
Σιδηρούν
Γεώργιος Κατσάνος
Σπαρτιά
Φαλάρων
Φθιώτιδος
.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει, ότι σιδηρούν αριστείο απονεμήθηκε στους εξής δεκαεννέα Σπαρτιώτες:
-Γερο-Στάθη Σπαρτιώτη
-Δημητρίου Μάνο
-Δουκόπουλο Νικόλαο
-Δουκόπουλο Χριστόδουλο
-Καναπίτσα Νικόλαο
-Κατσάνο Γεώργιο
-Κατσαντώνη Γιάννη
-Κυρίτση Γεώργιο
-Κυρίτση Θανάση
-Μαντέ Γεώργιο
-Μαντέ Λάμπρο
-Μπερτσιμά Γεώργιο
-Μπερτσιμά Γιάννη
-Μπερτσιμά Δημήτριο
-Πάλλα –ήα (δυσανάγνωστο)
-Σκιαδά Χρήστο
-Σκιαδά Πανταζή
-Σκιαδά Κυριαζή
-Χαϊδογιάννη Κωνσταντή
Παρατηρήσεις:
-Δεν αναγράφεται το επώνυμο του αγωνιστή Γερο-Στάθη Σπαρτιώτη αλλά ο τόπος καταγωγής του.
-Στο επώνυμο Δούκας προστέθηκε από τον γραφέα η κατάληξη –όπουλος.
-Ως τόπος καταγωγής των αγωνιστών Κυρίτση και Μαντέ αναγράφεται εσφαλμένα το χωριό Λογγίτσι
-Το ονοματεπώνυμο Χαϊδογιάννης Κωνσταντής πιθανώς αποδίδεται Χαδογιάννης Κωνσταντής, δηλαδή Χάδος Κωνσταντής του Ιωάννη.

ΙΙ. Ο Λοχαγός της Φάλαγγας Αθανασίου Κωνσταντίνος ή Κωτούλας.
Ο Αθανασίου Κωνσταντίνος ή Κωτούλας στον αγώνα της εθνεγερσίας του 1821 πολέμησε υπό τους εξής οπλαρχηγούς:
α) υπό τον Διαμαντή Νικολάου (Ολύμπιο) στα Βρυσάκια (Β΄ μάχη το 1823) και Ψαρά. β) υπό τον Γιάννη Μακρυγιάννη στο Νεόκαστρο.
γ) υπό τον Θοδωράκη Γρίβα στους Μύλους.
δ) υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη στη Δόμβραινα Βοιωτίας, στην Αράχωβα, στο Δίστομο, στα Λομποτινά, στο Κερατσίνι, στο Φάληρο, στη Θήβα, στη Ναύπακτο και στον Πειραιά. Στις 28-06-1865 υπέβαλλε αίτηση απονομής αριστείου στην Επιτροπή Ιερού Αγώνος.
Ο Αθανάσιος Κωνσταντίνου ή Κωτούλας απεβίωσε στις 21 Απριλίου 1866 στη Λαμία. Ο Δημήτριος Γ. Σφήκας δημοσίευσε στην εφημερίδα των Αθηνών «ΑΥΓΗ» Νεκρολογία αφήνοντας αιχμές για μη αρμόζουσα αντιμετώπισή του από τις κρατικές αρχές ανάλογη της προσφοράς του στον αγώνα. Αναφέρει μάλιστα υποσχέσεις που δινόταν στους μαχητές πρίν τις μάχες, όπως η προτροπή του Καραϊσκάκη «ότι οι επιζήσαντες τη απελευθερώσει της πατρίδος με χρυσά θέλουσι φάγη κοχλιάρια» συνήθως όμως «αντί χρυσών ουδέ ξύλινα θέλουσι κοχλιάρια.». Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του συγκεκριμμένου αγωνιστή, ο οποίος «…εγκαταλειπών το όπλον, απεσύρθη εις τον ιδιωτικόν βίον, και έσπευσε ν’ αναζητήση εις τους εαυτού βραχίονας τα μέσα του ζήν…..».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Νεκρολογίας:
«Νεκρολογία
Συχνά πυκνά ανοίγονται αι πύλαι του Παραδείσου και δέχονται τάς αγίας ψυχάς των ευσταλών στρατιωτών της ιεράς ημών εθνεγερσίας! συχνά πυκνά παρέρχονται τα ιερά λείψανα της εθνοσώου αθλήσεως, και η πάροδος αυτών, στερεί την Ελλάδα πολυτίμου μαρτυρίας του ευκλεούς και τροπαιούχου αυτής αγώνος. Τοιούτον ιερόν λείψανον των ελευθερωτών της πατρίδος ήν και ο κατά την 21 φθίνοντοντος μηνός αφείς την υστάτην αυτού πνοήν εν Λαμία λοχαγός της φάλογγος Κώνστας Αθανασίου. Ευρισκόμενος εις το στάδιον εκείνον της ηλικίας, το οποίον μόνον παλμοί ζωηρών αισθημάτων κυριεύουσι, καθ’ ήν εποχήν το εθνεγερτήριον άσμα το πρώτον ηκούσθη, έδραμε σφριγών μετά των πολυαρίθμων αυτού συγγενών και ετάχθη υπό την τυραννοκτόνον σημαίαν. Αφού τους εννέα διήνυσε δυσπότμους ενιαυτούς του ιερού αγώνος προκινδυνεύων υπέρ της πατρίδος επί τη χρυσή ελπίδι ότι μέλλει ν’ αναπνεύση την γλυκείαν αύραν ελευθέρου ήματος, αφού παρεκόσμησε το στήθος του με τα λαμπρά παράσημα εξ πληγών, και του στεφάνου της δόξης άξιον εαυτόν κατέστησε διά της ηρωϊκής καρτερίας εν τη πολιορκία του Νεοκάστρου και εν ταίς μάχαις της Τροπολιτζάς, των Τρικέρων, της Βονίτζης, των Ψαρών, της Ναυπάκτου, του Πειραιώς, του Νεοκάστρου, του Κανούη (των Θηβών), της Αραχώβης, του Διστόμου, και πολλών άλλων μερών, είδε μέν τέλος παράβακχος εκ χαράς πραγματοποιούμενον το τερπνόν όνειρον των ελπίδων του, αλλ’ ευρέθη μόνος εν μέσω της σκιάς των συγγενών του θυσιασθέντων απάντων εις τον βωμόν της πατρίδος, γυμνός παντός παντός υλικού εφοδίου διά τον μέλλοντα βίον. Όθεν εξακολουθήσας εισέτι επί τινά χρόνον την πρός την πατρίδα υπηρεσίαν, ανέμενε πλήρης ελπίδων την αμοιβήν των πόνων του αδιστάκτως πιστεύων ότι επέστη η στιγμή καθ’ ήν έμελλε να εκπληρωθή η υπόσχεσις ήν ο ποδηγετών τους εραστάς της ελευθερίας αείμνηστος Καραϊσκάκης ένθους πολλάκις εν ταίς παραμοναίς των μαχών εκ ονόματος του έθνους έδιδεν αυτοίς λέγων ότι οι επιζήσαντες τη απελευθερώσει της πατρίδος με χρυσά θέλουσι φάγη κοχλιάρια. Πλήν πρωΐμως έγνω ότι άλλοις εδόθη το δρέψασθαι τους καρπούς των πόνων ούς αυτοί τοσούτον κοπιωδώς παρεσκευάσαντο, και ότι αντί χρυσών ουδέ ξύλινα θέλουσι κοχλιάρια, ερωτιώσα δε ψάθη τα σώματα αυτών έμελλε να δεχθή και το πικρόν ποτήριον φρικτής αγνωμοσύνης ήθελεν εγγίσει τα χείλη αυτών. Διό αποχαιρετίσας το στρατιωτικόν στάδιον αφού ο ξηρός βαθμός του λοχαγού της φάλαγγος αντήμειψε τάς πολυμόχθους εκδουλεύσεις του και εγκαταλειπών το όπλον, απεσύρθη εις τον ιδιωτικόν βίον, και έσπευσε ν’ αναζητήση εις τους εαυτού βραχίονας τα μέσα του ζήν, άπερ ακάματος φιλοπονία και νούς δραστήριος αφθόνως επεδαψηλεύσαντο αυτώ, και ούτως έζησε το λοιπόν του βίου του πλήρης αρετής, άπαντας αγαπών, και παρ’ όλων σεβόμενος.
Αθήνησι 30 Απριλίου 1866.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΣΦΗΚΑΣ.»
[Πηγή: ΑΥΓΗ, φύλλο 1671/30-04-1866, σελίδα 4, (ψηφιακός σελιδοδείκτης 155)] (Εικ. 4αβ).






ΕΙΚΟΝΕΣ


Εικ.1. Η πρώτη σελίδα του ονομαστικού καταλόγου. [Πηγή arxeiomnimon.gr].




 Εικ.2. Η δεύτερη σελίδα του ονομαστικού καταλόγου με τα ονοματεπώνυμα των Σπαρτιωτών αγωνιστών [Πηγή arxeiomnimon.gr].





Εικ.3. Η τελευταία σελίδα με την υπογραφή του Υπουργού Στρατιωτικών Π.Ροδίου. [Πηγή arxeiomnimon.gr].




α
β
Εικ.4αβ. Η πρώτη σελίδα της εφημερίδας ΑΥΓΗ. Στην τέταρτη σελίδα της δημοσιεύεται η Νεκρολογία για τον Σπαρτιώτη αγωνιστή. [Πηγή: ΑΥΓΗ, φύλλο 1671/30-04-1866, (ψηφιακός σελιδοδείκτης 155)].




ΠΗΓΗ
1. Γενικά Αρχεία του Κράτους.
2. Γεωργίου Θεμ. Χαρίτου, Η Μάχη της Αράχωβας Υπό τον Στρατάρχη Γ. Καραϊσκάκη και οι συντελεσταί της (18-24 Νοεμβρίου 1826), Αθήναι 2001 (Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδείας), σελίδα 460.