Στις αρχές Μαρτίου του 1863 ο Άγγλος πρέσβης Σκάρλετ
(αγγλ. Peter Campbell Scarlett) (Εικ.1) επισκέφθηκε τη Λαμία. Ο πρέσβης πραγματοποίησε την
επίσκεψη αυτή, στα πλαίσια της περιοδείας του σε διάφορα μέρη της ελληνικής
επαρχίας για να διαπιστώσει από κοντά την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε.
Πέντε μήνες πριν, στις 12 Οκτωβρίου 1862, είχε προηγηθεί η έξωση του Όθωνα και
της Αμαλίας και τα πολιτικά πνεύματα ήταν ακόμη οξυμένα. Κατά τα τέλη
Ιανουαρίου του 1863 είχε προηγηθεί η μη αποδοχή του στέμματος του Ελληνικού βασιλείου
από τον Άγγλο πρίγκηπα Αλφρέδο
(Εικ.2), δευτερότοκο γιό της βασίλισσας Βικτωρίας.
Εικ.2. Ο υποψήφιος βασιλιάς της Ελλάδας πρίγκηπας Αλφρέδος,
Δούκας της Σαξωνίας-Κοβούργου και Γκότα (αγγλ. Alfred, Duke of Saxe-Coburg and Gotha) τον Απρίλιο του 1863 [πηγή: διαδίκτυο: Prince Alfred, Duke of Edinburgh and Saxe-Coburg and
Gotha (1844-1900)].
Οι διαβουλεύσεις για την αναζήτηση νέου βασιλιά για το Ελληνικό βασίλειο
συνεχιζόταν και η Αγγλία, ως εγγυήτρια δύναμη, έπρεπε να γνωρίζει την πολιτική
κατάσταση που επικρατούσε στο κράτος. Τελικά, στις 18 Μαρτίου 1863 «Η εν Αθήναις Β΄ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις» αποφάσισε να δοθεί το
στέμμα στον πρίγκηπα Γουλιέλμο-Γεώργιο του γερμανοδανικού οίκου των Γκλύξμπουργκ,
τον γνωστό Γεώργιο Α΄ (Εικ.3).
Εικ.3. Ο τίτλος του
πρωτοσέλιδου της εφημερίδας «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» για την άφιξη στην Ελλάδα του
Γεωργίου Α΄ στις 18 Οκτωβρίου 1863 (πηγή: εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο
251/19-10-1863, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 504).
Ο Σκάρλετ, μετά την επίσκεψή του σε άλλες περιοχές του
Ελληνικού βασιλείου, έφτασε ακτοπλοϊκώς στη Στυλίδα το πρωΐ του Σαββάτου της 2ας
Μαρτίου 1863. Σκοπός του ήταν η επίσκεψη και η διαπίστωση από κοντά των
συνθηκών που επικρατούσαν στη Φθιώτιδα.
Από τη Στυλίδα στη Λαμία μετέβη με άμαξα, την οποία
προσέφερε ο πολίτης Γεώργιος Γώγας. Στο ταξίδι του συνοδεύτηκε από το νομάρχη,
τον αρχηγό του στρατού και πολλούς εφίππους που ήλθαν από τη Λαμία. Του
επιφυλάχθηκε πανηγυρική υποδοχή. Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ
ΟΘΡΥΟΣ», τόσο μεγαλειώδης υποδοχή δεν είχε επιφυλαχθεί ούτε στον Όθωνα, όταν
απολάμβανε της αγάπης του ελληνικού λαού.
Στη Λαμία ήλθε σε επαφή με τις κρατικές αρχές και τους
κατοίκους, προσπαθώντας να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Τον επισκέφθηκαν ο φρούραρχος
της πόλης με όλους τους αξιωματικούς της φρουράς, ο δικαστικός σύλλογος, ο
δήμαρχος με μερικούς δημοτικούς συμβούλους, δικηγόρους και ευκατάστατους
κατοίκους της Λαμίας. Εκ μέρους τους ο ιατρός και ευεργέτης του Γυμνασίου
Λαμίας Μελέτιος Γεωργιάδης, τον υποδέχθηκε με θερμή προσφώνηση. Στο ίδιο θερμό
κλίμα ανταπάντησε και ο Σκάρλετ κλείνοντας την ομιλία του με προτροπές προς
τους κατοίκους της Φθιώτιδας να μιμηθούν τη Μεγάλη Βρετανία ως προς την
εφαρμογή των συνταγματικών θεσμών, την ανάπτυξη της βιομηχανίας και τη
διατήρηση της τάξης. Τους λόγους δημοσίευσε η εφημερίδα «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ».
Στις 1 το μεσημέρι της Δευτέρας 4ης Μαρτίου
1863 ο Σκάρλετ αναχώρησε για τις Θερμοπύλες. Εκεί επιβιβάσθηκε σε ατμοκίνητο
πολεμικό πλοίο και κατευθύνθηκε προς τη Χαλκίδα.
Λίγες ημέρες αργότερα, επισκέφθηκε την υπό οθωμανική
κατοχή Θεσσαλία. Το απόγευμα της 14ης Μαρτίου 1863 συνοδευόμενος από
τη θυγατέρα του μέσω του Βόλου έφτασε στη Λάρισα. Εκεί συναντήθηκε με τον Ρώσο
πράκτορα Γρηγόριο Χ. Λαζάρου και τον διοικητή της Θεσσαλίας Ισμαήλ πασά. Ο
Οθωμανός αξιωματούχος του πρόσφερε την άμαξά του και χωροφύλακες για εκδρομή
στα Τέμπη. Το πρωΐ της 16ης Μαρτίου 1863 μετέβη στα Τέμπη και στο
Τσάγεζι (σήμερα Στόμιο).
Ο Σκάρλετ έμεινε πολύ ευχαριστημένος από την ομορφιά του τοπίου και υποσχέθηκε
στους συνοδούς του να επανέλθει μετά από δύο μήνες για κυνήγι.
Η παρουσίαση της επίσκεψης στις εφημερίδες.
Η επίσκεψη του Σκάρλετ στη Φθιώτιδα μας είναι γνωστή
μέσα από τις στήλες των αθηναϊκών εφημερίδων, οι οποίες αναμεταδίδουν την
είδηση από τις τοπικές λαμιώτικες εφημερίδες. Δυστυχώς δεν διασώθηκαν στο
διαδίκτυο φύλλα των τοπικών εφημερίδων της εποχής.
Η είδηση παρουσιάζεται από τις εξής εφημερίδες:
1) Εφημερίδα «ΕΛΠΙΣ».
Μεταξύ των άλλων ειδήσεων από τη Φθιώτιδα, τις οποίες
αναμεταδίδει από τη λαμιώτικη εφημερίδα «ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», η «ΕΛΠΙΣ» αναφέρει τα
εξής:
«-Αναγινώσκομεν εις την «Φωνήν του Λαού» εφημερίδα
της Λαμίας, της 2 Μαρτίου τα εξής.
.......................................
- Ο πρέσβης της Αγγλίας Κύριος Σκάρλετ αφ’ ού
επεσκέφθη την Σύρον, και πολλά άλλα μέρη, αφίχθη σήμερον την πρωΐαν εις
Στυλίδα, και ίσως επισκεφθή την πόλιν μας· ο Κύριος Πρέσβυς όστις περιοδεύει
βεβαίως διά να πληροφορηθή ιδίοις όμμασι περί της καταστάσεως των επαρχιών,
πιστεύομεν ότι θέλει ευχαριστηθή από την επικρατούσαν τάξιν, και θέλει ασμένως
διαψεύσει τας σπερμολογίας, όσαι κυκλοφορούσιν εις την Πρωτεύουσαν, περί
επικειμένης επιδρομής εις το Τουρκικόν, ιδίως εκ της Φθιώτιδος, ή και περί
μελετωμένης αντεπαναστάσεως υπέρ του εξωσθέντος Βασιλέως Όθωνος, διότι και η
μία και η άλλη υπόνοια εισίν όλως αβάσιμοι.» (Εφημερίδα ΕΛΠΙΣ, φύλλο 1191/08-03-1863,
σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 118).
2) Εφημερίδα «ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ».
Την είδηση δημοσιεύει και ο «ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ» ως εξής:
«Ο Σκάρλετ εν Φθιώτιδι.
Εσχάτως ο κ.Σκάρλετ πρέσβυς της Αγγλίας επεσκέφθη την
Φθιώτιδα και διέμεινεν εν Λαμία τέσσαρας ημέρας. Κατά την διαμονήν του ταύτην ο
φιλέλλην ούτος πρέσβυς, δεξάμενος τάς παρά των εκείθε αρχών και των κατοίκων
όλων αξίας της υψηλής αυτού θέσεως υποδοχάς, περιποιήσεις και ευφημίας, είπε
τοίς πάσιν, ότι θαυμάζει το αυτοδιοίκητον των Ελλήνων και την ησυχίαν των
επαρχιών όλων του ελληνικού κράτους, μάλιστα του νομού αυτού εις τοιαύτας δυσχερείς
περιστάσεις· ότι η Αγγλία αυξάνει βαθμηδόν τον θαυμασμόν της και την υπέρ
Ελλάδος υπόληψίν της, και ότι δεν παύεται προσπαθούσα να επιτύχη αγαθού και
αξίου βασιλέως των Ελλήνων.» (Εφημερίδα ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ, φύλλο 219/11-03-1863, σελίδα 2,
ψηφιακός σελιδοδείκτης 447).
3) Εφημερίδα «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ».
Η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ»
δημοσιεύει αναλυτικότερα τα γεγονότα, παρουσιάζοντας χαρακτηριστικές
λεπτομέρειες.
Αρχικά, αναφέρει περιληπτικά την είδηση: «-Ο
πρεσβευτής της Αγγλίας κ.Σκάρλετ επεσκέφθη την Λαμίαν και έτυχεν ενθουσιώδους
υποδοχής.» (ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο 96/11-03-1863, σελίδα 3, ψηφιακός
σελιδοδείκτης 191).
Στο φύλλο της επόμενης ημέρας Τρίτης 12 Μαρτίου 1863,
δημοσιεύει αναλυτικά τα γεγονότα:
«Υποδοχή Σκάρλετ.
Την παρελθούσαν εβδομάδα ο ενταύθα πρεσβευτής της
Αγγλίας κ.Σκάρλετ επεσκέφθη την Φθιώτιδα. Η ενθουσιώδης και πανηγυρική υποδοχή
ής εν Λαμία έτυχεν, είναι απερίγραπτος. Αι εφημερίδες της Λαμίας στήλας
ολοκλήρους αφιέρωσαν εις περιγραφήν της υποδοχής αυτού.
Τον κ.Σκάρλετ,
συνώδευσαν εις Λαμίαν από Στυλίδος ο νομάρχης, ο αρχηγός του στρατού μετά των
στρατιωτικών αρχών και πολλών εφίππων πολιτών επί τούτω εις Στυλίδα
κατελθόντων. Ο πολίτης κ.Γεώργιος Γώγας προσέφερεν εις τον κ.Σκάρλετ την άμαξάν
του, εφ’ ής ήλθεν από Στυλίδος εις Λαμίαν. Εισερχόμενον εις την πόλιν τοσούτον
πανηγυρικώς υπεδέχθη ο λαός, όσον ουδ’ αυτόν τον Όθωνα, ότε απελάμβανε της
αγάπης του ελληνικού λαού, καθά λέγει ο Φάρος.
Τον
πρεσβευτήν επεσκέφθησαν την επιούσαν ο φρούραρχος μεθ’ όλων των αξιωματικών της
φρουράς, ο δικαστικός σύλλογος, και ο κύριος δήμαρχος μετά τινων δημοτικών
συμβούλων, δικηγόρων, και οικοκυραίων Λαμίας, και διά του κυρίου Μελετίου
Γεωργιάδου ιατρού απεύθυναν προς αυτόν την εξής προσφώνησιν.
Εξοχώτατε!
Η
εμφάνισής σας εν Φθιώτιδι, λίαν ιστορική εις την αρχαιότητα και ουχ’ ήττον
ζωγραφική κατά την γεωγραφικήν θέσιν της, εμετρίασεν εν μέρει την λύπην ήν
ζωηρώς ησθάνθημεν οι κάτοικοι Φθιώτιδος διά την νόσον της Α.Υ. του πρίγγηπος
Αλφρέδου· εις την χαροποιόν όμως αγγελίαν της εντελούς αυτού αναρρώσεως η
αγαλλίασις ημών υπήρξεν ανέκφραστος! Γλυκεία δε τις ελπίς, εξοχώτατε, μένει
ενσταλαγμένη εν τη καρδία μας ότι δυνατόν η πεφιλημένη ημών πατρίς να βασιλευθή
παρά της Α. υψηλότητος, είθε!
Εξοχώτατε!
Η Ελλάς υπάρξασα άλλοτε η κοίτη του πολιτισμού και των γραμμάτων, διαδοθέντων
ακολούθως καθ’ άπασαν την Ευρώπην, δικαιούται να ελπίζη εις τάς υπέρ αυτής
συμπαθείας της. Ευγνομωνούσα δε προς τάς τρείς ευεργέτιδας δυνάμεις και
προστάτιδας αυτής, ατενίζει προς αυτάς και ιδίως προς την Μ.Βρετανίαν, ως προς
την ανάπτυξιν των συνταγματικών θεσμών, την πρόοδον της βιομηχανίας και του
συνεταιρισμού, και εν γένει την ευγενή ενασχόλησιν επί πάντων, όσα μεγαλύνουσι
τα κράτη και καθιστώσιν αυτά ευδαίμονα.
Ναι,
εξοχώτατε! Η Ελλάς έχει δικαίωμα να εξαιτήται και να ελπίζη την σύμπραξιν και
την αρωγήν της Μ.Βρεττανίας. Η Μ.Βρεττανία υπάρχει πανταχού, όπου το ευγενές
φρόνημα και το δίκαιον υπάρχουσιν, η δ’ έλευσις βασιλέως εν Ελλάδι, εξοχώτατε,
το ταχύτερον, είναι ζωηροτάτη των κατοίκων ως και ολοκλήρου του ελλ. Λαού ευχή,
και η παρουσία αυτού είναι εκ των ών ουκ άνευ.
Ευαρεστηθήτε,
εξοχώτατε, να διαβιβάσητε τα αισθήματα ταύτα των κατοίκων του νομού της
Φθιώτιδος προς την Α.Μ. την χαριτόβρυτον και σεπτήν Άνασσαν της Μ.Βρεττανίας
και τον μέγαν και γενναίον αγγλικόν λαόν. Ζήτω κλπ. κλπ.
Εις ταύτα
απήντησεν ο κ.Σκάρλετ ούτως·
“Η Α.
υψηλότης ο πρίγκηψ Αλφρέδος, αγαπητός παρά τοίς Άγγλοις, ανέλαβεν εντελώς την
υγείαν του και ήδη έφθασεν εις Λονδίνον, όπως παρευρεθή εν τοίς αισίοις γάμοις
της Α. υψηλότητος του πρίγκηπος της Ουαλίας, αδελφού και διαδόχου του θρόνου
της Μ.Βρεττανίας. Η λύπη μου μεθ’ ής αναφέρω την λύπην της πατρίδος μου είναι
κοινή και λίαν επαισθητή διά τον μη δυνηθήναι διά λόγους σπουδαίους να
ικανοποιήση την μετά τοσούτου ενθουσιασμού δηλωθείσαν γενικήν επιθυμίαν, ίνα η
πατρίς υμών βασιλευθή παρά της Α. υψηλότητος.
Αν και ο
ηγεμονόπαις Αλφρέδος δεν είναι δυνατόν να δεχθή το ελληνικόν στέμμα, μόλα ταύτα
η Αγγλία συμπράξει και των φίλων δυνάμεων μεριμνά μετ’ επιμονής και στοργής
όπως έλθη εις την Ελλάδα βασιλεύς αγαθός και ικανός ως ο Αλφρέδος και πρόθυμος
να φέρη την κλασικήν αυτήν γήν εις ευδαίμονα κατάστασιν και δόξαν ανάλογον.
Οι νύν
Έλληνες βαίνουσι διηνεκώς κατόπιν των γοητευτικών ιχνών των προπατόρων των.
Ευρεθείς εν Αθήναις και ιδών την μετά τοσαύτης τάξεως και ησυχίας γενομένην
επανάστασιν, βεβαιώ ότι ουδέποτέ που είδον τοιαύτην αναίμακτον μεταπολίτευσιν.
Ο σταθερός
σκοπός των Φθιωτών ως και ολοκλήρου του ελληνικού λαού εις το να μιμηθώσι την
Μ.Βρεττανίαν ως προς τους συνταγματικούς αυτής θεσμούς, την επιχείρησιν
βιομηχανιών κτλ. είναι εκείνο όπερ θέλει οδηγήσει την πατρίδα υμών εις το
μεγαλείον και την ευδαιμονίαν. Η Μ.Βρεττανία αισθάνεται εν αυτή καθήκον και καθήκον
ιερόν και απαράβατον να συντελέση εις αμφότερα ταύτα αποτελεσματικώς.
Σας
συνιστώ την διατήρησιν τάξεως αυστηράς, τάξεως αταράχου και διαρκούς,
αναγκαιούσης σήμερον υμίν ή άλλοτε ποτε χάριν της ευδαιμονίας της πατρίδος και
προς ευχαρίστησιν των φίλων αυτής.
Θέλω
διαβιβάσει προς τε την σεπτήν Άνασσαν της Μ.Βρεττανίας και το έθνος μου τα
ευγενή ταύτα των Φθιωτών αισθήματα.”
Κατά δε
την 1 ώραν μ.μ. της δευτέρας, 4 του τρέχοντος, απήλθεν ο κύριος Σκάρλετ εις τάς
Θερμοπύλας, συνοδευόμενος πάλιν από τάς εγκαρδίους ευχάς των κατοίκων Λαμίας,
και εκείθεν επεβιβάσθη εις το πολεμικόν ατμοκίνητον και διευθύνθη εις Χαλκίδα.» (εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο
97/12-03-1863, σελίδες 3 και 4, ψηφιακοί σελιδοδείκτες 193 και 194).
Μία εβδομάδα μετά την επίσκεψη, η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ»
επανέρχεται στο γεγονός ασκώντας κριτική στη στάση των αθηναϊκών εφημερίδων
«ΦΙΛΟΛΑΟΣ» και «ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΣ ΕΛΛΗΝ» εναντίον της υποδοχής του Σκάρλετ στη Λαμία.
Δυστυχώς δεν διασώθηκαν τα φύλλα των εφημερίδων αυτών για να γίνει γνωστή η
άποψή τους και τα επιχειρήματά τους. Γράφει η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ»:
«-Εξεπλάγημεν όντως αναγνόντες τα τελευταία φύλλα του
Φιλολάου και του Φιλοπάτριδος Έλληνος. Αφορμήν λαβόντες οι συντάκται των
εφημερίδων τούτων εκ της γενομένης εν Λαμία του κ.Σκάρλετ υποδοχής, μέμφονται
μίαν κοινωνίαν, ήτις εξέφρασεν ό,τι ησθάνετο, έδειξεν ό,τι το έθνος ασπάζεται
και προδηλοτέραν κατέστησε την αδελφικήν αγάπην και την αχώριστον φιλίαν
αίτινες ήδη ενυπάρχουσι μεταξύ Άγγλων και Ελλήνων. Εάν οι συντάκται των
ειρημένων εφημερίδων ανεμιμνήσκοντο ότι και εν Σύρω, και εν Τήνω, και εν Άργει,
και εν Ναυπλίω και αλλαχού ούτως υπεδέχθησαν τον κ.Σκάρλετ, πιστεύουμεν ότι δεν
ήθελον μεμφθή τούς Λαμιείς, δι’ ό,τι έπραξαν. Το έθνος εξεφράσθη άπαξ την πολιτικήν
ήν θέλει ακολουθήσει εν τώ μέλλοντι, αι δε μομφαί και οι δηκτικοί λόγοι
ευαρίθμων τινών, ουκ οιδότων ό,τι ζητούσιν, υπολαμβάνονται ως φωναί εν ερήμω
βοώντων.» (εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο
101/18-03-1863, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 201).
ΠΗΓH
Εφημερίδες:
