Παραχώρηση στο Νικόλαο Ζητουνιάτη δικαιώματος εκμετάλλευσης δύο μεταλλείων στις περιοχές Σπαρτιάς και Πελασγίας

Στο ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901 δημοσιεύονται Βασιλικά Διατάγματα «Περί παραχωρήσεως, εκμισθώσεως, μεταβιβάσεως κ.λ.π. μεταλλείων και ορυχείων εις διαφόρους .........». Το 18^ο Βασιλικό Διάταγμα αναφέρεται σε παραχώρηση προς εκμετάλλευση δύο μεταλλείων στο Νικόλαο Ζητουνιάτη. Τα μεταλλεία βρισκόταν στην ανατολική Φθιώτιδα, στις περιοχές Σπαρτιάς και Πελασγίας (έως το 1927 Γαρδίκι).

Το κείμενο του Βασιλικού Διατάγματος έχει ως εξής:

«Περί παραχωρήσεως τω Ν.Ζητουνιάτη δικαιώματος μεταλλεύσεως δύο μεταλλείων κειμένων εν τη επαρχία Φθιώτιδος

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ’ όψιν την από 29 Σεπτεμβρίου 1901 υπ’ αριθμ. 60 απόφασιν του επί των μεταλλείων Συμβουλίου,

Ιδόντες το άρθρον 5 του Χϟ΄ νόμου περί μεταλλείων και το άρθρο 6 του αυτού, ως ετροποποιήθη διά του ΣΚΗ΄ της 27 Απριλίου 1867, και τον από 18 Μαρτίου 1896 ,ΒΤΟ’ νόμον,

Προτάσει των Ημετέρων επί των Εσωτερικών και επί των Οικονομικών Υπουργών, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Άρθρον 1.

Παραχωρείται εις τον Ν.Ζητουνιάτην επί των ως κατωτέρω οριζομένων δύο μεταλλείων, επί μέν του πρώτου δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως χαλκού, ψευδαργύρου, αργυρούχου μολύβδου και μαγγανίτου επί εκτάσεως γής στρεμμάτων επτά χιλιάδων τριακοσίων πεντήκοντα δύο και εκατόν εβδομήκοντα πέντε τετραγ. μέτρων (7.352,175), κειμένης εις την περιφέρειαν του χωρίου Σπαρτιά του Δήμου Φαλάρων της επαρχίας Φθιώτιδος και συνορευούσης βορειοανατολικώς από Τσαούση Γκοριτζιά εις Άγιον Νικόλαον και Άγιον Ηλίαν, βορειοδυτικώς από Άγιον Ηλίαν εις Πλακωτόν, Πουρνάρι, Τούφη και αγίαν Παρασκευήν και μεσημβρινώς από Αγίας Παρασκευής εις λόφον Πρίνον και Τσαούση Γκοριτζιά.

Επί του δευτέρου δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως, πλήν των ανωτέρω μεταλλευμάτων, και των γαιανθράκων, επί εκτάσεως γής στρεμμάτων ένδεκα χιλιάδων επτακοσίων πεντήκοντα οκτώ και τριακοσίων εβδομήκοντα έξ τετραγ. μέτρων (11.758,376), κειμένης εις την περιφέρειαν του χωρίου Γαρδικίου του δήμου Κρεμαστής Λαρίσης της αυτής επαρχίας, και συνορευούσης ανατολικώς από ελαιοτριβείον Μπενετοπούλου, του χωρίου Γαρδικίου, εις άμπελον Μαχαλά, αρκτικώς από άμπελον Μαχαλά εις Ταξιάρχην και (διά Κλινόβου) εις Άγιον Γεώργιον, δυτικώς από Άγιον Γεώργιον εις Τσούκαν και Πρίπουλον και μεσημβρινώς από Πρίπουλον εις ελαιοτριβείον Μπενετοπούλου του χωρίου Γαρδικίου.

Άρθρον 2.

Ο Ν.Ζητουνιάτης υποχρεούται α΄) να οροθετήση διά των αναγκαίων σταθερών σημείων την παραχωρουμένην προς μετάλλευσιν έκτασιν γής εντός έξ μηνών από σήμερον, β΄) να ποιήση έναρξιν της μεταλλεύσεως εντός αναλόγου χρόνου και να εξακολουθή τακτικώς την μετάλλευσιν και καλλιέργειαν του παραχωρουμένου μεταλλείου, κατά τας διατάξεις του περί μεταλλείων νόμου, γ΄) να υποβάλλη κατ’ έτος διά του αρμοδίου Νομάρχου εις το Υπουργείον των Εσωτερικών διάγραμμα υπό σμίκρυνσιν 1/1000 των κατ’ έτος ενεργουμένων ανασκαφών και των μερών της επιφανείας, εφ’ ών θέλουσιν εκταθή αι εργασίαι.

Άρθρον 3.

Ο αυτός θέλει πληρώνει εις το δημόσιον τους εξής φόρους α΄) τρία λεπτά κατ’ έτος δι’ έκαστον στρέμμα της κατά το άρθρον 1 παραχωρουμένης εκτάσεως, β΄) τον επί του καθαρού εισοδήματος φόρον, προσδιοριζόμενον κατ’ έτος διά του φορολογικού νόμου.

Άρθρον 4.

Το μεν δυνάμει του άρθρου 7 του αυτού νόμου οφειλόμενον εις τους ιδιοκτήτας της γής μέρισμα, ορίζεται εις 5 τοις εκατόν, η δε κατά το άρθρον 18 υπέρ του ευρέτου αμοιβή ή αποζημίωσις προσδιορίζεται εις ½ τοις εκατόν επί του καθαρού εισοδήματος, εν περιπτώσει καθ’ ήν δικαστικώς ήθελεν αναγνωρισθή υπέρ τρίτου τοιούτο δικαίωμα.

Άρθρον 5.

Απαγορεύεται η άνευ νέας αιτήσεως και ιδίας παραχωρήσεως μετάλλευσις ετέρου τινός μεταλλεύματος εντός της παραχωρουμένης εκτάσεως υπάρχοντος.

Άρθρον 6.

Η διά του παρόντος διατάγματος παραχώρησις είναι ισχυρά, εφ’ όσον δεν προσβάλλονται κεκτημένα δικαιώματα τρίτων λαβόντων προηγουμένην παραχώρησιν διά το αυτό μεταλλείον επί όλου ή επί μέρους της παραχωρουμένης εκτάσεως, ότι αύτη περιορίζεται κατά τοσούτον, καθ’ όσον επηρεάζει κεκτημένα δικαιώματα.

Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.

Εν Αθήναις τη 26 Οκτωβρίου 1901.

Εν ονόματι του Βασιλέως

Το Υπουργικόν Συμβούλιον

Γ.Ν.Θεοτόκης                                                                Α.Ρωμάνος

Σ.Ε.Στάης

Α.Ν.Σιμόπουλος

Ν.Τσαμαδός

Β.Βουδούρης

      Οι Υπουργοί

Επί των Εσωτερικών                                                                Επί των Οικονομικών

Γ.Ν.Θεοτόκης                                                                          Α.Ν.Σιμόπουλος» (Εικ.1α,β).

Συμπερασματικά επισημαίνονται τα εξής:

Μεταλλείο Σπαρτιάς:

Περιελάμβανε έκταση 7 στρεμμάτων και 352 m², της οποίας τα όρια προσδιορίζονται στο Βασιλικό Διάταγμα. Περιείχε μεταλλεύματα χαλκού (Cu), ψευδαργύρου (Zn), αργυρούχου μολύβδου (PbS) και μαγγανίτου [MnO(OH)].

Μεταλλείο Πελασγίας:

Περιελάμβανε έκταση 11 στρεμμάτων και 752 m², της οποίας τα όρια προσδιορίζονται στο Βασιλικό Διάταγμα. Περιείχε μεταλλεύματα χαλκού (Cu), ψευδαργύρου (Zn), αργυρούχου μολύβδου (PbS) και μαγγανίτου [MnO(OH)] και γαιανθράκων.

Νικόλαος Ζητουνιάτης:

Ο Νικόλαος Ζητουνιάτης ήταν γιός του Αναγνώστη Παν. Ζητουνιάτη[1]. Γεννήθηκε το 1845 στη Λαμία. Είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Λαμιέων του 1879 ως εξής:

Αύξ. αριθ.	Επώνυμο και Όνομα	Όνομα Πατρός	Ηλικία	Επάγγελμα ή επιτήδευμα	Ενεστώσα διαμονή
340	Ζητουνιάτης Νικόλαος	Αναγνώστης	34	δικηγόρος	Λαμία

Αποφοίτησε από τη Νομική το 1870 και άσκησε τη δικηγορία στη Λαμία. Το γραφείο του βρισκόταν στην πλατεία Ελευθερίας. Μαζί με τους κτηματίες Ιωάννη Γεωργιάδη και Επαμεινώνδα Δημολούλια υπήρξε συντάκτης της τοπικής εφημερίδας «ΕΥΝΟΜΙΑ» (1877-1884), την οποία εξέδιδε ο Γ.Π. Μαρινόπουλος.

Από πρωτοσέλιδη νεκρολογία της εφημερίδας, μας γνωστοποιείται η είδηση του θανάτου του τρίχρονου γιού του:

«Την νύκτα της 19^ης επί την 20^ην λήγοντος βαρεία και ανεπανώρθωτος ενέσκηψε συμφορά επί τον οίκον ενός των της  Ε υ ν ο μ ί α ς  συντακτών, του κ. Ν.Ζητουνιάτου. Την 10^ην νυκτερινήν ώραν της ημέρας εκείνης, παρέδωκεν, μετά πολυήμερον νόσον, το πνεύμα προς Κύριον, ο τριετής και μονογενής υιός του,

ΛΟΥΚΑΣ.

Ότε την πρωΐαν της επιούσης, το θλιβερόν εγνώσθη συμβεβηκός, πολίται πάσης τάξεως τον οίκον του κ.Ζητουνιάτου επεσκέφθησαν, δι’ ειλικρινών, πειρώμενοι, συλλυπητηρίων εκφράσεων την βαθεία να υποκεράσωσι θλίψιν των δυτυχών του μεταστάντος  γονέων, πυκνοτάτη δ’ όσον και εκλεκτή παρετηρήθη, η την κηδείαν του νεκρού παιδός μέχρι τάφου ακολουθήσασα, ομήγυρις.

Ειλικρινώς τω Συντάκτη της και η  Ε υ ν ο μ ί α  συλλυπουμένη. εύχεται αυτώ τε και τοις οικείοις του, σώφρωνα επί τω παθήματι λύπην και ταχείαν παραμυθίαν επί τη θλιβερά δοκιμασία εις ήν η φιλόστοργος και αγαθή καρδία των υπεβλήθη» (ΕΥΝΟΜΙΑ φύλλο 3/24-02-1877, πρωτοσέλιδο) (Εικ.2).

Στις βουλευτικές εκλογές της 3ης Μαΐου 1892 εκλέχτηκε βουλευτής Φθιώτιδας με το «Νεωτεριστικόν κόμμα» του Χαριλάου Τρικούπη.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Ο Αναγνώστης Παν. Ζητουνιάτης (1804-1881) ήταν αγωνιστής του 1821 με καταγωγή από τη Φωκίδα. Είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Συμμετείχε στην Επανάσταση του 1854. Εγκαταστάθηκε στη Λαμία και εκλέχτηκε επί σειρά ετών Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου. Το 1863 ήταν ένας από τους πληρεξουσίους της Φθιώτιδας στη Β΄ Εθνοσυνέλευση της Αθήνας. Το σπίτι του βρισκόταν στην πλατεία Ελευθερίας. Για ένα χρονικό διάστημα στεγάστηκαν σ’ αυτό το Ταχυδρομείο της πόλης, ένα φαρμακείο, μία λέσχη και κατοίκησαν τρείς οικογένειες. Το μεγαλύτερο μέρος του κάηκε στις 7 προς 8 Οκτωβρίου 1869. Αγγελτήριο ενοικίασης του ισογείου για καφενείο δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΕΥΝΟΜΙΑ (φύλλο 4/03-03-1877, σελίδα 3): «ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ: Ενοικιάζεται από της 1^ης προσεχούς Απριλίου το κάτωθεν της οικίας του Κ ο υ Αναγνώστου Ζητουνιάτου κείμενον καφενείον, το οποίον είχε ο Περικλής Λειβαδίτης. Ο βουλόμενος αποτανθήτω προς τον ιδιοκτήτην».

Είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Λαμιέων του 1879 ως εξής:

Αύξ. αριθ.	Επώνυμο και Όνομα	Όνομα Πατρός	Ηλικία	Επάγγελμα ή επιτήδευμα	Ενεστώσα διαμονή
339	Ζητουνιάτης Αναγνώστης	Παναγιώτης	75	κτηματίας	Λαμία

Απεβίωσε στις 19 Αυγούστου 1881. Η αθηναϊκή εφημερίδα «ΕΦΗΜΕΡΙΣ» (φύλλο της 27^ης Αυγούστου 1881) έγραψε για το θάνατό του: «Περί δείλην της 19 υπερμεσούντος, υπό κεραυνοβόλου αποπληξίας βληθείς, εξέπνευσεν εις Αγίαν Μαρίναν του δήμου Φαλάρων, ένθα τα θερινά καύματα φεύγων επ’ αναψυχή διέτριβεν, είς των αρχαιοτάτων της πόλεως οικιστών και των τα πρώτα φερόντων Αναγνώστης ο Ζητουνιάτης».

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1α. Η πρώτη σελίδα του ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901. [Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο].

 

Εικ.1β. Η σελίδα 13 του ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901 με την παραχώρηση των μεταλλείων. [Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο].

 

Εικ.2. Το πρωτοσέλιδο με το αγγελτήριο θανάτου του γιού του Νικολάου Ζητουνιάτη. [Πηγή: ΕΥΝΟΜΙΑ]. 

ΠΗΓΕΣ 

1) Εθνικό τυπογραφείο.

2) Κώστα Δημοσθ. Γαλλή, Ο εκλογικός κατάλογος του Δήμου Λαμιέων του 1879 (Ήτοι: Λαμίας, Σαραμουσακλή, Μεγ. Βρύσης, Λιμογαρδίου, Παλαιοχωρίου, Δίβρης, Δερβέν Φούρκας, Τσοπανλατών, Δαϊτσάς, Μπεκή, Καλυβίων, Κόμματος, Ιμίρμπεη και Ταράτσας), Αθήνα 1984.

Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και η μάχη της Ταράτσας

Από τον φίλο Σπύρο, διαχειριστή του ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας, λάβαμε και δημοσιεύουμε συνοπτική περιγραφή του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 με έμφαση στη λήξη του με τη μάχη της Ταράτσας. Τον ευχαριστούμε θερμά.

Το κείμενο φέρει ημερομηνία «Εν Λαμία τη 4^η Μαΐου 1962», εκτείνεται σε τέσσερις δακτυλογραφημένες σελίδες και δακτυλογραφήθηκε σε γραφομηχανή από τον Δ.Κ.Μπακογιάννη, Ταγματάρχη πεζικού ε.α. με καταγωγή από τη Φτέρη.

Ακολουθεί η δημοσίευσή του:

ΠΗΓΗ

Αρχείο διαχειριστή ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας

«Έγγραφον αορίστου αδείας» του ιππέα Γεωργίου Φουντούλη στο στρατόπεδο Κομποτάδων (28 Σεπτεμβρίου 1897)

Το μνημείο στα ιστορικά πλατάνια των Κομποτάδων, όπου στις 20 Απριλίου 1821 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη των Διάκου, Πανουργιά και Δυοβουνιώτη με σκοπό την αντιμετώπιση των στρατευμάτων των Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ. [Πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

Μετά την οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897[1], ένα μέρος του εγκαταστάθηκε στις Κομποτάδες. Οι εχθροπραξίες είχαν διακοπεί από τις αρχές Μαΐου 1897 και υπήρχε ανακωχή.

Οι Κομποτάδες αναφέρονται την εποχή αυτή στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» λόγω:

-της είδησης για παρεμπόδιση των κατοίκων τους από ελληνικά αποσπάσματα ιππέων και ευζώνων να θερίσουν τα ώριμα σπαρτά τους, κατόπιν εντολής του διαδόχου Κωνσταντίνου από την Αγία Μαρίνα Στυλίδας. Η αιτιολογία ήταν να μην προκληθούν τα οθωμανικά στρατεύματα (φύλλο 5474/05-06-1897, σελίδα 2). Ωστόσο η είδηση αυτή διαψεύσθηκε από το διάδοχο σε επίσκεψη στην Αγία Μαρίνα του δημάρχου Λαμιέων Αριστείδη Σκληβανιώτη (φύλλο 5475/06-06-1897, σελίδα 2).

-φημολογίας στην Αθήνα για κατάληψή τους από τον οθωμανικό στρατό (φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 3).

-τέλεσης μνημοσύνου προς τιμή των 2 πεσόντων αξιωματικών και 80 ανδρών του 11^ου Συντάγματος Ευζώνων (φύλλο 5504/05-07-1897, σελίδα 4)[2].

Όπως γίνεται γνωστό από την είδηση της τέλεσης του μνημοσύνου στο φύλλο 5504/05-07-1897 της εφημερίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», στις Κομποτάδες, εκτός από τους 300 άνδρες του 11^ου Ευζωνικού Συντάγματος υπό τον ταγματάρχη Κ.Γιαχαρά, είχαν επισταθμεύσει και αυθύπαρκτα σώματα πεζικού, ιππικού και πυροβολικού (Εικ. 1).

Στις τάξεις του ιππικού (4^ο Σύνταγμα Ιππικού) υπηρετούσε από τις 25 Απριλίου 1897 ο Γεώργιος Φουντούλης, εθελοντής από την τότε τουρκοκρατούμενη Σάμο. Δεν έλαβε μέρος σε μάχες και του επιδόθηκε «Έγγραφον αορίστου αδείας»[3]. Το έγγραφο έχει ως εξής:

 «4^ον Σύνταγμα ιππικού

Έγγραφον αορίστου αδείας

Ο εκ Σάμου καταγόμενος ιππεύς/

Φουντούλης Γεώργιος καταταχθείς ως εθελοντής την/

25^ην Απριλίου αποστέλλεται εις αόριστον άδειαν/

Ο ειρημένος ιππεύς δεν έλαβε μέρος εις τάς μάχας και/

ενέδειξε κατά την εν τω στρατώ διαμονήν αυτού διαγω-/

γήν εξαίρετον.

Κομποτάδες τη 28 7/μβρίου 1897

ο

Διοικητής του Συντάγματος

Υπογραφή» (Εικ. 2).

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Βλέπε αναρτήσεις με ετικέτα ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1897.

[2] Για τα περιστατικά αυτά βλέπε περισσότερα στην ανάρτηση: Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα από Οθωμανούς στρατιώτες και άλλα γεγονότα. Μέρος Β΄.

[3] Το έγγραφο απεστάλη από τον Χριστόφορο Φουντούλη στον Κωνσταντίνο Αθ. Αλεξόπουλο, ο οποίος μας το κοινοποίησε. Τους ευχαριστούμε και τους δύο.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Εικ.1. Έλληνες στρατιώτες στις Κομποτάδες το 1897. [Πηγή: http://www.openarchives.gr/view/2489238].

 Εικ.2. Το «Έγγραφον αορίστου αδείας». [Πηγή: Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη].

ΠΗΓΗ

Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη.

Ο εορτασμός της επετείου της 25ης Μαρτίου στη Λαμία του 1875 και μία έριδα για τον πανηγυρικό λόγο του 1866

Στο φύλλο 849/29-03-1875 της εφημερίδας «Φάρος της Όθρυος» δημοσιεύεται η είδηση του εορτασμού της εθνικής επετείου της 25^ης Μαρτίου στη Λαμία του 1875.

Η είδηση δημοσιεύεται στη στήλη «ΔΙΑΦΟΡΑ» και έχει ως εξής:

« -Και εν Λαμία εορτάσθη η εθνική εορτή της 25^ης Μαρτίου, ως ημέρα της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους διά του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, και ως ημέρας της ανεξαρτησίας κ΄ ελευθερίας του Ελληνικού έθνους. Εν τω Ιερώ ναώ του Αγίου Νικολάου εψάλλη δοξολογία κατά το ειοθώς, και ο αξιότιμος και ευπαίδευτος Λοχαγός του Μηχανικού Κύριος Ρίζος απήγγηλε τον πανυγυρικόν της ημέρας όστις μετά δακύρων συνεκίνησε τους εν τω Ναώ παρευρεθέντας· και οι υπάλληλοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, κ΄ πολίται πάσης τάξεως συνεχάρησαν τον πολλών επαίνων άξιον Λοχαγόν του Μηχανικού Κύριον Ρίζον· Άλλοτε εξεφώνησε τοιούτον λόγον κ΄ ο Γυμνασιάρχης Κύριος Καππώτας όστις, δεν είναι εφευρετής της πυρίτιδος, διό και ο λόγος αυτού ήν ασυνάρτητος, σόλικος, και ενί λόγω τοιούτος, ώστε οι πλείστοι των πολιτών βαρυνθέντες να τον ακούωσι, λέγοντα, άρητα θέματα, κουκιά μαγηρευμένα, ανεχώρησαν εκ της Εκκλησίας.».

Η δοξολογία πραγματοποιήθηκε στον τότε μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου.  Ο πανηγυρικός της ημέρας εκφωνήθηκε από το λοχαγό του Μηχανικού Ρίζο, ο οποίος εκείνη την εποχή υπηρετούσε στην παραμεθόρια Λαμία και ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή δημοσίων έργων (δρόμοι κ.λ.π.). Στη Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία αναφέρεται: «Ρίζος Αλέξανδρος, λοχ. μηχ., γεν. το 1818 εν Κων]πόλει, απεστρ. 7 Φεβρ. 1878 και απεβ. 4 Οκτ. 1879»[1].

Ο συντάκτης της εφημερίδας Ευθύμιος Οικονομίδης δράττεται της ευκαιρίας στο τέλος της είδησης, να ειρωνευθεί τον Γυμνασιάρχη Άγγελο Καππώτα για την ποιότητα πανηγυρικού λόγου, που εκφώνησε παλαιότερα στην εθνική επέτειο[2]. Η πρόκληση δεν έμεινε αναπάντητη από τον Γυμνασιάρχη, ο οποίος έστειλε επιστολή προς το συντάκτη της ημερησίας αθηναϊκής εφημερίδας «Παλιγγενεσία», κατακεραυνώνοντας τον Ευθύμιο Οικονομίδη:

«Προς τον κύριον συντάκτην της Παλιγγενεσίας

Ο εν Λαμία διαβόητος ψεύστης και συκοφάντης Ευθύμιος Οικονομίδης, συντάκτης του «Φάρου της Όθρυος,» ο αποζών εκ των ύβρεων του μεν και του δε, καθάπτεταί μου και πάλιν κατά τρόπον βλακικόν και γελοίον.

Επειδή εν τω υπ’ αριθμόν 849 φύλλω του «Φάρου της Όθρυος» λέγει, ότι «άλλοτε εξεφώνησε τοιούτον λόγον και ο γυμνασιάρχης κύριος Καππώτας, όςτις δεν είναι εφευρετής της πυρίτιδος, διό και ο λόγος αυτού ήν ασυνάρτητος, σόλοικος, και εν ενί λόγω τοιούτος, ώστε οι πλείστοι των πολιτών βαρυνθέντες να τον ακούωσι λέγοντα, ανεχώρησαν εκ της εκκλησίας», δηλοποιώ, ότι καθ’ άπαν το πολυχρόνιον διάστημα της εν Λαμία υπηρεσίας μου άπαξ μόνον εξεφώνησα λόγον πανηγυρικόν κατά την χαρμόσυνον εθνικήν εορτήν της 25 μαρτίου του έτους 1866 εν τη εκκλησία του αγίου Νικολάου, και ότι ο πανηγυρικός ούτος, τυπωθείς το αυτό έτος εν τη τυπογραφία του αυτού Ευθυμίου Οικονομίδου, περιέχει σελίδας 29 και υπόκειται εις την επίκρισιν παντός λογίου.

Εκ των ειρημένων γίνεται δήλον, ότι ο Ευθύμιος Οικονομίδης, εάν μη ή φρενοβλαβής, ψεύδεται, και συκοφαντεί, και διασύρει και εμέ δωρεάν και βαναύσως.

Εν Λαμία τη 31 μαρτίου 1875.

Άγγελος Δ. Καππώτας.»[3].

Ο Ευθύμιος Οικονομίδης, όταν έλαβε γνώση της δημοσίευσης του Άγγελου Καππώτα στην «Παλιγγενεσία», επανήλθε δριμύτερος με άρθρο του στο φύλλο 853/07-05-1875 του «Φάρου της Όθρυος»:

«Ο Σοφός καθηγητής και Γυμνασιάρχης Λαμίας Α. Καππώτας

Επανελθών ο Κύριος Καππώτας διά του υπ’ αριθ. 3,170 φύλλου της Παλιγγενεσίας μας υβρίζει βαναύσως, ως συκοφάντας, διότι είπομεν ότι «άλλοτε και ο Κύριος Καππώτας έκαμε λόγον την ημέραν του  Ε υ α γ γ ε λ ι σ μ ο ύ,  αλλά διά το άκαιρον και ασυνάρτητον των ιδεών του, οι εν τω ναώ τον εγκατέλειπον, κ.λ.π.» διά δε της τελευταίας ταύτης διατριβής του διϊσχερίζεται «έτι άπαξ μόνον το 1866 έκαμε τοιούτον λόγον, κ΄ τον ετύπωσε μάλιστα εις το τυπογραφείον μας· λοιπόν τι είπομεν ημείς ή ότι  ά λ λ ο τ ε  έκαμε λόγον; διά της λέξεως  «ά λ λ ο τ ε»  μήπως επροσδιωρίσαμεν τον χρόνον; μήπως δεν εμπεριέχεται εις το  ά λ λ ο τ ε,  κ΄ το έτος 1866; Άρα είπομεν αλήθειαν, ότι ο Κύριος Καππώτας έκαμε λόγον, και ότι δεν τον εσυκοφαντήσαμεν. Ήδη άς προσθέσωμεν χωρία τινα του ειρημένου λόγου, όπως πεισθή πάς λόγιος άνθρωπος, αν είπωμεν αλήθειαν περί της ποιότητος αυτού, ή εκ χαιρεκακίας τον κατεκρίναμεν. (Σελ. 4. στοιχ. 12-13) «Τοιούτον τον σκοπόν έχει,  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η  ο μ ή γ υ ρ ι ς!  η ετησίως τελουμένη αύτη ιερά «και  μ ε γ α λ ο υ ρ γ ό ς  π α ν ή γ υ ρ ι ς». » Όστις θέλει άς είπη, αν δεν ήναι χονδροειδέστατη ακυρολεξία η λέξις  «ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η»  διότι, κατά τι και διατί υπήρξε  έ ν δ ο ξ ο ς  και μάλιστα  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η  η των κατοίκων Λαμίας  ο μ ή γ υ ρ ι ς;  εκ ποίων μεγάλων και ενδόξων τροπαίων ευτύχησε να ονομασθή  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η;  αλλ’ ωνόμασε πιά την πανήγυριν  μ ε γ α λ ο υ ρ γ ό ν.  Είναι η λέξις αύτη κατάλληλος ενταύθα, ή μαρτυρεί την μεγάλην ακρισίαν του διδασκάλου; Η πανήγυρις Καθηγητά κ΄ Γυμνασιάρχα, δεν μεγαλουργεί, διότι δεν πράττει έργα μεγάλα, ή μικρά· μόνον η Επανάστασις, της οποίας την έναρξιν εορτάζει η πανήγυρις, δύναται να ονομασθή μεγαλουργός, διότι εξετέλεσε έργα μεγάλα, ένδοξα και σχεδόν υπεράνθρωπα. Ακυρολεξία άρα και αύτη, ίνα μη τι άλλον χείρον είπωμεν. Αλλ’ άς προχωρήσωμεν, (Σελ. 4. στοιχ. 27-42) «Οι έλληνες ου δύνανται σώζεσθαι εν τω σημερινώ Οικονομικώ πολιτισμώ, εάν μη αποτελέσωσιν έν έθνος, και ουδεμίαν προσδοκώσιν δόξαν έν τε της τέχναις και ταίς επιστήμαις, εάν μη τηρώσιν ως κόρην οφθαλμού την ελευθερίαναυτών. Αλλ’ όσοι παραγγέλουσι τοιαύτας παραγγελίας, οφείλουσι παρέχειν και τα προς απόκτησιν και τήρησιν αυτών ανάλογα μέσα. Ζητούμεν πανελληνισμόν. Θέλομεν Ελευθερίαν. Πού εισί ταύτα; Ουκ έχομεν αυτά; Πώς γενήσεται η απόκτησις αυτών; Τούτο το πρόβλημα έχει  α γ ν ώ σ τ ο υ ς  ο ρ ο ύ ς,  ών η λύσις έργον εστίν απάντων των Ελλήνων. Πάντες δε οφείλομεν συνεισφέρειν κατά δύναμιν και καθ’ ικανότητα, οι μεν χρήματα, οι δε όπλα, άλλοι βραχίονας, και άλλοι πάντα, όσα προσφέρει το  ε ν ό ν,  υποβαλλόμενα υπό μίαν και την αυτήν εξουσίαν, ήτις ονομάζεται ομόνοια. Ταύτης δε πιστός και αναπόσπαστος  υ π α σ π ι σ τ ή ς  εστίν ετέρα δύναμις, ήτις επικαλείται  σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ι ς  των  δ υ ν ά μ ε ω ν ».

Είμεθα βέβαιοι ότι ουχί μόνον πάς λόγιος, αλλά και πάς πολίτης υγιά έχων τον νούν, και ανάλογον κρίσιν, και αναγινώσκων το ανωτέρω χωρίον, θέλει εκφωνήσει «φέρετέ με λεκάνην»! διότι τι πρώτον, τι ύστατον να θαυμάση; τάς λαμπράς πολιτικάς ιδέας, την αρμονίαν ή την συνάρτησιν αυτών; ή την κρίσιν του ρήτορος;

Εάν σοφέ διδάσκαλε, είχες υπ’ όψιν σου τα δύω αρχαία παραγγέλματα, ήτοι το  «γ ν ώ θ ι  σ’  α υ τ ό ν»  και το  «ο υ  π α ν τ ό ς  π λ ε ί ν  ε ι ς  Κ ό ρ ι ν θ ο ν»  βεβαίως δεν ήθελες εκτεθή και δεν ήθελες δείξει εις άπασαν την Ελληνικήν κοινωνίαν την αγραμματοσύνην κ΄ την ακρισίαν σου!

Αλλ’ ο ελέους και οικτηρμού ανάξιος ούτος δάσκαλος, λησμονήσας ότι ευρίσκετο ενώπιον  «Ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η ς  ο μ η γ ύ ρ ε ω ς», ως την ονομάζει, και εν «μ ε γ α λ ο υ ρ γ ώ  π α ν η γ ύ ρ ε ι»  ένθα κατά καθήκον έμελλε να εξυμνήση τάς αρετάς και τα τρόπαια των ημιθέων εκείνων  η ρ ώ ω ν,  και νομίζων ότι ευρίσκεται εν τη ενδόξω αυτού καθηγητική καθέδρα, κ΄ ενώπιον των κατά θείαν παραχώρησιν ακροωμένων αυτού φοιτητών άρχεται να διδάξη την ρητορικήν. (Σελλ. 5 Στοιχ. 15.-25) «Εν πάσει δε πανηγύρει» λέγει ο σοφός διδάσκαλος «ο αναδειξάμενος ομιλήσαι τούτο λήψεται του λόγου θέμα, όπερ έχει σχετικήν αναφοράν. Το δε στάδιον της διεξαγωγής της ύλης αφίεται τω δημιγόρω ελεύθερον. Τρία δε εισί τα είδη του λόγου, οία οι προπάτορες ημών παρέδωκαν τοίς πεπαιδευμένοις λαοίς. Και το μέν συμβουλευτικόν και δικανικόν στρέφονται περί  σ κ ό π ι μ ό ν  τ ι  σ υ μ π έ ρ α σ μ α  ή πράξιν  έ χ ο υ σ α  ω ρ ι σ μ έ ν η ν  τ ά σ ι ν,  ήτις  ο υ δ έ π ο τ ε  α π ο τ υ γ χ ά ν ε ι,  α ρ κ ε ί  μ ό ν ο ν  τ η ν  ε ξ ά σ κ η σ ι ν  κ α ι  τ η ν  ε φ α ρ μ ο γ ή ν  τ ω ν  σ κ ο π ί μ ω ν  επιχειρημάτων εγκαίρως  ρ η θ ή ν α ι».  ενταύθα έχομεν και σολικισμούς και ασυνανταξίας, διότι ο διδάσκαλος εκρέμασε το απαρέμφατον «ρηθήναι» από το επίρρημα «αρκεί»διά τούτο εξακολουθεί ο διδάσκαλος τα μόνα κατάλληλα προς ελυθέραν ενέργεια, εισί εκ του προχείρου επιλαμβανόμενα παντός μέσου της σωματικής λεγομένης ρητορικής προς παραγωγήν πειθούς και πάθους».

Αλλά πόθεν άρξομαί σε κήρειν σοφέ καθηγητά; αλλ’ όχι· επί του παρόντος μένομεν έως εδώ, επιφυλαττόμενοι να εξακολουθήσωμεν την δημοσίευσιν του λαμπρού πανηγυρικού λόγου του Σοφού Καθηγητού, ένθεν μέν ίνα ποιήσωμεν γνωστόν τον … φέροντα κ΄ περιβεβλημμένον με όντα με δοράν λέοντος, ήτοι καθηγητού κ΄ Γυμνασιάρχου ένθεν δε να ραπίσωμεν τάς κατά καιρούς Κυβερνήσεις, κ΄ αυτήν του Κυρίου Βούλγαρη, αίτινες διετήρησαν αδιαφορούσαι τον αγράμματον και όλως άκριτον τούτον άνθρωπον εις θέσιν καθηγητού κ΄ δή κ΄ Γυμνασιάρχου προς μεγίστην βλάβην της σπουδαζούσης νεολαίας.

Εκ των ανωτέρω ολίγων, ας κρίνη πάς αμερόληπτος αν ημείς εσυκοφαντήσαμεν τον άνθρωπον αυτόν ειπόντες, «ότι άλλοτε ο Καππώτας έκαμε λόγον πανηγυρικόν, αλλ’ ο λόγος αυτού υπήρξεν τόσον ασυνάρτητος, τόσον άκριτος, ώστε οι εν τω ναώ μη δυνάμενοι να τον υποφέρωσιν, απήλθον», και δεν είχον άρα δίκαιον ν’ απέλθωσιν τοιαύτα ληρήματα ακούοντες;.»

Ο πανηγυρικός λόγος του Γυμνασιάρχη Άγγελου Καππώτα εντοπίσθηκε στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης «Ανέμη»: «Λόγος πανηγυρικός: απαγγελθείς εν τω ιερώ ναώ του αγίου Νικολάου τη εικοστή πέμπτη Μαρτίου./Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου.Εν Λαμία :Τύποις Ευθ. Οικονομίδου,1867». Παρότι είναι αρκετά μακροσκελής παρατίθεται πλήρης προς εξαγωγή αντικειμενικών συμπερασμάτων (Εικ.1).Δυστυχώς δεν περιλαμβάνονται οι σελίδες 24 και 25 λόγω απώλειας.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 5, σελίδα 572.

[2]. Ο Γυμνασιάρχης Άγγελος Καπώττας γεννήθηκε το 1825 στην Τρίπολη. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας (τετραετής φοίτηση). Γνώστης της Αγγλικής, Γερμανικής, Γαλλικής και «ολιγον της Εβραϊκής», με εισήγηση του υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως προς τον Όθωνα, απεστάλη το 1850 στο Βερολίνο για τρία έτη με υποτροφία. Ο ίδιος υπουργός το 1853 αιτείται και πάλι προς το βασιλιά την παράταση της υποτροφίας «επί δύο έτη ακόμη». Τελικά ο Άγγελος Καππώτας παρέμεινε στο Βερολίνο οκτώ έτη και επέστρεψε το 1858.

Στις 2 Απριλίου διορίσθηκε στη Λαμία και το ίδιο έτος προηχθη σε Γυμνασιάρχη του Γυμνασίου Τρίπολης. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του υπηρέτησε για δύο έτη κάτω από αντίξοες συνθήκες δεχόμενος αρνητικά σχόλια από την τοπική εφημερίδα «Αρκαδία». Το 1860 μετατέθηκε στο Ναύπλιο ως απλός καθηγητής. Αμέσως υπέβαλλε παραίτηση, η οποία έγινε δεκτή. Το 1861 επαναδιορίσθηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Πατρών. Στη συνέχεια, ως καθηγητής, υπηρέτησε σε διάφορα γυμνάσια, μεταξύ αυτών και της Λαμίας.

Το 1865 μετατίθεται ως Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Λαμίας. Εκεί θα μείνει οκτώ χρόνια έχοντας να αντιμετωπίσει τον πόλεμο διαφόρων τοπικών παραγόντων και κυρίως του δικηγόρου και εκδότη του «Φάρου της Όθρυος» Ευθυμίου Οικονομίδη. Ο πόλεμος έληξε το 1875 με την απόλυση του Άγγελου Καππώτα και την αντικατάστασή του από τον Γ.Ν.Τσεράπη, όπως έγραψε η εφημερίδα «Αυγή» στο φύλλο 3970/26-08-1875, στήλη Διδασκαλικοί προβιβασμοί, σελίδα 3: « Μετετέθησαν ή διωρίσθησαν γυμνασιάρχαι οι κ.κ. …….. Γ.Ν.Τσερέπης γυμνασιάρχης εν Λαμία αντί του Α.Καππώτα απολυθέντος…..». Μην κρύβοντας την ικανοποίησηή του ο Ευθύμιος Οικονομίδης έγραψε στο φύλλο 863/30-08-1875 του «Φάρου της Όθρυος»: «Ευχάριστον είδησιν αναγγέλομεν εις τους συμπολίτας ημών και ιδίως εις την νεολαίαν της επαρχίας την παύσιν του μέχρι τούδε, κατά θείαν παραχώρησιν, διευθύνοντος του Γυμνασίου Λαμίας ως Γυμνασιάρχου, του απαιδεύτου Αγγέλου Καππώτα…».

Επαναπροσλήφθηκε και τοποθετήθηκε στο Αίγιο. Το 1878 υπηρετούσε ως Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Λευκάδας και μετατέθηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Χαλκίδας. Δεν εκτέλεσε όμως αυτή την απόφαση και «απηλλάγη της υπηρεσίας ως μη μεταβάς εις την θέσιν του».

Συγγραφικό του έργο:

1) Περί Ιστορίας. Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου. Εν Τριπόλει :Τύποις Φωνής των Επαρχιών,1864.

2) Λόγος πανηγυρικός :απαγγελθείς εν τω ιερώ ναώ του αγίου Νικολάου τη εικοστή πέμπτη Μαρτίου. Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου.Εν Λαμία :Τύποις Ευθ. Οικονομίδου,1867.

3) Έρευνα γλωσσηματική: Περί συγγενείας της Ελληνικής προς την Λατινικήν, Γαλλικήν, Αλβανικήν και Τουρκικήν γλώσσαν υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου, Εν Λευκάδι :Τύποις και δαπάνη Γεωργίου Χριστοδουλοπούλου,1877.

4) Μονογραφία περί της πόλεως Μηστρά :Αναγνωσθείσα επί των δημοσίων ενιαυσίων εξετάσεων του εν Σπάρτη Γυμνασίου τη 19 Ιουνίου του έτους 1866. Υπό του γυμνασιάρχου Αγγέλου Δ. Καππώτου. Εν Καλάμαις :Τύποις Γ. Α. Μιχαλακέα και αδερφού, 1880.

5) Προλεγόμενα εις την φιλοσοφίαν της Ιστορίας Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου πρώην γυμνασιάρχου. Εν Τριπόλει Τύποις Β. Ι. Σεχιώτου και Α. Α. Πετούνη, 1885.

[3] Εφημερίδα «Παλιγγενεσία», φύλλο 3170/07-04-1875, σελίδα 3 (μετάβαση σε σελίδα α/α 137).

ΕΙΚΟΝΕΣ

 

Εικ.1  Ο πανηγυρικός λόγος της 25^ης Μαρτίου 1866

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ

1) Εφημερίδα «Φάρος της Όθρυος»

2) Εφημερίδα «Παλιγγενεσία»

3) Γαλλής Κ., Τα πρώτα χρόνια του Γυμνασίου Λαμίας (1846-1875). Συμβολή στην ιστορία των Σχολείων της Φθιώτιδας. Άρθρο στην περιοδική έκδοση ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 (1988), Λαμία 1988, σελίδες 5-77.