Φθιώτες Μακεδονομάχοι

Στο Μακεδονικό Αγώνα συμμετείχαν και αρκετοί Μακεδονομάχοι φθιωτικής καταγωγής. Κάποιοι από αυτούς έμειναν για πάντα στη γη της Μακεδονίας (βλέπε: Φθιώτες νεκροί Μακεδονικού Αγώνα). Άλλοι, όπως ο Βασίλειος Παπακώστας από τη Σέλιανη, είχαν πρωτεύοντα ρόλο σε πολεμικές επιχειρήσεις. Από την έρευνα (κυρίως διαδικτυακή) εντοπίσθηκαν τα ονοματεπώνυμα αρκετών, τα οποία παρατίθενται στη συνέχεια κατά αλφαβητική σειρά:

Γ

Γαλανόπουλος Γεώργιος (Εικ.1,2,3αβ): Καταγόταν από τη Μπρούφλιανη (από το 1927 Δίλοφο). Ήταν λοχίας πεζικού και ανηψιός ενός άλλου Μακεδονομάχου, του Βασιλείου Παπακώστα από τη Σέλιανη. Εντάχθηκε ως οπλαρχηγός στο σώμα του ανθυπολοχαγού Κοσμόπουλου (καπετάν Κουρμπέση). Έδρασε στην περιοχή Χαλκιδικής και Γευγελής.

Για το Γεώργιο Γαλανόπουλο στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρονται τα εξής: «Γαλανόπουλος Γεώργιος του Δημ. Αντισυνταγ. Πεζ. Εγεν. εις Μπρουφλιανήν Φθιωτ/κίδος το 1876. Μετ. των εκστρ. 12-13 και 17-23. Απεστρ. την 13 Δεκ. 1923». [ΠΗΓΗ: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 2, σελίδα 507].

Κ

Κωλέτσας Κωνσταντίνος (Εικ.5): Καταγόταν από το Πλατύστομο Μακρακώμης.

Π

Παναγιωτόπουλος Κωνσταντίνος (Εικ.6): Άγνωστη η ιδιαίτερη πατρίδα του.

Παπακυριαζής Σπυρίδων (Εικ.7): Καταγόταν από την Υπάτη. Στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρονται τα εξής: «Παπακυριαζής Σπύρος του Οδυσ., αντισ. πυρ., γεν. το 1878 εν Υπάτη, μετ. πολ. 97, 12-13, 20-23, απεστρ. 22 Σ]βρ.. 1923». [ΠΗΓΗ: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5, σελίδα 479].

Παπακώστας Βασίλειος (Εικ.8-13): Καταγόταν από τη Σέλιανη (από το 1927 Μάρμαρα). Κατατάχθηκε στο στρατό το 1893. Το 1905 υπήρξε μέλος στο σώμα του οπλαρχηγού Μαζαράκη. Μάλιστα τραυματίστηκε κατά τη σύγκρουση στα Kαλύβια Γραμματικού στις 5 Μαΐου. Το διάστημα 1907-1908 διετέλεσε οπλαρχηγός στην περιοχή της Χαλκιδικής.

Για το Βασίλειο Παπακώστα στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρονται τα εξής: «Παπακώστας Βασίλειος του Νικολ., υποστρ., γεν. εις Σέλιανην της Φθιώτιδος την 1^ην Ιαν. του 1872. Κατετάγη εις τον στρατόν την 2αν Οκ]βρίου 1893, μετ. του πολ. του 1897 και του Μακεδ. αγώνος. Κατά τον πόλεμον του 1912, επί κεφαλής προσκόπων, απεβιβάσθη εις Χαλκιδικήν και απηλευθέρωσε την περιοχήν ταύτην μέχρι Νιγρίτης πρό της καταλήψεως της Θεσσαλονίκης. Το 1913, διοικητής προσκόπων, συνέδραμε την VII μεραρ. Προσχωρήσας εις τον στρατόν της Εθνικής Αμύνης, διώκει τάγμα του 1^ου συν]τος Σερρών εις τον τομέα της Γευγελής, προαχθείς επ’ ανδραγαθία εις ταγ]χην διά την μάχην τουΡαβινέ. Απεστρ. την 16^ην 8]βρ. 1928». [ΠΗΓΗ: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5, σελίδα 253].

Παπαλουκάς Λουκάς (Εικ.14): Καταγόταν από το Δραχμάνι (από το 1916 Ελάτεια).

Για το Λουκά Παπαλουκά στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρονται τα εξής: «Παπαλουκάς Λουκάς, λοχ. πεζ., γεν. το 1862 εν Δραχμανίω Φθιώτιδος, μετ. πολ. 97, απεστρ. 19 Μαΐου 1911. Κατά τον πόλεμον 1912 ανεκλήθη εκ της αποστρατείας εις την ενέργειαν και εφονεύθη την 27 Ιουνίου 1913 εν Μακεδονία». [ΠΗΓΗ: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5, σελίδα 253].

Στην εφημερίδα «Ο Ρουμελιώτης», Έτος Δ΄, Αριθμ. 176, Αθήναι 12 Ιανουαρίου 1929, σελίδα 2, δημοσιεύθηκε προς τιμήν του Λουκά Παπαλουκά το εξής ποίημα (Εικ.15):

«ΗΡΩΟΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ

(Επί τω αυριανώ εν Δραχμανίω της Λοκρίδος μνημοσύνω ενός από τα ηρωϊκότερα παλληκάρια της Ρούμελης, του αλησμονήτου Ταγματάρχου Λουκά Παπαλουκά).

Με τη σπιθόβολη ματιά

και την καρδιά τη λιονταρίσια

ανάβει άσβεστη φωτιά

στ’ αντρειωμένα στήθια

Εξανεμίζει το σπαθί

Του Λεωνίδα η σκιά

Του Δυοβουνιώτου η ψυχή

Του Διάκου η καρδιά

Εμπρός φωνάζει ο Λουκάς

κι ορμούν τα παλληκάρια

γράφουν σελίδα αθάνατη

με άσβεστα αχνάρια

ήταν τρακόσιοι κι ο Λουκάς

που γράφουν τη σελίδα

σαν κείνη την αθάνατη

του Θείου Λεωνίδα.

Και στην ευλαβική στιγμή

που ο χάροντας γελάει

και του Λουκά μας η ψυχή

Στους ουρανούς πετάει

φωνάζει ο Μιλν με δάκρυα

ο γιός της Αλβιόνος

έπεσε ο Παπαλουκάς…..

Ο ήρως του αιώνος!

                   Στάθης Ζησιμόπουλος»

Για τον οπλισμό των Μακεδονομάχων και τους τύπους των όπλων τους βλέπε: Ο οπλισμός των Ελλήνων κατά το Μακεδονικό Αγώνα.

 

 

ΠΗΓΕΣ

1)Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα .

2)Προσωπικό αρχείο κ. Αστερίου Μπάτσιου.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1: Πορτραίτο του Γεώργιου Γαλανόπουλου ντυμένου με πολιτικά.

Εικ.2: Ολόσωμη αναμνηστική φωτογραφία του Γεώργιου Γαλανόπουλου ντυμένου με στρατιωτική στολή και μισοφορεμένη κάπα. Κάτω αριστερά αναγράφεται «Καπετάν Γεώργης της Χαλκιδικής». Φέρει αραβίδα Μannlicher Μ 1903.

Εικ.3α: Ο Γεώργιος Γαλανόπουλος με άντρες του σώματός του. Αριστερά, όρθιος δίπλα από τον Γαλανόπουλο διακρίνεται ο Μακεδονομάχος Καπετάν Δημήτριος Γιοβάνης (κρατώντας τσεκούρι στο αριστερό του χέρι και φορώντας σταυρό στο στήθος). Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί σε εξωτερικό χώρο, είναι όμως παραποιημένη (κομμένη) ως προς τα τέσσερα άκρα της.

 Εικ.3β: Η πραγματική φωτογραφία, όπως μας απεστάλη από τον ερευνητή κ.Αστέριο Μπάτσιο, τον οποίο και ευχαριστούμε: «Στη φωτογραφία εμφανίζεται ο Καπετάν Γιουβάνης Δημήτριος από την Παλαιόχωρα Χαλκιδικής και ο Ανθυπολοχαγός Γαλανόπουλος Γεώργιος με σώμα ανταρτών της Χαλκιδικής. Αριστερά, όρθιος δίπλα από τον Γαλανόπουλο διακρίνεται ο Μακεδονομάχος Καπετάν Δημήτριος Γιουβάνης (κρατώντας τσεκούρι στο αριστερό του χέρι και φορώντας σταυρό στο στήθος). Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί σε εξωτερικό χώρο».[Πηγή: κ. Αστέριος Μπάτσιος].

 Εικ.4: Ο Γεώργιος Γαλανόπουλος με άντρες του σώματός του. Στην κάτω δεξιά γωνία αναγράφεται: «Ο Καπετάν Γεώργης Γαλανόπουλος της Χαλκιδικής μετά των οπαδών του». Φορούν διάφορες απλές στολές και μάλλινες κάπες. Φέρουν αραβίδα Μannlicher Μ 1903. Ο Γαλανόπουλος, φέρει αραβίδα Μannlicher Μ 1893 και ο αντάρτης στο κέντρο και πίσω φέρει Gras Μ 1874. Ο κάτω δεξιά φέρει στη ζώνη του περίστροφο δεμένο με κορδόνι από το λαιμό που δεν διακρίνεται.

 Εικ.5: Ο Κωνσταντίνος Κωλέτσας. Στην κάτω αριστερή γωνία αναγράφεται «ΚΩΛΕΤΣΑΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΛΑΜΙΑ». Στην κάτω δεξιά γωνία «Δημήτριος Ρινάκης ψευδώνυμο».

 Εικ.6: Ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος. Είναι ντυμένος με ντουλαμά και σκούφο Μακεδονομάχου. Φωτογραφήθηκε παρασημοφορημένος σε ώριμη ηλικία.

 Εικ.7: Ο Σπυρίδων Παπακυριαζής. Είναι ντυμένος με ντουλαμά. Φέρει τυφέκιο Gras Μ 1874 και στο στήθος χιαστί τα φυσίγγιά του. Από τη ζώνη κρέμεται μαχαίρι στη θήκη του.

Εικ.8: Ο Βασίλειος Παπακώστας ντυμένος με ντουλαμά και μισοφορεμένη κάπα. Έχει το όπλο του παρά πόδας. Φέρει αραβίδα Gras πυροβολικού Μ 1874.

Εικ.9: Ένοπλοι έφιπποι άνδρες σώματος προσκόπων στη Μονή Βατοπεδίου τον Οκτώβριο του 1912. Δεν διακρίνονται οι τύποι των όπλων τους. Στο κέντρο ο αρχηγός τους Βασίλειος Παπακώστας. Είναι ντυμένος με στρατιωτική ενδυμασία και κάπα.

Εικ.10: Ο Βασίλειος Παπακώστας (καθιστός στο κέντρο) και πέντε επιπλέον πρόσωπα. Είναι ντυμένος με στρατιωτική ενδυμασία. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1912. Φέρουν αραβίδα Μannlicher Μ 1903 και στη ζώνη τα φυσίγγιά της. Ο δεύτερος όρθιος από δεξιά φέρει στη ζώνη του την ξιφολόγχη Μannlicher Μ 1903.

Εικ.11: Φωτογραφία μέρους ενόπλων προσκοπικών σωμάτων. Ανήκουν στους Κωνσταντίνο Μαζαράκη από την Κύθνο (στην πίσω σειρά ορθίων έκτος από δεξιά, με στολή αξιωματικού), Βασίλειο Παπακώστα από τη Σέλιανη Φθιώτιδας (στη δεύτερη σειρά καθιστών και τρίτος από αριστερά), Μιχαήλ Αναγνωστάκου από τα Χάρια Δυρού Λακωνίας (σε πρώτο πλάνο και πρώτος από αριστερά) και Βασίλειο Σταυρόπουλου από την Αρτοτίνα Φωκίδος (όρθιος στο κέντρο της πίσω σειράς). Οι τρεις τελευταίοι είναι ντυμένοι με στρατιωτική ενδυμασία. Οι Παπακώστας και Αναγνωστάκος φέρουν όπλο. Μαζί τους βρίσκεται ο Δούκας Γαϊτατζής από τις Σέρρες (καθήμενος ανάμεσα σε Μαζαράκη και Σταυρόπουλο), ντυμένος με στρατιωτική ενδυμασία. Τα προσκοπικά σώματα συνοδεύονταν από μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής (Κοσμίδης, Θεοδωρόπουλος, Σπανούδης, Χατζηγιάννης) που ανέλαβε να διερευνήσει τις βουλγαρικές ωμότητες στις Σέρρες.

Εικ.12: Οι Κωνσταντίνος Γαρέφης από τις Μηλιές Βόλου, ο οποίος έχει το όπλο του παρά πόδας και Βασίλειος Παπακώστας (καθήμενος). Και οι δύο είναι ντυμένοι με ντουλαμά. Ο Παπακώστας φέρει αραβίδα Gras πυροβολικού Μ 1874 και ο Γαρέφης αραβίδα Μannlicher Μ 1893.

Εικ.13: Ο Βασίλειος Παπακώστας παρασημοφορημένος και ντυμένος με επίσημη στρατιωτική στολή.

 Εικ.14: Ο Λουκάς Παπαλουκάς. Είναι ντυμένος με ντουλαμά και μισοφορεμένη κάπα. Δεν διακρίνεται ο τύπος του όπλου του.

Εικ.15: Ποίημα προς τιμήν του Λουκά Παπαλουκά στην εφημερίδα «Ο Ρουμελιώτης».

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ

Εικ. 1: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=11&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 2:

http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=10&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 3α: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=0&lq=65784&show=1

Εικ. 3β: Προσωπικό αρχείο κ.Αστερίου Μπάτσιου.

Εικ. 4: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=0&lq=66330&show=1

Εικ. 5: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=2&lq=%CE%9B%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B1&show=1

Εικ. 6: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=1&lq=%CE%9B%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B1&show=1

Εικ. 7: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=0&lq=%CE%A5%CF%80%CE%AC%CF%84%CE%B7&show=1

Εικ. 8: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=9&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 9: http://athosphotoarchive.blogspot.gr/2012_11_01_archive.html

Εικ. 10: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=4&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 11: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=5&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 12: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=0&lq=%CE%A3%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B7&show=1

Εικ. 13: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=8&lq=%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1&show=1

Εικ. 14: http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=0&lq=56656&show=1

Εικ.15: http://srv-web1.parliament.gr/display_doc.asp?item=41359&seg=0