Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848

Edward Lear-Thermopylae-Greece-1848
Το ιστολόγιο αυτό δημιουργήθηκε με σκοπό την προβολή της τοπικής ιστορίας της Φθιώτιδας. Παρουσιάζονται ιστορικά γεγονότα λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό. Παρατίθενται μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι συμμετείχαν και βίωσαν γεγονότα του 19ου και 20ου αιώνα. Προτιμάται ο επώνυμος σχολιασμός των αναρτήσεων. Στις αναδημοσιεύσεις παρακαλούμε για την αναφορά της πηγής προέλευσης. © Σωτήριος Γ. Αλεξόπουλος.

Πέμπτη 25 Αυγούστου 2022

Η απογραφή και η φορολογία των κατοίκων της Νίκοβας σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1641

          Εισαγωγή
Η παρουσία της Νίκοβας στα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα συνεχίζεται και τον 17ο αιώνα με την καταγραφή της στο αναλυτικό (mufassal) κατάστιχο TKGM 9 (Tapu ve Kadastro/Genel Müdürlügü=Τίτλοι ιδιοκτησίας Κτηματογράφισης/Γενική Διεύθυνση) 9. Χρονολογείται το έτος 1641 επί σουλτάνου Ιμπραήμ Α΄ (1640-1647).

Η Νίκοβα ανήκε τότε στον καζά του Ζητουνίου, ο οποίος το 1641 υπαγόταν στο Σαντζάκι του Ευρίπου (Sancak-I Eğripoz). Στο κατάστιχο καταγράφεται, όπως και το 1539, ως ζιαμέτι. Ανήκε στον γενίτσαρο Αλή, ο οποίος εισέπραττε τους φόρους. Ο Αλή ήταν μέλος του σώματος των γενιτσάρων Solak (Εικ.1).

 

Εικ.1. Τύποι γενιτσάρων τον 17ο αιώνα. Ο γενίτσαρος με το τόξο ανήκει στο σώμα των Solak.

[πηγή εικόνας: Paul Rycaut, Histoire de l'etat present de l'Empire Ottoman: contenant les maximes politiques des Turcs; les principaux points de la religion Mahometane, ses sectes, ses héresies, & ses diverses sortes de religieux; ... traduite de l'anglais de monsieur Ricaut, ... par monsieur Briot, Aamsterdam 1670.]

 Ως Solak χαρακτηριζόταν ένα ειδικό σώμα γενιτσάρων, οι οποίοι αποτελούσαν τη σωματοφυλακή του σουλτάνου. Στα ελληνικά μεταφράζεται αριστερόχειρας. Οι Solak επιλέγονταν από τα 60, 61, 62 και 63 τμήματα του σώματος των γενιτσάρων. Έπρεπε να είναι άνω των εικοσιπέντε ετών, υγιείς χωρίς μεταδοτική ασθένεια, έμπειροι, εύσωμοι, δυνατοί, γενναίοι και να χρησιμοποιούν πολύ καλά τα όπλα τους. Ήταν πεζοί τοξότες και αποτελούσαν τη σωματοφυλακή του σουλτάνου. Όταν ο σουλτάνος έβγαινε για πορεία στην πόλη ή σε εκστρατεία, παρατάσσονταν δεξιά, αριστερά και εμπρός του για προστασία. Δεν επέτρεπαν σε κανέναν να τον πλησιάσει. Πρωτοαναφέρονται την εποχή του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄ (1389-1402). Τον 17ο αιώνα το σώμα των Solak αποτελούνταν από 200 γενιτσάρους. Ο διοικητής τους ονομαζόταν Σερσολάκ (Sersolak) ή Σολάκμπασης (Solakbaşi) και ήταν έφιππος. Στις εκστρατείες κρατούσε το χαλινάρι του αλόγου του σουλτάνου. Το σώμα των Solak καταργήθηκε στις 3 Μαΐου 1829.

 


Το ζιαμέτι της Νίκοβας, οι κάτοικοι και η φορολογία τους

 

1. Το κείμενο του οθωμανικού φορολογικού καταστίχου και η μετάφρασή του

Το χωριό καταγράφεται ως Nikova στις σελίδες 237/B και 238/A του καταστίχου TKGM 9 (Εικ.2αβγ). Από το χειρόγραφο αντλούνται πολύτιμες πληροφορίες για τον πληθυσμό του χωριού, τη φορολόγησή του και τα παραγόμενα προϊόντα.

α

β

γ

Εικ.2αβγ. Οι σελίδες 237/B και 238/A του οθωμανικού φορολογικού καταστίχου TKGM 9 με τις πληροφορίες για τη Νίκοβα. (πηγή: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi).

 

Ακολουθεί το κείμενο, η μετάφρασή του και οι ερμηνευτικές σημειώσεις του μεταφραστή:

 

ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ TKGM 9 (1641)

 

Σελίδα 237/Β

 

AN ZEÂMET-I SOLAK ALİ δηλαδή «Ζεαμέτι του Γενίτσαρου Αλή» [1]

 

171-KARYE-İ NİKOVA TABİ’-İ İZDİN δηλαδή «171-Χωριό Νίκοβα, ανήκει στη Λαμία»

 

1. PAPA MİHAL «Παπα-Μιχάλης»

2. DİMO İVLAHO «Δήμος Βλάχος»

3. İSTATERİ KONDERATO «Στάθαρης Κονταράτος»

4. KOSTA HALKÂ «Κώστας Χαλκιάς»

5. NİKOLA KASTRΕVO «Νικόλας Κάστροβος»

 

6. YORGİ SİMOTERİ «Γιώργης Σιμοτέρης»

7. YANİ KASTRΕVO «Γιάννης Κάστροβος» [2]

8. MANOL NİKO «Μανώλης Νίκου»

9. MANOL PULİCO «Μανώλης Πουλίτζος»

10. YANİ PULİCO «Γιάννης Πουλίτζος»

 

11. YANİ VESTARİ «Γιάννης Βαστάρης»

12. PULÖ NİKO «Πούλιος Νίκου»

13. DİMO NİKO «Δήμος Νίκου»

14. KURTES NİKO «Κουρτέσης Νίκου»

15. NİKOLA NİKO «Νικόλας Νίκου»

 

16. YANİ NİKO «Γιάννης Νίκου»

17. MİCO NİKO «Μήτζος Νίκου»

18. DİMO NİKO «Δήμος Νίκου»

19. YANİ LAZARİ «Γιάννης Λαζαρής»

20. DİMO DRAĞUMANO «Δήμος Δραγουμάνος»

 

21. İSTASİN İKSΕNESİ «Στασίνης Ξε<νο>νάσης» [3]

22. SİMO İKSENESİ «Σίμος Ξε<νο>νάσης»

23. DİMO PANO «Δήμος Πάνου»

24. YORGİ DRAĞUMANO «Γιώργης Δραγουμάνος»

25. YORGİ NİKO «Γιώργης Νίκου»

 

26. KURTES PΟΤΑΜΕΝΟ «Κουρτέσης Ποταμιανός»

27. MİCO BUNASO «Μήτζος Μπουνάσος»

28. SODOR BUNASO «Θόδωρος Μπουνάσος»

29. DİMO SELA «Δήμος Σύλλας»

30. YANİ RAFTİ «Γιάννης Ράφτης»

 

31. YORGİ SİMOSİ «Γιώργης Σιμο<τέ>σης»

32. DİMO MARTİN «Δήμος Μαρτίνος»

33. KOSTA SELA «Κώστας Σύλλας»

34. SODORO KASTRΕVO «Θόδωρος Κάστροβος»

35. İSTASİ KASTRΕVO «Στάθης Κάστροβος»

 

36. YORGİ BELUS «Γιώργης Μπελούσης»

37. YANİ KASTRΕVO «Γιάννης Κάστροβος»

38. YORGİ ANAVASNO «Γιώργης Α<ρ>ναβασινός»

39. YANİ ARNAVASNO «Γιάννης Αρναβασινός»

40. DİMO ARNAVASNO «Δήμος Αρναβασινός»

 

Σελίδα 238/Α

41. NİKOLA MAVROANGELO «Νικόλας Μαυράγγελος»

42. NİKOLA BUNASO «Νικόλας Μπουνάσος»

43. ARGİRİ ARNAVASNO «Αργύρης Αρναβασινός»

44. DİMO RAFTİ «Δήμος Ράφτης»

45. FRANKO RAFTİ «Φράγκος Ράφτης»

 

46. DİMO PULİCO «Δήμος Πουλίτζος»

47. YANİ KONDANATO «Γιάννης Κοντανάτος» [4]

48. NİKOLA KAFRİ «Νικόλας Καφύρης»

49. YORGİ YEMANİTİ «Γιώργης Γεμανίτης» [5]

50. YANİ PULO «Γιάννης Πούλος»

 

51. KOSTA NİKO «Κώστας Νίκου»

52. İSTASİ İVLAHO «Στάθης Βλάχος»

53. MİCO NİKO «Μήτζος Νίκου»

54. YANİ NİKO «Γιάννης Νίκου»

55. İSTEMADİ NİKO «Σταμάτης Νίκου»

 

MÜCERREDÂN «Άγαμοι»

 

1. İSTEMADİ KASTRΕVO «Σταμάτης Κάστροβος»

2. İSTEMADİ SİMOTESİ «Σταμάτης Σιμοτέσης»

3. AVEYRO SİMOTESİ «Αυγέρος Σιμοτέσης»

4. MİCO RAFTİ «Μήτζος Ράφτης»

5. MİCO POTAMO «Μήτζος Ποταμός» [6]

 

6. YANİ DRAĞUMANO «Γιάννης Δραγουμάνος»

7. MİHAL HALKÂ «Μιχάλης Χαλκιάς»

8. DİMO PUCO «Δήμος Που<λί>τζος»

9. NİKO VASİLAKİ «Νίκος Βασιλάκης»

10. NİKO BOKRİ «Νίκος Μπόκρης»

 

11. MİCO PULNO «Μήτζος Πουλινός»

12. NİKO KASTRΕV «Νίκος Κάστροβος» [7]

13. NİKO ARNAVASNO «Νίκος Αρναβασινός»

14. İSTEMADİ PAPA «Σταμάτης Παπάς»

15. YANİ RAFTİ «Γιάννης Ράφτης»

 

16. İSTEMADİ MAVROANGELO «Σταμάτης Μαυράγγελος»

17. YANİ ARGİRİ «Γιάννης Αργύρης»

 

BÎVEHA «Χήρες»

 

1. BÎVE ELENİ «Χήρα Ελένη»

2. BÎVE KİRO «Χήρα Κυρού»

3. BÎVE İSTEMATA «Χήρα Σταμάτα»

4. BÎVE MARYA «Χήρα Μαρία»

5. BÎVE KOSTALO «Χήρα Κωσταλού»

 

HÂNE: 55 «Εστίες: 55»

MÜCERRED: 17 «Άγαμοι: 17»

BÎVE: 5 «Χήρες: 5»

 

İSPENCE: 1830 «Σπέντζα: 1830»

RESM-İ OTLÜK: 330 «Φόρος λειβαδιών: 330»

GENDÜM: HİML 30 – 1140 «Σίτος: Φορτώματα 30 – 1140»

CEV: HİML 18 – 432 «Κριθή: Φορτώματα 18 – 432»

ERZEN: HİML 2 – 28 «Κεχρί: Φορτώματα 2 – 28»

ÖŞR-İ BOSTÂN: 120 «Δεκάτη λαχανοκήπων: 120»

ÂDET-İ AĞNÂM MAA RESM-İ AĞÎL: 844 «Φόρος προβάτων μαζί με φόρο μαντριών: 844»

BİD’AT-İ HANAZÎR: 45 «Νεωτερικός φόρος χοίρων: 45»

ÖŞR-İ KÜVÂRE: 65 «Δεκάτη κυψελών: 65»

BAC-İ HAMR Kİ EZ HÂRİC MÜRR-İ AYİD: 30 «Φόρος κρασιού εκ του εξωτερικού, αναμεμειγμένος με ρετσίνι λυγαριάς: 30»

NİYÂBET: 150 «Φόρος εγκληματιών: 150»

RESM-İ ARÛSÎ MAA ÂDET-İ DEŞTBANİ: 120 «Φόρος νύφης μαζί με φόρο προστασίας χωραφιών από παράνομη είσοδο κοπαδιών: 120»

HÂSIL: 5250 «Φοροπρόσοδος: 5250»

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] To σώμα των Solak αποτελούσε τμήμα των σωματοφυλάκων γενιτσάρων του Σουλτάνου.

[2] Δυσανάγνωστο επώνυμο λόγω γραφικού χαρακτήρα. Ίσως δεικνύει τόπο προέλευσης το χωριό Kastroviça του καζά Kesriçe του Σαντζακίου Τρικάλων.

[3] Δυσανάγνωστο επώνυμο. Ίσως αποτελεί απόγονο του κατοίκου με τον α/α 15 από το κατάστιχο ΤΤ 431.

[4] Πιθανότατα αποτελεί παραλλαγή του Κονταράτος.

[5] Δυσανάγνωστο επώνυμο. Είναι αρκετά πιθανό να πρόκειται για “ορθογραφικό” λάθος, με το SELANİTİ (Σελιανίτης) να είναι το ορθόν. Απεδόθη όμως όπως είναι γραμμένο.

[6] Πρόκειται ή για σύντμηση είτε για λανθασμένη καταγραφή του Ποταμιάνος.

[7] Μπορεί να αναγνωστεί καλύτερα ως KASTRO (Κάστρος), θεωρώ όμως πως ο γραφέας παρέλειψε απλά το δεύτερο στη σειρά γράμμα waw, κάτι που αποτελούσε συνήθη πρακτική.

 

2. Ο πληθυσμός του χωριού

Ο πληθυσμός της Νίκοβας το 1641 αποτελούνταν από 55 εστίες ή οικογένειες, 17 αγάμους και 5 χήρες. Δεδομένου ότι κάθε οικογένεια λογίζεται από τους ιστορικούς ως πενταμελής, ο πληθυσμός υπολογίζεται περίπου σε 297 κατοίκους.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού, όπως εμφανίζεται μέσα από τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα των ετών 1506, 1530, 1539 και 1641.

Έτος

     Φορολογικό    κατάστιχο

  Εστίες ή     οικογένειες

Άγαμοι

Χήρες

  Πληθυσμός     (κατά     προσέγγιση)

1506

TD 35

22

2

2

114

1530

TD 367

32

6

3

169

1539

TD 431

44

9

5

234

1641

TKGM 9

55

17

5

297

 

Τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων της Νίκοβας καταγράφονται ως εξής:

Εστίες ή οικογένειες (Hâne) (σελίδες 237/Β και 238/Α):

στίχος πρώτος: Παπα-Μιχάλης, Δήμος Βλάχος, Στάθαρης Κονταράτος, Κώστας Χαλκιάς, Νικόλας Κάστροβος.

στίχος δεύτερος: Γιώργης Σιμοτέρης, Γιάννης Κάστροβος, Μανώλης Νίκου, Μανώλης Πουλίτζος, Γιάννης Πουλίτζος.

στίχος τρίτος: Γιάννης Βαστάρης, Πούλιος Νίκου, Δήμος Νίκου, Κουρτέσης Νίκου, Νικόλας Νίκου.

στίχος τέταρτος: Γιάννης Νίκου, Μήτζος Νίκου, Δήμος Νίκου, Γιάννης Λαζαρής, Δήμος Δραγουμάνος.

στίχος πέμπτος: Στασίνης Ξε(νο)νάσης, Σίμος Ξε(νο)νάσης, Δήμος Πάνου, Γιώργης Δραγουμάνος, Γιώργης Νίκου.

στίχος έκτος: Κουρτέσης Ποταμιανός, Μήτζος Μπουνάσος, Θόδωρος Μπουνάσος, Δήμος Σύλλας, Γιάννης Ράφτης.

στίχος έβδομος: Γιώργης Σιμο(τέ)σης, Δήμος Μαρτίνος, Κώστας Σύλλας, Θόδωρος Κάστροβος, Στάθης Κάστροβος.

στίχος όγδοος: Γιώργης Μπελούσης, Γιάννης Κάστροβος, Γιώργης Α(ρ)ναβασινός, Γιάννης Αρναβασινός, Δήμος Αρναβασινός.

στίχος ένατος: Νικόλας Μαυράγγελος, Νικόλας Μπουνάσος, Αργύρης Αρναβασινός, Δήμος Ράφτης, Φράγκος Ράφτης.

στίχος δέκατος: Δήμος Πουλίτζος, Γιάννης Κοντανάτος, Νικόλας Καφύρης, Γιώργης Γεμανίτης, Γιάννης Πούλος.

στίχος ενδέκατος: Κώστας Νίκου, Στάθης Βλάχος, Μήτζος Νίκου, Γιάννης Νίκου, Σταμάτης Νίκου.

Άγαμοι (Mücerredan) (σελίδα 238Α):

στίχος πρώτος: Σταμάτης Κάστροβος, Σταμάτης Σιμοτέσης, Αυγέρος Σιμοτέσης, Μήτζος Ράφτης, Μήτζος Ποταμός.

στίχος δεύτερος: Γιάννης Δραγουμάνος, Μιχάλης Χαλκιάς, Δήμος Που(λί)τζος, Νίκος Βασιλάκης, Νίκος Μπόκρης.

στίχος τρίτος: Μήτζος Πουλινός, Νίκος Κάστροβος, Νίκος Αρναβασινός, Σταμάτης Παπάς, Γιάννης Ράφτης.

στίχος τέταρτος: Σταμάτης Μαυράγγελος, Γιάννης Αργύρης.

Χήρες (Bîveha) (σελίδα 238Α):

Χήρα Ελένη Χήρα Κυρού Χήρα Σταμάτα Χήρα Μαρία Χήρα Κωσταλού

 

Παρατηρήσεις:

Τα επώνυμα των κατοίκων της Νίκοβας που αναφέρονται στο κατάστιχο είναι τα εξής:

Αρναβασινός

Βαστάρης

Βλάχος

Γεμανίτης (ή Σελιανίτης)

Δραγουμάνος

Κάστροβος

Καφύρης

Κονταράτος (και Κοντανάτος)

Μαρτίνος

Μαυράγγελος

Μπελούσης

Μπόκρης

Μπουνάσος

Ξενονάσης

Παπάς

Ποταμιανός (και Ποταμός)

Πουλινός

Πουλίτζος

Πούλος

Ράφτης

Σιμοτέρης (Σιμοτέσης, Σίμωσις)

Σύλλας

Χαλκιάς

Ορισμένα επώνυμα συναντώνται και σε κατάστιχα παλαιοτέρων ετών, όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Επώνυμο

TD 35 (1506)

TD 431 (1539)

TKGM 9 (1641)

Αρβανίτης

۷

۷

 

Βασιλάκης

۷

۷

۷

Βλάχος

 

۷

۷

Δέσταρης, Βάσταρης

 

۷

۷

Δραγουνάτος και Δραγουμάνος

۷

۷

۷

Καφύρης

 

۷

۷

Μαρτίνος, Μαρτίνης

 

۷

۷

Μήτζουρας

۷

۷

 

Μπουνάσης, Μπουνάσος

 

۷

۷

Ξενογιάννης, Ξενονάσης

 

۷

۷

Παπάς

 

۷

۷

Πουλίτζος, Πουλίτζης και Πουλίτζας

 

۷

۷

Σιμορέσης, Σιμοτέσης, Σιμοτέρης, Σίμοσις

 

۷

۷

Σύλλας

۷

۷

۷

-Πρώτος στο φορολογικό κατάστιχο καταγράφεται ο ιερέας του χωριού παπα-Μιχάλης. Στα κατάστιχα των προηγουμένων ετών 1506 και 1539 δεν καταγράφεται ιερέας.

-Το επώνυμο Σιμοτέρης στο πέρασμα του χρόνου θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε Σινιώρης.

-Το επώνυμο Βαστάρης είναι διαφορετική γραφή του Δέσταρης που αναφέρεται στο κατάστιχο TD 431 του 1539.

-Τα επώνυμα Μαρτίνος και Μπουνάσος είναι ίδια με τα Μαρτίνης και Μπουνάσης του καταστίχου TD 431 του 1539.

-Το επώνυμο Πουλίτζος είναι ίδιο με το Πουλίτζης και Πουλίτζας του καταστίχου TD 431 του 1539. Το Χαλκιάς είναι διαφορετική γραφή του Χάλκος του TD 431.

-Ως προς τα πατρώνυμα κυριαρχεί το Νίκος, το οποίο πρέπει να ήταν αρκετά διαδεδομένο ως βαπτιστικό στο χωριό. Πατρώνυμα είναι τα εξής:

Γιάννης Αργύρη

Μανώλης Νίκου

Πούλιος Νίκου

Δήμος Νίκου

Κουρτέσης Νίκου

Νικόλας Νίκου

Γιάννης Νίκου

Μήτζος Νίκου

Δήμος Νίκου

Γιώργης Νίκου

Κώστας Νίκου

Μήτζος Νίκου

Γιάννης Νίκου

Σταμάτης Νίκου

Γιάννης Λάζαρης

Δήμος Πάνου

 

3. Η φορολογία

Μετά την καταγραφή του πληθυσμού ακολουθούν στη σελίδα 238/Β του χειρογράφου τα είδη της φορολογίας και οι φόροι, τους οποίους υποχρεωνόταν να καταβάλλουν στον γενίτσαρο Αλή οι κάτοικοι της Νίκοβας. Το σύνολο των φόρων (hâsıl) ανέρχονταν σε 5.250 άσπρα.

Στο φορολογικό κατάστιχο η Νίκοβα χαρακτηρίζεται ως ζιαμέτι. Είναι γνωστό ότι οι εκτάσεις γης, ανάλογα με τη φοροδοτική τους ικανότητα, διακρινόταν από τους Οθωμανούς σε:

-τιμάρια: 2.000-20.000 άσπρα,

-ζιαμέτια: 20.000-100.000 άσπρα και

-χάσια: 100.000 άσπρα και άνω.

Τα ζιαμέτια απέφεραν περισσότερα φορολογικά έσοδα από τα τιμάρια και η κλίμακα κατάταξής τους αρχίζει από 20.000 άσπρα. Εξακολουθεί να αποτελεί αναπάντητο ερωτηματικό γιατί η Νίκοβα με φορολογικά έσοδα μόνο 5.250 άσπρα χαρακτηρίζεται ως ζιαμέτι του γενίτσαρου Αλή ενώ το γειτονικό Τσερνοβίτι στο ίδιο κατάστιχο (ΤΚGM 9) με φορολογικά έσοδα 7.400 άσπρα χαρακτηρίζεται ως τιμάριο των σπαχήδων Μουσταφά και Μεχμέτ. Η ίδια κατηγοριοποίηση, δηλαδή της Νίκοβας ως ζιαμέτι και του Τσερνοβιτίου ως τιμαρίου, υπήρξε και το 1539.

Ακολουθεί πίνακας με τους φόρους, τις ποσότητες και τα ποσά σε άσπρα:

 

Α/Α

Είδος φόρου

Ποσότητα προϊόντος

Ποσά σε άσπρα

1

Σπέντζα (ispence)

-

1.830

2

Φόρος λειβαδιών (resm-i otlük)

-

330

3

Σίτος (gendüm)

30 φορτώματα

1.140

4

Κριθή (cev)

18 φορτώματα

432

5

Κεχρί (erzen)

2 φορτώματα

28

6

Δεκάτη λαχανοκήπων (öşr-i bostan)

-

120

7

Φόρος προβάτων μαζί με φόρο μαντριών (adet-i ağnam maa resm-i ağil)

-

844

8

Νεωτερικός φόρος χοίρων (bid’ at-i hanazîr)

-

45

9

Δεκάτη κυψελών (öşr -i küvâre

-

65

10

Φόρος κρασιού που είναι αναμεμειγμένο με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid)

-

30

11

Φόρος εγκληματιών (niyâbet)

-

150

12

Φόρος αρραβώνων μαζί με φόρο παραβίασης βοσκοτόπων από αμνοερίφια (resm-i arûsi ma’a âdet-i deştbani)

-

120

Παρατηρήσεις

Από τη σύγκριση των καταστίχων TKGM 9 του 1641 με το TD 431 του 1539 προκύπτουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες και συμπεράσματα για τα είδη των φόρων και τις αυξομειώσεις των ποσών που κατέβαλλαν οι κάτοικοι της Νίκοβας τον 16ο και 17ο αιώνα. Ο αριθμός των φορολογουμένων το 1641 (55 οικογένειες, 17 άγαμοι, 5 χήρες) σε σχέση με το 1539 (44 οικογένειες, 9 άγαμοι, 5 χήρες) παρουσιάζει αύξηση.

Τα είδη των φόρων στο διάστημα των εκατό ετών παρέμειναν σχεδόν τα ίδια. Το 1641 δεν καταγράφεται φορολόγηση σίκαλης γεγονός που αποδεικνύει ότι τη χρονιά εκείνη δεν υπήρξε παραγωγή της. Το ίδιο συνέβη και με την καλλιέργεια βίκου.

Τα είδη και τα ποσά των φόρων ήταν τα εξής:

1. Ο φόρος της σπέντζας (ispence)

Για φόρο σπέντζας κατέβαλλαν 2.385 άσπρα. Ήταν ατομικός φόρος για τη γη, τον οποίο κατέβαλαν οι χριστιανοί και οι εβραίοι ενήλικες άνω των 16 ετών και ανέρχονταν σε 25 άσπρα. Οι χήρες κατέβαλλαν 6 άσπρα.

Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή του φόρου ανά οικογένειες, αγάμους και χήρες στη Νίκοβα:

Πληθυσμός

Φόρος

Ποσά

Εστίες ή οικογένειες

55

25

1.375

Άγαμοι

17

25

425

Χήρες

5

6

30

Συνολικό ποσό φόρου σπέντζας

1.830

Το 1539 για τον ίδιο φόρο κατέβαλλαν 1.355 άσπρα.

2. Ο φόρος λειβαδιών (resm-i otlük)

Για φόρο λειβαδιών καταβαλλόταν 330 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 264 άσπρα.

3. Ο φόρος της δεκάτης για σιτάρι (gendüm)

Ανέρχονταν σε 30 φορτώματα αξίας 1.140 άσπρων. Δεδομένου ότι ο συντελεστής φορολογίας ήταν 13%, κάνοντας την αναγωγή, προκύπτει ότι η παραγωγή σιταριού του χωριού ανέρχονταν σε 230 φορτώματα. Το 1539 ο αντίστοιχος  φόρος ήταν 40 φορτώματα αξίας 1.200 άσπρων.

4. Ο φόρος της δεκάτης για κριθάρι (cev)

Ανέρχονταν σε 18 φορτώματα αξίας 384 άσπρων. Λαμβάνοντας υπόψιν το συντελεστή φορολογίας 13%, η παραγωγή κριθαριού του χωριού υπολογίζεται σε 138 φορτώματα. Το 1539 ο φόρος ήταν 20 φορτώματα αξίας 400 άσπρων.

5. Ο φόρος της δεκάτης για κεχρί (erzen)

Ανέρχονταν σε 2 φορτώματα αξίας 28 άσπρων. Λαμβάνοντας υπόψιν το συντελεστή φορολογίας 13%, η παραγωγή κεχριού του χωριού υπολογίζεται σε 15 φορτώματα. Το 1539 δεν καταγράφεται φόρος για κεχρί.

6. Ο φόρος της δεκάτης για λαχανόκηπους (bostân)

Για τους λαχανόκηπους του χωριού καταβαλλόταν φόρος σε χρήμα 120 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 100 άσπρα.

7. Φόρος προβάτων μαζί με φόρο μαντριών (adet-i ağnam maa resm-i ağil)

Ο φόρος προβάτων μαζί με το φόρο μαντριών ανέρχονταν σε 844 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 1.200 άσπρα. Η μείωση του φόρου αυτού υποδηλώνει μείωση της κτηνοτροφίας και των κοπαδιών του χωριού.

8. Ο νεωτερικός φόρος χοίρων (bidat-i hanazîr)

Καταβαλλόταν νεωτερικός φόρος χοίρων 45 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 39 άσπρα.

9. Ο φόρος της δεκάτης κυψελών (küvvare)

Για τις κυψέλες καταβαλλόταν φόρος 65 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν φόρος 20 άσπρα.

10. Ο φόρος κρασιού που είναι αναμεμειγμένο με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid)

Για κρασί αναμεμειγμένο με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid) καταβαλλόταν φόρος 30 άσπρων. Το 1539 ο ίδιος φόρος ανερχόταν σε 10 άσπρα.

11. Φόρος εγκληματιών (niyabet)

Ο φόρος εγκληματιών ανερχόταν σε 150 άσπρα. Το 1539 κατέβαλλαν 82 άσπρα.

12. Φόρος αρραβώνων μαζί με φόρο παραβίασης βοσκοτόπων από αμνοερίφια (resm-i arûsi ma’a âdet-i deştbani)

Για τους δύο αυτούς φόρους καταβαλλόταν 120 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 50 άσπρα.

 

ΠΗΓΗ

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi (Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας, Προεδρία Κρατικών Αρχείων, Οθωμανικά Αρχεία).