Τσερνοβίτι: Γενικά για το ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου

Ο ενοριακός ναός του Τσερνοβιτίου βρίσκεται στο κεντρικό σημείο του χωριού και συνδυάζεται αρμονικά με το χώρο. Είναι αφιερωμένος στο Γενέσιον του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (+24 Ιουνίου). Πρόκειται για τυπική τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική της τουρκοκρατίας με δικλινή στέγη. Καταλήγει σε σαμαρωτή απόληξη στην κόγχη του ιερού. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων ο ναός παλαιότερα διέθετε και γυναικωνίτη.

Στο Βασιλικό Διάταγμα της 20^ης Δεκεμβρίου 1911 «Περί ορισμού των ενοριών των χωρίων του δήμου Φαλάρων», το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1/01-01-1911 και υπογράφηκε από τον τότε υπουργό εκκλησιαστικών και δημόσιας εκπαίδευσης Απόστολο Γ. Αλεξανδρή, ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου αναφέρεται ως ενοριακός ναός της ενορίας του Τσερνοβιτίου: «…Αι ενορίαι των χωρίων του δήμου Φαλάρων καθορίζονται ως εξής:…..4)του χωρίου Τσερνοβιτσίου εις μίαν, την του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου….» (Εικ.1αβ).

Ανακαινίσθηκε αρκετές φορές. Γι’ αυτό σήμερα δεν σώζονται το αρχικό τέμπλο, το αρχικό δάπεδο, η αρχική οροφή κ.ά.. Σε κάποια από τις ανακαινίσεις ο δυτικός τοίχος μετακινήθηκε αρκετά μέτρα ανατολικότερα, με συνέπεια την αφαίρεση του γυναικωνίτη. Πραγματοποιήθηκε μετά το 1950 και αφού το χωριό είχε μεταφερθεί στη σημερινή θέση Βαλσέρα. Η ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε για την αποφυγή της κατάρρευσης του δυτικού τοίχου και της στέγης του ναού, τα οποία ενωνόταν με το κατηφορικό έδαφος.

Επόμενη ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε το 1990, όπως αναγράφεται σε μαρμάρινο σταυρό τοποθετημένο στο κτιστό τέμπλο, ακριβώς επάνω από την ωραία πύλη:

ΑΓΙΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ Ο

ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ

1990

Τοποθετήθηκε νέο ξύλινο ταβάνι. Έγιναν αρμολογήματα των τοίχων και επιδιορθώσεις της στέγης. Αντικαταστάθηκαν τα «ευρωπαϊκά» κεραμίδια, που τοποθετήθηκαν σε παλαιότερη ανακαίνιση, με νέα «ρωμαϊκά». Τοποθετήθηκε μεγάλο στέγαστρο επάνω από τη θύρα εισόδου. Σκοπός ήταν η προστασία από τα όμβρια ύδατα του νοτίου τοίχου, συμπεριλαμβανομένης και της εισόδου του παρεκκλησίου του Αγίου Χαραλάμπους (Εικ.2,3,4).

Το 2003 πραγματοποιήθηκε νέα ανακαίνιση, σύμφωνα με επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα, τοποθετημένη ψηλά στο δυτικό τοίχο του κυρίως ναού:

ΔΕΗΣΙΣ ΕΝΟΡΙΤΩΝ ΜΕ ΤΗ

ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΕΧΙΝΑΙΩΝ

ΤΟ ΕΤΟΣ 2003

ΜΕ ΕΠΙΒΛΕΨΗ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΝΟΡΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΚΕΡΑΣΙΑΣ

Πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένα αρμολογήματα-επιδιορθώσεις της εξωτερικής τοιχοδομίας και της κόγχης του ιερού (Εικ.5,6). Παράλληλα ενισχύθηκε η περίφραξη του περιβάλλοντος χώρου. Το δάπεδο του κυρίως ναού και των πλαγίων κλιτών καλύφθηκε με τσιμέντο. Ταυτόχρονα επιχειρήθηκε η ενίσχυση της αντοχής της θύρας εισόδου με κατασκευή υπερθύρου από μπετόν (σινάζι). Η εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή με το έτος ίδρυσης του ναού μετακινήθηκε λίγο ψηλότερα και δεξιότερα της θύρας (Εικ.7). Στη βάση του βορείου τοίχου κατασκευάσθηκε τσιμεντένια υδρορροή για την αποστράγγιση των ομβρίων υδάτων της στέγης (Εικ. 8).

 

 

 

 

 

ΕΙΚΟΝΕΣ

 

 

α.

β.

Εικ.1αβ. Το ΦΕΚ 1/01-01-1911 με το Βασιλικό Διάταγμα για τον ορισμό ενοριών στα χωριά του δήμου Φαλάρων.

 

 

 

 

Εικ.2. Η εξωτερική όψη του ναού πριν την ανακαίνιση του 1990.

 

 

 

 Εικ.3. Η εξωτερική όψη του ναού μετά την ανακαίνιση του 1990.

 

 

 

 Εικ.4. Η κόγχη του ιερού μετά την ανακαίνιση του 1990.

 

 

 

 

Εικ.5. Η εξωτερική όψη του ναού μετά την ανακαίνιση του 2003.

 

 

 

 Εικ.6. Η κόγχη του ιερού μετά την ανακαίνιση του 2003.

 

 

 

 Εικ.7. Η ενισχυμένη θύρα εισόδου του ναού μετά την ανακαίνιση του 2003.

 

 

 

 Εικ.8. Η βόρεια πλευρά του ναού μετά την ανακαίνιση του 2003.

 

  

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ

 

Εικ.1αβ. Εθνικό τυπογραφείο.

Εικ.2-8. Φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου.

Τσερνοβίτι: Ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940

Εκτός από το 42 Σύνταγμα Ευζώνων (βλέπε σχετική ανάρτηση και τον κύκλο αναρτήσεων του Πολεμικού Ημερολογίου του εφέδρου επιλοχία Ηλία Κωστή), το οποίο επιστρατεύθηκε από τις 29 Αυγούστου και βρισκόταν ήδη στην πρώτη γραμμή στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41, οι κάτοικοι της Φθιώτιδας επιστρατεύθηκαν κυρίως με το 36^ο Σύνταγμα Πεζικού (Εικ.1&2). Το Σύνταγμα αυτό στελεχώθηκε με εφέδρους και δημιουργήθηκε στη Λαμία. Διοικητής του ήταν ο συνταγματάρχης Δημοκωστούλας Ιωάννης από τη Σούρπη Μαγνησίας (βλέπε: Ιωάννης Δημοκωστούλας: Ένας ηρωικός συνταγματάρχης του Έπους 1940). Διοικητής του 1ου Τάγματος ήταν ο ταγματάρχης Κυτέας Κωνσταντίνος, του 2ου ο ταγματάρχης Ζαχαρόπουλος Σπυρίδων και του 3ου ο ταγματάρχης Ρουμελιώτης Αθανάσιος. Μαζί με το 3ο Σύνταγμα Πεζικού αποτέλεσε τη ΙΙα Μεραρχία, η οποία ανήκε στο Α΄ Σώμα Στρατού.

Αφού ολοκληρώθηκε η επιστράτευση, στις 13 Νοεμβρίου 1940 προωθήθηκε δια μέσου Μετσόβου προς τον Τομέα της Ελαίας, όπου ήδη μάχονταν το αδελφό 42 Σύνταγμα Ευζώνων. Η ΙΙα Μεραρχία αποτελούνταν από 13.000 άνδρες, 30 πυροβόλα και 5.600 κτήνη.

Από τις 23 Νοεμβρίου 1940 υπήχθη στο Β΄ Σώμα Στρατού ως Απόσπασμα Δημοκωστούλα. Τον Ιανουάριο του 1941 μαζί με άλλες μονάδες κατέλαβε μετά από σκληρές μάχες την Κλεισούρα και το όρος Τρεμπεσίνα (1.923 μ. ύψος). Εκεί παρέμεινε μέχρι την οπισθοχώρηση τον Απρίλιο του 1941.

Στον πόλεμο έλαβαν μέρος πολλοί κάτοικοι του Τσερνοβιτίου. Οποιοσδήποτε διαθέτει φωτογραφίες από τη συμμετοχή συγγενικών του προσώπων στον «πόλεμο της Αλβανίας», όπως επικράτησε να ονομάζεται, μπορεί να συμβάλλει από την πλευρά του στην έρευνα, παρέχοντας πρόσθετα στοιχεία.

Προς το παρόν εντοπίσθηκαν τα εξής ονόματα κατά αλφαβητική σειρά:

Αλεξόπουλος Χρήστος του Δημητρίου: επιστρατεύθηκε σε ηλικία 45 ετών. Είχε πολεμήσει, και στις εκστρατείες της Ουκρανίας και Μικράς Ασίας [βλέπε τον κύκλο αναρτήσεων Πολεμικό Ημερολόγιο του Χρήστου Αλεξόπουλου και την ανάρτηση Η συμμετοχή των κατοίκων του Τσερνοβιτίου στις Εκστρατείες Ουκρανίας και Μικράς Ασίας (1919-1922).].

Καρανάσιος Αθανάσιος: Λέγεται ότι συνέλαβε 11 Ιταλούς αιχμαλώτους.

Κολιάτος Αλέξανδρος του Κωνσταντίνου: Σε συζητήσεις γεροντότερων τονιζόταν η τύχη που τον διέκρινε. Έλεγαν ότι ο μανδύας του ήταν διάτρητος από σφαίρες χωρίς όμως αυτός να πληγωθεί.

Στάμος Παναγιώτης: Έλαβε μέρος και τραυματίσθηκε. Εξαιτίας του τραυματισμού του έλαβε από το κράτος άδεια λειτουργίας περιπτέρου στο χωριό.

Χάδος Δημήτριος του Ανδρέα: Ήταν δεκανέας πολυβόλων στο 42 Σύνταγμα Ευζώνων. Ο γιος του κ. Ελευθέριος Δ. Χάδος παραχώρησε ευγενώς πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο δημοσιεύεται στην ανάρτηση Δημήτριος Ανδρέου Χάδος: ένας εύζωνας δεκανέας από την Παλαιοκερασιά Φθιώτιδας (οικογενειακό φωτογραφικό αρχείο Ελευθερίου Δ. Χάδου).

Χάδος Χρήστος του Ανδρέα (Εικ.3): Ήταν αδελφός του Δημητρίου Χάδου. Στην έκδοση «Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αγώνες και Νεκροί του ελληνικού στρατού κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο 1940-1945, σελίδα 497», αναφέρεται: «Χάδος Χρίστος του Ανδρέα, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Παλαιοκερασιά Φθιώτιδας το 1914, του 36^ου ΣΠ. Φονεύθηκε στην Πέστανη (στενά Κλεισούρας) στις 3 Μαρτίου 1941». Δηλαδή φονεύθηκε σε ηλικία 27 ετών στο χωριό Πέστανι. Βρίσκεται νότια της Τρεμπεσίνας και ανατολικά του Τεπελενίου στα στενά της Κλεισούρας Βορείου Ηπείρου, η οποία σήμερα ανήκει στην Αλβανία (Χάρτης 1). Πρόκειται για τον μοναδικό πεσόντα από το Τσερνοβίτι. Σύμφωνα με μαρτυρία του ανιψιού του Ελευθερίου Δ. Χάδου ήταν διαβιβαστής και φονεύθηκε από ιταλικό όλμο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941. Η ιταλική εισβολή (28 Οκτωβρίου μέχρι 13 Νοεμβρίου 1940), Αθήναι 1960 (Ανατύπωση 1986).

2) Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941. Η ελληνική αντεπίθεσις (14 Νοεμβρίου 1940 - 6 Ιανουαρίου 1941), Αθήναι 1966 (Ανατύπωση 1986).

3) Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941. Χειμεριναί Επιχειρήσεις-Ιταλική Αντεπίθεσις Μαρτίου (7 Ιανουαρίου 1941 - 26 Μαρτίου 1941), Αθήναι 1966.

4) Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αγώνες και Νεκροί του ελληνικού στρατού κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο 1940-1945, Αθήνα 1990.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΕΣ

 Εικ.1: Επίστρατοι μπροστά στο άγαλμα του Αθανασίου Διάκου στη Λαμία, πριν την αναχώρηση για το μέτωπο. Η φωτογραφία εντοπίσθηκε σε αίθουσα του Πολεμικού μουσείου του Καλπακίου, χωρίς όμως να αναφέρεται η περιοχή λήψης της φωτογραφίας (δυστυχώς η ποιότητά της είναι πολύ κακή). Η βάση του αγάλματος του Αθανασίου Διάκου τεκμηριώνει τον τόπο φωτογράφισης.

 Εικ.2: Διάφοροι τύποι φορητών όπλων, που χρησιμοποιήθηκαν το 1940-41 στο Πολεμικό μουσείο Καλπακίου. Χαμηλά διακρίνεται ένα γαλλικό οπλοπολυβόλο Σοσά υποδείγματος 1915 (γαλλ. CSRG Chauchat FM 1915) χωρίς τη γεμιστήρα του. Στη βάση της φωτογραφίας υπάρχουν ξιφολόγχες διαφόρων τύπων, περίστροφο και χειροβομβίδες (κι εδώ η ποιότητα της φωτογραφίας είναι πολύ κακή).

 Εικ.3: Ο πεσών Χρήστος Ανδρέου Χάδος. (Ευχαριστούμε θερμά τον ανιψιό του κ.Ελευθέριο Δ. Χάδο για την ευγενική παραχώρηση της φωτογραφίας και τον κ.Νικόλαο Σωκράτους για τη συμβολή του στην ταχύτατη αποστολή της).

 Χάρτης 1: Η περιοχή Τρεμπεσίνας. Χαμηλά πάνω από τη Νεμέρσκα στη ζώνη του μετώπου διακρίνεται το Πέστανι.

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΗ

Εικ.1&2: Φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου.

Εικ.3: Οικογενειακό φωτογραφικό αρχείο Ελευθερίου Δ. Χάδου.

Χάρτης 1: Από το βιβλίο: Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941. Χειμεριναί Επιχειρήσεις-Ιταλική Αντεπίθεσις Μαρτίου (7 Ιανουαρίου 1941 - 26 Μαρτίου 1941), Αθήναι 1966.