Φθιώτες νεκροί Ελληνοτουρκικού πολέμου 1897

(Από : Αγώνες και νεκροί (1830-1930), τόμος 1, Εν Αθήναις 1930, σελίδα 19).

Αναδημοσιεύονται εδώ ονόματα Φθιωτών πεσόντων κατά τον «ατυχή» Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Η αναγραφή γίνεται κατά σειρά ιεραρχίας στο στράτευμα (προτάσσονται οι αξιωματικοί-υπαξιωματικοί και ακολουθούν οι στρατιώτες). Οι πηγές, παρ’ ότι επίσημες, πολλές φορές δημιουργούν προβλήματα ταύτισης εξαιτίας της λανθασμένης αναγραφής τοπωνυμίων ακόμη και επωνύμων πεσόντων.

Μετά τον κατάλογο των ονομάτων ακολουθεί κατάλογος δήμων και κοινοτήτων των επαρχιών Φθιώτιδας, Δομοκού και Λοκρίδας, οι οποίες αντιστοιχούν στη σημερινή έκταση του Νομού Φθιώτιδας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διοικητική διαίρεση του Ελληνικού Βασιλείου από το 1836 έως το 1912 ήταν κατά δήμους. Το δημοτικό σύστημα μετατράπηκε σε κοινοτικό με το Νόμο ΔΝΖ΄ του έτους 1912 «Περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων», ο οποίος δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 58/14-2-1912. Σκοπός της δημοσίευσης αυτού του καταλόγου είναι να προσδιορισθεί, όσο το δυνατόν ακριβέστερα, ο δήμος ή η κοινότητα καταγωγής του κάθε νεκρού. Σε παρένθεση αναγράφεται η σημερινή ονομασία του δήμου ή κοινότητας, το έτος μετονομασίας και ο πληθυσμός τους το 1896. Ορισμένοι οικισμοί με λίγους κατοίκους αποτελούνταν από βοσκούς και σήμερα δεν υπάρχουν. Η Επαρχία Δομοκού αποσπάσθηκε από το Νομό Λαρίσης και υπήχθη στη Φθιώτιδα με το Νόμο ΓΩΜΔ΄ της 23-7-1911.

Τέλος παρατίθενται πληροφορίες για τοπωνύμια (κυρίως της Θεσσαλίας) που αναφέρονται στον κατάλογο. Για τις μεγαλύτερες πόλεις (π.χ. Βελεστίνο, Δομοκός, κ.ά.) θεωρήθηκε πλεονασμός η παροχή πληροφοριών. Πιθανώς σήμερα στα μέρη αυτά να υπάρχουν ηρώα με τα ονόματα των πεσόντων ή και οι τάφοι τους σε κοιμητήρια των πλησιέστερων πόλεων ή χωριών.

1. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Α. ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ-ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ

ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΙ

 [ΠΗΓΗ: Γαρδικιώτες στο στρατό (Men in the army).  Ευχαριστούμε θερμά τους διαχειριστές του ιστολογίου www.gardikiomilaion.wordpress.com για την αποστολή του συνδέσμου με τη φωτογραφία].

-Μπακόπουλος Ιωάννης, Υπολοχαγός πεζικού, γεννηθείς εις Γαρδίκιον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 15, εις Βελεστίνον.

Στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 4 υπάρχουν επιπλέον στοιχεία:

α) σελίδα 588: Μπακόπουλος Ιωάννης, Υπολ. πεζ. Εγεννήθη εν Γαρδικίω Φθιωτ/δος το 1858. Μετέσχε της εκστρ. 1897. Απεβίωσε τραυματισθείς κατά την Βελεστίνω μάχην την 15 Μαΐου 1897.

β) σελίδα 665: Μπακόπουλος Ιωάννης, υπολ. πεζ. γεν. το 1858 εν Γαρδικίω, απεβ. 15 Μαΐου 1897 συνεπεία πολ. τραύματος, όπερ έλαβε κατά την μάχην του Βελεστίνου.

ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΙ

-Αστερίου Χρήστος του Γεωργίου, Ανθυπολοχαγός ,γεννηθείς εις Άγιον Κωνσταντίνον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απρίλιον, εις Δομοκόν.

ΛΟΧΙΕΣ

-Αναγνωστίδης Ματθαίος, Λοχίας, γεννηθείς εις Τυμφρηστόν Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 7, εις Ταράτσαν Λαμίας.

-Πέτσας Δημήτριος, Λοχίας, γεννηθείς εις Ομβριακήν Δομοκού, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Τσατμάν Δομοκού.

ΔΕΚΑΝΕΙΣ

-Δασκαλάκης Αλκιβιάδης, Δεκανεύς, γεννηθείς εις Βαρυμπόμπην (Μακρακώμη) Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 21, εις Βασλί (Βασιλί) Φαρσάλων.

-Κωστορίζος Νικόλαος, Δεκανεύς, γεννηθείς εις Στυλίδα Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 8, εις Λοφάκι Τυρνάβου.

-Παπαϊωάννου Δημήτριος, Δεκανεύς, γεννηθείς εις Τσούκαν Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 19, εις Βελεστίνον.

-Τζώρτζης Αθανάσιος, Δεκανεύς, γεννηθείς εις Φτέρη Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 23, εις Τεκέ-Τατάρ.

ΥΠΟΔΕΚΑΝΕΙΣ

-Φηνές Παναγιώτης, Υποδεκανεύς, γεννηθείς εις Βελίτσαν (Τιθορέα) Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 8, εις Κλεφτογεντίκι.

Β.ΟΠΛΙΤΕΣ

Α

-Αγραφιώτης Κωνσταντίνος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μεξιάτες Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 8, εις Λοφάκι Τυρνάβου.

-Αστρακάς Παντελής του Δημητρίου και της Ξανθής, το γένος Ευσταθίου Τζιβαρά, Πυροβολητής. Γεννήθηκε στο Σκαμνό Φθιώτιδας και φονεύθηκε στις 23 Απριλίου 1897 στο Βελεστίνο. Στην έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού αντί Παντελής αναγράφεται λανθασμένα Παναγιώτης: «Αστρακάς Παναγιώτης, Πυροβολητής, γεννηθείς εις Φθιώτιδα, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 23, εις Βελεστίνον.» [Ευχαριστούμε τον απόγονό του κ.Περικλή Αστρακά του Λουκά για την τηλεφωνική επικοινωνία πρός διόρθωση του ονόματος και την παροχή των επιπλέον στοιχείων.].

-Αυγερόπουλος Κωνσταντίνος, Στρατιώτης γεννηθείς εις Φθιώτιδα, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 7, εις Παληοκούλια Λαμίας.

-Αντωνόπουλος Βασίλειος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Υπάτην Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Σκάρμιτσαν.

-Αντιπράτης Νικόλαος του Παναγιώτου, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μαργιολάτα Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απρίλιον, εις Δερβέν Φθιωτιδοφωκίδος.

Δ

-Δασκαλόπουλος Χρήστος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Αγά (Σπερχειάδα) Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 6, εις Δραχμάνη Αγά.

Ε

-Ευσταθίου Γεώργιος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Δερβισάδες (Άγιος Σεραφείμ) Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Μπούρνα Τρύπαν.

Ζ

-Ζίβαλας Κωνσταντίνος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Βελίτσαν (Τιθορέα) Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 11, εις Δελέρια.

Θ

-Θεοδωρόπουλος Γεώργιος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Υπάτην Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Κριτήριον Τυρνάβου.

Κ

-Καβαλίνης Παναγιώτης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Λαμίαν Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 7, εις Γκριτζόβαλι.

-Καρατέρης Γεώργιος του Χρήστου, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Άγιον Σεραφείμ Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 15, εις Γκριτζόβαλι.

-Κουκούλης Σπύρος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Λογγίτσι Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Χασάν-Μελούναν.

-Κωτάκης Νικόλαος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Κοινότητα Ομιλαίων Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Σκάρμιτσαν.

Μ

-Μαρθάκας Ιωάννης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Δραχμάνι (Ελάτεια) Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 6, εις Δραχμάν-Αγά.

-Μοδιάτης Γεώργιος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μώλον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 23, εις Φάρσαλα.

-Μπάκας Ιωάννης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Κοινότητα Ομιλαίων Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Σκάρμιτσαν.

-Μπρούζης Χρήστος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Τσούκαν Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 18, εις Βελεστίνον.

Ν

-Νικολάου Χρήστος, Σαλπιγκτής ΙΙ, γεννηθείς εις Αταλάντην Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 9, εις Βελεμίστιον.

-Νούλας Βασίλειος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μεξιάτες Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Χασάν-Μελούναν.

Π

-Παναγής Δημήτριος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Γαρδικάκι Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Άνω Μελούναν.

-Παναγιώτου Γεώργιος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Καλαπόδιον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 6, εις Δραχμάν Αγά.

-Παληκάρης Σπύρος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μαρτίνον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις ανώνυμον ύψωμα.

-Παράνομος Δημήτριος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Μαυρίλλον Φθιωτιδοφωκίδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 10, εις Ασπροκλησιάν.

Ρ

-Ρεματίσος Γεώργιος, στρατιώτης, γεννηθείς εις Νίκοβαν (Άνυδρο Στυλίδας) Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897, Απριλίου 6 εις Μπούρνα-Τρύπαν.

-Ρίζου Αντώνιος, στρατιώτης, γεννηθείς εις Καρυάν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897, Μαΐου 6 εις Δραχμάν-Αγά.

-Ρίζου Γεώργιος, στρατιώτης, γεννηθείς εις Καρυάς Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897, Μαΐου 6 εις Δραχμάν-Αγά.

-Ρίζου Αντώνιος, στρατιώτης, γεννηθείς εις Καρυάν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897, Μαΐου 6 εις Δραχμάν-Αγά.

Σ

-Σερμπέτης Κωνσταντίνος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Δρυμαίαν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Γκριτζόβαλι.

-Σούτας Σεραφείμ, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Αρχάνιον Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 7, εις Ταράτσα Λαμίας.

-Σιούτας Σεραφείμ του Κωνσταντίνου, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Αρχάνιον Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Ταράτσα Λαμίας.

-Σολωμός Αριστείδης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Λαμίαν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 23, εις Τεκέ-Τατάρ.

-Σουσουλιάς Γεώργιος του Κωνσταντίνου, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Ροβολιάριον Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Μαΐου 5, εις Βελεσιώτες Δομοκού.

-Σοφαδίτης Στυλιανός, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Βαρδαλί Δομοκού, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 7, εις Γκριτζόβαλι Τυρνάβου.

-Σπανός Νικόλαος, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Σπερχειάδαν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 6, εις Ραχόβρυσιν.

Τ

-Τουμανάς Ιωάννης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Ροβολιάριον Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 23, εις Βασλή (Βασιλί) Φαρσάλων.

Φ

-Φύκας Ταξιάρχης, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Τυμφρηστόν Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 18, εις Οβριάς-Γάλα-Βελεστίνου.

Χ

-Χορμόβας Δημήτριος του Γεωργίου, Στρατιώτης, γεννηθείς εις Αρχάνιον Φθιωτιδοφωκίδος, απεβίωσεν εις Νοσοκομείον Λαρίσης τον Μάρτιον 1897.

(Από: Αγώνες και νεκροί (1830-1930), τόμος 1, Εν Αθήναις 1930, σελίδα 28)

2. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (απογραφή 1896)

Α) Επαρχία Φθιώτιδας

Δήμος Λαμιέων (11.662 κ.): Λαμία (7.414 κ.), Δαϊτσά (31 κ., Αγριλιά από το 1927), Δερβέν Φούρκα (278 κ., Καλαμάκι από το 1930), Δίβρη (434 κ.), Ιμίρμπεη (1.228 κ., Ανθήλη από το 1927), Καλύβια (262 κ.), Κόμμα (279 κ.), Λιμογάρδιον (144 κ.), Μεγάλη Βρύση (199 κ.), Μπεκή (374 κ., Σταυρός από το 1927), Παληοχώρι (100 κ.), Σαρμουσακλή (643 κ., Ροδίτσα από το 1930), Ταράτσα (110 κ., σήμερα ενωμένη με τη Λαμία), Τσοπανλάτες (147 κ., Λυγαριά από το 1920), Μονή Γενέσιον της Θεοτόκου ή Αντινίτσης (19 κ.).

Δήμος Ηρακλειωτών (5.661κ.): Αλεπόσπιτα (πρωτεύουσα χειμερινή, 207 κ.), Μοσχοχώρι (πρωτεύουσα θερινή, 648 κ.), Βαρδάτες (318 κ.), Γαρδικάκι (357 κ., Οίτη από το 1930), Γρεβενό (37 κ.), Δαμάστα (265 κ.), Δέλφινο (81 κ.), Δρακοσπηλιά (290 κ., Θερμοπύλαι από το 1955), Δύο Βουνά (185 κ.), Ελευθεροχώρι (205 κ.), Μουσταφάμπεη (402 κ., Ηράκλεια από το 1915), Κομποτάδες (756 κ.), Κουμαρίτσι (144 κ.), Κωσταλέξη (243 κ.), Ματάκια (94 κ.), Νευρόπολις (49 κ.), Παύλιανη (885 κ.), Προκοβενίκο (146 κ., Σκαμνός από το 1927), Σκληθράκι (44 κ.), Φραντζή (292 κ.), Μονή Δαμάστα «η Παναγία» (13 κ.).

Δήμος Κρεμαστής Λαρίσης (2.479 κ.): Γαρδίκιον  (1.151 κ., Πελασγία από το 1927), Άγναντη (37 κ.), Αχλάδιον (38 κ., Νέα Σπαρτιά από το 1955), Βελέση (7 κ., Καμαρόβρυση από το 1927), Γλύφα (71 κ.), Μαχαλάς (90 κ.), Μύλοι (400 κ.), Ράχες (546 κ.), Σουβάλα (139 κ., Βαθύκοιλο από το 1927).

Δήμος Μακρακώμης (5,922 κ.): Βαρυμπόπη (555 κ., Μακρακώμη από το 1916), Αρχάνη (441 κ.), Ασβέστη (185 κ.), Γιαννιτσού (833 κ.), Γραμμένη Ράχη (439 κ.), Καστρί (214 κ.), Λιτόσιλον (339 κ.), Μάκρυση (469 κ., Μάκρη από το 1927), Παλιούρι (62 κ.), Πλατύστομο (426 κ.), Ροβολιάρι (732 κ.), Σκόρλια (293 κ., Πτελέα από το 1930), Τσούκα (934 κ.).

Δήμος Νέας Μιτζέλης (685 κ.): Νέα Μιτζέλα (685 κ., Αμαλιάπολις από το 1899).

Δήμος Ομιλαίων (4.262 κ.): Γαρδίκι (1.322 κ.), Αργύρια (400 κ.), Κολοκυθιά (358 κ.), Κυριακοχώρι (636 κ.), Μούστροβο (129 κ., Περιβόλι από το 1927), Νικολίτσιον (114 κ.), Σέλιανη (911 κ., Μάρμαρα από το 1927), Στάγια (342 κ., Πλάτανος από το 1957).

Δήμος Παραχελωϊτών (2.135 κ.): Λιανοκλάδι (716 κ.), Αμούρι (401 κ.), Δερβέν Καρυά (504 κ., Μοσχοκαρυά από το 1927), Ζέλι (138 κ., Ζηλευτό από το 1927), Κούρνοβο (184 κ., Τρίλοφο από το 1957), Στύρφακα (372 κ.).

Δήμος Σπερχειάδος (5.271 κ.): Αγά (1.025 κ., Σπερχειάδα από το 1916), Γόργιανη (51 κ.), Γυφτοχώρι (450 κ., Καλλιθέα από το 1915), Καμπιά (346 κ.), Κλωνί (343 κ.), Κουφόδενδρα (82 κ.), Μπρούφλιανη (557 κ., Δίλοφο από το 1927), Παλαιοβράχα (1.051 κ.), Φτέρη (689 κ.), Χαλίλη (697 κ., Μεσοποταμία από το 1930).

Δήμος Τυμφρηστού (5.922 κ.): Μαυρίλο (333 κ.), Ζημιανή (509 κ., Δίκαστρο από το 1927), Ζιόψη (676 κ., Ασπρόκαμπος από το 1927), Κανάλια (425 κ.), Κάψη Μεγάλη (402 κ.), Κάψη Πέρα (512 κ.), Κάψη Μεσαία (205 κ.), Λευκάδα (399 κ.), Μερκάδα (397 κ.), Νεοχώρι (311 κ.), Παλιόκαστρο (470 κ.), Παλιοχώρι (242 κ.), Περίβλεπτο (279 κ.), Πιτσιωτά (363 κ.), Πουγκάκια (399 κ.).

Δήμος Υπάτης (7.132 κ.): Υπάτη (1.552 κ.), Λουτρά Υπάτης (57 κ.), Αμαλότα (7 κ.), Βασιλικά (207 κ.), Ζαπάντη (56 κ.), Καράλη (71 κ.), Καρυά (131 κ.), Καστανιά (368 κ.), Λαδικού (112 κ.), Λάλα (346 κ., Ροδωνιά από το 1927), Λιάσκοβο (289 κ., Μεσοχώρι από το 1927), Λουπάκι (116 κ.), Λυχνό (217 κ.), Μάντεσι (204 κ., Περιστέρι από το 1927), Μεξιάτες (753 κ.), Μπουγομύλου (223 κ., Αργυροχώρι από το 1926), Νιοχώρι (801 κ.), Ριγόζανο (67 κ., Καπνοχώρι από το 1927), Συκά (325 κ.), Σμόκοβο (458 κ., Πύργος από το 1927), Χομίργιανη Εδώθε (412 κ., Δάφνη από το 1927), Χομίργιανη Πέρα (344 κ., Ανατολή από το 1927), Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Αγάθωνος (16 κ.).

Δήμος Φαλάρων (4,641 κ.): Στυλίς (1.790 κ.), Στυλίδος λιμήν (62 κ.), Αγία Μαρίνα (186 κ.), Αυλάκι (183 κ.), Αχινός (317 κ.), Βουρλιά (163 κ.), Δρίστελα (113 κ.), Λογγίτσι (344 κ.), Μαυρίκα (58 κ.), Νεράϊδα (273 κ.), Νίκοβα (330 κ., Άνυδρο από το 1930), Σαπουνά (112 κ.), Σπαρτιά (382 κ.), Τσερνοβίτι (328 κ., Παλαιοκερασιά από το 1927).

Β) Επαρχία Δομοκού

Δήμος Θαυμακών (6,250 κ.) : Δομοκός (1632 κ.), Αγόριανη Άνω (105 κ.), Αγόριανη Κάτω (569 κ.), Βαρδαλή (363 κ.), Βελεσιώτες (354 κ.), Βούζι (404 κ.), Γιακαρόμπα (313 κ., Αγραπιδιά από το 1928), Γιαρακλί (238 κ.), Καρατσιάλι (201 κ., Αχλαδιά από το 1928), Καζλόμπα (36 κ.), Λεύκα (220 κ.), Μασλί (90 κ.), Μπεκριλέρ (181 κ.), Πουρνάρι (380 κ.), Σκάρμιτσα (385 κ., Θαυμακός σήμερα), Τσατμά (291 κ.), Συτενή ή Νέα Τσιόμπα (77 κ.), Τσιφλικάκι (27 κ.), Τσιφλάρι (189 κ., Σοφιάδα από το 1915).

Δήμος Μελιταίας (3.458 κ.) : Αβαρίτσα (565 κ., Μελιταία από το 1915), Αλήφακα (179 κ.), Δραχανί (65 κ.), Δραμάλα (283 κ.), Καραχασάν (63 κ.), Μακρολείβαδο (129 κ.), Μαντασιά (400 κ.), Νιοχώρι (620 κ.), Παλαμάς (492 κ.), Χιλιαδού (662 κ., Φιλιαδών από το 1915), Μονή Αγία Τριάς Αβαρίτσας.

Δήμος Ξυνιάδος (2.231 κ.) : Ομβριακή (917 κ.), Αλχανί Άνω (34 κ.), Αλχανί Κάτω (69 κ.), Άγιος Γεώργιος, Δαουκλί (282 κ.), Δερελί (437 κ.), Δραχμάναγα, Ζαπάντι (202 κ.), Κορομηλιά, Λειβαδάκι, Οζερός (116 κ.), Παναγιά (138 κ.), Δερβένι (36 κ.), Μονή Αγίου Αθανασίου.

Γ) Επαρχία Λοκρίδος

Δήμος Αταλάντης (3.555 κ.) : Ταλάντι (1.403 κ., Αταλάντη από το 1833), Έξαρχος (409 κ.), Επάνω Μαχαλάς (58 κ.), Ζέλιον (522 κ.), Καλαπόδιο (447 κ.), Κολάκα (243 κ.), Κυπαρίσσι (80 κ.), Μπούζι (48 κ., Τρίκορφο από το 1928), Σκεντέραγα (345 κ., Μεγαπλάτανος από το 1928), Άγιοι Ανάργυροι μονή διαλυμένη, Αγία Παρασκευή, Δερβίσμπεη (Άγιος Βλάσιος από το 1928), Μούλκια, Μύλοι Αλμυρού, Προφήτης Ηλίας, Κάτω Πέλλα, Αταλάντη (νησίς).

Δήμος Δαφνουσίων (2.538 κ.) : Λειβανάτες (1.213), Άγναντη ή Άγιος Αθανάσιος (167 κ.), Αρκίτσα (355 κ.), Γουλέμι (155 κ.), Λογγός (84 κ.), Άγιος Κωνσταντίνος (423 κ.), Μελιδόνι, Ταχανί-[Βιλίδιον Μονή διαλυμένη], Δημητράκιον, Ευλογιά, Νεοχώριον.

Δήμος Δρυμαίας (4.603 κ.): Δαδί (3.431 κ., Αμφίκλεια από το 1915), Γλούνιτσα (599 κ., Δρυμαία από το 1915), Δερνίτσα (240 κ., Καλοθρόνιον από το 1928), Ξυλικοί (316 κ.), Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου (17 κ.).

Δήμος Ελατείας (3.240 κ.): Δραχμάνι (1.113 κ., Ελάτεια από το 1916), Κραβασαράς (197 κ.), Μάνεσι (452 κ.), Μιραλί (213 κ., Προφήτης Ηλίας από το 1928), Μπέλεσι (355 κ., Ανθοχώρι από το 1928), Μπησχήνι (502 κ.), Σουλίμπεη (206 κ., Παναγίτσα από το 1928), Σφάκα (202 κ.), Δοριζα, Τσάρεσι.

Δήμος Θερμοπυλών (3.644 κ.) : Μώλος (1.185 κ.), Άντερα (417 κ., Σκάρφεια από το 1931), Αγία Τριάς (308 κ.), Κατμάτα (201 κ., Ανάβρα από το 1928), Καραβίδα (147 κ.), Λιαπάτα (197 κ., Άγιος Χαράλαμπος από το 1957), Μενδενίτσα (859 κ.), Ρεντζέρι (330 κ., Καλλίδρομον από το 1928), Άγιος Γεώργιος (Μονή διαλυμένη), Βουμβάρδα, Χονδρονικόλας.

Δήμος Θρονίου (2.044 κ.): Ρεγγίνι (527 κ.), Δερβισάδες ή Άγιος Σεραφείμ (277 κ.), Θρόνιον (25 κ.), Καρυά (470 κ.), Καινούργιον (263 κ.), Κόμνινα (275 κ.), Καημένα Βούρλα (29 κ.), Καθάρες (77 κ.), Χάρμα (101 κ.), Βασιλικά.

Δήμος Λαρύμνης (3.902 κ.): Μαρτίνον (1.109 κ.), Λάρυμνα ή Καστρί (206 κ.), Λάρυμνα ή Καστρί Όρμος (10 κ.) Λούτσι ή Λούτος (93 κ.), Μάζι (122 κ., Πευκοχώρι από το 1928), Μαλεσίνα (1.068 κ.), Παύλου (480 κ.), Πύργος (278 κ.), Προσκυνά, Τραγάνα (527 κ.), Μονή Αγίου Γεωργίου Μαλεσίνης (9 κ.).

Δήμος Νέας Πέλλης (843 κ.): Άνω Πέλλη (763 κ.), Κάτω Πέλλη (63 κ.), Όρμος Κάτω Πέλλης (17 κ.).

Δήμος Τιθορέας (3.370 κ.) : Βελίτσα (1600 κ., Τιθορέα από το 1926), Αγία Μαρίνα (508 κ.), Καλύβια Βελίτσας (603 κ., Κηφισοχώρι από το 1889, Κάτω Τιθορέα από το 1955), Μόδιον (658 κ.), Μονή Αγίας Μαρίνας ( 1 κ., διαλυμένη).

3. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΜΑΧΩΝ

-Ασπροκλησιά Καλαμπάκας.

-Βασιλί Φαρσάλων.

-Βελεμίστιο: το σημερινό Αγιόφυλλο Καλαμπάκας.

-Βελεσιώτες Δομοκού.

-Γκριτζόβαλη: το σημερινό Βοτανοχώρι Τυρνάβου.

-Δελέρια.

-Δραχμάν Αγά: το Χάνι Δραχμάν Αγά βρισκόταν κοντά στη σημερινή Αγία Αικατερίνη Δομοκού.

-Κριτήριον Τυρνάβου.

-Μελούνα, ύψωμα Χασάν Μελούνα (563 μ.)

-Μπούρνα Τρύπα, Λοφάκι Τυρνάβου, βλέπε: ΤΣΕΡΝΟΒΙΤΙ: ΤΟΚΕΦΑΛΟΧΩΡΙ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ, 9α Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: (χάρτης 1).

-Σκάρμιτσα.

-Τεκέ Τατάρ: το χωριό Τατάρ σήμερα ονομάζεται Ζωοδόχος Πηγή Φαρσάλων. Ο Τεκές του «Μπαλή Μπαμπά» βρισκόταν κοντά στο χωριό.

-Τσατμάς: ( σήμερα Πετρωτό).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Οι νεκροί των εθνικών αγώνων μας. Ο επίσημος πίναξ των ονομάτων των φονευθέντων κατά τους εθνικούς αγώνας από της ανεξαρτησίας της Ελλάδος μέχρι του 1922, Αθήναι 1932.

2) Υπουργείον Στρατιωτικών, Αγώνες και Νεκροί (1830-1930), τόμος 1, Εν Αθήναις 1930.

3) Χουλιαράκης Μ., Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος, 1821-1971, Αθήναι 1974.

4) Δρακάκης Α.-Κούνδουρος Στ., Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων (1836-1939) και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους, τόμος Α΄, Αθήναι 1939.

5) Δρακάκης Α.-Κούνδουρος Στ., Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων (1836-1939) και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους, τόμος Β΄, Αθήναι 1940.

6) Σταματάκης Ι., Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων, Κωμοπόλεων και Χωρίων. Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Βασιλικής Κυβερνήσεως. Έκδοσις Δευτέρα βελτιωμένη, Εν Αθήναις 1863.

Ο θάνατος του λοχαγού Τσαλτάκη Αθανασίου

[Από την τριμηνιαία εφημερίδα «Η φωνή του Σταυρού», αναδημοσιεύεται το άρθρο του Γεωργίου Ράγγου για το λοχαγό Τσαλτάκη (Εικ.1) (εφημερίδας )]:

Στην όμορφη και ιστορική πόλη μας τη Λαμία και στην περιοχή της Ξηριώτισσας βρίσκεται το στρατόπεδο «ΤΣΑΛΤΑΚΗ». Αυτό πήρε την ονομασία του προς τιμήν του Λοχαγού Τσαλτάκη Αθανασίου του Παναγιώτου, που σκοτώθηκε στις 7-5-1897 στον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Ο Λοχαγός Τσαλτάκης γεννήθηκε το 1850 στο χωριό Ζοριάνος του δήμου Κροκυλίου του νομού Φωκίδος.

Κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό ως εθελοντής και την 1-8-1872 έγινε δεκανέας. Ακολούθως έλαβε τους βαθμούς: το 1877 Λοχίας, το 1881 Ανθ/στής, το 1882 Ανθ/γός, το 1890 Υπολοχαγός και το 1895 Λοχαγός Β΄ τάξεως.

Ο θάνατος τον βρήκε με τη λήξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 και μάλιστα ενώ είχε κηρυχθεί η ανακωχή μεταξύ των εμπολέμων, δηλαδή της Ελλάδος και της Τουρκίας.

Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες σκοτώθηκε, περιγράφονται πολύ παραστατικά στην έκθεση του Αρχιστρατήγου διαδόχου Κωνσταντίνου

«…Πράγματι δε περί την 3^ην μ.μ. κατέπαυσε το πυρ εκατέρωθεν.

Μετά το ήχημα της καταπαύσεως του πυρός και την διακοπήν τούτου παρά των ημετέρων και το πλείστον των πολεμίων έπαυσε το πυρ. Οι δεξιά όμως τούτων, εξηκολούθουν να προβαίνουσι προς υπερκέρασιν του αριστερού της υπό τον Ταγματάρχην Πριονιστήν δυνάμεως. Ούτος προέλαβε την υπερκέρασιν δια της εγκαίρου εκτελέσεως αμυντικής καμπής.

Συγχρόνως προς ταύτα ομάδες πολεμίων ατάκτως και φιλικώς δήθεν προσεγγίζουσαι τους μάλλον προκεχωρημένους οπλίτας μας αφήρπαζαν δόλω τα όπλα των. Τότε οι ημέτεροι διετάχθησαν να υποχωρήσωσι προς αποφυγήν συγκρούσεως, οι πολέμιοι όμως ούτοι επυροβόλησαν φονεύσαντες περί τους 10 οπλίτας και τον Λοχαγόν Τσαλτάκην».

Η τοποθεσία όπου έλαβαν χώραν οι παραπάνω αψιμαχίες βρίσκεται στα υψώματα της Ταράτσας στα βόρεια της Λαμίας.

Έτσι η Ταράτσα της Λαμίας, μπήκε στην ιστορία και έμελλε να μας θυμίζει την ήττα μας στον πόλεμο εκείνο, τον πόλεμο της ντροπής όπως ονομάστηκε, αλλά και το θάνατο του Λοχαγού Τσαλτάκη.

Όμως, με αφορμή την ήττα εκείνη, στο Ε/Τ πόλεμο του 1897, το έθνος αφυπνίσθηκε και ο Ελληνικός Στρατός άρχισε στα σοβαρά πλέον να εκπαιδεύεται, οργανώνεται και εξοπλίζεται.

Έτσι μπόρεσε να αποπλύνει την ντροπή της ήττας του 1897, σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, με την επιτυχή διεξαγωγή του Μακεδονικού Αγώνα 1904-1908 και τη μεγάλη εξόρμηση του 1912-13, με την οποία απελευθερώθηκε η Μακεδονία, η Ήπειρος και τα νησιά του Β/Α Αιγαίου.

Η θυσία λοιπόν του Λοχαγού Τσαλτάκη και των άλλων Αξιωματικών και οπλιτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο του 1897 δεν πήγε χαμένη. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1. Ο Λοχαγός Αθανάσιος Παν. Τσαλτάκης (1850-1897).

ΠΗΓΗ

Τριμηνιαία εφημερίδα «Η Φωνή του Σταυρού», Αρ. Φύλλου 10, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2009, σελίδα 4.

Πολεμικό Ημερολόγιο του εφέδρου λοχία Βασιλείου Δημ. Σούλιου (Αναδημοσίευση)

[Από το βιβλίο του Ιωάννη Ευαγγ. Μακρή, Σταυρός (Μπεκή) Φθιώτιδας-Η Ιστορία του, Λαμία 1998, αναδημοσιεύεται το Πολεμικό Ημερολόγιο του Βασιλείου Δημ. Σούλιου, εφέδρου λοχία του 2^ου Συντάγματος Πεζικού Λαμίας (σελίδες βιβλίου: 60-68) (Εικ.1,2). Η εισαγωγή και ταυτοποίηση των γεγονότων, μετά το τέλος του Ημερολογίου είναι του κ.Μακρή.]

.

.

.

.

.

-60-

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Βασίλειος Δημ. Σούλιος γεννήθηκε στη Μπεκή του Δήμου Λαμιέων το 1890 και έλαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Κατά το χρονικό διάστημα 1918-19 που επιστρατεύθηκε κρατούσε ημερολόγιο σε σημειωματάριο μεγέθους 10,5Χ14,5 εκατοστομέτρων. Σώθηκαν 56 σελίδες του ημερολογίου του, ενώ λείπει άγνωστος αριθμός σελίδων στην αρχή και ενδιαμέσως. Το τέλος υπάρχει.

Οι 22 πρώτες σελίδες που σώθηκαν είναι γραμμένες με μελάνη (πέννα), μιάμιση σελίδα με αραιή μελάνι (διαβάζεται πολύ δύσκολα, γιατί η μελάνη είναι ξεθωρασμένη), οι 20 επόμενες σελίδες είναι γραμμένες με μαύρο μολύβι, οι 12 με μελανί μολύβι και τέλος πάλι με μαύρο μολύβι. Αρχίζει από τις 30-9-1918 και τελειώνει στις 23-11-1919.

Το γράψιμο είναι καλλιγραφικό, αρκετά ευανάγνωστο (η δυσκολία ανάγνωσής του οφείλεται στη φθορά του ημερολογίου) και χωρίς ορθογραφικά λάθη (υπάρχουν ελάχιστα κυρίως σε λέξεις σπάνιες, τις οποίες ο γράφων πιθανότατα δεν είχε ξαναγράψει).

Το ημερολόγιο κατείχε ο γιός του Χρήστος Βασ. Σούλιος, που το διαφύλαξε σαν ιερό κειμήλιο και το δώρισε στην Κοινότητα Σταυρού. Βρίσκεται στο Πνευματικό Κέντρο Σταυρού.

2.ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

…..ραγδαιοτάτην βροχήν ανεχωρήσαμεν εκεί(θεν)….συναντήσαμεν (ένα ποταμόν) ο οποίος είχε κατεβάσει. (Αναγκασθήκα)με να περάσομεν μέσ(α). (Εγώ) δε ως έφιππος έβαλα και (τον Λιά)κον καβάλα. Το ρεύμα είχε εις εν μέρος μιαν γούρνα. Έτυχε το άλογό μου να πατήσει μέσα και να σκοντάψει. Όπου και ημείς οι επί του αλόγου πέσαμε μέσα. Και ο μεν Λιάκος ο οποίος ήτο πισωκάπουλα έγινε όλος μούσκεμα, εγώ δε από το γόνα και κάτω. Ευτυχώς (μετά την διάβασιν) του ρεύματος τούτου άρχισεν η βροχή να παύει. Ολίγον (κατ’ ολίγον) εσταμάτησεν καθόλου. Εν τω μεταξύ έλαμψεν ήλιος καυτερός. Τούτο ήτο ευτύχημα δι’ ημάς και μέχρις ότου φθάσομεν εις τι τουρκικόν χωρίον εστεγνώσαμε. Εκεί δε διανυκτερεύσαμε άνευ βροχής.

Την επομένην 30-9-1918 και με καλόν καιρόν αναχωρήσαντες εκείθεν και διά μέσου Πραβίου φθάσαμε εις Βασιλάκη Τσοφλίκι την 11^ην π.μ. όπου παραμείναμεν επί 3 ώρας και φάγαμε. Την 2αν μ.μ. ώραν αναχωρήσαντες εκείθεν φθάσαμεν εις Καβάλαν περί την 4^ην μ.μ. ώραν, όπου και εστρατοπεδεύσαμεν εις τινας καπναποθήκας. Εγώ μεθ’ ενός δεκαν. Ματσώλη Ζήση και μετά τριών σταυλοφυλάκων μέναμε εις τον σταύλον επί ολίγας όμως ημέρας. Επειδή η υπηρεσία ήτο επίπονος, ο λοχαγός μου με εκάλεσε κι εμένα εις τον λόχον, όπου ανέλαβα την 1^ην Διμοιρίαν, εις ην ήσαν και οι άλλοι Μπεκιώται. Η υπη-

-61-

ρεσία εκεί ήτο επίπονος, η δε Πολυβ/ία (πολυβολαρχία;) μετέβαινε καθ’ εκάστην προς εκφόρτωσιν αλεύρων και άλλων τροφίμων εκ των Αγγλ. (αγγλικών) ατμοπλοίων. Μόνο κάθε 8 ημέρας πηγαίναμε περιπολίαν. Το 3^ον τάγμα εν τω μεταξύ είχεν μεταβεί εις Ελευθεράς προς κατασκευήν οδών, το δε 5^ον Ευζώνων εις Μεθόριον γραμμήν και το 3^ον πεζικόν εις Πράβι.

Την 19^ην Νοεμβρίου 1918 το τάγμα μου ανεχώρησεν διά Ελευθεράς προς αντικατάστασιν….(λείπει τουλάχιστον ένα φύλλο).

….5^ην περίπου ώραν εις Καβάλαν. Διοικητής δε του στρατοπέδου ήτο ο λοχαγός Φιωτάκης (;). Φθάσαντες εις Καβάλαν μάθαμε ότι το 1^ον τάγμα δεν θα αντικαταστήσει το 2^ον αλλά το 5^ον των Ευζώνων, όπως και εγένετο.

Την 29-12-1918 ανεχώρησεν το τάγμα από Ελευθεράς, όπου έφθασεν εις Καβάλαν την 5^ην μ.μ. ώραν. Μείναμε μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 1919 εις Καβάλαν. Υπηρεσία επίπονος.

Την 14^ην το Σύνταγμα διετάχθη να αναχωρήσει διά – Σαρή-Σαμπάν προς φρούρησιν της μεθορίου γραμμής και εις αντικατάστασιν του 6^ου Συντάγματος Μεραρχίας Αρχιπελάγους. Αναχωρούντος λοιπόν του Συν/τος την 14-2-19 διενυκτέρευσεν εις Τσαρπαντή. Την επομένην 15-2-19 ανεχώρησε η μεν έδρα του Συν/τος και η έδρα του 2^ου τάγματος διά Σαρή-Σαμπάν, καθώς και η πολυβολαρχία μετά του επιτελείου του τάγματος. Οι δε 5^ος και 6^ος λόχος μετέβησαν εις τι τουρκοχώριον Ουζούνκιοϊ (;) και ο 7^ος λόχος κατέλαβε την γραμμήν έμπροσθεν του Σαρή-Σαμπάν. Το 1^ον τάγμα έμεινε ολόκληρον εις Κουρί-Ντερέ και το 3^ον ανέλαβε την φρούρησιν της μεθορίου. Η έδρα δε του τάγματος έμεινεν εις Ιντζενές.

Από Σαρή-Σαμπάν με έστειλε ο λοχαγός μου προς επίταξιν σφαγείων, όπου πήρα ένα στρ(ατιώτην) Σταθάν Ιωάν. από το Δίστομον (ήτο δε της ελιάς το φύλλο). Μετέβημεν εις τι τουρκικόν κοπάδιον αποτελούμενον από γίδια. Επιτάξαμε δύο αίγας ετοίμους προς εγκυμοσύνην. Ο Τούρκος μετέβη παραπονούμενος εις το 1^ο τάγμα εις τον ταγματάρχην Μητσάκον, ούτος δε ανέφερε εις το Σύνταγμα, μη γνωρίζων όμως το όνομά μου.

Την 22-2-19 η πολυβολαρχία και το επιτελείον του τάγματος έφυγε και ήλθεν εις Καρατζάκιοϊ. Και πάλιν ο λοχαγός μου με έστειλε διά σφάγια δώσας εις

-62-

εμέ τον ίδιον στρατιώτην και έναν του επιτελείου τάγματος Τσαμπάκαλον Αθ. εκ Στυλίδος. Μετέβημεν εις τι χωρίον Καραμανλή, όπου δεν εύρομεν σφάγια. Εκεί φάγαμε το μεσημέρι πιλάφι και μπουμπότα με μέλι, το οποίο μας φέραν οι Τούρκοι. Είχον δε εις κάθε χωρίον και ιδιαίτερον οίκημα διά τους στρατιώτας. Περί την 3^ην μ.μ., φεύγοντες εκείθεν, ήλθομεν εις χωρίον Μουρατζί. Φθάσαμε δε εκεί περί την 4^ην μ.μ. Εκεί προσφέρθησαν οι κάτοικοι να μας δώσουν 10 σφάγια. Μη υπάρχοντος όμως εκεί του Μουχτάρ και του αγροφύλακος του χωρίου, επειδή νυχτώσαμεν, μείναμε εις το προορισμένον οίκημά μας. Φθάσαν πάλι το βράδυ τα πιλάφια και το ψωμί το κριτσανιστό. Κατ’ ανάγκην όμως έτρωγα, διότι επείναγα.

Περί την 9^ην εσπερινήν ώραν ήλθεν και ο αγροφύλαξ από Σαρή-Σαμπάν, πρώην λοχίας Σ.Σ. ε.Α. Ούτος κατ’ αρχήν εδυστρόπησεν να επιτρέψει εις τους Τούρκους να μας δώσουν σφάγια, αλλά με φοβέρες τρόμαξαν να μας δώσουν 5 σφάγια, τα οποία πληρώσαμε 80 δρχ. Την πρωίαν της επομένης οι χωρικοί μας πρόσφεραν 6-8 αυγά και 1-2 οκάδες κάστανα και γάλα βραστό διά να φάμε, καθώς και τηγανίτες με μέλι. Φάγαμε τέλος πάντων καλά, παίρνομεν τα γίδια και φθάνομεν το βράδυ εις Καραντζάκιοϊ. Μόλις έφθασα εκεί ήλθεν και η αναφορά του Μητσάκου από το Σύνταγμα ζητούσε το όνομά μου από την Πολυβολαρχίαν. Ο λόχος μου όμως, μη θέλων να τιμωρηθώ, δεν απάντησεν αμέσως εις το Σύνταγμα. Και πάλιν ο λοχαγός μου με έστειλε για επίταξιν με ανθ/στην τινά Καραβακρόν(;) Βασ. αλλά εις μάτην. Την επομένην επιστρέψαμε με άδεια χέρια. Την ιδίαν ανεχώρη και το 1^ον τάγμα διά Καβάλαν και την άλλην 2-3-19 αναχωρήσαμε και εμείς και έτσι η αναφορά του Μητσάκου πάει εν τοις αχρήστοις κι εγώ γλίτωσα καμνιά 10αριά μέρες φυλάκιση….

Αναχωρούντες λοιπόν την 2-3-19 από Καραντζάκιοϊ διανυκτερεύσαμεν εις Τσαρπαντή. Την επομένην 3-3-19…..αναχωρήσαντες εκείθεν φθάσαμεν μετά 10 ημερών περίπου πορείαν εις Πράβι. Εις Πράβι μείναμεν 2 ημέρες, όπου εφοδιάσθημεν με ιματισμόν καινουργή.

Την 6^ην Μαρτίου 1919 αναχωρήσαμεν από Πράβι, όπου και εφθάσαμεν εις το λιμάνι Ελευθερών την 10^ην π.μ., ίνα επιβιβασθώμεν επί του ατμοπλοίου Μέγας Πέτρος (Ρωσσικόν) και εκείθεν διά Ρωσίαν. Αφού λοιπόν φθάσαμε εκεί, βάλαμε κατά πρώτον το υλικόν των πολυβόλων μετά των σαγμάτων εντός ατμακάτου, κατόπιν δε φάγαμε συσσίτιον. Μετά επιβιβασθέντες και ημείς της ατμακάτου επιβιβασθήκαμε εις το ατμόπλοιον Μ.Πέτρος περί την 4^ην μ.μ. Οι ημιονηγοί μετά των ζώων των, μεθ’ ενός δεκανέως και του Ανθ/στού Καραβακρού ως επικεφαλής όλων των ζώων του τάγματος μείναν εις Πράβιον, επειδή το ατμόπλοιον δεν είχε χώρον για ολόκληρο το Σύνταγμα. Προσέτι δε μείναν 3 λόχοι του 3^ου τάγματος 10-11-111 πολυβ/χία.

Ημείς εκκινήσαμεν την 8^ην περίπου ώραν μ.μ. από λιμάνι Ελευθερών μετά ησυχίας εν τη θαλάσση. Εκτός της 5^ης περίπου πρωινής της 7-3-19, οπότε είχαμεν ολίγην τρικυμίαν, η οποία και μας εζάλισεν. Ο Δ.Στρογγυλός και ο Κ.Μπαλάφας ένεκεν της θαλάσσης κάμανε ολίγον εμετόν, αλλά η τρικυμία δεν διήρκεσεν πλέον της ώρας και έτσι ήρχισεν πάλι ο πλους μας θαυμάσιος. Ο Μέγας Πέτρος πλέων κατ’ αρχάς διήνυε περί τα 12 μίλια. Κατόπιν δε φθάσαντες προ της εισόδου των στενών των Δαρδανελλίων και με την ταχύτητα ταύτην θα φθάναμε εις Κωνσταντινούπολιν την νύκτα της 7^ης Μαρτίου, διετάχθη να ανακόψει ταχύτητα σε 4-5 μίλια την ώρα. Όπερ την επομένην 8^ην Μαρτίου και ώραν 8^ην π.μ. φθάσαμε εις Κων/πολιν, όπου μείναμε καθ’ όλην την ημέραν εκείνην και νύκτα. Είδαμε τέλος πάντων τα παράλια της πόλεως όπου διεκρίναμεν και τον Ναόν της Αγίας Σοφίας, όστις ήτο Τζαμί. Η μικρά εκεί διαμονή μας ήτο θαυμασία.

-63-

Την επομένην 9 Μαρτίου 1919 εκίνησεν ο Μ.Πέτρος σιγά-σιγά και μετά παρέλευσιν 2 περίπου ωρών εξήλθεν εις τον Εύξεινον Πόντον (Μαύρην Θάλασσαν, το νερό δεν είναι μαύρο αλλά επειδή έχει κάψει πολλές καρδούλες ονομάσθη Μαύρη Θάλασσα). Πλέοντες λοιπόν εις τον Εύξεινον Πόντον εν ησυχία καθ’ όλην την ημέραν δεν βλέπαμεν άλλο τι παρά θάλασσαν και ουρανόν.

Την επομένην 10^ην  του μηνός Μαρτίου 1919 και περί ώραν 5^ην πρωινήν είχαμε και πάλιν λίγη τρικυμία διαρκέσασαν επί ολίγον. Ο Δ.Στρογγυλός έκαμε και πάλιν εμετόν. Εμένα δεν με πείραξε καθόλου, εκτός ολίγης ζάλης. Είμεθα δε πολύ στριμωγμένοι και από τα χνώτα ήτο απελπισία από τη βρώμα. Το φως ημέραν και νύκτα δεν έλιπεν, καθότι θα είμεθα επί της επιφάνειας της θαλάσσης. Φαγητόν μας τροφοδοτούσε το ατμόπλοιον, κρασί δε καθ’ εκάστην από 200 δράμια και κατόπιν οι φαντάροι ξερνοβόλαγαν αράδα.

Την 10^ην Μαρτίου 1919 και ώραν 10 π.μ. φθάσαμε εις Σεβαστούπολιν, πόλιν της Ρωσίας αποτελουμένην από 100.000 περίπου, Ρώσους, εκτός ολίγων Εβραίων και Ελλήνων. Όλην την ημέραν της 10^ης Μαρτίου μείναμε εντός του ατμοπλοίου. Την επομένην δε 11^ην Μαρτίου απεβιβάσθημεν εις ώραν 9^ην μ.μ., όπου και εστρατωνίσθημεν εις τους στρατώνας της πόλεως. Στρατός ρωσικός δεν υπήρχε καθόλου, πλην ελαχίστων χωροφυλάκων και το πλείστον των αξιωματικών της πόλεως, ο δε άλλος στρατός προσεχώρησεν εις τον Μπολσεβικισμόν. Εγώ απεσπάσθην μετά 7 ανδρών και 2 πολυβόλων εις τον σταθμό της πόλεως προς φρούρησιν αυτού.

Την 23^ην Μαρτίου μας πληροφόρησαν ότι Μπολσεβίκοι τινές θα αποπειραθούν να ανατινάξουν την γέφυραν. Λαβόντες δε όλα τα κατάλληλα μέτρα δε μας συνέβη τίποτες την νύκτα εκείνην (η πόλις Σεβαστούπολις ήτο το πλείστον Μπολσεβίκοι).

Την 23^ην Μαρτίου 1919 συνεπλάκη ο 1^ος, 2^ος, 1^η και 2^α διμοιρία πολυβόλων του 1^ου τάγματος, όπου υποχωρήσαντες ατάκτως αφήσαν περί τους 10 νεκρούς, εν οις και ο λοχαγός και ο ανθ/γός του 1^ου λόχου και περί 23 τραυματίας. Συνεπλάκησαν δε περί το χωρίον Περικόπι (;) πέραν της Συμφερουπόλεως (;). Συγκεντρωθέντος του λόχου τούτου και της μιας διμοιρίας πολυβόλων μετά 2 περίπου ημερών αφίχθησαν εις Συμφερούπολιν, όπου ήτο και η έδρα του τάγματος. Αφίχθησαν την 27-3-19 εις Σεβαστούπολιν. Η τύχη του 2^ου λόχου και της μιας διμοιρίας πολυβόλων αγνοείται.

(Τελειώνει το γράψιμο με καλή μελάνη και συνεχίζεται με πολύ ξεθωριασμένη μελάνη)

Την 4^ην Απριλίου εφάνη και ο 2^ος λόχος μετά της διμοιρίας πολυβόλων, όστις είχε υποχωρήσει προς την Μερ…σιάν, πόλιν παράλιον, και εκείθεν επιβιβασθείς επί του ατμοπλοίου ήλθεν εις Σεβαστούπολιν.

Την 2αν Απριλίου 1919 και ευρισκόμενος εν τω σταθμώ…και περί ώραν 4^ην π.μ. και ημέραν Μεγάλην Τρίτην ενεφανίσθησαν οι λεγόμενοι Μπολσεβίκοι, όπου και ημείς διετάχθημεν να καταλάβωμεν τας θέσεις μας δι’ άμυναν. Όπερ και εγένετο. Αξιωματικόν είχομεν ανθ/στην Δουκάκην. Την 5.15 της 2-4-19 εκρότησεν το πυροβόλον δια τριών βολών, σημαίνων την παρουσίαν του εχθρού, όπου και ήνοιξαν το σφοδρόν πυρ.

(Τέλος μελάνης. Αρχίζει γράψιμο με μαύρο μολύβι)

Την 7^ην μ.μ. ώραν της ιδίας ημέρας εστάλησαν κήρυκες εκ μέρους των Μπολσεβίκων

-64-

προς συμβιβασμόν. Όθεν εσήμανεν η σάλπιγξ το παύσατε πυρ, όπου οι δικοί μας παύσαν το πυρ, αλλά ο εχθρός δεν έπαυσεν του να προχωρεί. Όθεν και πάλιν ήρχισεν το πυρ, διαρκέσαν ολόκληρον την νύκτα εκείνην, όπου ο εχθρός υπεχώρησεν περί τα 4 χιλιόμετρα.

Την επομένην 3-4-19 είχαμε ησυχίαν. Το εσπέρας όμως της ιδίας και περί ώραν 8 ήρχισεν και πάλιν σφοδρόν πυρ. Και πάλιν οι Μπολσεβίκοι δεν ηδυνήθησαν να σπάσωσι την γραμμήν μας. Την επομένην 4-4-19 είχαμεν και πάλιν ησυχίαν. Τα αεροπλάνα μας σπεύσαντα είδον τον καταυλισμόν των, όπου ειδοποιήθησαν τα πυροβόλα της θαλάσσης και τους κατετσάκισαν. Και πάλιν υπεχώρησαν. Την νύκτα της 4-4-19 είχαμε αραιά πυρά. Την 5-4-19 συνήφθη 8ήμερος ανακωχή, όπου και ημείς ησυχάσαμεν πλέον.

Το εν πολυβόλον το είχα τοποθετήσει επί της γεφύρας, το οποίο έβαλε την 1^ην βραδιάν 35 βολές κατά των οικιών της πόλεως, διότι οι κάτοικοι της πόλεως, μόλις ήκουσαν τους πυροβολισμούς, ήρχισαν πυρά από μέσα από τα παράθυρα, αλλά διάβολος τους πήρε και από τα πυροβόλα και από το πεζικόν.

Την 7-4-19 είχαμεν Πάσχα, το οποίον κάμαμε εις τον Σιδ/κόν Σταθμόν Σεβαστουπόλεως. Την 1^ην ημέραν την μεν μεσημβρίαν μας δώσαν ας ειπούμεν 70 δράμια κρέας αρνίσιο ψητό, δύο αυγά και περί τα 100 δράμια κρασί και από 3 μήλα του καθενός. Το βράδυ μας δώσαν φασόλια και κονσέρβα και από ένα αυγό. Την δευτέραν ημέραν του Πάσχα μας δώσανε και πάλιν κονσέρβα, το δε βράδυ φακές. Την τρίτην ημέραν αντικατεστάθημεν παρά της 1^ης Πολυβολαρχίας. Την 8^ην Απριλίου 1919 μάθαμε ότι επήλθε μεταξύ Μπολσεβίκων και Γάλλων συμφωνία τις. Την 12^ην θα αναχωρήσωμεν αλλά για πού όμως δεν ηξεύρομεν κανείς. Άλλοι έλεγαν διά Ρουμανίαν άλλοι δια Ελλάδαν.

Την 7^ην Απριλίου 1919 Γάλλοι ναύται ενωθέντες μετά πολιτών Μπολσεβίκων περιεφέροντο εις την πόλιν συμμερισθέντες και αυτοί τον Μπολσεβικισμόν. Κατά τύχην όμως έπεσαν εις τον 10^ον (;) λόχον. Ο λόχος κατ’ αρχάς επυροβόλησεν τούτους εις τα άκρα. Κατόπιν ούτοι ηθέλησαν να επιτεθούν κατά του λόχου. Ο λόχος τότε ηναγκάσθη να βάλη κατ’ αυτών, όπου αφήκαν ένα Γάλλον νεκρόν και 5 τραυματίας εκ δε των Μπολσεβίκων περί τους 20 νεκρούς και τραυματίας (ήρχισεν ο φθόνος μεταξύ Ελλήνων και Γάλλων).

Άμα αντικατεστάθην του Σιδ/κού Σταθμού ήλθον εις το Πανόραμα της πόλεως εις το οποίον παριστούται (αναπαρίσταται) πολιορκία της πόλεως κατά το 1854 υπό των Γάλλων, Άγγλων και Τούρκων.

Την 11^ην Απριλίου 1919 λιποτάκτησαν οι δεκ. Γκιόκας, στρ. Πανούσης, Σκάντζος και Μόρφης Κ. Φαίνεται ότι γυναίκες τους παρέσυραν είτε προπαγάνδα τους επλήρωσεν με χρήματα.

Την 13^ην Απριλίου 1919 μετέβην και πάλιν εις τον Σιδ/κόν Σταθμόν υπηρεσία μεθ’ ολοκλήρου της διμοιρίας μου. Την 14^ην προς 15^ην το μεσονύκτιον ειδοποιήθην παρά του λόχου μου, ίνα επιβιβασθώμεν και αναχωρήσωμεν, όπερ και έπραξα. Την 10^ην π.μ. της 15-4-19 επιβιβάσθημεν εις το ατμόπλοιον και την 7^ην μ.μ. εκκινήσαμεν, αλλά για πού όμως δεν γνωρίζομε και ημείς. Πλέοντες λοιπόν την νύκταν εκείνην, την άλλη ημέραν και την νύκτα, όπου φθάσαμε την 4^ην πρωινήν της 17^ης εις Κωνστάντζαν της Ρουμανίας, πόλιν αποτελούμενην από 100.000 περίπου κατοίκους ως επί το πλείστον Έλληνες, Εβραίους, Τούρκους και Ρωμανούς ολιγοτέρους όλων των άλλων. Εκεί τέλος πάντων μας ετάιζαν καθ’ εκάστην γαλέταν, κονσέρβαν και φακές.

Την 23^ην Απριλίου 1919 ο κ.λοχαγός μας ηγόρασεν 5 αρνιά από το 25λεπτον του στρατιώτου και αρτυθήκαμε και ημείς οι καημένοι. Ο λοχαγός μας είχε την καλήν διάθεσιν να αγοράζει καθ’ εκάστην κρέας ή άλλο τι διά συσσίτιον του λόχου του, αλλά δεν εί-

-65-

χε χρήματα. Τούτο δε διότι το Σύνταγμά μας ευρίσκετο μακράν του Σώματος και ο ταμίας του Συν/τός μας δεν ηδύνατο να προμηθευθεί χρήματα ευκόλως.

Μετ’ ολίγας ημέρας ο ταμίας του Συν/τος μετέβη εις Γαλάτσι, όπου ευρίσκετο το Σώμα και επήρε λεπτά, οπότε δώσανε εις τους λόχους και ούτω τρώγαμε ημέρα παρ’ ημέραν κρέας. Ήρχισεν και πάλιν το κρέας του πάγου (εννοεί το κατεψυγμένο;), το οποίον χορηγούσε η γαλλική επιμελητεία, καθώς και λαγούς του πάγου. Εις Κωνστάντζαν που μέναμε δεν βλέπαμε καλόν καιρόν. Αν και ήτο μην Μάιος, ομοίαζε σαν Ιανουάριος της Ελλάδος ο Μάιος της Ρωμανίας.

Είχαμε πολλάς συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Γάλλων στρατιωτών. Μάλιστα μίαν ημέραν οι ιδικοί μας στρατιώται εφόνευσαν ένα Γάλλον στρ. και τραυμάτισαν δύο (2). Τους είχε καταλάβει πανικός τους Γάλλους εκ μέρους των Ελλήνων. Μας εθαύμαζαν και αυτοί οι ίδιοι οι Γάλλοι. Εις το τέλος δε μας πήραν τα πιστόλια, δηλαδή έκαστος λόχος. Τούτο διά να μη γίνονται τοιαύται συμπλοκαί. Καθώς (μας πήραν) και τα ξίφη και με πολλάς θεωρίας οι αξιωματικοί τρομάξαν να καθησυχάσουν τους φαντάρους. Εξηκολούθησε (μάλλον επηκολούθησε) τέλος πάντων ησυχία μεταξύ Γάλλων και Ελλήνων.

Περί τας αρχάς Μαΐου μας έστειλε το τάγμα 30 στρ. να τους εκγυμνάσομεν εις τα πολυβόλα, όπου και εγώ ήμουν ως προγυμναστής. Περάσαμε τέλος πάντων εις την Κωνσταντζαν της Ρωμανίας θαυμάσια. Την 27^ην Μαΐου 1919 εδώσαμεν τα απαιτούμενα εις μίαν Γερμανίδα, την οποία είχαμεν ως πλύστραν μας, και μας έφτιαξε μίαν γαλατόπιταν και μίαν στριφτόπιταν. Είμεθα δε εγώ, ο Δ. Στρογγυλός, ο Ν.Λιάκος. Η Γερμανίς αύτη ήτο και φίλη του Κ.Μ.

Την 30-5-19 ανεχωρήσαμεν εκ Κωνστάντζης και ώραν 5^ην μ.μ. Η αναχώρησίς μας εκείθεν ήτο θαυμασία, καθότι οι κάτοικοι της πόλεως (ως επί το πλείστον Έλληνες) μας ξεκίνησαν μέχρι της αναχωρήσεως του ατμοπλοίου εκ του λιμένος της Κωνστάντζης. Πλέοντες λοιπόν εν τω πλοίω Πατρίδα φθάσαμεν την 11^ην ώραν π.μ. της 31^ης Μαΐου 1919 εις Κων/λιν. Μείναμε μέχρι της 8.30 της 1^ης Ιουνίου.

Την 9^ην μ.μ. ώραν ακριβώς της 1^ης Ιουνίου ανεχωρήσαμεν, όπου φθάσαμεν εις Ελευθεράς την 2αν Ιουνίου και περί ώραν 9^ην π.μεσονυκτίου, δηλαδή κάναμε 40 ώρας Κωνστάντζης μέχρι Ελευθερών. Την 6^ην Ιουνίου 1919 και ώραν 5^ην π.μ. φύγαμε από αποβάθραν Ελευθερών και την 10.30 ώραν της ιδίας ήλθομεν εις τι τουρκοχώριον Τόμπλιανη απέχον του Πραβίου περί την 1 ώραν.

Εις Ελευθεράς οι φαντάροι μας ετσακώθηκαν μετά των φαντάρων του 4^ου Συντ/τος της Μεραρχίας Αρχιπελάγους και τραυμάτισαν 4-5 από αυτούς (…..)ολώνιδες (λέξη δυσανάγνωστη). Τσακώθηκαν δε, διότι αυτοί εφαντάζοντο και έλεγαν ότι είναι της Αμύνης.

Από Τόμπλιανη φύγαμεν την 8^ην Ιουνίου και ήλθαμεν πάλιν εις αποβάθραν Ελευθερών, ίνα αναχωρήσωμεν διά Σμύρνην. Την 10^ην Ιουνίου και περί ώραν 11^ην π.μ. επιβιβασθέντες του ατμοπλοίου Πελοπόννησος ανεχωρήσαμεν εκείθεν την 3^ην πρωινήν της 11^ης Ιουνίου, όπου μετά παρέλευσιν 25 ωρών φθάσαμε εις Σμύρνην την 12^ην Ιουνίου 1919, όπου παραμείναμε περί τας 4 ώρας και εκείθεν αναχωρήσαντες φθάσαμε εις τινα κωμόπολιν Μπορνόβα, απέχουσαν περί τας 2 ώρας από Σμύρνην, αποτελουμένην από 15.000 κατοίκους καθαρώς Έλληνας. Εκεί μείναμε περί τας 3 ημέρας, όπου την 15^ην Ιουνίου φύγαμε ποδαρηδόν και διανυκτερεύσαμεν εις κωμόπολιν τινα Νυμφαίον (ελληνικοτάτην). Την επομένην 16^ην και ώραν 4.30 φύγαμε εκείθεν και μετά 12ωρον περίπου πορείαν φθάσαμε το βράδυ εις Κασαμπά, πόλιν ελληνικοτάτην αποτελούμενην από 15.000 κατοίκους.

Την 17^ην Ιουνίου ανεχώρησεν το 3^ον τάγμα και μετέβη 6-7 ώρας εμπρός από ημάς. Τούτο συνεπλάκη μετά των κομιτατζήδων, όπου εζήτησε ενίσχυσιν. Μετέβη δε ως ενίσχυ-

-66-

σις ο 5^ος και 6^ος λόχος και δύο διμοιρίαι πολυβόλων, δηλαδή 1^η και 3^η . Οι 5^ος και 6^ος λόχος και αι διμοιρίαι πολυβόλων δεν μετέβησαν προς ενίσχυσιν του 3^ου τάγματος, καθώς ανωτέρω γράφω αλλά μετέβησαν προς Οδεμήσιον, όπου εζήτησεν το 10^ον Ευζωνικόν Σύνταγμα ενίσχυσιν, αλλά δεν συνεπλάκησαν πουθενά.

Την 26-6-19 και περί ώραν 12^ην το μεσονύκτιον διετάχθημεν να ενισχύσομεν το 3^ον τάγμα, το οποίον εζήτησε ενίσχυσιν. Όπου εκκινήσαντες ο 7^ος λόχος και οι δύο διμοιρίαι πολυβόλων μας 2 και 4, υπό την διοίκησιν του ανθυπ/γού Τσαμάκου κι εφθάσαμε εις Αχμετλή την 8^ην πρωινήν της 27^ης Ιουνίου 1919.

Την 29-6-19 συμπλοκή μεταξύ των κομιτατζήδων εις το χωρίον Σάρδεις (πατρίς του Κροίσου), όπου και ημείς ελάβομεν μέρος και βάλαμε περί τας 15 βολάς. Οι κομιτατζήδες περί τους 400 όντες, υπεχώρησαν με το πρώτο. Επήγαμε δε ημείς προς συνάντησιν εκείνων και μάλιστα νύκτα.

Την 1^ην Ιουλίου 1919 και ώραν 12^ην μεσονύκτιον εκκινήσαντες εφθάσαμε την 6.30 πρωινήν της 2ας Ιουλίου εις τι χωρίον Μπλίνκιοϊ (;), όπου η εμπροσθοφυλακή αντήλλαξεν μερικούς πυροβολισμούς, τραπέντων εις φυγήν των κομιτατζήδων. Την 7^ην ώραν εφύγαμεν απ’ εκεί διά το Αχμετλή. Καθ’ οδόν συναντήσαμε περί τους 50 ιππείς κομιτατζήδες και εις απόστασιν 4.000 μέτρων. Αυτοί μόλις μας είδον ετράπησαν εις φυγήν…. Τους έβαλε το πυροβολικόν περί τας 8 βολάς. Εκκινήσαντες εκείθεν εφθάσαμε εις Αχμετλή την 1^ην μ.μ. της 2ας Ιουλίου 1919. Από πορεία πεθάναμε μανιάτικα.

Περί τα τέλη Ιουνίου 1919 ήρθαν και οι 5, 6, 1, 3 διμοιρίαι πολυβόλων και την 6^ην Ιουλίου ο 5^ος λόχος καθώς και η διμοιρία πολυβόλων. Έφυγαν από Κασαμπά και μετέβησαν εις τι τουρκοχώριον περί τας 3 ώρας μακράν του Κασαμπά από Αχμετλή. Η διμοιρία μου έφυγε την 4^η Ιουλίου και ήλθεν εις Κασαμπάν, η δε 4^η διμοιρία έμεινε εις Αχμετλή μετά του λόχου. Την 28^ην Ιουλίου μετέβη εις Αχμετλή η 3^η διμοιρία προς αντικατάστασιν της 4^ης τοιαύτης.

Την 31^ην Ιουλίου περί ώραν 2 μετά το μεσονύκτιον επετέθησαν οι κομιτατζήδες κατά του 6^ου λόχου και της 3^ης διμοιρίας πολυβόλων μας. Τους κατέλαβαν τα νώτα όπου εκεί εφονεύθη στρ. Αγγελής Κ. από Λιβανάτες και Ντρέττας (;) Χρ. Από τα χωρία Θηβών.

(συνεχίζει με μελανί μολύβι)

Εκεί τραυματισθείς ο Α.Καλέμης εις το ένα χέρι με δύο τραύματα τον μετέφεραν εις νοσοκομείον Μαγνησίας, όπου του κόψαν το χέρι και από την αιμορραγίαν απεβίωσεν.

Την 31^ην Ιουλίου 1919 μετέβην μετά της διμοιρίας μου και με τον αξιωματικόν Τσομάκον (;) εις ένα περιβόλι τουρκικό και μείναμε. Εκεί ήτο και ο 3^ος λόχος. Την 8^ην Αυγούστου 1919 μετέβημεν μετά του άνω λόχου εις χωρίον Καρίκιοϊ, κείμενον προ του Οδεμησίου περί τας 5 ώρας. Εκεί μείναμε μίαν ημέραν και την επομένην 10 του μηνός ήλθομεν και πάλιν εις την θέσιν μας. Η πορεία αυτή ήτο πολύ άσχημος, καθ’ ότι ο δρόμος ήτο κακόδρομος, όλο βουνά. Δεν μπορέσαμεν να είδωμεν εκείνην την φοράν πουθενά κάμπον. Ο σκοπός εκείνης της πορείας ήτο να κάμωμεν επίδειξιν ότι δήθεν υπάρχει στρατός, ενώ στρατός από εκεί που μέναμε μέχρι Οδεμησίου σχεδόν δεν υπήρχε καθόλου. Ήτο το μέρος κενόν. Την 14^ην Αυγούστου ήλθομεν και πάλιν εις Κασαμπάν.

Την 22αν Αυγούστου 1919 ήλθεν διαταγή. Ζητούσαν την δύναμιν των κλάσεων 1910-11-12. Νομίσαμε και ημείς οι δυστυχείς ότι θα μας απολύσουν, αλλά μόλις πέρασαν 3-4 ημέρες κρυώσαμεν πάλιν. Την 14^ην Σεπτεμβρίου διελάμβανεν η εφημερίς Ελεύθερος Τύπος απόλυσιν μέχρι 13Β. Ενεψυχώσαμεν και πάλιν ολίγον. Την 22αν ιδίου διαταγή να ώσιν έτοιμοι οι έφεδροι των κλάσεων 1911 και 1912 μέχρι 25 του ιδίου.

Την 24^ην Σεπτεμβρίου 1919 εγώ ανεχώρησα μετά της διμοιρίας και του 5^ου λόχου και

-67-

ήλθον εις Αχμετλή προς αντικατάστασιν του 6^ου λόχου και της μιας διμοιρίας πολυβόλων μας. Την 29^ην Σεπτεμβρίου και περί ώραν 6 μ.μ. τηλεφώνησεν ο κ.λοχαγός μας, ίνα μας αποστείλει δηλ. οι των κλάσεων 1911 την ιδίαν εις Κασαμπάν και την ετέραν, να αποστείλει αντικατάστασιν. Το τηλεφώνημα τούτο μας το έδωκεν ο τηλεφωνητής Αγγουράς Ν. Εγώ το παρουσίασα εις τον αξιωματικόν μου Καντζίνα Π., υπολοχαγόν. Τούτος δε ανέφερεν εις τον διοικητήν των προφυλακών λοχαγόν Φιωτάκην Χρ., εκτελούντα χρέη ταγματάρχου. Ούτος ηρνήθη να μας επιτρέψει την ιδίαν ημέραν να φύγομεν, παρά όταν έλθει αντικατάστασις.

Την επομένην 30^ήν Σεπτεμβρίου 1919 και περί ώραν 3μ.μ διετάχθημεν και αντικαταστήσαμεν την διμοιρίαν πολυβόλων της 1^ης Πολυβολαρχίας. Άλλο εμπόδιον εις αυτό ήτο τέλος πάντων να πάγω να ιδώ και τα χαρακώματα του Αχμετλή. Την 7^ην εσπερινήν της 31^ης Σεπτεμβρίου 1919 ήλθεν και η αντικατάστασις, δηλ. εις δεκ. Κουκουδάμης (;), ως λοχίας και τρείς στρατιώται. Ούτοι μη γνωρίζοντες πού μένομεν δεν ήλθον την ιδίαν βραδιάν να μας αντικαταστήσουν, αλλά μείναν εις την εφεδρείαν, η οποία έμενεν εις Αχμετλή.

Την επομένην 1^ην Οκτωβρίου 1919 μας ήλθον εκεί, όπου και ημείς εχάρημεν και πάλιν. Ανέφερεν ο αξιωματικός μας εις το τάγμα περί αντικαταστάσεώς μας, όπου και το τάγμα επέτρεψεν. Την 4^ην ώραν μ.μ., αφού αποχαιρετήσαμεν τους λοιπούς στρατιώτας της διμοιρίας ανεχωρήσαμεν διά Σταθμόν Αχμετλή, όπου πήραμε καταστάσεις επιβιβάσεως και αποβιβάσεως. Εκκινήσαμεν από Αχμετλή την 3^ην πρωινήν της 2^ας Οκτωβρίου διά Κασαμπάν. Την μίαν βραδιάν την οποίαν μείναμε εις πρώτην γραμμήν οι δεκανείς αρχηγοί πολυβόλων και εγώ μείναμεν ξυπνοί μέχρι της 2ας εσπερινής, μέχρις ότου βγήκε και το φεγγάρι εις Αχμετλή. Ημέραν παρ’ ημέραν υπήρχον πληροφορίαι ότι έρχονται οι Ζεϊμπέκηδες προς Αχμετλί, αλλά όλα αυτά διεψεύδοντο. Αλλοίμονο εις τους φαντάρους τους καημένους, όπου, άμα ήρθε τοιαύτη πληροφορία, όλην την νύκτα εις το πόδι. Βάστα φαντάρε, βάστα!

Την 3^ην Οκτωβρίου 1919 στρ. Ταχταράς Αναστ. εξεκίνησεν από τας προφυλακάς του Συνερλί (;) απεχούσας από Κασαμπάν περί τας 3 ώρας προς παραλαβήν κρέατος από Κασαμπάν. Καθ’ οδόν συνελήφθη υπό 2 περίπου κομιτατζήδων, καθώς κατόπιν εξηκριβώθη υπό άλλων Τούρκων χωρικών και διηθύνθησαν όλοι μαζί προς το μέρος των. Την 7^ην Οκτωβρίου και ώραν 2 μετά το μεσονύκτιον ενεφανίσθησαν πλησίον του Κασαμπά περί τους 40 Ζεϊμπέκηδες, οίτινες και προσέβαλον ημέτερον φυλάκιον, διαρκέσασα η σύγκρουσις περί την 1 ώραν. Κατόπιν αυτοί φύγαν. Την βραδιάν εκείνην εγώ υπέφερα από δριμυτάτους πόνους από τα δόντια μου και κατά την ώραν αυτήν δεν κοιμόμουνα, παρά βολτάριζα εις τον καταυλισμόν. Τα πολυβόλα μας κατά την συμπλοκήν αυτήν παρετάχθησαν γύρωθεν του καταυλισμού, χωρίς όμως να βάλωσιν ούτε έν φυσίγγιον.

Την 22αν Οκτωβρίου ανεχωρήσαμε από Κασαμπά ολόκληρη η Πολυβολαρχία και μετέβη εις Οργανλί (;). Εκεί μείναμε περί τας 8 ημέρας. Την 30^ήν Οκτωβρίου αναχωρήσαμεν από Οργανλί δύο διμοιρίαι πολυβόλων διά Αχμετλή. Αι υπόλοιποι δύο διμοιρίαι έμειναν εις Οργανλί. Την 8^ην Νοεμβρίου 1919 εγένετο προέλασις μέχρι Σάρδεων. Ο λόχος μας, καθώς και ο 6^ος, ήσαν εφεδρεία και δεν λάβαμε μέρος καθόλου εις την μάχην. Κατά την προέλασιν αυτήν το Σύνταγμα είχεν και 18 τραυματίας αλλά ελαφρώς και ένα βαρέως όστις απεβίωσεν.

Αφού έληξεν η προέλασις, ο λόχος μας επήγε εις τι χωρίον Μερσί-ντερέ (;). Εκεί παραμείναμεν μίαν ημέραν. Κατόπιν η μία διμοιρία με τον Παπασταθόπουλον μετέβη εις Τσάι-Μπουρνάρ (;), ο δε υπόλοιπος λόχος εις Αχμετλή. Την 12^ην Νοεμβρίου 1919 ήλ-

-68-

θεν διαταγή να φύγουν οι κλάσεις 11-12, όπου και την 14^ην ανεχωρήσαμεν ποδαρηδόν και ήλθομεν εις Κασαμπάν. Την 15^ην ιδίου περί ώραν 12.20 το μεσονύκτιον ανεχωρήσαμεν σιδηροδρομικώς και ήλθομεν εις Σμύρνην την 6^ην περίπου πρωινήν της 16^ης Νοεμβρίου. Την ιδίαν ημέραν και ώραν 5μ.μ. ανεχωρήσαμεν διά του ατμοπλοίου Ελπιδοφόρος. Ήρθαμε εις Πειραιά την 17^ην Νοεμβρίου και ώραν 7μ.μ.

Την 19^ην του μηνός ανεχωρήσαμεν σιδηροδρομικώς εκ Πειραιώς διά Χαλκίδαν και μετά παρέλευσιν 4 ημερών και μετά πολλών βασάνων ευδόκησεν τέλος πάντων να απολυθώμεν και να έλθωμεν εις τας οικίας μας την 23^ην Νοεμβρίου 1919.

Τέλος και το Θεώ δόξα”

Το ημερολόγιο είναι αξιόπιστο, δηλαδή οι αναφερόμενες ημερομηνίες συμφωνούν με τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα

Ιστορικά γεγονότα* 1.“Αι επτά νέαι ελληνικαί μεραρχίαι επέτρεψαν εις τους Συμμάχους να αποκτήσουν υπεροχήν (εις το Μακεδονικόν μέτωπον) και να παρασκευάσουν την μεγάλην επίθεσιν του Σεπτεμβρίου 1918, η οποία απέληξε εις την απελευθέρωσιν της Αν.Μακεδονίας και Δυτ. Θράκης”.	Γεγονότα του ημερολογίου Αρχή του ημερολογίου το Σεπτέμβριο του 1918 κάπου στην Ανατολική Mακεδονία
2.“Τας αρχάς του 1919, σώμα ελληνικού στρατού εκ δύο μεραρχιών, απεστάλη μετά γαλλικών δυνάμεων, εις Ουκρανίαν (εις βοήθειαν των αντικομμουνιστικών δυνάμεων)”	Την 6ην Μαρτίου 1919 αναχωρήσαμεν από Πράβι…ίνα επιβιβασθώμεν επί του ατμοπλοίου Μέγας Πέτρος (Ρωσικόν) και εκείθεν διά Ρωσίαν”.
3.“Αι ελληνικαί δυνάμεις απεσύρθησαν (από Ουκρανίαν) μετά των γαλλικών τον Απρίλιον 1919”	Την 15-4-1919 επιβιβάσθημεν εις το ατμόπλοιον (και αναχώρησαν από την Σεβαστούπολη)”
4.“Την 15ην Μαΐου 1919, η 1η ελληνική μεραρχία απεβιβάσθη εις Σμύρνην…	Την 12ην Ιουνίου 1919 φθάσαμεν εις Σμύρνην…

*Γρ. Δαφνής, Συνοπτική Ιστορία της Σγχρόνου Ελλάδος, εν Αθήναις 1973, σελ.18,20,21,22.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1. Ο Βασίλειος Δημ. Σούλιος.

 Εικ.2. Σελίδα του Πολεμικού Ημερολογίου του Βασιλείου Δημ. Σούλιου.

ΠΗΓΗ

Από τη μονογραφία του Ιωάννη Ευαγγ. Μακρή, Σταυρός (Μπεκή),

Λαμία 1998.