Ο πανηγυρικός εορτασμός της δεκάτης επετείου της Μάχης του Τουμλού Μπουνάρ στη Λαμία

 

 

Εικ.1. Ο πανηγυρικός εορτασμός της δεκάτης επετείου της μάχης του Τουμλού Μπουνάρ. (πηγή: πρωτοσέλιδο εφημερίδας «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 296 της 2ας Μαΐου 1931).

Το Μάρτιο του 1921 το Ελληνικό Επιτελείο, μετά από έμμεση υπόδειξη των Άγγλων, προσπαθώντας να ανιχνεύσει και διαπιστώσει τη δυναμική των τουρκικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία, σχεδίασε και πραγματοποίησε τις επιθετικές Επιχειρήσεις Μαρτίου. Λίγο πριν το πέρας των επιχειρήσεων στο Νότιο Μέτωπο έλαβε χώρα η Μάχη του Τουμλού Μπουνάρ (τουρκ. Dumlupinar).

Η διεξαγωγή της μάχης περιγράφεται στις αναρτήσεις:

1.  Πολεμικό Ημερολόγιο του Χρήστου Αλεξόπουλου (Απόσπασμα 5α).

2.  Πολεμικό Ημερολόγιο του Χρήστου Αλεξόπουλου (Απόσπασμα 5β).

Καθοριστική ήταν η συμβολή του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων στη θετική έκβαση του αγώνα για τα ελληνικά όπλα και την απόκρουση της τουρκικής επίθεσης. Ο απόηχος της μάχης αυτής φαίνεται από το γεγονός του πανηγυρικού εορτασμού της επετείου της, δέκα χρόνια μετά τη διεξαγωγή της, στην έδρα του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων, στη Λαμία.

Η τελετή του εορτασμού περιγράφεται μέσα από τις στήλες της εφημερίδας «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ» ως εξής:

«ΝΕΑ ΕΚ ΛΑΜΙΑΣ

ΔΟΞΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΣΟΛΙΑΔΕΣ

Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥΛΟΥ ΜΠΟΥΝΑΡ

ΛΑΜΙΑ, (Του ανταπ/ιτού μας).-Εις τον πρό των Στρατώνων χώρον τεχνικώς διασκευασθέντα, όπου το ηρώον των πεσόντων κατά τους πολέμους υψούται, ετελέσθη το μνημόσυνον το καθορισθέν ως η ετησία εορτή της δράσεως του 5/42 Συν/τος Ευζώνων διαπρέψαντος κατ’ εξοχήν εις την μάχην του Τουλού-Μπουνάρ, καθ’ ήν διά του απαραμίλλου ηρωϊσμού του έσωσε την κατάστασιν την 28^ην Μαρτίου του 1921. Κατ’ αυτό παρέστησαν ο αντιστράτηγος Διοικητής του Β΄ Σ.Σ. κ.Μανέτας ο υποστράτηγος κ.Κωνσταντίνου, ο Αρχηγός πεζικού κ. Γουλιανός και όλοι οι αξιωματικοί της φρουράς, ο κ.Νομάρχης ο κ.Δήμαρχος μετά του Δημοτικού Συμβουλίου και άπασαι αι αρχαί και πολύς κόσμος.

Χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Ιακώβου εψάλη η επιμνημόσυνος δέησις υπό τας κατά ριπάς βολάς οπλοπολυβόλων από της στέγης των αποθηκών και τον βόμβον του πολύ χαμηλά ιπταμένου αεροπλάνου. Η όλη εικών ήτο άκρως συγκινητική και επιβλητική ιδία όταν ανεγνώσθη ο κατάλογος των πεσόντων διά τιμητικής προσκλήσεως. Ο Διοικητής του Συν/τος κ.Ι.Γαρδίκης καταθέτων στέφανον εξιστόρησε δι’ ολίγων την δράσιν του Συν/τος. Ακολούθως διά καταλλήλων προσφωνήσεων κατέθεσαν στεφάνους διά την Κυβέρνησιν ο κ.Νομάρχης, του Δήμου Λαμιέων ο κ.Δήμαρχος του Σώματος χωροφυλακής ο υπομ. κ.Κεκερής του Β΄ Σ.Στρατού ο κ.Καραποστόλου.

Επηκολούθησε παρέλασις των στρατ. τμημάτων υπό τους ήχους της Στρατ. Μουσικής Λαρίσης επί τούτω αφιχθείσης ενταύθα και μετ’ αυτήν δεξίωσις εις την αίθουσαν του Στρατώνος καταλλήλως διακοσμηθείσαν προσεφέρθησαν αναψυκτικά.».

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

► Ο διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μανέτας είχε συμμετάσχει στην Εκστρατεία της Ουκρανίας και στη Μικρασιατική Εκστρατεία και γνώριζε εξ ιδίας τη μαχητική αξία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων.

► Ο υποστράτηγος Ιωάννης Κωνσταντίνου στη μάχη του Τσεντίς Χαν στη Μικρασιατική Εκστρατεία (νύχτα της 14^ης προς 15 Οκτωβρίου 1920) διοικούσε το 2^ο Σύνταγμα Πεζικού [βλέπε φωτογραφία στην εισαγωγή της ανάρτησης Φθιώτες νεκροί 1919-1922 (Μικρασιατική Εκστρατεία)]. Υπήρξε υποδιοικητής της Ανεξάρτητης Μεραρχίας στη Μικρά Ασία, η οποία σχηματίσθηκε τον Ιούλιο του 1921 με σκοπό της κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Το 1933, δύο χρόνια μετά την εκδήλωση στη Λαμία για τη μάχη του Τουμλού Μπουνάρ, ο Ιωάννης Κωνσταντίνου, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Η δράσις της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας κατά την Μικρασιατικήν καταστροφήν του 1922».

► Για τον αρχηγό πεζικού Γουλιανό η Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια γράφει τα εξής: «Γουλιανός Γρηγόριος του Ευαγ. Συν/χης Πεζ. εγεν. εις Παλαμάν Τρικάλων το 1882 μετ. των εκστρ. 12-13, 17-23, διετέλεσε Διοικητής Συν/ματος Πεζ. και αρχηγός Πεζικού». (Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 2, σελίδα 518).

► Για το μητροπολίτη Ιάκωβο (Παπαϊωάννου) βλέπε Εικ.4 ανάρτησης: Οδηγός Λαμίας του 1920. Μέρος Β΄ [Προσωπικότητες].

► Για το Συνταγματάρχη Ιωάννης Γαρδίκη αναφέρονται τα εξής:

«Ο Ιωάννης Γαρδίκης (1883-1965) του παπά-Οδυσσέας, γεννήθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. Τελείωσε το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο) Σπερχειάδας. Μετά την στρατιωτική θητεία του κατετάγη στα μόνιμα στελέχη του Στρατού ως Υπαξιωματικός και μετά τη φοίτηση στη Σχολή Υπαξ/κών Κέρκυρας προήχθη σε Ανθυπολοχαγό. Έλαβε μέρος σε όλους τους πολέμους από το 1912-13, 1922, και αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Υποστράτηγου. Η γυναίκα του λεγόταν Αρτεμισία. Δεν απέκτησαν παιδιά. Το σπίτι του (διώροφο νεοκλασικό) ήταν στην πλατεία Διάκου. [Από το ανέκδοτο βιβλίο “Σκόρπιες μνήμες και διαλογισμοί”, του Γεωργίου Ανδρ. Πολίτη, Γενικού Αρχίατρου Ε.Α., 1989, Αθήνα]». [Πηγή: Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, Σύντομη ιστορία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της Λαμίας, Εκδόσεις ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, Λαμία 2012, υποσημείωση 58, σελίδα 31].

 

 

 

 

Εικ.2. Ο Διοικητής του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων συνταγματάρχης Ιωάννης Γαρδίκης φωτογραφήθηκε στις 9 Μαΐου 1930 στην είσοδο του Διοικητηρίου. Πίσω του και δεξιά διακρίνεται η μορφή και τα τσαρούχια ενός εύζωνα, πιθανώς σκοπού. Η επιγραφή στο μπαλκόνι: «42^ον ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ». Κάτω από την επιγραφή «ΣΤΡΑΤ. ΚΤΙΡΙΑ/ΠΟΛΕΩΣ ΛΑΜΙΑΣ/….». (Πηγή: Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, Σύντομη ιστορία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της Λαμίας, Εκδόσεις ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, Λαμία 2012, σελίδα 32).

 

 

 

 

ΠΗΓΗ

 

Εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 296 της 2ας Μαΐου 1931.

 

 

 

 

 

 

 

Οδηγός επαγγελματιών Λαμίας και Στυλίδας του έτους 1891

Από τη διαδικτυακή έρευνα, μετά από ευγενική υπόδειξη του κ.Πέτρου Μεχτίδη, εντοπίσθηκε δίγλωσσος (ελληνικά-γαλλικά) «Οδηγός του εμπορίου και της βιομηχανίας της Ελλάδος 1891» του Χ. Μακρίδου. Στις σελίδες 195-198 παρουσιάζονται οι επαγγελματίες της Λαμίας και Στυλίδας. Προηγείται εισαγωγή με πληροφορίες για το νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος. Ακολουθεί πιστή μεταγραφή του κειμένου από το πρωτότυπο:

«ΦΘΙΩΤΙΣ ΚΑΙ ΦΩΚΙΣ – PHTHIOTIDE ET PHOCIDE

Περιλαμβάνει 4 επαρχίας: Φθιώτιδος, Παρνασσίδος, Λοκρίδος και Δωρίδος. Πληθυσμός136.470 (απογρ. 1889). Γεωργία και κτηνοτροφία ανεπτυγμένη. Διακρίνονται δε αι εξής πόλεις: Λαμία, πρωτεύουσα του νομού, ένθα συγκεντρούται ζωηρόν εμπόριον εισαγωγής και εξαγωγής. Στυλίς, επίνειον της Λαμίας, εις ό προσεγγίζουσι καθ’ εκάστην τα ατμόπλοια των γραμμών Ευβοϊκού και ένθα υπάρχει μέγα βιομηχανικόν κατάστημα ως φαίνεται περαιτέρω. Η Άμφισσα δια την εξαγωγήν ελαιών κυρίως εις Ρωσσίαν αποστελλομένων διά θαλάσσης εκ του εν τω Κορινθιακώ κόλπω επινείου αυτής, Ιτέας. Γαλαξείδιον διά την εμπορικήν ναυτιλίαν και τα εν αυτώ ναυπηγεία εν οίς κατασκευάζονται ιστιοφόρα μεγάλων αποστάσεων.

Get arrondissement est divisé on 4 éparchies: Phthiotide, Parnasside, Locride et Doride. Habitants 136.470 (recensement 1889). Voici les villes qui se font le plus remarquer: Lamia. chef-lieu de l’ arrondissement, fait le commerse d’ importation en général ainsi qu’ une exportation de cereals, tabac, animaux etc. La ligne du chemin de fer Pirèa-Larisse est tracée tout près de Lamia: un embrauchement arrivera jusqu á la mer á Sainte Marine, rade près de Stylis. Stylis est la rade par laquelle Lamia communiqué avec la iner dans le golfe de Negréponte et où touchent tous le jours les bateaux desservant ce golfie; elle possede un grand établissement de moulin á vapeur, filature de cotton et fabg. de pàtes alimentaires. Amfissa (Salona) est bien comue par la production des olives qu’ ells exporte généralement en Russie et dont l’ expédition se fait de la rade Itea, dans le golfe de Corinthe. Galaxidi possede une flotte nombreuse de bateaux á voiles et des chantiers pour la construction de ces bateaux.

                                        —————————

                                             ΛΑΜΙΑ - LAMIA

ΑΛΕΥΡΟΜΥΛΟΙ (υδροκίνητοι) Αγαθοκλής και Σα. Μιχαλόπουλος Α. (εν Φραντζή) ΕΜΠΟΡΟΙ (εισαγ. και εξαγ. εν γένει) Εισαγωγή, Αποικιακά, υφάσματα, σιδηρικά, δέρμ. κατειργασμ. υέλους, χρώματα κ.λ.π.-Εξαγωγή. Σιτηρών, καπνών, ζώων, δέρμ. ακατέργ. μαλλίων κλπ. Ακρίβου Δ. (εισαγ.) Αναγνωστόπουλος Α. (εισαγ.) Αναγνωστόπουλος Δ. (εισαγ.) Αναστασίου Π. ((εις. υφάσμ.) Βενετσανόπουλος Π. ((εισ. εξ.) Γερογιάννης Δ. (και τοκιστής) Γερογιάννης Σ. (και τοκιστής) Γραμματίκας Γ. (εισαγ.) Γραμματίκα Ν. Υιοί (εισ.) Γραψίτης Ιω. (εις. εξαγ.) Δόλογλους Π. (εισαγ.) Ζαχαρίου Γ.Χρ. (εισαγ.) Ζαχόπουλος Κ. (εισαγ.) Ζάχος και Τριανταφύλλου (εισ.) Θεοδωρίδης και Σακελίων (εισ.) Θεοδωρίδης Σ.(εισ. εξαγ.) Καρακλής Κ. (εξαγ. δερμ.) Καρόμπεης Λεων. (εισ. εξ.) Κατσιφός και Γερογιάννης. Κοκκινόπουλος Ηλ. (εισ. δερμ.) Λάμπρου Γ. (εισαγ.) Λάμπρου Κ. (εις. και δερμ.) Μαρούλης Γ. (εισαγ.) Μανόπουλος και Μακρής (εισ.) Μητρόπουλος Χ. (εις. υφασμ.) Μιχαλόπουλος Α. (εξαγ.) Μπακογιάννης Ζ. (εισαγ.) Νουτσόπουλος Δ. (εισ. εξ.) Νουτσόπουλος Ι. (εξαγ. τοκ.) Παλαμιώτης Απ. (εξ. δερμ.) Πεζά Αδελφοί. (και τοκιστ.) Ρόδιος και Δασκαλάκης (εισ. εξαγ.) Συγγούρης Ε. (εισαγ.) Συγγούρης Ν. (εισαγ.) Φλασκάκης Αντ. (εισαγ.) Χολέβας Αθ. (εισαγ. υελ. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ (εξαγ.) Κόντος Λ.-Ξηρός Γ.-Πετρόπουλος Αρ.-Πετρόπουλος Π.-Σκούτσης Κ. ΚΑΠΝΟΣ (εξαγ.) Αθανασίου Ν. Βαρσαμής Δ. και Σία. Δεληγιάννης Δημ. Ελασσώνος Χρ. Καρφής Σπυρ. Κοντακτσής Δ. Κουφοδήμος Δήμος Μανιάς Ευστάθ. ΚΑΡΟΠΟΙΕΙΑ (μετά σιδηρουργ.) Βλάχος Χρ. και Ιωσήφ Ν. (και άροτρα ευρωπ. κατασκευής) Κουγιούφας Δ. Κωνσταντόπουλος Ν. Τζαμτζής Ηλ. Χωροφυλακόπουλος Γ. ΚΗΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟΝ Καρακλής Κ. (και μελισσοτρ.) ΞΥΛΕΙΑ (οικοδομική εισαγ. και εξαγ.) Δούκας Μ. (εισαγ.) Δούκας Τόλιος (εισαγ.) Δροσόπουλος Δρόσος Δροσόπουλος Ηλίας. Κόρακας Θ. (Αλπόσπητα) ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΟΔΟΧΟΣ Μπέσιος Αναστ. (Πρώτος εισαγαγών τον μεταξόσπορον συστήματος Παστέρ) ΠΝΕΥΜΑΤΩΔΗ ΠΟΤΑ (Εργοστ.) Μπαϊζάνης Χρ. Σταμούλης Γ. ή Ίντας. Στεφόπουλος Γ. Στεφόπουλος Ε. Στεφόπουλος Ι. ΣΤΡΩΤΗΡΕΣ (σιδηροδρόμων) Δεδούσης Χαρ. Μητρόπουλος Χαρ. ΤΡΑΠΕΖΑ Υποκαταστήματα της Εθν. Τραπέζης. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Ιατρού Ευστ. και αδελφοί Καθαρός Αθ. Λαχανοκάρδης Ν. ΦΥΣΙΓΓΙΩΝ (κατασκευαστής) Ιωαννίδης Αθ.

Animaux (export.) Condos L.-Petropoulos A. -Petropoulos P.-Scoutsis G.-Xiros G. Banque Succursale de la Banque Nationale de Grece. Bois (de construction) Coracas Th. (Alpospita). Doucas M. (import) Doucas Tolios (import) Drossopoulos Drossos Drossopoulos El. Boissons alcool.(fabr. de) Baizanis Chr. Stamoulis G. Indas Stefopoulos E. Stefopoulos G. Stefopoulos J. Cartuches(fabr. de) Ioannidès Ath. Commissionnaire Bessios A. (Premier importateur de grains de ver à soie syst. Pasteur) Charrettes (fabr. de et forget) Chorofylakopoulos G. Couyoufas D. Constantopoulos N. Tzamtzis El. Vlachos Chr. et Joseph. N. (et fabr. de charrues). Cierges (fabr. de) Karaclis C. Moulins (à courant d eau) Agathoklès C. P et Co. Michalopoulos A. (à Franzi) Négociants (import et export) (Import. denrèes colon. tissus quincaillerie, fers, cuirs, verreries, coulours etc.-Exportas, cèrcale., tabac. peaux, laine etc.) Acrivou D. (import.) Anagnostopoulos A. (imp.) Anagnostopoulos D. (imp.) Anastasiou P. (imp. tissus) Bacoyannis Z. (import.) Carombeis L. (imp. exp.) Catsifos et Geroyannis (imp. export.) Cholevas Ath. (imp. verrer) Dologlou P. (import.) Flascakis Ant. Geroyannis D. (rentier) Geroyannis S. (rentier) Grammatica G. (import.) Grammatica N. fils (imp.) Grapsitis J. (imp. exp.) Karaelis C. (exp. peaux) Kokinopoulos El. (import. cuirs). Lamprou C. (imp. et cuirs) Lamprou G. (import.) Manopoulos et Macris (imp.) Maroulis G. (import.) Michalopoulos A. (export.) Mitropoulos C. (imp. tissus) Noutsopoulos C. (imp. exp.) Noutsopoulos D. (imp. exp.) Noutsopoulos J. (export. et rentier). Palamiotis Ap. (exp. peaux) Peza frères (et rentiers) Rodios et Dascalakis (imp. et export.) Syngouris E. (import) Syngouris N. (import) Theodoridès et Sakelion (import. export.) Theodoridès S (imp. exp.) Venetsanopoulos P (import. et export.) Zachariou G. Chr. (imp.) Zacharopoulos G. (import.) Zachos et Triantafyllou (imp.) Pharmacies Catsaros Ath. Iatrou E. et frères Lachanocardis N. Tadac(export) Athanassiou N. Carfis Spiridon Condactsis D. Coufodimos Dimos Delyannis D. Elassonos Chr. Manias Eustache Varsamis D. et Co. Traverses (pour ch. de fer) Dedoussis Charal. Mitropoulos Charal.

                                            ΣΤΥΛΙΣ - STYLIS

ΑΤΜΟΜΥΛΟΣ Αγαθοκλής Κ.Π. και Σια. ΕΜΠΟΡΙΟI (εισαγ. και εξαγ.) (Εισαγ. αποικ. υφασμ. σίδηρ. κλπ.-Εξαγωγή ελαίου ελαιών ζώων.) Καμπούρης Ν.-Κλάρα Αδελ.-Λασκόπουλος Χρ.-Παπαδήμoς Δ.-Πολυμερόπουλος Κ.-Ταλιαδούρος A.-Τεμπέλης Δ. (ζωέμπορος και τοκιστής). ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ (μετ’ εκκοκιστηρίου) Αγαθοκλής Κ.Π. και Σια. ΜΑΚΑΡΟΝΟΠΟΙΕΙΟΝ (ατμοκ.) Αγαθοκλής Κ.Π. και Σια. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασίου Α.-Κουκούρας Ι.-Κουρής Γ.-Πιπιλίγκας Σ.-Φραγκάκης Γ.

Epieeries Athanasiou A.-Coucouras J.-Kouris G.-Frangakis G.-Pipilingas S. Filature (de cotton) Agathoklès C. P et Co. Moulin (à vapeur) Agathoklès C. P et Co. Négociants (import et export) (Import. denrèes colon. tissus qa… cel etc.-Export haile, olives, animaux). Cambouris N.-Clara freres.-Lambrou J. Laskopoulos Chr.-Papadimos D.-Polymeropoylos C.-Taliadouros A.-Tembelis D. (exp. d’animaux et rentier) Pàtes alimentaires (fabr. de..)) Agathoklès C. P et Co.»

ΠΗΓΗ

Χ.Μακρίδου, Οδηγός του εμπορίου και της βιομηχανίας της Ελλάδος 1891, Μέρος Α΄ Διευθύνσεις και Πληροφορίαι, Μέρος Β΄ Αγγελίαι, Εν Αθήναις 1891.

[Ευχαριστούμε τον κ.Πέτρο Μεχτίδη για την υπόδειξη του Οδηγού]