Από διαδικτυακή έρευνα στα Γενικά Αρχεία
του Κράτους εντοπίσθηκαν ονοματεπώνυμα κατοίκων της Νίκοβας Φθιώτιδας (σήμερα Άνυδρο), στους οποίους
απονεμήθηκαν αριστεία
για τη συμμετοχή τους στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.
Ειδικότερα:
1. Ονομαστικός κατάλογος αριστούχων προς
χρήσιν της διανομής των αριστείων
Στον Ονομαστικό κατάλογο αριστούχων (Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχειομνήμων/φάκελος 284) με
ημερομηνία «Αθήναι την 18 Μαΐου 1844»,
υπογεγραμμένο από τον Παναγιώτη Ρόδιο, Υπουργό Στρατιωτικών της κυβέρνησης Μαυροκορδάτου
(30/3-4/8/1844), περιλαμβάνονται ονοματεπώνυμα 217 κατοίκων της Φθιώτιδας,
σύμφωνα με το διαβιβαστικό έγγραφο «Περί απονομής
αριστείων» του Υπουργείου Στρατιωτικών προς τον Δρόσο Μανσόλα, Γραμματέα της επικρατείας και Υπουργό Οικονομικών (Εικ.1-3):
|
Α/Α
|
Είδος αριστείου
|
Ονοματεπώνυμο
|
Διαμονή
|
||||||
|
Χωρίον
|
Δήμος
|
Επαρχία
|
|||||||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||||
|
13
|
Χαλκούν
|
Αναγνώστης
Καρακατσάνος
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
|
.
.
|
.
.
|
||||
|
131
|
Σιδηρούν
|
Γιάννης Γκέκας
Σαπουνιώτης
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
132
|
Σιδηρούν
|
Σταμούλης
Τριανταφύλλου
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
133
|
Σιδηρούν
|
Γιάννης
Σταμούλης
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
134
|
Σιδηρούν
|
Παναγ.
Ζέρβας
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
135
|
Σιδηρούν
|
Θανάσης
Χασανδρινός
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
136
|
Σιδηρούν
|
Γεώργιος
Νικοβαίος
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
137
|
Σιδηρούν
|
Γιάννης
Καραμιτσόπουλος
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
138
|
Σιδηρούν
|
Τριαντάφυλος
Καραμίτσου
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
139
|
Σιδηρούν
|
Κωνστ.
Παπαγιάννης
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
140
|
Σιδηρούν
|
Γεώργ.
Σκεπαρνάκος
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
||||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||||
-Ο Αναγνώστης Καρακατσάνος τιμήθηκε με
το χαλκούν αριστείο.
-Το προσδιοριστικό Σαπουνιώτης
υποδηλώνει τόπο καταγωγής το Σαπουνά.
-Το επώνυμο Χασανδρινός (Κασανδρινός, με
μεταβολή του ουρανικού κ σε χ) υποδηλώνει τόπο καταγωγής την Κασσάνδρα
Χαλκιδικής. Σε άλλους καταλόγους το ίδιο ονοματεπώνυμο αναγράφεται ως
Κασανδρινός. Ο συγκεκριμένος αγωνιστής μετοίκισε στην Ανατολική Φθιώτιδα μετά
την κατάπνιξη της Επανάστασης στη Χαλκιδική από τον πασά της Θεσσαλονίκης Αμπού Λουμπούτ και το «Χαλασμό της Κασάνδρας». Ακολούθησε δηλαδή το παράδειγμα πολλών Μακεδόνων
αγωνιστών, όπως του οπλαρχηγού των Γρεβενών Νικολάου Ζιάκα, που εγκαταστάθηκε
στο Αχλάδι.
-Τα επώνυμα Καραμιτσόπουλος και
Καραμίτσου δεν διαφέρουν. Οι γραφείς του 19ου αιώνα είχαν την τάση
να προσθέτουν την κατάληξη –όπουλος, θεωρώντας ότι έτσι τα επώνυμα γίνονται πιο
εύηχα.
2.
Ο αγωνιστής Παναγιώτης Ζέρβας
O
Παναγιώτης Ζέρβας γεννήθηκε το 1808. Πολέμησε επικεφαλής στρατιωτών
(Μπουλουκτσής, δηλαδή αξιωματικός, βλέπε Μάγκα)
κάτω από τις διαταγές διαφόρων οπλαρχηγών στη μάχη της Άμπλιανης. Υπό τον Νάκο Πανουργιά πολέμησε στη Μονή Ιερουσαλήμ Βοιωτίας, στον Προφήτη Ηλία, στο Χαϊδάρι,
στη μάχη της Αράχωβας, στο Δίστομο
κ.λ.π. μέχρι το 1829.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1844 υπέβαλλε αίτηση
για την απονομή αριστείου (Εικ.4,5). Συνοδεύεται από πιστοποιητικό, στο οποίο αναφέρονται οι μάχες που έλαβε
μέρος. Υπογράφεται από τον Γ. Ζορμπά και τον ταγματάρχη Ευάγγελο Μπαλατσό
(Εικ.6,7). Στον κατάλογο με ημερομηνία 18 Μαΐου 1844 τιμάται με σιδηρούν
αριστείον.
Σε μεταγενέστερο όμως κατάλογο αποτελούμενο
από 31 άτομα αναγράφεται:
ΟΘΩΝ
ΕΛΕΩ
ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Επί τη προτάσει του Ημετέρου Υπουργού
των Στρατιωτικών απεφασίσαμεν και διατάζομεν τα εξής.
Α. Ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν το
αργυρούν αριστείον εις τα κάτωθεν σημειούμενα άτομα, άτινα εκπληρώσαντα
καθήκοντα Αξιωματικού έλαβον μέρος ενεργητικόν εις τας μάχας του υπέρ
ανεξαρτησίας της πατρίδος πολέμου.
.
.
.
9.) Παναγιώτην Ζέρβαν εκ Νίκοβας
.
.
.
Β. Εις τον Ημέτερον Υπουργόν των
Στρατιωτικών ανατίθεται η εκτέλεσις του παρόντος Διατάγματος.-Αθήναι την 6
Ιουνίου 1844.
(Εικ.8,9).
Με ημερομηνία
5 Ιουλίου 1844 υπάρχει σχετική Απόφαση του Υπουργείου Στρατιωτικών για την
απονομή του αργυρού αριστείου (Εικ.10,11).
Σε άλλο έγγραφο
του σχετικού φακέλου (Εικ. 12,13) αναγράφονται τα εξής:
Κατάλογος Αργυρών αριστείων
Πιστοποιώ ο υποφαινόμενος, ότι τα παρακάτω συνημένα ονόματα έχουσι τα
παρά τον νόμον απαιτούμενα δικαιώματα δια να λάβωσι το Αργυρούν αριστείον
Ευγενώς
Π.Ρόδιος
|
Α/Α
|
Ονοματεπώνυμο
|
Χωρίον
|
Δήμος
|
Επαρχία
|
Είδος αριστείου
|
||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||
|
9
|
Παναγιώτης
Ζέρβας
|
Νίκοβα
|
Φαλάρων
|
Φθιώτιδος
|
Αργυρούν
|
||
|
.
.
.
|
.
.
.
|
.
.
.
|
.
.
.
|
.
.
.
|
.
.
.
|
||
Συμπερασματικά,
για τον Παναγιώτη Ζέρβα προκύπτει ότι ενώ στην αρχή παρέλαβε Σιδηρούν αριστείο
κατόπιν τιμήθηκε με Αργυρούν «εκπληρώσας
καθήκοντα Αξιωματικού».
Ο συγκεκριμένος αγωνιστής το 1867 βρήκε
τραγικό θάνατο από ληστοσυμμορία, σύμφωνα με αγόρευση στη Βουλή του βουλευτή Ιωάννη Βαλασόπουλου: «……Βουκόλον τινά
καταδείξαντά ποτε ληστρικήν συμμορίαν εκρεούργησαν. Τον εκ του χωρίου Νίκοβας αγωνιστήν Ζέρβαν, διότι είχε ποτέ καταδιώξει
την συμμορίαν Τσούκα, συλλαβούσα αυτόν, αφού απανθρώπως τον εβασάνισε, τον
εκρεούργησεν…..»[Πηγές: 1) Πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής και 2) ΤΣΕΡΝΟΒΙΤΙ ΤΟ ΚΕΦΑΛΟΧΩΡΙ ΤΗΣ
ΟΘΡΥΟΣ, 6α. Η εποχή της ληστοκρατίας].
3.
Ο αγωνιστής Τριανταφύλλης Κωνσταντίνου
Ο Τριανταφύλλης Κωνσταντίνου πολέμησε ως
μπουλουκτσής (αξιωματικός) κατά το 1821-1829 επικεφαλής αρκετών ανδρών υπό τις
διαταγές διαφόρων οπλαρχηγών. Το 1824 και μετά υπό τον Νάκο Πανουργιά πολέμησε
στις μάχες του Προφήτη Ηλία, στο Χαϊδάρι, στη μάχη της Αράχωβας στο Δίστομο και
σε άλλες. Προκύπτει δηλαδή ότι πολέμησε με τον Παναγιώτη Ζέρβα κάτω από τους
ίδιους οπλαρχηγούς.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1844 υπέβαλλε αίτηση
για την απονομή αριστείου (Εικ.14,15). Συνοδεύεται από πιστοποιητικό, στο οποίο αναφέρονται οι μάχες που έλαβε
μέρος. Υπογράφεται από τον Γ. Ζορμπά και τον ταγματάρχη Ευάγγελο Μπαλατσό
(Εικ.16).
4.Αγωνιστές από
τη Θεσσαλία με τόπο διαμονής τη Νίκοβα.
Από την έρευνα προέκυψε ότι στη Νίκοβα
εγκαταστάθηκαν μετά την Επανάσταση Θεσσαλοί αγωνιστές. Είναι οι Τριαντάφυλλος
Τριανταφύλλου και Γιάννης Ζαρκαδούλας Ντρόλης, οι οποίοι τιμήθηκαν με το
Χαλκούν αριστείο. Τα ονόματά τους υπάρχουν στην υπογεγραμμένη από τον Υπουργό
Στρατιωτικών κατάσταση που ακολουθεί (Εικ. 17-19):
Κατάλογος των εχόντων δικαίωμα Αριστείου Θεσσαλών Ελλήνων
Χαλκούν
|
Α/Α
|
Ονοματεπώνυμο
|
Είδος
αριστείου
|
Δήμος
|
Χωρίον διαμονής
|
Επαρχία
|
||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||
|
24
|
Τριαντάφυλλος
Τριανταφύλλου
|
Χαλκούν
|
Φαλάρων
|
Νίκοβα
|
Φθιώτιδος
|
||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||
|
125
|
Γιάννης
Ζαρκαδούλας Ντρόλης
|
Χαλκούν
|
Φαλάρων
|
Νίκοβα
|
Φθιώτιδος
|
||
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
.
.
|
||
5.
Απόρριψη αίτησης του Ιωάννη Ζαφειρίου (τόπος καταγωγής Σπαρτιά, τόπος κατοικίας
Νίκοβα).
Σε άλλο έγγραφο της Διοίκησης Φθιώτιδας
υπάρχει λίστα ονοματεπωνύμων με απορριφθείσες αιτήσεις. Μεταξύ αυτών με α/α 4 είναι
και αυτή του Ιωάννη Ζαφειρίου με τόπο καταγωγής τη Σπαρτιά αλλά τόπο κατοικίας
τη Νίκοβα (Εικ. 20,21).
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχειομνήμων.
2) Γεωργίου Θεμ.
Χαρίτου, Η Μάχη της Αράχωβας Υπό τον Στρατάρχη Γ. Καραϊσκάκη και οι συντελεσταί της (18-24 Νοεμβρίου 1826), Αθήναι 2001 (Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη
Λεβαδείας).
[Ευχαριστούμε τον διαχειριστή του Ιστολογίου
ΑΡΧΑΝΙ
για την υπόδειξη του Ιστοτόπου και του βιβλίου].
ΕΙΚΟΝΕΣ
Εικ.1: Η αρχή του καταλόγου με το ονοματεπώνυμο του Αναγνώστη Καρακατσάνου.
[Πηγή: arxeiomnimon.gak.gr].
Εικ.3: Το τέλος του καταλόγου με την υπογραφή του Υπουργού Στρατιωτικών. [Πηγή: arxeiomnimon.gak.gr].
