Πολεμικό Ημερολόγιο του Χρήστου Δ. Αλεξόπουλου (Μέρος Β΄)

ΜΕΡΟΣ Β΄

Ο ΔΙΑΠΛΟΥΣ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ

Α. Χρονομέτρηση απόστασης Γαλατσίου-Κωνσταντινούπολης-Μυτιλήνης-Σμύρνης.

Σημειωματάριο πρώτο :

«Ρομανήας πόλιν Γαλάτσι. Από το Γαλάτσι δια Κωνσταντηνόπολυν δια θαλάσις ύνε όρες 31. κυνήσαμε την Κυριακίν τας 3 υ όραν και φτάσαμε την Δεφτέραν βράδη τας 10 υ όραν ες την Πόλυν. Από την Πόλυν μέχρις την Μετηλίνε ύνε όρες 24. Από Μετηλίνε μέχρη Ζμίρνε ύνε όρες 6».

Σημειωματάριο δεύτερο:

«Από Ρουμανήας πόλυν Γαλάτσι αναχωρίσαμι δια Κων/πολιν τας 16 Ιουνήον όραν 3 προυγή. Και βαδίσαμι μι πλίον Ουράνηαν. Κε βαδίσαμι έξι όρας εις έναν ποταμόν ον{όματ}ι Δούναβων. Κι μιτά σιναντήσαμι μίαν πόλυν Ντουρτσάν σινοδιβόμινι από έλινες. Και μιτά βαδίσαμι επί 8 όρας κε σιναντήσαμι άλιν πόλυν Σουλυνάν από ύτων κι αφτή όλον έλενες. Κε πλισίασι το πλίον πολί σιμά. Κι άρχισαν υ σάλπιγγες να βαρών διάφορα σαλπίσματα. Κε μαζέφικεν όλος ο λαός εις το παραθαλάσιον μι σιμέας στα χαίρια κε με».

Β. Ο διάπλους του Δούναβη μέσα από τις σελίδες του Ημερολογίου.

 Σημειωματάριο πρώτο :

«……Κε έπιτας εφτάσαμι εις πόλυν Γαλάτσι. Και μίναμι διόμισι μέρις εις τιν πόλιν Γαλάτσι. Εκί χώρτασα πσομί. Και ευχαριστιθίκαμι πλέον εις εκίνιν τιν πόλιν. Ήτο πόλι πολύ ορέαν! Όσι δεν ήδα άλυν πόλιν! Ούτε εις Ροσίαν, ούτε εις Ρομανίαν, ούτε εις Μεσοραβίαν, ούτ’ εις τιν Παλιάν Ελάδαν, ούτε εις τιν Νέαν Ελάς! Ήτο πόλι μιγάλιν κε ίχε και έλενις 40 χιλιάδις.

Και στας 15 το βράδι εμπίκαμι εις το καράβι ονόμαστι «Οράνιαν».

Κε τας 16, 3 όρις νίκτα, αναχωρίσαμι εις έναν ποταμόν ονομαστικός Δούναβως. Από τιν Ρομανίαν δια Μικρασία! Και βαδίσαμι όρις εις τον Δούναβον 4. Και είβραμι μίαν πόλυν Τούρτσαν.

Και τις 12 ει όραν εφτάσαμι εις άλιν πόλυν Σουλυνάν. Και βαρέσαμι τις σάλπιγγες εμίς από μέσα από το πλίον. Και μαζιφτίκαν εις τιν

άκριαν εις τιν θάλασαν όλυ μι τις ελενικές σιμέες εις τα χέρια και εφόναζαν:

-Ζίτο! Ζίτο!

Άλι σιμέις, άλι μαντιλάκια, άλι τις πιτσέτες! Εκάναμι ένα διασκέδαζμα ορέον, διότε ίταν όλο έλινες….

Κε έπιτας επίραμι τιν Μάβριν Θάλασαν. Εκάναμι 2 μέρις κε μίαν νίκταν μέσα εις τιν Μάβριν Θάλασαν. Και έπιτας εφτάσαμι εις τιν Κωνσταντινόπολιν. Κε μίναμε εκί ένα μιρόνικτον…….».

Σημειωματάριο δεύτερο:

«…..Κε την άλιν υμέραν τας 14 επιράσαμι από κίνεν τιν θάλασαν εις 5 ξίλινες γέφιρες, από επερνούσε κι τρένου. Κι βαδίσαμι όρες 3.

Κι φτάσαμι μέσα εις πόλιν Γαλάτσι (Εικ.1)[1] το γιόμα. Κι μίναμι διόμισι μέρις εκί μέσα εις αφτήν τιν πόλιν. Κε εκί χορτάσαμι πλέον πσουμί. Κι ότη θέλαμι ειβρίσκαμι εκί, διότη ύτων πολί-πολί ορέαν πόλιν! Και ύχεν κε έλινες 40 χιλιάδις. Αλά ύτων πολί ορέαν πόλιν! Εξοχότατην πόλιν

ύτων! Διότη δεν ύδα τέτιαν πόλιν αλού πουθενάς, ούτε εις την Ροσίαν, ούτε εις Μισουραβίαν, ούτε εις την Παλιάν Ελάς, ούτε εις την Νέαν Ελάς, σαν εκίνω το Γαλάτσι. Μι άρισι τόσον πολίν πλέον!

Κε τας 15 το βράδεν, εμπίκαμι μέσα εις το πλίον όνο{μα} «Ουράνηαν».

Κε {τας} 16 τας 3 όραν νίκταν, αναχωρίσαμι όρες 4 μέσα εις έναν ποταμόν ονομαζόμινος Δούναβος (Εικ.2)[2]. Κε σιναντήσαμι μίαν πόλιν ορέαν, ονομαζόμιν Ντουρτσάν (Εικ.3 [3].

Κε τας 12 ι όραν εφτάσαμι εις άλιν πόλιν Σουλινάν (Εικ.4)[4]. Κε βαρέσαμι τες σάλπιγγες εμίς από μέσα από το πλίον. Κι σινταχτήκαν εις την ακρογιαλιάν όλος ο λαός με τας σημέας ελινικές, άλι με πετσέτες στα χέρια, άλι μαντελάκια κε φονάζαν:

-Ζήτω! Ζήτω ο ελινεκός στρατός μας!

Τότις εμίς εβαρούσαμι διαφόρον ηδόν ηβατήρια σαλπίζματα. Εκάναμι ένα ορέον διασκέδαζμα, διότη ύτων όλου έλινες. Κι ο ποταμός ύτων πολί στενός κι πλισιάσαμι πολί πλισίον.

Κε μιτά εβαδίσαμι εις τεν Μάβριν Θάλασαν. Κι κάναμι 2 μέρις κι μιαν νίκταν. Κι μιτά εφτάσαμι εις την Πόλιν, αλά δεν ύχαμι μεγάλιν τιρκιμίαν [τρικυμίαν]. Κι μίναμη εκί ένα μιρόνικτων. Και κάναμι κι επιστολάς από την Πόλιν προς το χωργιόν κι νομίζου ότε θα τες λάβατε…….»

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Είναι το Γαλάτσι Ρουμανίας. Και σήμερα ονομάζεται Γαλάτσι (ρουμανικά Galaţi). Παραποτάμια πόλη του Δούναβη με πληθυσμό 295.000 κατοίκους (απογραφή 2006). Είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας. Βρίσκεται 150 χιλιόμετρα δυτικά της Μαύρης Θάλασσας. Το 1919 υπήρχε πολύ έντονο ελληνικό στοιχείο. Οι Έλληνες καταγόταν κυρίως από τα νησιά, ιδίως από τα Ιόνια και ήταν έμποροι. Είχαν δύο εκκλησίες, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (19ος αιώνας) και της Παναχράντου Μητρός (1647). Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος εξετάζεται αναλυτικά στη διατριβή του π.Βικεντίου Κουρελάρου Οι εκκλησίες των ελληνικών κοινοτήτων της Ρουμανίας τον ΙΘ΄ αιώνα, σελίδες 162-175, 303-304 και εικόνες 226-249 στις σελίδες 272-276.

Περισσότερα για την ιστορία του Γαλατσίου βλέπε στην Εγκυκλοπαίδεια του Μείζονος Ελληνισμού, λήμμα Γαλάτσι.

[2] Είναι ο Δούναβης (ρουμαν. Dunǎre ή Dunǎrea, βουλγαρ. Дунав, ουκραν. Дунай). Ο δεύτερος μετά τον Βόλγα ποταμός της Ευρώπης (μήκος 2.850 χιλιόμετρα), πλωτός στο μεγαλύτερο μέρος του. Πηγάζει από τον Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας και διασχίζει την Γερμανία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία. Λόγω της αυξημένης βιομηχανικής δραστηριότητας στις όχθες του, σήμερα είναι ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια στον κόσμο.

[3] Τούλτσα ή Τουλτσέα. Και σήμερα ονομάζεται Τουλτσέα (ρουμαν. Tulcea). Παραποτάμια πόλη του Δούναβη. Βρίσκεται 79 χιλιόμετρα ανατολικά από το Γαλάτσι. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Αιγισσός. Τον 19ο αιώνα ο πληθυσμός της αποτελούνταν από διάφορες εθνοτικές ομάδες με κυρίαρχη τη βουλγαρική. Οι Έλληνες είχαν δική τους εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, η οποία εξετάζεται αναλυτικά στη διατριβή του π.Βικεντίου Κουρελάρου Οι εκκλησίες των ελληνικών κοινοτήτων της Ρουμανίας τον ΙΘ΄ αιώνα, σελίδες 26-35, και εικόνες 30-45 στις σελίδες 236-238.

Περισσότερα για την Τούλτσα βλέπε στην Εγκυκλοπαίδεια του Μείζονος Ελληνισμού, λήμμα Τούλτσα.

[4] Και σήμερα ονομάζεται Σουλινά, (ρουμαν. Sulina). Παραθαλάσσια πόλη της Ρουμανίας στην εκβολή του παραποτάμου Σουλινά του Δούναβη. Βρίσκεται 71 χιλιόμετρα ανατολικά της Τουλτσέα. Παλαιότερα κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο. Οι Έλληνες είχαν δική τους εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο, η οποία εξετάζεται αναλυτικά στη διατριβή του π.Βικεντίου Κουρελάρου Οι εκκλησίες των ελληνικών κοινοτήτων της Ρουμανίας τον ΙΘ΄ αιώνα, σελίδες 36-50, και εικόνες 46-79 στις σελίδες 239-244.

Περισσότερα για τον Σουλινά βλέπε στην Εγκυκλοπαίδεια του Μείζονος Ελληνισμού, λήμμα Σουλινάς.

ΕΙΚΟΝΕΣ-ΧΑΡΤΕΣ

Εικ.1: Γαλάτσι Ρουμανίας το 1900. Διακρίνονται αγκυροβολημένα πλοία και ο ποταμός Δούναβης. [Πηγή: Κορομηλά Μ., Οι Έλληνες στη Μαύρη θάλασσα από την εποχή του χαλκού ως τις αρχές του 20ου αιώνα, Αθήνα 2001].

Εικ.2: Ο Δούναβης κατά τη διέλευσή του από τη Σερβία. [Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Αλεξόπουλου].

Εικ.3: Το λιμάνι της Τουλτσέα στις αρχές του 20ου αιώνα. [Πηγή: http://www.deltadunarii.info.ro/turistic/pozevechi/talpa.jpg].

Εικ.4: Ο Σουλινάς στις αρχές του 20ου αιώνα. [Πηγή: http://www.leuchtturmwelt.net/HTML/EUROPARK/ORIGINAL/SULINA.JPG.]

Χάρτης: Η αποχώρηση του ελληνικού στρατού από την Ουκρανία, Ρουμανία και ο ποταμός Δούναβις. [Πηγή: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Το ελληνικόν εκστρατευτικόν σώμα εις Μεσημβρινήν Ρωσίαν (1919), Αθήναι 1955].