Οι κάτοικοι του Σταυρού, του Μπεκιώτη (αναδημοσίευση)

Τις πρώτες πληροφορίες για τον αριθμό των κατοίκων του Σταυρού, της Μπεκής, όπως λεγόταν παλιά, τις έχουμε από το Γάλλο περιηγητή Πουκεβίλ, που ήταν Πρόξενος της Γαλλίας στην αυλή του Αλή πασά των Ιωαννίνων και προσωπικός γιατρός του.

Έχοντας την προστασία του Αλή πασά, ταξίδεψε στην επικράτειά του γύρω στα 1810 και κατέγραψε τις εντυπώσεις του στο βιβλίο του «Ταξίδια στην Ελλάδα».

Εκεί αναφέρει ότι η Μπεκή (γράφει με λατινικούς χαρακτήρες Beki) είχε 40 οικογένειες.

Αν υπολογίσουμε 4-5 άτομα σε κάθε οικογένεια, είχε συνολικά γύρω στους 200 κατοίκους.

Μετά τη μάχη της Μπεκής το 1821 και το κάψιμο του Ι.Ν. του Αγίου Αθανασίου από τους Τούρκους και τους διωγμούς των ραγιάδων, οι κάτοικοι της Μπεκής κατέφυγαν στις αποκλείστρες, στα βουνά.

Που ακριβώς πήγαν δεν ξέρουμε και δεν κατέφυγαν όλοι μαζί στο ίδιο μέρος.

Πιθανόν να πήγαν σε διάφορα μέρη, όπου καθένας είχε συγγενείς ή φίλους. Κάποιοι πάντως σίγουρα κατέφυγαν στην ορεινή Ναυπακτία (Παλούκοβα).

Το 1828, ενώ ροδοχάραζε η λεφτεριά, άρχισαν να κατεβαίνουν σιγά-σιγά στον τόπο τους, έτσι ώστε το 1835 κατοικούσαν στη Μπεκή «επί του παρόντος επέκεινα των 35 οικογενειών και εν καιρώ χειμώνος παραχειμάζουν εις αυτό και άλλαι περί πλέον των 40 οικογενειών βλαχοποιμένων….» (έγγραφο του Μητροπολίτη Φθιώτιδας το 1835).

Τις πρώτες γραπτές αναφορές σε ονόματα κατοίκων του Σταυρού τις βρίσκουμε σε παλαιά συμβόλαια.

Σ’ αυτά θα αναφερθούμε στο επόμενο φύλλο.

Εδώ θα παραθέσουμε τον πρώτο γραπτό κατάλογο που σώθηκε με τα ονόματα των κατοίκων της Μπεκής το 1879!

Πρόκειται για τον εκλογικό κατάλογο του 1879 και γράφει μόνο τα ονόματα των ανδρών, επειδή μόνον οι άνδρες ψήφιζαν τότε και πολύ αργότερα. Ιδού, λοιπόν, ο εκλογικός κατάλογος:

Μερικά συμπεράσματα:

1. Οι έχοντες δικαίωμα ψήφου 86 άνδρες έχουν ηλικία 24 έως 77 ετών και φέρουν 42 διαφορετικά επώνυμα. Από τα 42 επώνυμα τα 22 δεν είναι γνωστά σήμερα στο Σταυρό, δεν υπάρχουν απόγονοί τους. Πιθανόν μετοίκησαν κι εμείς σήμερα δε γνωρίζουμε που πήγαν. Υπάρχουν άλλα 5 επώνυμα που οι φέροντες αυτά δεν κατοικούν στο Σταυρό, αλλά είναι γνωστά, επειδή διατηρούν κάποια σχέση με τη γενέτειρα π.χ. Μακρής, Καλέμης, Παπαφιλίππου.

Στα 20 παλιά επώνυμα που απόγονοί τους βρίσκονται στο Σταυρό προστέθηκαν και πολλά νέα επώνυμα, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο Σταυρό αργότερα π.χ. Τσιμπούρης, Μπούτλας, Ζάχος, Νταής, Πασιόπουλος, Τζουβάρας κτλ. Και από το 1920 και μετά εγκαθίστανται μόνιμα κάποιοι κτηνοτρόφοι που χρησιμοποιούσαν το λιβάδι της Μπεκής ως χειμαδιό. Πρώτοι ήρθαν οι Κυροδημαίοι, Δρακαίοι, Τζουαναίοι, Ζιακαίοι κτλ. (η σειρά μπορεί να μην είναι η σωστή).

Στα επόμενα φύλλα θα παρουσιάζονται οι οικογένειες αυτές με ένα σύντομο ιστορικό: πότε, από πού, ποιοι ήταν οι πρώτοι πρόγονοί τους που ήρθαν κτλ. Επειδή τα στοιχεία αυτά δεν τα γνωρίζουμε ή έχουμε ελλιπή γνώση, παρακαλώ τους απογόνους αυτών να μας δώσουν όσο περισσότερες πληροφορίες μπορούν, συνοδευόμενες από φωτογραφίες, αν είναι δυνατόν.

2. Οι μέχρι τώρα γνωστοί Μπεκιώτες αγωνιστές του 1821 είναι πέντε:

1.Γαλάνης Γεώργιος

2.Καραγάτσος Αθανάσιος

3.Καραναστάσης Αθανάσιος

4.Κούτρας Ευθύμιος και

5.Τερτύπης Νικόλαος

Το 1879 δεν ζει κανένας απ’ αυτούς, δεν είναι γραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο. Είναι γραμμένα όμως τα παιδιά τους (εντός παρενθέσεως οι ηλικίες τους).

1.Γαλάνης Σπύρος του Γεωργίου (42).

2.Καραγάτσος Νικόλαος (52) και Κώστας (49) του Αθανασίου. Τα δύο αυτά παιδιά του αναφέρονται και ως πραγματογνώμονες στον καθορισμό των ορίων Μπεκής-Αμουρίου. Ο πατέρας τους ήταν πάρεδρος το έτος 1837.

3.Του Αθανασίου Καραναστάση δε συμπεριλαμβάνεται παιδί στον εκλογικό κατάλογο του 1879.

4.Κούτρας Κώστας (42) του Ευθυμίου.

5.Τερτύπης Λεωνίδας (44), Ιωάννης (40) και Αντώνιος (34) του Νικολάου. Ένας ακόμα γιος του, ο Γεώργιος, έχει μετοικήσει στη Λαμία. Ο Νικόλαος Τερτύπης αναφέρεται στο συμβόλαιο του Περραιβού 65/1838 και σε συμβόλαιο του 1857 αναφέρεται Αικατερίνη χήρα Νικολάου Τερτύπη, δηλαδή το 1857 έχει πεθάνει ο σύζυγός της.

ΠΗΓΗ

Τοπική Εφημερίδα «Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ», Φύλλο 3, Ιανουάριος-Μάρτιος 2008, σελίδες 5, 8.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στους ευζώνους προγόνους μου (θείοι του παππού μου Δημητρίου Αθ. Γκέκα) Ανδρίτσο και Σπύρο Γκέκα (α/α 1816 και 1817 αντίστοιχα) είναι αφιερωμένη η ανάρτηση: Το ευζωνικό κατά τα τέλη του 19ου αιώνα 

Η μάχη της Μπεκής, Απρίλης 1821 (αναδημοσίευση)

«…..Η μάχη της Μπεκής αποτελεί γεγονός άγνωστο στο ευρύ κοινό, αλλά αδιαμφισβήτητο. Μας εκπλήσσει δε που δεν έχει διασωθεί με την προφορική παράδοση…..

Γραπτές αναφορές στη μάχη της Μπεκής έχουμε σε πολλές πηγές[1], βιβλία του περασμένου αιώνα. Από τις πηγές αυτές αντλούν τις πληροφορίες τους οι σύγχρονοι συγγραφείς[2], όταν αναφέρονται στη μάχη της Μπεκής.

Όπως είναι φυσικό οι αναφορές στη μάχη της Μπεκής είναι ολιγόλογες, γιατί η σημασία της δεν ήταν καθοριστική για τη συνέχιση του Αγώνα. Ακόμη και η ακριβής χρονολογία της διεξαγωγής της μάχης δεν αναφέρεται στις πρωταρχικές πηγές. Ο Φιλήμων βέβαια αναφέρει ότι στις 10 Απριλίου έφθασαν οι Διάκος και Δυοβουνιώτης στην Αλαμάνα. Στη συνέχεια αναφέρει ότι ήθελαν να έλθουν σε συνεννόηση με τον Κοντογιάννη, πριν επιτεθούν στη Λαμία, που είχε ενισχυθεί από τα τουρκικά στρατεύματα της Θεσσαλίας. Συνεχίζει ότι ήθελαν να δοκιμάσουν τη δύναμη της πόλης αυτής και έστειλαν ένα σώμα μέχρι τα Καλύβια. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι το έκαναν αμέσως μόλις έφθασαν στην Αλαμάνα, δηλ. στις 10 Απριλίου.

Άλλωστε ο Γούδας αναφέρει ότι το εγχείρημα έγινε όταν οι οπλαρχηγοί βρίσκονταν στις Κομποτάδες. Προσωπικά δεχόμαστε ως πλέον αξιόπιστη την εκδοχή του Γούδα, γιατί στο κεφάλαιο του βιβλίου του που αναφέρεται το συμβάν έχει ως κεντρικό ήρωα τον Τράκα κι είναι φυσικό να έχει συγκεντρώσει πιο θετικές πληροφορίες για τις κινήσεις του ήρωά του. Σημειωτέον ότι ο Τράκας ήταν υφοπλαρχηγός του Πανουριά και στην Αλαμάνα, στις 10 Απριλίου, βρισκόταν μόνο οι Διάκος-Δυοβουνιώτης κατά το Φιλήμονα. Η μάχη λοιπόν πρέπει να έγινε μεταξύ, 11^ης και 15^ης Απριλίου, γιατί στις 17 Απριλίου ο Τράκας πολεμάει στη Δερβέν-Φούρκα. Κατά την άποψή μας είναι προτιμότερο να λέμε ότι η μάχη έγινε περί τα μέσα Απριλίου.

Τα γεγονότα-σύμφωνα με τη μελέτη των πηγών-έχουν κατά την άποψή μας ως εξής:

Στις αρχές του Απρίλη του 1821 η επανάσταση είχε φουντώσει για καλά στη Ρούμελη και στο Μοριά. Οι Τούρκοι θορυβήθηκαν. Για την καταστολή της εξέγερσης καταστρώνουν το εξής σχέδιο. Δυο στρατιές συγκεντρώνονται η μια στην Ήπειρο κι άλλη στη Θεσσαλία. Θα κατέβουν αντίστοιχα από τη Δυτική και από την Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Αφού-σύμφωνα με το τουρκικό σχέδιο-κατέπνιγαν την επανάσταση στη Ρούμελη, οι δυο στρατιές θα περνούσαν στην Πελοπόννησο. Εκεί με συντονισμένες ενέργειες θα έκαναν το ίδιο κι η επανάσταση θα είχε σβήσει…

Το σχέδιο των επαναστατημένων Ελλήνων προέβλεπε τα εξής: Κατάληψη των τουρκικών κάστρων σε Ρούμελη και σε Μοριά και στη συνέχεια απόκρουση της καθόδου των τουρκικών στρατιών.

Οι Ρουμελιώτες οπλαρχηγοί Διάκος, Πανουργιάς και Δυοβουνιώτης συσκέπτονται στις Κομποτάδες. Θέλουν να είναι κοντά στα δυο ισχυρά-άπαρτα ακόμα-κάστρα της Λαμίας και της Υπάτης. Θέλουν να τα κυριέψουν το συντομότερο δυνατόν, για να μην έχουν στα νώτα τους τουρκικές φρουρές απείραχτες, για να μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τη στρατιά που θα κατέβει από τη Θεσσαλία.

Έχουν καλέσει και τον οπλαρχηγό της Υπάτης Μήτσο Κοντογιάννη, ο οποίος διστάζει να μετάσχει στον αγώνα. Θέλοντας να εξακριβώσουν τι δυνάμεις διαθέτουν οι Τούρκοι στη Λαμία, στέλνουν τον Κομνά Τράκα, υφοπλαρχηγό του Πανουργιά, επικεφαλής ενός μικρού σώματος επαναστατών, για να χτυπήσεις δήθεν το Ζητούνι από την πλευρά των Καλυβίων.

Όμως οι Τούρκοι κινήθηκαν εναντίον τους με πολύ στρατό, πεζούρα και καβαλαρία, κι ο Τράκας υποχώρησε προς τα υψώματα της Μπεκής. Εκεί οχυρώθηκε στην εκκλησία του χωριού και “εμάχετο γενναίως”.

Απ’ τις Κομποτάδες παρακολουθούσαν με αγωνία τα τεκταινόμενα. Έβλεπαν την αψιμαχία των Καλυβίων να εξελίσσεται σε κανονική μάχη γύρω από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου της Μπεκής (Eικ.1). Διαπίστωσαν τη δεινή θέση στην οποία είχε περιέλθει ο Τράκας και τα παλικάρια του περικυκλωμένοι από υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις και έκαναν την εξής παραπλανητική κίνηση αντιπερισπασμού. Συγκέντρωσαν όσο περισσότερα υποζύγια μπορούσαν απ’ τις Κομποτάδες και τα γύρω χωριά, τα καβαλίκεψαν τα παλικάρια τους και μερικοί χωρικοί και κινήθηκαν δήθεν προς τη Λαμία από τα νότια-νοτιοανατολικά. Φοβούμενοι οι Τούρκοι επίθεση κατά της Λαμίας, έλυσαν την πολιορκία του Αϊ-Θανάση της Μπεκής κι επέστρεψαν στη βάση τους, για να ενισχύσουν τη φρουρά του Κάστρου. Ελεύθεροι τώρα ο Τράκας και τα παλικάρια του επέστρεψαν στις Κομποτάδες. “Επανέκαμψεν ο Τράκας όλως αβλαβής, φονεύσας πρότερον ουκ ολίγους Τούρκους” γράφει ο Γούδας.

Αυτή ήταν η μάχη της Μπεκής, μια απ’ τις πρώτες μάχες του 1821, προάγγελος της μάχης της Αλαμάνας. Τα αποτελέσματά της:

1) Πολλά παλικάρια πήραν το “βάπτισμα του πυρός” στη μάχη αυτή, κοντά σε έμπειρους κλέφτες.

2) Ο Κομνάς Τράκας αναδείχτηκε σε ηγετική φυσιογνωμία. Έκτοτε ονομάζεται και “ήρωας της Μπεκής”.

3) Η αναγνωριστική αυτή επιχείρηση πέτυχε το σκοπό της. Διαπιστώθηκε ότι το Ζητούνι φρουρούνταν από ισχυρές δυνάμεις κι επομένως μια επίθεση εναντίον του τη συγκεκριμένη στιγμή δεν είχε καμμιά τύχη.

4) Η συμμετοχή των Μπεκιωτών στη μάχη δεν μπορεί ούτε να υποστηριχτεί ούτε να απορριφτεί. Μπορεί όμως να πιθανολογηθεί. Πάντως η Μπεκή και οι κάτοικοί της έγιναν αποδέκτες της εκδικητικής μανίας και των αντιποίνων των Τούρκων. Το χωριό κάηκε και οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν “τήδε κακείσε” και μόλις το 1828 άρχισαν να συγκεντρώνονται ξανά στις εστίες τους[3].

         Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει μια αναγκαία διευκρίνιση σχετικά με το ακριβές σημείο που ταμπουρώθηκε ο Τράκας στη Μπεκή. Ο Γούδας-κι όσοι χρησιμοποίησαν το βιβλίο του ως πηγή-αναφέρει απλά ότι ο Τράκας οχυρώθηκε στην εκκλησία του χωριού, χωρίς να αναφέρει ποια εκκλησία. Ο Γ. Σκούρας όμως στο δημοσίευμά του τοποθετεί την εκκλησία στο κέντρο του χωριού, οπότε υπονοείται η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, γιατί αυτή βρίσκεται στο σημείο αυτό. Ο ισχυρισμός του όμως δεν είναι σωστός, γιατί η εκκλησία αυτή χτίσθηκε μόλις το 1930, χωρίς να υπάρχει προηγουμένως στη θέση της άλλος ναός. Το 1821 ενοριακός ναός της Μπεκής ήταν ο Άγιος Αθανάσιος, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης σε άλλα κεφάλαια αυτού του βιβλίου[4].

        Στον Αϊ-Θανάση της Μπεκής λοιπόν οχυρώθηκε ο Κομνάς Τράκας με τους συντρόφους του. Μέσα στο ναό και στον περίβολό του, που μάλλον ήταν περιμανδρωμένος…».

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] α. Ιωάν. Φιλήμονος, “Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως” Αθήνα 1860, τ.3^ος, σελ. 91

β. Αναστ. Ν. Γούδα, “Βίοι παράλληλοι” Εν Αθήναις 1876, τ. Η, σελ. 365-366

γ. Ιωάν. Πετρώφ, “Ιστορικός Άτλας του Εικοσιένα”, Λειψία 1886.

Ο Φιλήμων γράφει: “Μάλιστα δε, όπως δοκιμάσωσι την δύναμιν της πόλεως αυτής (σ.σ. της Λαμίας), απέστειλαν εν σώμα προχωρήσαν μέχρι του χωρίου Καλυβίων. Εκεί, εξελθόντες πεζοί και ιππείς οι Τούρκοι, συνεπλάκησαν και δια της υπεροχής του ιππικού υπεχρέωσαν τούτο, όπως αποσυρθεί εις το χωρίον Βεκί (σ.σ. Μπεκί) και οχυρωθεί, πολέμησαν έτι επί δύο ώρας…

Ο Γούδας είναι αναλυτικότερος: “…άπαντες οι οπλαρχηγοί μετέβησαν εις Κομποτάδες εκεί δε απεφασίσθη να εξακριβωθώσιν αι δυνάμεις των εν Λαμία Τούρκων και προς τούτο παραλαβών ο Τράκας τους υπ’ αυτόν και διαβάς τον Σπερχειόν έφθασε μέχρι των Καλυβίων του Γκόγκα, τέταρτον της ώρας απεχόντων της Λαμίας κ’ εκεί συνήψε μάχην εν τω πεδίω ίνα δε μη υπερφαλαγγισθή, απεσύρθη τέταρτον της ώρας εις το χωρίον Μπεκί, ωχυρώθη εν τη εκκλησία κ’ εμάχετο γενναίως· οι δ’ εν Κομποτάδες, βλέποντες ταύτα, και φοβούμενοι μη πάθωσιν οι περί τον Τράκαν ένεκα της πληθύος των εχθρών, κατέφυγαν εις το εξής στρατήγημα: ίππευσαν τα υποζύγια των χωρικών και προσεποιούντο ότι ήθελον να διαβώσιν αλλαχού τον Σπερχειόν, ίνα προσβάλωσιν εκείθεν την Λαμίαν. Τούτο ειδόντες οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκίαν του Μπεκί και ούτως επανέκαμψεν ο Τράκας όλως αβλαβής, φονεύσας πρότερον ουκ’ ολίγους Τούρκους”.

Ο Πετρώφ αναφέρει λακωνικά: “…Μπροστά στη Λαμία χτυπήθηκαν με τους Τούρκους και αναγκάσθηκαν να αποσυρθούν στο χωριό Μπεκί και να αντιτάξουν ισχυρή άμυνα…”.

[2] α. Κώστα Αβραάμ, “Ρουμελιώτες Αγωνιστές του Εικοσιένα” Έκδοση 1957, σελ. 49

β. Τριαντ. Δ. Παπαναγιώτου, “Η Φθιώτις το ’21” παραπέμπει στον Αναστ. Γούδα.

γ. Παναγ. Τσώνη, “Ο Νομός Φθιώτιδος”, Αθήνα 1983, σελ. 93

δ. Γεώργ. Αθ. Σκούρας, “Οι μάχες στα καλύβια και Μπεκί (Λαμίας)”, περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, τ.6^ος, 1994, σελ.62.

[3] Θεόφ. Ν. Σιμόπουλου, Δύο ανέκδοτοι κώδικες της Ι. Μ. Φθιώτιδος 1834-35, Αθήνα 1975, σελ. 81.

[4] Παράβαλε και σχετική επιστολή μας που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, τ.8^ος,9^ος, 1995, σελ. 185-187.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Εικ.1: Ο Άγιος Αθανάσιος Μπεκής (Σταυρού) σήμερα ως κοιμητηριακός ναός. Κάτω από την εκκλησία η σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Απέναντι οι πρόποδες της Οίτης. (φωτογραφία: Ιωάννης Μακρής).

ΠΗΓΗ

Ιωάννης Ευαγ. Μακρής, Σταυρός (Μπεκή)-Φθιώτιδας. Η ιστορία του, Λαμία 1998, σελίδες 56-58.

Τσερνοβίτι: ο δεκανέας ευζώνων Δημήτριος Ανδρέου Χάδος

Ο Δημήτριος Ανδρέου Χάδος γεννήθηκε το 1916 στο Τσερνοβίτι (από το 1927 Παλαιοκερασιά). Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία τα έτη 1937-1938 ως δεκανέας στον 1ο Λόχο πολυβόλων του 42ου Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας. Επιστρατεύθηκε και πολέμησε κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41. Ο αδελφός του Χρήστος σκοτώθηκε στην Πέστανη (Στενά Κλεισούρας) στις 3 Μαρτίου 1941 (βλέπε: Ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940). Μετά τον πόλεμο έζησε στην Παλαιοκερασιά. Απεβίωσε την Κυριακή του Πάσχα 23 Απριλίου 1995. Εδώ δημοσιεύονται φωτογραφίες από το οικογενειακό φωτογραφικό του αρχείο. Παραχωρήθηκαν ευγενώς από το γιο του Ελευθέριο, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή του στην έρευνα της ιστορίας του χωριού μας.

 α

β

Εικ.1: α)Πρώτος από αριστερά ο Δημήτριος Α. Χάδος. Στους γιακάδες διακρίνεται ο αριθμός του Συντάγματος (42).

β)Εν Λαμία τη 25/5/37/Ενθύμιον Στρατού/Χάδος Δημήτριος.

 α

 β

Εικ.2: α)Ο Δημήτριος Α. Χάδος φωτογραφημένος με άλλους δύο ευζώνους σε φωτογραφικό studio στη Λαμία. Και οι τρείς κρατούν εμπρός τις θήκες από τις ξιφολόγχες τους για την ευκολία της φωτογράφησης. Στους γιακάδες ο αριθμός 42. Κάτω δεξιά εκτυπωμένο το επώνυμο του ιδιοκτήτη του φωτογραφείου: ΦΩΤΟ ΡΗΓΑΣ/ΛΑΜΙΑ/ΕΝΑΝΤΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ.

β)CARTOLINA POSTALE/Εν λαμία τη 13^ο/6/37/Στρατού(;)1937/42^ο Σύνταγμα/ευζώνου Ιο Λόχος/Ποληβόλον/Στρατηώται/Χάδος Δημήτριος/Μλάνης Αθανάσιος/Ηληόπουλος Νικόλαος.

 α

 β

Εικ.3: α)Εύζωνοι φωτογραφημένοι στη Λάρισα. Δεύτερος από δεξιά στη σειρά των καθημένων χωρίς όπλο με θήκη πιστολιού στη ζώνη του διακρίνεται ο Δημήτριος Α. Χάδος. Οι άλλοι τρείς καθήμενοι φέρουν μάνλιχερ με μακριά ξιφολόγχη. Ο πρώτος καθήμενος από δεξιά στην πλάτη του έχει γυλιό. Στους γιακάδες όλων ο αριθμός 42.

β)Εν Λάρισα τη /18^ον Σεπτεμβρίου/1937 Στρατιώτης/Χάδος Δημήτριος. Αναγράφεται agfa η εταιρία του φωτογραφικού χαρτιού. Με μολύβι αναγράφονται τα ονόματα των υπολοίπων, δυστυχώς εξαιρετικά δυσανάγνωστα από το πέρασμα του χρόνου: Ενθίμιον Στρατού/..στάσης/..ωφης/..ρατης/…../Μαστορογιανόπουλος/Τσακανίκας/……/………/Μλάνης;/Αποστόλου;/……../Ψύλος;/Χάδος/……/

 α

 β

Εικ.4: α)Πάσχα 1938 στη Λαμία. Στο κέντρο διακρίνεται αξιωματικός (Ταγματάρχης;) συνοδευόμενος από άλλους δύο αξιωματικούς κατωτέρου βαθμού. Αριστερά διακρίνεται άλλος χαμηλόβαθμος αξιωματικός. Ο Δεκανέας Δημήτριος Α. Χάδος είναι στο κέντρο όρθιος. Κρατάει με το χέρι του σε οριζόντια θέση τον μανδύα του. Το κτίριο του στρατοπέδου πίσω τους, είναι το ίδιο στο οποίο σήμερα στεγάζεται το ΚΕΥΠ. Οι σούβλες είναι ξύλινες μπηγμένες στο χώμα, πιθανώς από κέδρο. Μερικοί εύζωνοι που γυρίζουν τις σούβλες, χρησιμοποιούν πετσέτες ή μαντήλια για να μην καίγονται.

β)Ενθίμον Στρατού/Εν Λαμία τη 24 Απρίλιον/1938 το Άγιον πάσχα/24/4/38 ψέναμε αρνιά/Δεκανέας Χάδος/Δημήτριος/Δ.Χάδος. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR 127.

 α

 β

Εικ.5: α)Απεικονίζονται έξι αξιωματικοί ή υπαξιωματικοί, ένας έφεδρος λοχίας και 6 εύζωνοι. Ένας εύζωνας παίζει σαντούρι, το οποίο είναι τοποθετημένο σε καρέκλα. Ο διπλανός του παίζει βιολί. Δεύτερος καθήμενος από δεξιά ο Δημήτριος Χάδος.

β)τα γράμματα είναι εξαιρετικά δυσανάγνωστα. Από τον πρώτο στίχο αναγιγνώσκεται «εν λαμία».

Η φωτογραφία ελήφθη στη Λαμία μέσα στο στρατόπεδο του 42 Συντάγματος Ευζώνων κατά τη διάρκεια διασκέδασης με αφορμή κάποια εορτή, ίσως Πάσχα.

α

 β

Εικ.6: α) Ο Δημήτριος Α. Χάδος φωτογραφημένος με τέσσερεις ευζώνους και έναν στρατιώτη από Μύλους και Πελασγία.

β)Δημη(τριος) Χάδος, Δεκ(ανέας)/Πάννως Μύλουςι/Τσόνζορας Μύλους/Σταματίου Μύλους/Μαλιαρός Πελασγία/Αργυρίου Μύλους/Εν Λαμία τη 26/4/38/Ενθήμιον Στρατού/Δ.Χάδος.

Εικ.7: Ο Δημήτριος Α. Χάδος φωτογραφημένος σε φωτογραφικό studio φορώντας την επίσημη χειμερινή ευζωνική στολή. Στο κόκκινο ύφασμα του κολάρου εξαιρετικά δυσδιάκριτος είναι ο αριθμός 42, ο αριθμός του Συντάγματος. Αριστερά είναι εκτυπωμένη η ημερομηνία : 25 ΜΑΙ 1938. Δεξιά το όνομα του ιδιοκτήτη του φωτογραφικού studio: ΦΩΤΟ-ΚΟΡΚΟΒΕΛΟ[Σ]/ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΡΑΤ[ΟΠΕΔΟΥ]. Στην πίσω πλευρά αναγράφεται LEONAR (το όνομα της παραγωγού εταιρίας του φωτογραφικού χαρτιού) 8 (ο αριθμός της σειράς καρτών).

 α

 β

Εικ.8: α)Δημήτριος Α. Χάδος. Στο γιακά του μανδύα αναγράφεται αριστερά ΥΙ και δεξιά ΣΤ.

β)Ενθύμιον Στρατού τη 5/9/38/Δεκανέας Δ.Χάδος/εκ Παλαιοκερασιάς/Δ. Χάδος. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR 18.

 α

 β

Εικ.9: α)Δημήτριος Α. Χάδος. ΕΝΘΥΜΙΟΝ ΣΤΡΑΤΟΥ

β)Πήγαινε φωτογραφία μου/την πόρτα να χτυπήσεις/και αν ανοίξει η μάνα μου/να τη γλυκοφιλήσης/Ενθύμιον Στρατού/Εν Σιδηρόκαστρον τη 5/10/38/Δεκανέας Χάδος/Δημήτριος.

 α

 β

Εικ.10: Φάκελλος επιστολής που στάλθηκε από το στρατιώτη Δημήτριο Δούκα στο δεκανέα Δημήτριος Χάδο.

α)1^η όψη φακέλλου (παραλήπτης): Δικανέαν/Χάδον Δημήτριον/Τ.Τ.14/Σιδηρόκαστρον.

β)2^η όψη φακέλλου (αποστολέας): Αποστ. Στρατιώτης/Δούκας Δημήτριος/Εφορεία Υλικού Πολέμου/3^ος λόχος τεχνιτών/Θεσσαλονίκη.

Η επιστολή φέρει δύο γραμματόσημα. Το γραμματόσημο αριστερά απεικονίζει το βασιλιά Γεώργιο Β΄. Άνω αναγράφεται 3 ΔΡ και ενδιάμεσα παρεμβάλλεται παράσταση του στέμματος. Κάτω αναγράφεται ΕΛΛΑΣ. Στο γραμματόσημο δεξιά απεικονίζονται στα άκρα δύο αρχαίοι κίονες. Μέσα σε ταινίες αναγράφεται ΕΝΑΡΙΘΜΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟΝ 5 ΛΕΠΤΑ. Στη στρογγυλή σφραγίδα από μαύρη μελάνη του ταχυδρομείου αναγράφεται ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ VIII 38. 19 (μάλλον 19 Αυγούστου 1938) ┼ Λ. 50 ΠΡΟΝΟΙΑ.

Εικ.11: Δημήτριος Α. Χάδος. Στο γιακά του μανδύα αναγράφεται αριστερά ΥΙ και δεξιά ΣΤ. Eμφανή στους βραχίονες είναι τα διακριτικά του Δεκανέα. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR 48.

Εικ.12: Αριστερά ο Δημήτριος Α. Χάδος. Στο αγκώνα του το διακριτικό του δεκανέα. Ο άλλος εύζωνας είναι ο Κωνσταντίνος Χάδος. Στο δεξί του πόδι κάτω από το τσαρούχι υπάρχει κορδέλα πένθους. Ο αριθμός της μονάδας (42) διακρίνεται καθαρά στους γιακάδες και των δύο. Η φωτογραφία ελήφθη μέσα στο στρατόπεδο. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR 7.

Εικ.13: Εύζωνοι του Ιου Λόχου πολυβόλων. Όλοι φέρουν εξαρτήσεις. Διακρίνονται δύο Δεκανείς (ο Δημήτριος Α. Χάδος αριστερά στηρίζεται στο δεξί του γόνατο). Στο κέντρο ένας Λοχίας όρθιος δείχνει το ένα από τα δύο πολυβόλα. Τα πολυβόλα είναι μοντέλο HOTSHIRISS 1922 Μ. Βρετανίας και στηρίζονται πάνω σε τρίποδα (παρόμοιο πολυβόλο βλέπε: http://www.army.gr/html/GR_Army/sxoles/spz/mouseio.html#b, προθήκη 5). Στους γιακάδες όλων ο αριθμός 42. Ο εύζωνας Κωνσταντίνιος Χάδος (πρώτος καθήμενος από δεξιά) φέρει στον αριστερό του βραχίονα μαύρη ταινία πένθους. Φωτογραφικό χαρτί LEONAR 18.

 α

 β

Εικ.14: α)Ιταλικό άρμα.

β)Ενθύμιον πολέμου του 1940-41/Μηχανοκίνητη φάλαγγα που συντρίψαμε/στα στενά της Κλεισούρας/τη 25/2/41-/Δεκανέας/Χάδος Δημήτριος. Ο Ελευθέριος Δ. Χάδος μας μετέφερε την πληροφορία από τον πατέρα του ότι μέσα στο άρμα βρίσκονται δύο νεκροί Ιταλοί στρατιώτες. Το άρμα είναι τύπου L3/35. Παρόμοιο άρμα κυριευμένο από Έλληνες στρατιώτες στο Τεπελένι βλέπε: http://users.sch.gr/zskafid/28/28octobriu/kimena28b.htm (τέταρτη φωτογραφία).

 α

 β

Εικ.15α,β: Κάρτα Ιταλού στρατιώτη.

Αναγράφονται τα εξής:

Στη στρογγυλή ταχυδρομική σφραγίδα: N[APO]LI FERROVIA CORR[IERE]. 19-20 10. IX 40_XVII.

Με κεφαλαία: LA LOTTERIA

VI FARA MILIONA.

Στο γραμματόσημο: POSTE ITALIANE CENT[ESIMI] 2

Κάθετο κείμενο: Edizione Fotostampa. Milano/Ripr. Vietata

Χειρόγραφο κείμενο δεξιά:

Sinior All’ artigli[ere]

Piscopo Genna[ro]

119o Groppo o[…]

(149) 132 1a B[…]

Via Posta Mil[itare]

52

Χειρόγραφο κείμενο αριστερά:

Riconven[…] a

[…] lieto onomastico

invia i miei

[pio] Fevvidi

[au] guri a tua

[s]orella

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

Στη στρογγυλή ταχυδρομική σφραγίδα: ΝΑΠΟΛΗ ΕΠΕΙΓΟΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ 19-20. IX (9^ος) 40_XVII.(18=σημαίνει το 18^ο έτος από την καθιέρωση του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι)

Με κεφαλαία: ΤΟ ΛΑΧΕΙΟ

ΘΑ ΣΑΣ ΚΑΝΕΙ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥΧΟΥΣ.

Στο γραμματόσημο: ΙΤΑΛΙΚΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ ΛΕΠΤΑ 2 (centesimi είναι υποδιαίρεση της λιρέττας)

Κάθετα: Έκδοση Φωτοστάμπα. Μιλάνο/Απαγορεύεται η ανατύπωση

Χειρόγραφο κείμενο δεξιά:

Κύριον Οπλοπολυβολητή

Πισκόπο Τζενά[ρο]

119η Ομάδα o[…]

(149) 132 1^η B[…]

Δια του Στρατιωτικού Ταχυδρομείου

52

Χειρόγραφο κείμενο αριστερά:

Αισθάνομαι χαρά[…] για

[…] την ονομαστική εορτή

στείλε τις πιο θερμές ευχές μου

στην αδερφή σου Νίνι

Χαιρετισμούς και φιλιά

[Ευχαριστώ θερμά τον κ. Alessandro Taddei, ιταλικής καταγωγής, άριστο γνώστη της ελληνικής γλώσσας για την πολύτιμη βοήθειά του στη μετάφραση]. Δυστυχώς η κάρτα κόπηκε ελαφρά περιμετρικά γι’ αυτό λείπουν γράμματα.

 α

β

Εικ.16: α)Ο Ιωάννης Χάδος.

β)Ενθίμιον Στρατού Στρατιώτις/Χάδος Ιωάννης 10υ Σύνταγμα/Πιροβολικού 44 Πιδινής/Πιριβολαρχίας Λάρισα/Κλάσιος 1940. Φωτογραφικό χαρτί: LEONAR 89.

 α

 β

Εικ.17: α)Ο Ιωάννης Χάδος. β)Ενθίμιον/Στρατού/10Σύνταγμα/Πιροβολικού/44 Πιδινή/Πιριβολαρχία Λάρισα/Ι.Χάδος.

 α

 β

Εικ.18: α)Ο Κωνσταντίνος Χάδος. Από την τσέπη του κρέμεται παράσημο. Στον αριστερό του βραχίονα διακριτικά του Λοχία ή Επιλοχία.

β)ΕΝΘΥΜΙΟΝ ΣΤΡΑΤΟΥ/ΧΑΪΔΑΡΙ/Είναι κορμί που δεν μιλά/και σώμα δεν κινείται/είναι ενθύμιον Στρατού/ποτέ δεν λησμονείτα(ι)/Φωτογράφος Στυλ. Θ. Χρυσοχοΐδης.

 

Εικ.19: Ο Κωνσταντίνος Χάδος. Σύμφωνα με πληροφορία του Ελευθερίου Χάδου εδώ είναι στο Τομπρούκ Λιβύης με τις ελληνικές δυνάμεις Μέσης Ανατολής.

α

 β

Εικ.20: α)Η μητέρα του Δημητρίου Α. Χάδου το 1948. β)Ενθύμιον/Αικατερίνη Ανδρέου/Χάδου τη 27/7/48/Δ.Χάδος.

Εικ.21: Οικογένεια Δημητρίου Α. Χάδου. Η φωτογράφηση πραγματοποιήθηκε σε εξωκκλήσι του χωριού, στο οποίο μετέβη η οικογένεια για να τιμήσει τη μνήμη του. Κάτω από τη βελανιδιά διακρίνονται προσκυνητές. Μία γυναίκα πίσω κάθεται σε σαμάρι. Διακρίνεται ο ασπρόμαυρος τρουβάς (χαρακτηριστικός της περιοχής).

Εικ.22: Οικογένεια Δημητρίου Α. Χάδου. Πρώτος από αριστερά με τα τσαρούχια ο πατέρας του Ανδρέας Χάδος. Σύμφωνα με πληροφορία του εγγονού του Ελευθερίου (το μικρό αγόρι στη φωτογραφία) πολέμησε στη Μάχη του Λαχανά και παρασημοφορήθηκε.

Για τον Ανδρέα Χάδο βλέπε: Ανδρέας Χάδος: ένας βραβευθείς Παλαιοκερασιώτης από το Βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ για τη συμμετοχή του στους Βαλκανικούς πολέμους.

Εικ.23: Η οικογένεια του Δημητρίου Α. Χάδου φωτογραφημένη στην Κάτω Ιερά Μονή της Παναγίας Ξενιάς.

 Εικ.24: Ο Δημήτριος Α. Χάδος με το γιό του Ελευθέριο.

 Εικ.25: Γάμος στην Παλαιοκερασιά. Πρώτος από αριστερά ο Δημήτριος Α. Χάδος.

Εικ.26: Αρραβώνες στην Παλαιοκερασιά (7 Μαΐου 1956). Μπροστά με τα παιδιά ο Δημήτριος Α. Χάδος.

Εικ.27: Γάμος στην Παλαιοκερασιά. Δεξιά και αριστερά του γαμπρού ο Δημήτριος Α. Χάδος και ο γιός του Ελευθέριος (κουμπάροι).

ΠΗΓΗ

Οικογενειακό φωτογραφικό αρχείο Ελευθερίου Δ. Χάδου.