Στα Γενικά Αρχεία του κράτους-Κεντρική Υπηρεσία (Φ.977) υπάρχει ένας κατάλογος που υπογράφει ο τότε δήμαρχος Κυριάκος Τασσίκας, με ημερομηνία 14 Αυγούστου 1856, ως απάντηση σε διαταγή της Βασιλικής Νομαρχίας Φθιωτιδοφωκίδος, στον οποίον περιλαμβάνονται οι τότε γεωργοί του Δήμου Λαμίας.
«…συνέταξα …ονομαστικόν κατάλογον μεθ’ όλης της ακριβείας...», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο με αριθ. Πρωτ. 1598/16-8-1856 διαβιβαστικό του. Στον κατάλογο αυτόν συμπεριλαμβάνονται 25 Μπεκιώτες γεωργοί, έχει δε ως εξής:
α/α
|
Ονοματεπώνυμο
|
ηλικία
|
κατοικία
|
ιδιότητα
|
Οικογενειακή κατάσταση
|
Μέλη οικογέν.
|
1
|
Ευθύμιος Κούτρας
|
50
|
Μπεκί
|
Έλλην
|
έγγαμος
|
4
|
2
|
Δημήτριος Ευθ. Κούτρας
|
30
|
»
|
»
|
»
|
-
|
3
|
Γεώργιος Γαλάνης
|
55
|
»
|
»
|
»
|
6
|
4
|
Σπύρος Πεπερόπουλος
|
25
|
»
|
»
|
»
|
4
|
5
|
Κώνστας Λιάσκος
|
45
|
»
|
»
|
»
|
7
|
6
|
Λεωνίδας Τερτίπης
|
30
|
»
|
»
|
άγαμος
|
4
|
7
|
Νικόλαος Σάλτης**
|
45
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
2
|
8
|
Αθανάσιος Σάλτης**
|
25
|
»
|
»
|
άγαμος
|
-
|
9
|
Αναγνώστης Πουρνάρας
|
50
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
3
|
10
|
Αθανάσιος Πουρνάρας
|
40
|
»
|
»
|
»
|
4
|
11
|
Ταξιάρχης Στρογκυλός
|
25
|
»
|
»
|
»
|
4
|
12
|
Γεώργιος Νταουκλιώτης
|
40
|
»
|
»
|
»
|
5
|
13
|
Αντώνιος Νταουκλιώτης
|
40
|
»
|
»
|
»
|
5
|
14
|
Κώνστας Μασούτας
|
25
|
»
|
»
|
άγαμος
|
2
|
15
|
Θεόδωρος Τζιονάτος***
|
35
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
5
|
16
|
Δημήτριος Λατζός***
|
30
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
4
|
17
|
Νικόλαος Λατζός***
|
25
|
»
|
»
|
άγαμος
|
-
|
18
|
Κώνστας Καλέμης
|
35
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
2
|
19
|
Θεόδωρος Καλέμης
|
30
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
2
|
20
|
Νικόλαος Καλέμης
|
26
|
»
|
»
|
άγαμος
|
-
|
21
|
Κώνστας Μπαλάφας
|
30
|
»
|
»
|
έγγαμος
|
5
|
22
|
Αθανάσιος Καρδάρας
|
30
|
»
|
»
|
άγαμος
|
1
|
23
|
Ζήσης Καρδάρας
|
23
|
»
|
»
|
άγαμος
|
-
|
24
|
Αντώνιος Παραπράστης
|
35
|
»
πάροικος****
|
»
|
»
|
3
|
25
|
Ευαγγέλης Κοντός
|
50
|
»
|
»
|
»
|
4
|
*Πολλοί την εποχή εκείνη, κυρίως γραμματικοί και συμβολαιογράφοι, …εκ-Μωραΐτιζαν τα ρουμελιώτικα επώνυμα με την προσθήκη της κατάληξης –όπουλος. Στο Σταυρό σώζεται επώνυμο Πέπερας. Αυτό έχει συμβεί πολλές φορές σε παλαιά συμβόλαια π.χ. Κουτρόπουλος (αντί Κούτρας), Καραναστασόπουλος (αντί Καραναστάσης), Λατσόπουλος (αντί Λατσός) κ.ά..
**Σώζεται μέχρι σήμερα επώνυμο Σάλτας.
***Πολλοί επίσης τότε έγραφαν το τα ως τζ Τζιονάτος (αντί Τσονάτος), Λατζός (αντί Λατσός) κ.ά..
****Εννοεί το μη μόνιμο κάτοικο.
Σημείωμα σύνταξης: Ευχαριστούμε τον καλό φίλο Γιώργο Δημητρίου για την ευγενή παραχώρηση του καταλόγου αυτού με σκοπό τη δημοσίευσή του στην εφημερίδα μας. Θα αναφερθούμε μόνο με την άδειά στου, που την εξασφαλίσαμε προφορικά, σε μερικά σημεία για την καλύτερη κατατόπιση των αναγνωστών μας.
1.Από το 1833 που είναι έτος απελευθέρωσης της περιοχής μας από του Τούρκους έως το 1914 ίσχυε το δημοτικό σύστημα διοίκησης και η Μπεκή ανήκε και τότε (όπως και τώρα) στο Δήμο Λαμιέων. Γι’ αυτό κι ο τότε δήμαρχος συμπεριέλαβε τους γεωργούς της Μπεκής στον κατάλογο του δήμου της αρμοδιότητάς του. (Από το 1914 έως το 1998 ίσχυε το κοινοτικό σύστημα διοίκησης και είχαμε την κοινότητα Μπεκής ή Μπεκίου μέχρι το 1927 και την κοινότητα Σταυρού μετά το 1927, όταν άλλαξε όνομα το χωριό). Από το 1998 ισχύει και πάλι το δημοτικό σύστημα διοίκησης, το επονομαζόμενο «Καποδίστριας 1».
2.Τον Αύγουστο του 1856 που συντάχθηκε αυτός ο κατάλογος δεν είχε περάσει καλά-καλά χρόνος από το θάνατο του Κεμπρέκου (Νοέμβριος 1855) και οι κληρονόμοι του βρίσκονταν στα δικαστήρια για να ξεκαθαρίσουν τα κληρονομικά τους. Αυτό έγινε το 1857 και αμέσως μετά άρχισαν οι αγοραπωλησίες χωραφιών στη Μπεκή, γιατί οι αγωγιάτες, κτίστες, φουρνάρηδες κτλ. Ηπειρώτες κληρονόμοι του Κεμπρέκου δεν ήταν εύκολο από τη μια στιγμή στην άλλη να μετατραπούν σε γεωργούς και άρχισαν να πουλάνε το…λαχείο που τους έλαχε. Καθένας κληρονόμησε 1.600 περίπου στρέμματα γης στο Σταυρό! Άρχισαν λοιπόν οι αγοραπωλησίες χωραφιών και τότε, εκτός από τους ντόπιους, ήρθαν και αγόρασαν γη και έγιναν γεωργοί-όχι αμέσως-πολλοί ξενοχωρίτες, κτηνοτρόφοι κυρίως.
3.Οι αναφερόμενοι στον παραπάνω κατάλογο γεωργοί της Μπεκής πρέπει να ήταν οι κολίγοι του Κεμπρέκου. Και ένας λογικός αριθμός κολίγων, επειδή η καλλιέργεια γινόταν κατά ντάμ’κες, η μισή περίπου καλλιεργήσιμη έκταση. Η καλλιεργήσιμη έκταση τότε δεν μπορούσε να ήταν περισσότερη από 7-8.000 στρέμματα (12.500 μείον 2.500 ημιορεινή χορτολιβαδική έκταση, μείον Βαρκά στα σύνορα με τη Λυγαριά, μείον βαρκό Μπουγά, Τσαΐρια (Αρμακάδες), Σμάκια κτλ.). Επομένως το μισό της καλλιεργήσιμης έκτασης θα ήταν γύρω στα 4.000 στρέμματα το χρόνο. Στους 25 κολίγους αναλογούσαν 150 στρέμματα στον καθένα.
Μήπως θα μπορούσαν να κληρονομήσουν περισσότερα με το ζευγάρι τα βόδια; Επίσης στο συμβόλαιο με αριθμό 8294/1857του συμβολαιογράφου Αλεξ. Χατζίσκου αναφέρεται ότι ο Χρ. Βλαχάκης, ιδιοκτήτης του ενός τεμαχίου (ενός ογδόου) του κτήματος της Μπεκής, εκτάσεως 1.600 στρεμμάτων περίπου ενοικίασε τα 500 στρέμματα τριτάρικα, σε τέσσερις κολίγους: τον Καλέμη Κ., Παναγιώτου Κ., Ευθυμίου Τρ., και Μπαλάβρα (ή Παλάβρα ή Μπόμπα) Ευθ., κατοίκους Μπεκίου. (500 δια 4 ίσον 125 στρέμ.).
4.Από τους αναγραφόμενους στον κατάλογο του 1856 γεωργούς της Μπεκής, μόνον οι 6 βρίσκονται γραμμένοι και στον εκλογικό κατάλογο του 1879 (κοίτα βιβλίο «Η Ιστορία του Σταυρού», σελ. 17-19), αυτοί που έχουν αύξοντα αριθμό καταλόγου 4, 6, 11, 17, 18, και 21. Είναι γραμμένα το 1879, δηλαδή 23 χρόνια αργότερα, τα παιδιά άλλων 12 των με αύξοντα αριθμό 1, 3, 5, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16 και 21. Του καταλόγου αυτού ας μετοίκησαν στο μεταξύ οι δύο πάροικοι και 4-5 άλλοι, που δεν είναι ούτε οι ίδιοι ούτε τα παιδιά τους γραμμένα το 1879.
Οι υπόλοιποι πρέπει να πέθαναν! Που σημαίνει ότι τότε πέθαιναν νέοι οι άνθρωποι. Όλοι όσοι ήταν από 40 έως 55 ετών το 1856 δεν είναι γραμμένοι το 1879, τότε που θα ήταν 63 έως 78 ετών, ενώ είναι γραμμένα τα παιδιά τους.
5.Από τις 25 οικογένειες μόνον οι 5-6 μπορούν να θεωρηθούν πολύτεκνες.
6.Οι 16 από τους γεωργούς του 1856 αγόρασαν χωράφια στη Μπεκή το 1857 και ένας το 1858. Άξιον περιεργείας είναι το ότι δεν συμπεριλαμβάνονται στους γεωργούς το 1856 κάποιοι που αναφέρονται ως κάτοικοι Μπεκής σε παλαιότερα συμβόλαια, όπως π.χ. (εντός παρενθέσεως το έτος του συμβολαίου) Καραγάτσος Αθανάσιος (1839), Καραγάτσος Νικόλαος (1855), Καραναστάσης Αθανάσιος (1837) κ.ά. Βέβαια, ίσως ο πρώτος και ο τρίτος από αυτούς να πέθαναν στο μεταξύ (ήταν και οι δυο τους αγωνιστές του 1821), αλλά γιατί δεν ήταν γραμμένο κάποιο παιδί τους;
ΠΗΓΗ
Εφημερίδα «Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ», Αριθμός φύλλου 9 (Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2009) Περιοδική Έκδοση Εκπολιτιστικού & Επιμορφωτικού Συλλόγου Σταυρού, Λαμία 2009, σελίδα 5.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου