«ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ», του Αγαθοκλή Γ. Κωνσταντινίδη

Στην περιοδική έκδοση «Εθνικόν Ημερολόγιον» του έτους 1913 που εξέδιδε ο Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, δημοσιεύθηκε λογοτεχνικό κείμενο του Αγαθοκλή Γ. Κωνσταντινίδη με τίτλο «ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΉΜΑΤΑ».

Η υπόθεση διαδραματίζεται τον Ιούλιο του 1881 στη στάνη του τσέλιγκα κυρ Μήτσου λίγο πριν την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό βασίλειο, βάσει της συμφωνίας της Κωνσταντινουπόλεως. Η στάνη βρισκόταν κοντά στην τότε συνοριακή γραμμή που χώριζε το Ελληνικό βασίλειο από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Κεντρικό πρόσωπο στο κείμενο είναι ο δεκανέας σιτιστής του 2^ου λόχου του 9^ου τάγματος που είχε κατασκηνώσει στο δάσος της Μάκρυσης (σήμερα Μάκρη). Ο λόχος κατασκεύαζε δρόμο στα υψώματα της Μοχλούκας, από τον οποίο θα διέρχονταν ο ελληνικός στρατός για να εισέλθει στη Θεσσαλία.

Ο δεκανέας κάθε πρωΐ μετέβαινε σε μία στάνη, όπου του προσφερόταν γάλα και τυρί για πρόγευμα. Εκεί γνωρίστηκε με την οικογένεια του τσέλιγκα. Μία ημέρα είδε αναπάντεχα τη μικρή κόρη του τσέλιγκα να προβάλλει το κεφάλι της στην πόρτα της καλύβας. Η κόρη ήταν σε ηλικία γάμου και η σκέψη του δεκανέα, από τη στιγμή που την είδε, δεν έφευγε από κοντά της όλη την ημέρα.

Όταν ξημέρωσε η επόμενη ημέρα που ήταν Κυριακή, ο δεκανέας μετέβη πρωΐ-πρωΐ στη στάνη με τη σκέψη του στην κόρη. Όλο το προηγούμενο βράδυ τη σκεφτόταν. Όταν έφτασε, είδε τον τσέλιγκα με δύο επισκέπτες του να φορούν τις γιορτινές τους φουστανέλες και να συζητούν. Ο πρώτος επισκέπτης ήταν 50-55 ετών και ο δεύτερος 22-23. Ο νεότερος κάθε τόσο έστρεφε το βλέμμα του στην πόρτα της καλύβας, όπου χτες είχε εμφανιστεί η κόρη. Ο δεκανέας υπέθεσε ότι ο τσέλιγκας δέχτηκε συνοικέσιο για την κόρη του και προφασιζόμενος εργασία αποχώρησε τελείως απογοητευμένος. Πριν φύγει, ο τσέλιγκας τον προσκάλεσε να έρθει αύριο για να παρακολουθήσει «τους γάμους». Στην ερώτησή του «ποιος παντρεύεται» ο τσέλιγκας του είπε «έλα αύριο και θα το μάθης». Ο δεκανέας έφυγε στον κατήφορο «συντετριμμένος».

Την άλλη ημέρα με βαριά καρδιά ο δεκανέας ανέβηκε στη στάνη. Από μακρυά άκουσε κρότους και νόμισε ότι ήταν οι ήχοι των νταουλιών. Έκανε όμως λάθος. Όταν έφτασε, διαπίστωσε με μεγάλη έκπληξη ότι δεν είχε γίνει καμία προετοιμασία γάμου. Πλησίασε τον τσέλιγκα με απορία. Παρατήρησε ότι ο τσέλιγκας είχε στραμμένο το βλέμμα του σε δύο χωριστές μάνδρες. Στη μία υπήρχαν 50 περίπου πελώριοι άγριοι τράγοι και στην άλλη περισσότερες από 400 γίδες. Ο τσέλιγκας έδωσε την εντολή «Άνοιξε» σε έναν γέροντα βοσκό κι εκείνος άνοιξε την πόρτα που συνέδεε τις δύο μάνδρες. Οι τράγοι όρμησαν προς τη μάνδρα που βρισκόταν οι γίδες και ο τσέλιγκας ξεκαρδισμένος στα γέλια είπε στο δεκανέα «πάμε τώρα να πιούμε τα καλορίζικα».

Ο Αγαθοκλής Γ. Κωνσταντινίδης έγραψε αυτό το λογοτεχνικό κείμενο στον Πειραιά το 1912, πολλά χρόνια αργότερα από τη χρονιά που διαδραματίσθηκε η υπόθεσή του.

Ακολουθεί η αναδημοσίευση του κειμένου:

 

«ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ^*

(ΠΑΛΑΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΙΣ)

Τούτο συνέβη ένα-ενάμισυ μήνα πρό της καταλήψεως της Θεσσαλίας κατά το σωτήριον έτος 1881. Το 9^ον πεζικόν τάγμα, με δύναμιν 1800 ανδρών ήτο κατεσκηνωμένον εις το δάσος της Μάκρυσης, εις την Φθιώτιδα.

Ο Β΄ λόχος, του οποίου είχα την τιμήν να είμαι τότε δεκανεύς, έλαβε διαταγήν ένα πρωΐ του Ιουλίου να μεταβή εις Μοχλούκαν, προς κατασκευήν στρατιωτικής οδού, διά της οποίας έμελλε να διέλθη μέρος του καθ’ όλην Φθιώτιδα εστρατοπεδευμένου και διά την κατάληψιν της Θεσσαλίας προωρισμένου ελληνικού στρατού.

Διορισθείς προσωρινώς σιτιστής του αποσπάσματος, ηκολούθησα τον λόχον εις τα υψώματα της Μοχλούκας και ανέλαβον τα καθήκοντά μου, τα οποία, τα οποία συνίσταντο εις την ημέραν παρ’ ημέραν διανομήν του άρτου εις τούς άνδρας, εις την καταγραφήν των ημερομισθίων των εργαζομένων και εις την τήρησιν της αλληλογραφίας μεταξύ του διοικούντος το απόσπασμα και του διοικητού του λόχου μας, όντος και υποδιοικητού του τάγματος.

Η εργασία αυτή με απησχόλει μίαν ώραν το πρωΐ και μίαν το βράδυ, ότε εσχόλαζον οι άνδρες. Και το πρωΐ μέν μετέβαινον εις την μίαν ώραν απέχουσαν επί των συνόρων στάνην, όπου έκαμνα το πρόγευμά μου με παχύτατον γάλα και νωπόν τυρόν θαυμάσιον, το απόγευμα δε ραχάτι υπό την σκηνήν.

Εικ.1. «Ο τσέλιγκας της στάνης». (πηγή: Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, «Εθνικόν Ημερολόγιον», Έτος ΚΗ΄ (1913), σελίδα 167).

Ο Τσέλιγκας της στάνης κύρ Μήτσος με υπεδέχετο πάντοτε με εξαιρετικήν φιλοφρόνησιν. Ήτον ένας σαρανταπεντάρης άνδρας ηλιοκαμένος, ευκίνητος και στιβαρός, με αιώνιον χαμόγελον εις τα χείλη. Ήτον οικογενειάρχης και κατοικούσεν εις μίαν καλύβην σχετικώς ευπρεπή. Μόλις μ’ έβλεπε πλησιάζοντα, ήθελε διατάξει να μου ετοιμάσουν το γάλα και υπό σκιάν μιάς πευκοφύλλου πεύκης απελάμβανον της ωραίας θέας της πεδιάδος του Σπερχειού, που ανοίγετο εμπρός μου πανοραμικώς. Ήτον η Τρίτη ημέρα, που επισκεπτόμην την στάνην και, εκτός δύο μικρών αγοριών πού έπαιζαν τριγύρω εκεί, και της γυναίκας του τσέλιγκα – μιάς γυναίκας ισχνής και ασθενικής, άλλον κανένα δεν είχα έως τότε παρατηρήσει.

Ο κύρ Μήτσος ο τσέλιγκας είχε κατηφορίσει προς τον κάμπον και εχάθη μέσα εις τον πυκνόν λόγγον, η δε γυναίκα του επήρε την στάμναν και ετράβηξε κατά την πλαγιάν διά κἄποιαν δροσεράν βρυσούλαν, κρυμμένην, ποιος ξεύρει, σε ποιάν χαράδραν.

Είχα απομείνει μόνος και, καθισμένος επάνω εις μίαν πέτραν, είχα προσηλώσει το βλέμμα εις την πεδιάδα, όταν έξαφνα από την θύραν της καλύβης βλέπω να προβάλη δειλά-δειλά ένα κεφαλάκι κορασίδος 16-17 χρόνων, με δύο λαμπερά, ένοχα και φοβισμένα μάτια, πού μ’ εκύτταζαν με μεγάλην περιέργειαν. Δεν επρόφθασα καλά-καλά να το αντιληφθώ, και το κεφαλάκι εκείνο απεσύρθη αποτόμως και διά μιάς. Ήτο στιγμιαία η εμφάνισις, αλλά αρκετή, ώστε να μού προξενήση κἄποιαν ταραχήν. Δεν είναι δυνατόν το κεφαλάκι αυτό να μη ξαναπροβάλη, είπα μέσα μου, και προσήλωσα το βλέμμα μου προς το μέρος τής θύρας, γεμάτος από περιέργειαν και προσδοκίαν.

Ήτο θαλπερά η πρωΐα εκείνη του Αυγούστου. Μία αδιατάρακτος ηρεμία εβασίλευε πέριξ, διακοπτομένη από τον βόμβον των εντόμων και κἄπου- κἄπου από τον κρότον πελέκεως κἄποιου υλοτόμου εις την απέναντι κατάφυτον πλαγιάν του βουνού. Ώρα και τόπος, διαθέτοντες εις ερωτικάς σκέψεις. Να, μία σκηνή ειδυλλίου. Μία βοσκοπούλα ερωτευμένη με ένα άγνωστον εις αυτήν νέον· ερωτικαί διαχύσεις, τρυφεροί εναγκαλισμοί, φιλήματα φλογίζοντα . . .  Τα περαιτέρω ποιος τα συλλογίζεται.

Η λογική απήτει να μην κινηθώ από την θέσιν μου και να αναμένω το αποτέλεσμα της πρώτης μου σκέψεως. Επέρασε ένα τέταρτον της ώρας οχληροτάτης και ματαίας αναμονής. Διά να την προκαλέσω να ξαναπροβάλη, εσκέφθην να κάμνω κἄποιον θόρυβον, τάχα ότι ετοιμάζομαι να φύγω και έβαλα ευθύς εις πράξιν την σκέψιν μου. Δεν είχα προχωρήσει τρία βήματα και εστράφην αποτόμως διά να ιδώ αν επέτυχε το τέχνασμά μου. Η κορασίς είχε προβάλει από την θύραν το ωραίον της κεφαλάκι και το φουσκωμένον στήθος της, σκυμένη σχεδόν και συγκρατουμένη με τά δυό της τα χέρια από τον παραστάτην της θύρας. Καθώς ήτον ούτω πως προς την διεύθυνσίν μου εστραμμένη, ένας ολόξανθος χονδρός πλόκαμος είχε κρεμασθή από την κεφαλήν της. Μόλις όμως με είδε στρεφόμενον, απεσύρθη παραχρήμα και έκλεισε μετά κρότου την θύραν . . .

Εικ.2. «...Όταν έξαφνα από την θύραν της καλύβης βλέπω να προβάλη δειλά-δειλά ένα κεφαλάκι κορασίδος...». (πηγή: Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, «Εθνικόν Ημερολόγιον», Έτος ΚΗ΄ (1913), σελίδα 168).

 

*

* *

Θα είναι ψέματα αν ειπώ, ότι την ημέραν εκείνην και ολόκληρον την νύκταν ήμην ήσυχος. Ο πόθος και η ανυπομονησία να την ξαναϊδώ την επαύριον μ’ εκρατούσαν εις διαρκή ταραχήν. Βεβαίως θα ήτο κόρη του τσέλιγκα. Την εφανταζόμην ένα αιθέριον, αγγελόμορφον πλάσμα την βοσκοπούλαν αυτήν, μια νεράϊδαν του βουνού, και τέτοια πρέπει να ήτον, αφού χωρίς καλά-καλά να την ιδώ, με είχε τόσον μαγεύσει.

Πρωΐ-πρωΐ λοιπόν επήρα τον δρόμον διά την στάνην, όπου έφθασα με ένα φοβερό καρδιοκτύπι. Θα την ξαναϊδώ τάχα; Θα ήμην ευχαριστημένος και μόνο αν την έβλεπα. Το να κατορθώσω να της ομιλήσω, το άφινα πλέον εις τον καιρόν. Κάποια ευκαιρία προς τούτο δεν ημπορούσε παρά να παρουσιασθή.

Ευρήκα εις την στάνην τον τσέλιγκα Μήτσον και δύο άλλους φουστανελλοφόρους, που πρώτην φοράν τους έβλεπα. Ο ένας ήτον ηλικίας 50-55 ετών· ο άλλος, νέος λεβέντης 22-23 ετών.

Εικ.3. «...Εκάθηντο και οι τρείς κάτω από το σκεπαστό της καλύβης...». (πηγή: Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, «Εθνικόν Ημερολόγιον», Έτος ΚΗ΄ (1913), σελίδα 169).

Από της ομοιότητος εσυμπέρανα ότι ο δεύτερος ήτο υιός του πρώτου. Ήτον ημέρα Κυριακή κ’ εφορούσαν τα εορτινά των. Εκάθηντο και οι τρείς κάτω από το σκεπαστό της καλύβης και, άμα με είδαν, επροσηκώθησαν και μ’ εχαιρέτησαν. Εκάθησα μαζί των, έκαμα το συνειθισμένον πρόγευμά μου, αλλά ο νούς μου και το βλέμμα μου ήσαν αδιακόπως προσηλωμένα εις την θύραν της καλύβης.

Ταυτοχρόνως όμως αντελήφθην κἄτι λαθραία βλέμματα του νέου προς το αυτό σημείον που έβλεπα κ’ εγώ και κἄποιαν ανησυχίαν εις την μορφήν του. Εις την ομιλίαν των δύο ποιμένων δεν είχεν αναμιχθή ο νέος καθόλου· εκάθητο παράμερα και προς τα έξω του σκεπαστού ούτως, ώστε η ράχις του επυρπολείτο από τον ήλιον. Ευρίσκετο όμως απέναντι και πλαγίως της θύρας της καλύβης και εις στάσιν αναμονής. Εις κάθε κρότον βημάτων εντός της καλύβης, τον συνελάμβαν ταρασσόμενον ζωηρώς·επροσηκώνετο μάλιστα από την πέτραν που εκάθητο, ακουμβημένος εις την γκλίτσαν του. Δεν μου έμεινεν αμφιβολία πλέον, ότι κάποιου την εμφάνισιν ανέμενε, διότι η λαχτάρα ήτο ζωγραφισμένη εις το πρόσωπόν του, και ότι αυτός ο κἄποιος δεν ημπορούσε να είναι άλλος από την ωραίαν βοσκοπούλαν.

Ένα πελώριον κύμα ταραχής ησθάνθην να κυλισθή μέσα εις τα στήθη μου την στιγμήν εκείνην και είδα διαμιάς κατακρημνισθέντα τον πύργον των ονείρων, που είχα οικοδομίσει εις την φαντασίαν μου.

Ο νέος αυτός λεβέντης, δεν είναι παράδοξον να είναι επίδοξος μνηστήρ της ωραίας ποιμενίδος, και η επίσκεψις των δύο ποιμένων εις την στάνην του Μήτσου άλλον σκοπόν δεν έχει παρά την διαπραγμάτευσιν συνοικεσίου. Εθεώρησα λοιπόν απαραίτητον την απομάκρυνσίν μου και με οδύνην εις την ψυχήν, εσηκώθην να φύγω.

-Γιατί τόσο νωρίς, κύρ δεκανέα; Ηρώτησεν έκπληκτος ο τσέλιγκας Μήτσος.

Εγώ επροφασίσθην εργασίαν, απεχαιρέτησα και επροχώρησα να φύγω. Ο τσέλιγκας μ’ ηκολούθησε, με κατέφθασε και θέσας επί του ώμου μου την στιβαράν του παλάμην μου είπε χαμεγελών:

-Νἄρθης αύριον πρωΐ ποὔχομε γάμους! Να μην το ξεχάσης, τ’ ακούς;

-Και ποιος παντρεύεται; ηρώτησα ξεψυχυσμένα.

-Έλα αύριο και θα το μάθης.

 

*

* *

Επήρα τον κατήφορον συντετριμμένος. Μέχρις εκείνης της στιγμής δεν ειμπορούσα να λογοδοτήσω εις τον εαυτόν μου διατί έπασχα τόσον. Ποία υπήρξεν η αφετηρία όλης αυτής της ταραχής, που έκαμνε την ψυχήν μου να υποφέρη τόσον; Εκάθησα κάτω από μίαν πεύκην και ανεπόλησα την εξέλιξιν των συμβάντων και εύρισκον ότι ήτο μωρία να θέλω να καταγνώσω εις τον εαυτόν μου έρωτα προς μίαν κόρην, που καλά-καλά δεν την γνωρίζω. Ευθύς αμέσως όμως μου παρουσιάζετο εκείνο το ζευγάρι των λαμπερών και φοβισμένων ματιών της κόρης και ησθανόμην εις τα μύχια της καρδιάς μου τα οξέα κεντήματά των.

Κάθε αμφιβολία μου με την πρόσκλησιν του τσέλιγκα είχε διασκεδασθή πλέον και ήμην έτοιμος να υποκύψω εις την μοίραν μου. Είχα αποφασίσει να μη μεταβώ εις τούς γάμους εκείνης, η οποία τόσην τρικυμίαν διήγειρεν εις την ψυχήν μου· εν τούτοις την επαύριον, μετά την διανομήν του άρτου εις τούς άνδρας, χωρίς να το αντιληφθώ καλά-καλά, ευρέθην εις τα μισά της εις την στάνην αγούσης ατραπού.

Ησθανόμην κρότους εις τ’ αυτιά μου και το απέδωσα εις τον απομακρυσμένον κρότον των νταουλιών διά την τελετήν των γάμων.

Με κατάπληξιν όμως είδα, όταν έφτασα εις την στάνην, ότι καμμία προετοιμασία δεν είχε γίνει. Ο Μήτσος, με την καθημερινήν του φουστανέλλαν, στηρίζων το πηγούνι εις την μακράν γλίτσαν του, εστέκετο επάνω εις ένα κοτρώνι και παρετήρει τα μέσα εις περιφραγμένον περίβολον μανδρισμένα γίδια του.

Δεν είξευρα τί να υποθέσω με την κατάστασιν που έβλεπα τον κύρ Μήτσον, πάν άλλο ή εορτάσιμον. Μέσα εις την παραζάλην μου δεν θα ήκουσα ίσως καλά τί μου είπε χθές, διελογίσθην.

Τον επλησίασα, τον εκαλημέρισα και του εξέφρασα την απορίαν μου.

 Εικ.4. «-Μη βιάζεσαι, μου είπε, τώρα θα ιδής και τούς γάμους...». (πηγή: Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, «Εθνικόν Ημερολόγιον», Έτος ΚΗ΄ (1913), σελίδα 171).

-Μην βιάζεσαι, μου είπε· τώρα θα ιδής και τούς γάμους.

Σταθείς σιμά του, έβλεπα κ’ εγώ μηχανικώς προς το μέρος της μάνδρας, πού έβλεπε και ο τσέλιγκας Μήτσος και παρετήρησα δύο διαμερίσματα μανδρωμένα. Εις το ένα ήσαν καμμιά πενηνταριά πελώριοι και άγριοι τράγοι· εις το άλλο τετρακόσιαι και πλέον αίγες. Τα δύο αυτά διαμερίσματα συνεκοινώνουν μεταξύ των διά θύρας σκεπαστής άνωθεν με κλάδους. Παρά την θύραν εστέκετο ένας γέρων βοσκός, όστις είχε τα βλέμματά του εστραμμένα προς το μέρος πού εστεκόμεθα εγώ με τον τσέλιγκαν.

Είχα αποστρέψει προς στιγμήν το πρόσωπον εκ περιεργείας, μήπως θα έβλεπα ίσως ερχομένην την συνοδίαν του γαμβρού ή άλλο τι προμήνυμα γαμηλίου πομπής, όταν έξαφνα ακούω την φωνήν του τσέλιγκα απευθυνομένην προς τον γέροντα βοσκόν:

-Άνοιξε.

Θόρυβος δαιμονιώδης επηκολούθησε την κραυγήν ταύτην του τσέλιγκα, βρυχηθμοί σπαρακτικοί ηκούσθησαν από το διαμέρισμα των τράγων, οι οποίοι, με το άνοιγμα της θύρας, εξώρμησαν ακατάσχετοι προς το διαμέρισμα των αιγών . . .

-Πάμε τώρα να πιούμε τα καλορροίζικα, είπε, ξεκαρδισμένος στα γέλια, ο τσέλιγκας.

(Πειραιεύς, 1912).

ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

^*Τα παρατιθέμενα σκίτσα εκαλλιτεχνήθησαν υπό του εν Βελγίω εκπαιδευομένου υιού του συγγραφέως, του νεαρού κ.Γ.Αγαθ.Κωνσταντινίδου, γνωστού εις τούς ημετέρους αναγνώστας διά τάς χαριεστάτας γελοιογραφίας του, δι’ ών εκόσμησε πολλάκις, μικρός έτι παίς, τάς σελίδας του Ημερολογίου.»

ΠΗΓΗ

 Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος, «Εθνικόν Ημερολόγιον» Έτος ΚΗ΄ (1913), σελίδες 166-172.

 

 

Ιωάννης Σανήλος: ένας τραυματίας έφεδρος ανθυπολοχαγός στη μάχη της Ταράτσας το 1897

Στην περιοδική έκδοση «Ποικίλη Στοά» του έτους 1899 δημοσιεύθηκε άρθρο με τίτλο «ΣΕΛΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ». Το άρθρο αναφέρεται στην τελευταία μάχη που δόθηκε κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στην Ταράτσα της Λαμίας και στον τραυματισμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού Ιωάννη Σανήλου (Εικ.1).

 

Εικ.1. Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Ιωάννης Σανήλος από την Ανδρίτσαινα Ηλείας. Στο στήθος φέρει παράσημο που του απονεμήθηκε, λόγω τραυματισμού στη μάχη της Ταράτσας (πηγή: περιοδική έκδοση «Ποικίλη Στοά» Έτος ΙΔ΄ (1899), Μέρος Β΄, σελίδα 465).

Ο Ιωάννης Σανήλος ήταν διδάκτορας της Νομικής σχολής της Αθήνας και καταγόταν από την Ανδρίτσαινα Ηλείας. Σύμφωνα με το άρθρο, πολεμώντας στην πρώτη γραμμή και πυροβολώντας με το όπλο φονευμένου στρατιώτη, δέχθηκε στο στήθος του σφαίρα από τουρκικό όπλο μάουζερ. Μεταφέρθηκε με διαμπερές τραύμα στα μετόπισθεν. Μετά από δύο μήνες, το καλοκαίρι του 1897, ανάρρωσε.

Αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο:

«....Ο Ήλιος είχε δύσει. Αι σάλπιγγες εσήμαινον την παύσιν του πυρός και αι ερυθραί σημαίαι της ανακωχής εκυμάτισαν εκατέρωθεν. Η Λαμία είχε σωθεί από τον σίδηρον του κατακτητού. Από ένα λόφον της Ταράτσας κατέβαινε βραδέως μικρόν απόσπασμα στρατιωτών φέρον αναίσθητον επί των όπλων του τον έφεδρον αξιωματικόν Ιωάννην Σανήλον κολυμβώντα εις το αίμα του. Πολεμών όρθιος εις την πρώτην γραμμήν διά του όπλου φονευθέντος στρατιώτου, είχε δεχθή σφαίρα μάουζερ εις τα στήθη η οποία τα διαπέρασε.

.... μετά δίμηνον νοσηλείαν, επανήλθεν εις την ζωήν, φέρων εις τα ευγενή στήθη του παράσημον ανεκτίμητον από εκείνα τα οποία λαμβάνουν οι αληθείς ήρωες του καθήκοντος επί του πεδίου της μάχης από τάς χείρας του εχθρού.»

 

Ακολουθεί η αναδημοσίευση του άρθρου:

«ΣΕΛΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ

Μετά την τελευταίαν εν Δομοκώ ήτταν ο ατυχήσας στρατός της Θεσσαλίας υπεχώρει προς την Λαμίαν. Τ’ αδόκητα ραπίσματα της τύχης τα οποία διηύθυναν κατά της παρειάς του χείραι αόρατοι, είχον πλέον εξατμίσει εις τα στήθη των Ελλήνων στρατιωτών ολόκληρον τον ενθουσιασμόν με τον οποίον τούς εμέθυεν η ιδέα του πολέμου και είχον σταλάξει εις τάς ψυχάς των την απογοήτευσιν την οποίαν γεννά το πένθος μιάς συμφοράς.

Ο σκοπός του πολέμου είχε πληρωθή. Η τιμή της Ελλάδος εσαβανώθη και η σωτηρία της εξηρτάτο πλέον ολόκληρος από το έλεος της ηνωμένης Ευρώπης η φωνή της οποίας μόνον ήτο δυνατόν να σταματήση τελείως του βαρβάρου συμμάχου της την νικηφόρον πορείαν και να επιβάλλη σιγήν εις τα τηλεβόλα του νικητού.

Επί των λόφων της Ταράτσας τον επερχόμενον εχθρόν σπεύδοντα να καταλάβη πρό της ανακωχής την Λαμίαν, επερίμεναν δύο λόχοι του πρώτου συντάγματος, έχοντες διαταγήν να κρατήσουν διά πάσης θυσίας τάς θέσεις των. Χρειάζεται να ήναι κανείς κάτι περισσότερον από απλούς έφεδρος αποσπασθείς από την ειρηνικήν εργασίαν του και μεταμορφωθείς εντός ολίγων ημερών εις στρατιώτην, χρειάζεται να έχη πολύ βαθέως ερριζωμένον εν τη συνειδήσει του το αίσθημα της εθνικής τιμής και του καθήκοντος, διά ν’ αντιμετωπίση μετά τρείς αδόξους ήττας και ένα πανικόν τον θρασύν νικητήν τον χωρούντα υπερηφάνως υπό τούς φαιδρούς ήχους της μουσικής και τούς πανηγυρικούς βρόντους των τηλεβόλων του, διά να κρατήση διά της λόγχης μίαν ολόκληρον ημέραν νήστις την θέσιν του, ακλόνητος εις τάς μανιώδεις εφόδους του πολυαρίθμου εχθρού, απτόητος μέσα εις την βροχήν των σφαιρών και των οβίδων, απαθής προς του θανάτου και διά ν’ αποθνήσκη με το μειδίαμα εις τα χείλη εκεί όπου ετάχθη.

Δόξα εις τούς στρατιώτας της Ταράτσας !

Τιμή εις τα όπλα των!

Εχάραξαν μίαν φωτεινήν γραμμήν μέσα εις την ελεεινήν σελίδα με την οποίαν εκηλίδωσεν η σύγχρονος Ελλάς την ιστορίαν της, γραμμήν υπενθυμίζουσαν τάς ενδόξους δέλτους άλλων εποχών.

Ο Ήλιος είχε δύσει. Αι σάλπιγγες εσήμαινον την παύσιν του πυρός και αι ερυθραί σημαίαι της ανακωχής εκυμάτισαν εκατέρωθεν. Η Λαμία είχε σωθεί από τον σίδηρον του κατακτητού. Από ένα λόφον της Ταράτσας κατέβαινε βραδέως μικρόν απόσπασμα στρατιωτών φέρον αναίσθητον επί των όπλων του τον έφεδρον αξιωματικόν Ιωάννην Σανήλον κολυμβώντα εις το αίμα του. Πολεμών όρθιος εις την πρώτην γραμμήν διά του όπλου φονευθέντος στρατιώτου, είχε δεχθή σφαίρα μάουζερ εις τα στήθη η οποία τα διαπέρασε.

Εύγε εις τον φιλότιμον αξιωματικόν!

Τιμή εις το ξίφος του!

Ο θάνατος εδίστασε ν’ απλώση την σκελετώδη χείρα του επί της θαλεράς νεότητος του γενναίου αξιωματικού και μετά δίμηνον νοσηλείαν, επανήλθεν εις την ζωήν, φέρων εις τα ευγενή στήθη του παράσημον ανεκτίμητον από εκείνα τα οποία λαμβάνουν οι αληθείς ήρωες του καθήκοντος επί του πεδίου της μάχης από τάς χείρας του εχθρού.

Τ . . .»

 

ΠΗΓΗ

 

Ιωάννης Α. Αρσένης, «Ποικίλη Στοά» Έτος ΙΔ΄ (1899), Μέρος Β΄, σελίδες 465-466.

 

 

 

 

 

Η επίσκεψη του Άγγλου πρέσβη Σκάρλετ στη Λαμία το 1863

 

 Εικ.1. Ο Άγγλος πρέσβης στην Ελλάδα τα έτη 1862 και 1863 Πήτερ Σκάρλετ (πηγή: https://www.geni.com/people/Peter-Scarlett/6000000038738395439).

 

Στις αρχές Μαρτίου του 1863 ο Άγγλος πρέσβης Σκάρλετ (αγγλ. Peter Campbell Scarlett) (Εικ.1) επισκέφθηκε τη Λαμία. Ο πρέσβης πραγματοποίησε την επίσκεψη αυτή, στα πλαίσια της περιοδείας του σε διάφορα μέρη της ελληνικής επαρχίας για να διαπιστώσει από κοντά την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε. Πέντε μήνες πριν, στις 12 Οκτωβρίου 1862, είχε προηγηθεί η έξωση του Όθωνα και της Αμαλίας και τα πολιτικά πνεύματα ήταν ακόμη οξυμένα. Κατά τα τέλη Ιανουαρίου του 1863 είχε προηγηθεί η μη αποδοχή του στέμματος του Ελληνικού βασιλείου από τον Άγγλο πρίγκηπα Αλφρέδο (Εικ.2), δευτερότοκο γιό της βασίλισσας Βικτωρίας.

 

Εικ.2. Ο υποψήφιος βασιλιάς της Ελλάδας πρίγκηπας Αλφρέδος, Δούκας της Σαξωνίας-Κοβούργου και Γκότα (αγγλ. Alfred, Duke of Saxe-Coburg and Gotha) τον Απρίλιο του 1863 [πηγή: διαδίκτυο: Prince Alfred, Duke of Edinburgh and Saxe-Coburg and Gotha (1844-1900)].

 

Οι διαβουλεύσεις για την αναζήτηση νέου βασιλιά για το Ελληνικό βασίλειο συνεχιζόταν και η Αγγλία, ως εγγυήτρια δύναμη, έπρεπε να γνωρίζει την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στο κράτος. Τελικά, στις 18 Μαρτίου 1863 «Η εν Αθήναις Β΄ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις» αποφάσισε να δοθεί το στέμμα στον πρίγκηπα Γουλιέλμο-Γεώργιο του γερμανοδανικού οίκου των Γκλύξμπουργκ, τον γνωστό Γεώργιο Α΄ (Εικ.3).

 

Εικ.3. Ο τίτλος του πρωτοσέλιδου της εφημερίδας «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» για την άφιξη στην Ελλάδα του Γεωργίου Α΄ στις 18 Οκτωβρίου 1863 (πηγή: εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο 251/19-10-1863, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 504).

 

Ο Σκάρλετ, μετά την επίσκεψή του σε άλλες περιοχές του Ελληνικού βασιλείου, έφτασε ακτοπλοϊκώς στη Στυλίδα το πρωΐ του Σαββάτου της 2^ας Μαρτίου 1863. Σκοπός του ήταν η επίσκεψη και η διαπίστωση από κοντά των συνθηκών που επικρατούσαν στη Φθιώτιδα.

Από τη Στυλίδα στη Λαμία μετέβη με άμαξα, την οποία προσέφερε ο πολίτης Γεώργιος Γώγας. Στο ταξίδι του συνοδεύτηκε από το νομάρχη, τον αρχηγό του στρατού και πολλούς εφίππους που ήλθαν από τη Λαμία. Του επιφυλάχθηκε πανηγυρική υποδοχή. Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», τόσο μεγαλειώδης υποδοχή δεν είχε επιφυλαχθεί ούτε στον Όθωνα, όταν απολάμβανε της αγάπης του ελληνικού λαού.

Στη Λαμία ήλθε σε επαφή με τις κρατικές αρχές και τους κατοίκους, προσπαθώντας να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Τον επισκέφθηκαν ο φρούραρχος της πόλης με όλους τους αξιωματικούς της φρουράς, ο δικαστικός σύλλογος, ο δήμαρχος με μερικούς δημοτικούς συμβούλους, δικηγόρους και ευκατάστατους κατοίκους της Λαμίας. Εκ μέρους τους ο ιατρός και ευεργέτης του Γυμνασίου Λαμίας Μελέτιος Γεωργιάδης, τον υποδέχθηκε με θερμή προσφώνηση. Στο ίδιο θερμό κλίμα ανταπάντησε και ο Σκάρλετ κλείνοντας την ομιλία του με προτροπές προς τους κατοίκους της Φθιώτιδας να μιμηθούν τη Μεγάλη Βρετανία ως προς την εφαρμογή των συνταγματικών θεσμών, την ανάπτυξη της βιομηχανίας και τη διατήρηση της τάξης. Τους λόγους δημοσίευσε η εφημερίδα «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ».

Στις 1 το μεσημέρι της Δευτέρας 4^ης Μαρτίου 1863 ο Σκάρλετ αναχώρησε για τις Θερμοπύλες. Εκεί επιβιβάσθηκε σε ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο και κατευθύνθηκε προς τη Χαλκίδα.

Λίγες ημέρες αργότερα, επισκέφθηκε την υπό οθωμανική κατοχή Θεσσαλία. Το απόγευμα της 14^ης Μαρτίου 1863 συνοδευόμενος από τη θυγατέρα του μέσω του Βόλου έφτασε στη Λάρισα. Εκεί συναντήθηκε με τον Ρώσο πράκτορα Γρηγόριο Χ. Λαζάρου και τον διοικητή της Θεσσαλίας Ισμαήλ πασά. Ο Οθωμανός αξιωματούχος του πρόσφερε την άμαξά του και χωροφύλακες για εκδρομή στα Τέμπη. Το πρωΐ της 16^ης Μαρτίου 1863 μετέβη στα Τέμπη και στο Τσάγεζι (σήμερα Στόμιο). Ο Σκάρλετ έμεινε πολύ ευχαριστημένος από την ομορφιά του τοπίου και υποσχέθηκε στους συνοδούς του να επανέλθει μετά από δύο μήνες για κυνήγι.

 

Η παρουσίαση της επίσκεψης στις εφημερίδες.

Η επίσκεψη του Σκάρλετ στη Φθιώτιδα μας είναι γνωστή μέσα από τις στήλες των αθηναϊκών εφημερίδων, οι οποίες αναμεταδίδουν την είδηση από τις τοπικές λαμιώτικες εφημερίδες. Δυστυχώς δεν διασώθηκαν στο διαδίκτυο φύλλα των τοπικών εφημερίδων της εποχής.

Η είδηση παρουσιάζεται από τις εξής εφημερίδες:

1) Εφημερίδα «ΕΛΠΙΣ».

Μεταξύ των άλλων ειδήσεων από τη Φθιώτιδα, τις οποίες αναμεταδίδει από τη λαμιώτικη εφημερίδα «ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», η «ΕΛΠΙΣ» αναφέρει τα εξής:

«-Αναγινώσκομεν εις την «Φωνήν του Λαού» εφημερίδα της Λαμίας, της 2 Μαρτίου τα εξής.

.......................................

- Ο πρέσβης της Αγγλίας Κύριος Σκάρλετ αφ’ ού επεσκέφθη την Σύρον, και πολλά άλλα μέρη, αφίχθη σήμερον την πρωΐαν εις Στυλίδα, και ίσως επισκεφθή την πόλιν μας· ο Κύριος Πρέσβυς όστις περιοδεύει βεβαίως διά να πληροφορηθή ιδίοις όμμασι περί της καταστάσεως των επαρχιών, πιστεύομεν ότι θέλει ευχαριστηθή από την επικρατούσαν τάξιν, και θέλει ασμένως διαψεύσει τας σπερμολογίας, όσαι κυκλοφορούσιν εις την Πρωτεύουσαν, περί επικειμένης επιδρομής εις το Τουρκικόν, ιδίως εκ της Φθιώτιδος, ή και περί μελετωμένης αντεπαναστάσεως υπέρ του εξωσθέντος Βασιλέως Όθωνος, διότι και η μία και η άλλη υπόνοια εισίν όλως αβάσιμοι.» (Εφημερίδα ΕΛΠΙΣ, φύλλο 1191/08-03-1863, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 118).

2) Εφημερίδα «ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ».

Την είδηση δημοσιεύει και ο «ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ» ως εξής:

«Ο Σκάρλετ εν Φθιώτιδι.

Εσχάτως ο κ.Σκάρλετ πρέσβυς της Αγγλίας επεσκέφθη την Φθιώτιδα και διέμεινεν εν Λαμία τέσσαρας ημέρας. Κατά την διαμονήν του ταύτην ο φιλέλλην ούτος πρέσβυς, δεξάμενος τάς παρά των εκείθε αρχών και των κατοίκων όλων αξίας της υψηλής αυτού θέσεως υποδοχάς, περιποιήσεις και ευφημίας, είπε τοίς πάσιν, ότι θαυμάζει το αυτοδιοίκητον των Ελλήνων και την ησυχίαν των επαρχιών όλων του ελληνικού κράτους, μάλιστα του νομού αυτού εις τοιαύτας δυσχερείς περιστάσεις· ότι η Αγγλία αυξάνει βαθμηδόν τον θαυμασμόν της και την υπέρ Ελλάδος υπόληψίν της, και ότι δεν παύεται προσπαθούσα να επιτύχη αγαθού και αξίου βασιλέως των Ελλήνων.» (Εφημερίδα ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ, φύλλο 219/11-03-1863, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 447).

3) Εφημερίδα «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ».

Η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» δημοσιεύει αναλυτικότερα τα γεγονότα, παρουσιάζοντας χαρακτηριστικές λεπτομέρειες.

Αρχικά, αναφέρει περιληπτικά την είδηση: «-Ο πρεσβευτής της Αγγλίας κ.Σκάρλετ επεσκέφθη την Λαμίαν και έτυχεν ενθουσιώδους υποδοχής.» (ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο 96/11-03-1863, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 191).

Στο φύλλο της επόμενης ημέρας Τρίτης 12 Μαρτίου 1863, δημοσιεύει αναλυτικά τα γεγονότα:

«Υποδοχή Σκάρλετ.

Την παρελθούσαν εβδομάδα ο ενταύθα πρεσβευτής της Αγγλίας κ.Σκάρλετ επεσκέφθη την Φθιώτιδα. Η ενθουσιώδης και πανηγυρική υποδοχή ής εν Λαμία έτυχεν, είναι απερίγραπτος. Αι εφημερίδες της Λαμίας στήλας ολοκλήρους αφιέρωσαν εις περιγραφήν της υποδοχής αυτού.

Τον κ.Σκάρλετ, συνώδευσαν εις Λαμίαν από Στυλίδος ο νομάρχης, ο αρχηγός του στρατού μετά των στρατιωτικών αρχών και πολλών εφίππων πολιτών επί τούτω εις Στυλίδα κατελθόντων. Ο πολίτης κ.Γεώργιος Γώγας προσέφερεν εις τον κ.Σκάρλετ την άμαξάν του, εφ’ ής ήλθεν από Στυλίδος εις Λαμίαν. Εισερχόμενον εις την πόλιν τοσούτον πανηγυρικώς υπεδέχθη ο λαός, όσον ουδ’ αυτόν τον Όθωνα, ότε απελάμβανε της αγάπης του ελληνικού λαού, καθά λέγει ο Φάρος.

Τον πρεσβευτήν επεσκέφθησαν την επιούσαν ο φρούραρχος μεθ’ όλων των αξιωματικών της φρουράς, ο δικαστικός σύλλογος, και ο κύριος δήμαρχος μετά τινων δημοτικών συμβούλων, δικηγόρων, και οικοκυραίων Λαμίας, και διά του κυρίου Μελετίου Γεωργιάδου ιατρού απεύθυναν προς αυτόν την εξής προσφώνησιν.

Εξοχώτατε!

Η εμφάνισής σας εν Φθιώτιδι, λίαν ιστορική εις την αρχαιότητα και ουχ’ ήττον ζωγραφική κατά την γεωγραφικήν θέσιν της, εμετρίασεν εν μέρει την λύπην ήν ζωηρώς ησθάνθημεν οι κάτοικοι Φθιώτιδος διά την νόσον της Α.Υ. του πρίγγηπος Αλφρέδου· εις την χαροποιόν όμως αγγελίαν της εντελούς αυτού αναρρώσεως η αγαλλίασις ημών υπήρξεν ανέκφραστος! Γλυκεία δε τις ελπίς, εξοχώτατε, μένει ενσταλαγμένη εν τη καρδία μας ότι δυνατόν η πεφιλημένη ημών πατρίς να βασιλευθή παρά της Α. υψηλότητος, είθε!

Εξοχώτατε! Η Ελλάς υπάρξασα άλλοτε η κοίτη του πολιτισμού και των γραμμάτων, διαδοθέντων ακολούθως καθ’ άπασαν την Ευρώπην, δικαιούται να ελπίζη εις τάς υπέρ αυτής συμπαθείας της. Ευγνομωνούσα δε προς τάς τρείς ευεργέτιδας δυνάμεις και προστάτιδας αυτής, ατενίζει προς αυτάς και ιδίως προς την Μ.Βρετανίαν, ως προς την ανάπτυξιν των συνταγματικών θεσμών, την πρόοδον της βιομηχανίας και του συνεταιρισμού, και εν γένει την ευγενή ενασχόλησιν επί πάντων, όσα μεγαλύνουσι τα κράτη και καθιστώσιν αυτά ευδαίμονα.

Ναι, εξοχώτατε! Η Ελλάς έχει δικαίωμα να εξαιτήται και να ελπίζη την σύμπραξιν και την αρωγήν της Μ.Βρεττανίας. Η Μ.Βρεττανία υπάρχει πανταχού, όπου το ευγενές φρόνημα και το δίκαιον υπάρχουσιν, η δ’ έλευσις βασιλέως εν Ελλάδι, εξοχώτατε, το ταχύτερον, είναι ζωηροτάτη των κατοίκων ως και ολοκλήρου του ελλ. Λαού ευχή, και η παρουσία αυτού είναι εκ των ών ουκ άνευ.

Ευαρεστηθήτε, εξοχώτατε, να διαβιβάσητε τα αισθήματα ταύτα των κατοίκων του νομού της Φθιώτιδος προς την Α.Μ. την χαριτόβρυτον και σεπτήν Άνασσαν της Μ.Βρεττανίας και τον μέγαν και γενναίον αγγλικόν λαόν. Ζήτω κλπ. κλπ.

Εις ταύτα απήντησεν ο κ.Σκάρλετ ούτως·

“Η Α. υψηλότης ο πρίγκηψ Αλφρέδος, αγαπητός παρά τοίς Άγγλοις, ανέλαβεν εντελώς την υγείαν του και ήδη έφθασεν εις Λονδίνον, όπως παρευρεθή εν τοίς αισίοις γάμοις της Α. υψηλότητος του πρίγκηπος της Ουαλίας, αδελφού και διαδόχου του θρόνου της Μ.Βρεττανίας. Η λύπη μου μεθ’ ής αναφέρω την λύπην της πατρίδος μου είναι κοινή και λίαν επαισθητή διά τον μη δυνηθήναι διά λόγους σπουδαίους να ικανοποιήση την μετά τοσούτου ενθουσιασμού δηλωθείσαν γενικήν επιθυμίαν, ίνα η πατρίς υμών βασιλευθή παρά της Α. υψηλότητος.

Αν και ο ηγεμονόπαις Αλφρέδος δεν είναι δυνατόν να δεχθή το ελληνικόν στέμμα, μόλα ταύτα η Αγγλία συμπράξει και των φίλων δυνάμεων μεριμνά μετ’ επιμονής και στοργής όπως έλθη εις την Ελλάδα βασιλεύς αγαθός και ικανός ως ο Αλφρέδος και πρόθυμος να φέρη την κλασικήν αυτήν γήν εις ευδαίμονα κατάστασιν και δόξαν ανάλογον.

Οι νύν Έλληνες βαίνουσι διηνεκώς κατόπιν των γοητευτικών ιχνών των προπατόρων των. Ευρεθείς εν Αθήναις και ιδών την μετά τοσαύτης τάξεως και ησυχίας γενομένην επανάστασιν, βεβαιώ ότι ουδέποτέ που είδον τοιαύτην αναίμακτον μεταπολίτευσιν.

Ο σταθερός σκοπός των Φθιωτών ως και ολοκλήρου του ελληνικού λαού εις το να μιμηθώσι την Μ.Βρεττανίαν ως προς τους συνταγματικούς αυτής θεσμούς, την επιχείρησιν βιομηχανιών κτλ. είναι εκείνο όπερ θέλει οδηγήσει την πατρίδα υμών εις το μεγαλείον και την ευδαιμονίαν. Η Μ.Βρεττανία αισθάνεται εν αυτή καθήκον και καθήκον ιερόν και απαράβατον να συντελέση εις αμφότερα ταύτα αποτελεσματικώς.

Σας συνιστώ την διατήρησιν τάξεως αυστηράς, τάξεως αταράχου και διαρκούς, αναγκαιούσης σήμερον υμίν ή άλλοτε ποτε χάριν της ευδαιμονίας της πατρίδος και προς ευχαρίστησιν των φίλων αυτής.

Θέλω διαβιβάσει προς τε την σεπτήν Άνασσαν της Μ.Βρεττανίας και το έθνος μου τα ευγενή ταύτα των Φθιωτών αισθήματα.”

Κατά δε την 1 ώραν μ.μ. της δευτέρας, 4 του τρέχοντος, απήλθεν ο κύριος Σκάρλετ εις τάς Θερμοπύλας, συνοδευόμενος πάλιν από τάς εγκαρδίους ευχάς των κατοίκων Λαμίας, και εκείθεν επεβιβάσθη εις το πολεμικόν ατμοκίνητον και διευθύνθη εις Χαλκίδα.» (εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο 97/12-03-1863, σελίδες 3 και 4, ψηφιακοί σελιδοδείκτες 193 και 194).

Μία εβδομάδα μετά την επίσκεψη, η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» επανέρχεται στο γεγονός ασκώντας κριτική στη στάση των αθηναϊκών εφημερίδων «ΦΙΛΟΛΑΟΣ» και «ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΣ ΕΛΛΗΝ» εναντίον της υποδοχής του Σκάρλετ στη Λαμία. Δυστυχώς δεν διασώθηκαν τα φύλλα των εφημερίδων αυτών για να γίνει γνωστή η άποψή τους και τα επιχειρήματά τους. Γράφει η «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ»:

«-Εξεπλάγημεν όντως αναγνόντες τα τελευταία φύλλα του Φιλολάου και του Φιλοπάτριδος Έλληνος. Αφορμήν λαβόντες οι συντάκται των εφημερίδων τούτων εκ της γενομένης εν Λαμία του κ.Σκάρλετ υποδοχής, μέμφονται μίαν κοινωνίαν, ήτις εξέφρασεν ό,τι ησθάνετο, έδειξεν ό,τι το έθνος ασπάζεται και προδηλοτέραν κατέστησε την αδελφικήν αγάπην και την αχώριστον φιλίαν αίτινες ήδη ενυπάρχουσι μεταξύ Άγγλων και Ελλήνων. Εάν οι συντάκται των ειρημένων εφημερίδων ανεμιμνήσκοντο ότι και εν Σύρω, και εν Τήνω, και εν Άργει, και εν Ναυπλίω και αλλαχού ούτως υπεδέχθησαν τον κ.Σκάρλετ, πιστεύουμεν ότι δεν ήθελον μεμφθή τούς Λαμιείς, δι’ ό,τι έπραξαν. Το έθνος εξεφράσθη άπαξ την πολιτικήν ήν θέλει ακολουθήσει εν τώ μέλλοντι, αι δε μομφαί και οι δηκτικοί λόγοι ευαρίθμων τινών, ουκ οιδότων ό,τι ζητούσιν, υπολαμβάνονται ως φωναί εν ερήμω βοώντων.» (εφημερίδα ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, φύλλο 101/18-03-1863, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 201).

 

ΠΗΓH

 

Εφημερίδες:

-ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ

-ΕΛΠΙΣ

-ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ

 

 

 

 

Ο δημοδιδάσκαλος ιερέας Γεώργιος Παπαθανασίου (;-1908) από το Κόμμα Φθιώτιδας

 

                             Στη μνήμη του προγόνου μου

                             Γεωργίου Παπαθανασίου

Εισαγωγή

Η λειτουργία δημοτικού σχολείου στο Κόμμα θα πρέπει να τοποθετηθεί μετά το 1835. Η πρώτη γραπτή αναφορά για την ύπαρξη σχολείου στο Κόμμα Φθιώτιδας καταγράφεται το έτος 1859 σε συμβόλαιο του Θεοδώρου Δυοβουνιώτη.

Το 1891 με την υπ’ αριθμ. 1283 υπουργική απόφαση της 19^ης Ιανουαρίου 1891 (ΦΕΚ 24/Α/22-01-1891) ο δημοδιδάσκαλος Δημήτριος Πέτρου μετατίθεται «εκ του δημοτ(ικού) σχολείου των αρρένων Κόμματος του δήμου Λαμιέων εις το εν Μοσχοχωρίω του δήμου Ηρακλειωτών». Η θέση του δημοδιδασκάλου στο Κόμμα παρέμεινε κενή και το σχολείο δεν λειτουργούσε.

Πέντε μήνες αργότερα, με την υπουργική απόφαση 10951 της 24^ης Ιουνίου 1891 (ΦΕΚ 18/Α/25-06-1891) ο δημοδιδάσκαλος Αθανάσιος Παπαχριστοδούλου μετατέθηκε με αίτησή του από το δημοτικό σχολείο αρρένων της Παύλιανης «εις το αργούν τοιούτον του Κόμματος του δήμου Λαμιέων». Η απόφαση υπογράφεται από τον υπουργό εκκλησιαστικών και δημοσίας εκπαιδεύσεως Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο.

Το 1892 ακολουθεί η υπουργική απόφαση 20258 της 15^ης Φεβρουαρίου 1892 (ΦΕΚ 46/Α/18-02-1892), με την οποία «μετατίθεται τη αιτήσει του ο τριτοβάθμιος δημοδιδάσκαλος Δημήτριος Παπακωνσταντίνου εκ του δημοτικού σχολείου των αρρένων Κόμματος του δήμου Λαμιέων εις το αργούν τοιούτον Πουγκακίων του δήμου Τυμφρηστού.» Η απόφαση υπογράφεται από τον υπουργό εκκλησιαστικών και δημοσίας εκπαιδεύσεως Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο. Είναι άγνωστο πότε έγινε η αντικατάσταση του Αθανασίου Παπαχριστοδούλου από τον Δημήτριο Παπακωνσταντίνου. Με τη μετάθεση πάντως του δευτέρου το δημοτικό σχολείο του Κόμματος έκλεισε και πάλι.

Για την κάλυψη της θέσης του δημοδιδασκάλου και την επαναλειτουργία του σχολείου, με την υπουργική απόφαση 4222 της 10^ης Μαρτίου 1892 (ΦΕΚ 75/Α/11-03-1892) «μετατίθεται τη αιτήσει του ο δευτεροβάθμιος δημοδιδάσκαλος Νικολ(αος) Αθανασίου εκ του δημοτικού σχολείου Δερβέν Καρυάς του δήμου Παραχελωϊτών εις το εν Κόμμα του δήμου Λαμιέων αργούν τοιούτον.». Η απόφαση υπογράφεται από τον υπουργό εκκλησιαστικών και δημοσίας εκπαιδεύσεως Κωνσταντίνο Ν. Παπαμιχαλόπουλο.

Το 1897, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 40 Συνεδρίαση ΙΒ του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Λαμιέων της 17^ης Νοεμβρίου 1897 γραμματοδιδάσκαλος στο Κόμμα είναι ο Κωνσταντίνος Ζαλαώρας.

Με το Βασιλικό διάταγμα της 5^ης Μαρτίου 1898 «Περί υποβιβασμού των δημοτ(ικών) σχολείων Λευκαδιτίου και Κόμματος εις γραμματοσχολεία και καταργήσεως του δημοτ(ικού) σχολείου Μουσταφάμπεη» (ΦΕΚ 36/Α/09-03-1898) το δημοτικό σχολείο του Κόμματος υποβιβάσθηκε σε γραμματοσχολείο. Το διάταγμα αναφέρει τα εξής:

«Περί υποβιβασμού των δημοτ(ικών) σχολείων Λευκαδιτίου και Κόμματος εις γραμματοσχολεία και καταργήσεως του δημοτ(ικού) σχολείου Μουσταφάμπεη

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ’ όψει το άρθρ(ο) 56 του ΒΤΜΘ΄νόμου περί στοιχειώδους εκπαιδεύσεως και την γνωμοδότησιν του νομάρχου Φθιώτιδος και Φωκίδος, προτάσσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε·

Υποβιβάζονται τα εξής δημοτικά σχολεία εις γραμματοσχολεία.

Το εν Λευκαδιτίω του δήμου Αιγιτίου και το εν Κόμματι του δήμου Λαμιέων.

Καταργείται δε το εν Μουσταφάμπεη του δήμου Ηρακλειωτών δημοτικόν σχολείον.

Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου.

Εν Αθήναις την 5 Μαρτίου 1898.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο Υπουργός

Α.ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ».

Ο υποβιβασμός σε γραμματοσχολείο πραγματοποιήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 56 του νόμου «Περί στοιχειώδους εκπαιδεύσεως» του 1895, λόγω μη επάρκειας των πιστώσεων του δημοτικού προϋπολογισμού του δήμου Λαμιέων για τη συντήρησή του.

 

Ο Γεώργιος Παπαθανασίου

Ο Γεώργιος Παπαθανασίου υπήρξε παππούς της μητέρας μου από την πλευρά της μητέρας της Δήμητρας Γκέκα (το γένος Παπαθανασίου) (1887-1980). Άγνωστα είναι το όνομα του πατέρα του, το έτος και ο τόπος γέννησής του. Από την έρευνα για το όνομα του πατέρα του προέκυψαν τα εξής:

1) Σε συμφωνητικό με αριθμό 252 του έτους 1849, που συντάχθηκε από τον συμβολαιογράφο Λαμίας Αλέξανδρο Χατζίσκο, αναφέρεται κάποιος Νικόλαος Παπαθανασίου, επαγγέλματος ρακοπώλης. Είναι κάτοικος Λαμίας και πληρεξούσιος του πατέρα του Παππά Αθανασίου, οικονόμου. Ο τίτλος του οικονόμου αποδιδόταν σε εγγάμους κληρικούς. Ο Νικόλαος Παπαθανασίου μαζί με τον Τασσίκα Ν. Κρίτσα ορίσθηκαν από τους κατοίκους του Κόμματος ως πληρεξούσιοι επίτροποί τους προκειμένου να τους εκπροσωπούν και να διαχειρίζονται τις υποθέσεις τους (Ευχαριστούμε θερμά την Προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους/Αρχεία Νομού Φθιώτιδας κα Σοφία Βακιρτζηδέλη για την άμεση αποστολή του συμφωνητικού).

2) Σε πλειστηριασμό ακινήτου κτήματος του 1876 («Δηλοποίησις πλειστηριασμού ακινήτου κτήματος και Έκθεσις αναγκαστικής κατασχέσεως ακινήτου κτήματος») αναφέρεται ο Νικόλαος Παπαθανασόπουλος, ιδιοκτήτης «αμπέλου» κοντά στον ποταμό Σπερχειό «εις την θέσιν Άγιος Βασίλειος της περιφερείας Λαμίας», η οποία συνορεύει με την προς κατάσχεση «άμπελον ιδιοκτήτου Κώνστα Κατάγια» (εφημερίδα ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ, φύλλο 906/21-08-1876, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 238). Πιθανότατα πρόκειται για τον Νικόλαο Παπαθανασίου, το επώνυμο του οποίου αποδόθηκε ως Παπαθανασόπουλος, κατά τη συνήθεια πολλών γραφέων της εποχής.

Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατόν να τεκμηριωθεί πλήρως ότι ο Νικόλαος υπήρξε ή όχι ο πατέρας του Γεωργίου Παπαθανασίου. Η έρευνα συνεχίζεται...

 

Η χειροτονία του

Όπως προαναφέρθηκε, το σχολείο υποβαθμίσθηκε σε υποδιδασκαλείο και υπολειτουργούσε. Εκτός όμως από το σχολείο, κενή υπήρξε και η θέση του εφημερίου του χωριού. Οι κάτοικοι «έχοντες ανάγκην διά πάσαν ιεροτελεστίαν και ιεροπραξίαν ενός ιερέως» αποφάσισαν τη χειροτονία του Γεωργίου Παπαθανασίου ως ιερέα για μία πενταετία. Ο συγκεκριμένος επιλέχθηκε, επειδή διέθετε τα κατάλληλα προσόντα προς χειροτονία. Η αμοιβή του θα καταβαλλόταν, σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής εκείνης, σε σιτάρι και καλαμπόκι κατά την περίοδο του αλωνισμού. Για την τήρηση της συμφωνίας ορίσθηκε ποινική ρήτρα 2.000 δραχμών. Το ποσό θα καταβαλλόταν, είτε από την πλευρά του ιερέα Γεωργίου Παπαθανασίου, είτε από την πλευρά των κατοίκων, σε περίπτωση μη τήρησης της συμφωνίας.

Ειδικότερα, στο συμφωνητικό χειροτονίας της Κυριακής 31^ης Δεκεμβρίου 1900, το οποίο συντάχθηκε από τον συμβολαιογράφο Λαμίας Ευθύμιο Κοντομήτρο, αναφέρονται τα εξής:

«Αριθμός 60^ος

Συμφωνητικόν

εν τώ χωρίω Κόμματι και εν τώ ιδιοκτήτω μαγαζίω του Μιλτιάδου Δόξα ένθα κληθείς μετέβην σήμερον την τριακοστήν πρώτην Δεκεμβρίου του χιλιοστού εννεακοσιοστού (1900) έτους ημέραν Κυριακήν και μετά μεσημβρίαν ενώπιον εμού του Συμβολαιογράφου και κατοίκου Λαμίας Ευθυμίου Κοντομήτρου και των δύο ενηλίκων μαρτύρων, πολιτών Ελλήνων, γνωστών μοι και μη εξαιρετέων Αθανασίου Αντίππα αμαξηλάτου κατοίκου Λαμίας και Ιωάν. Γαλατά υπηρέτου κατοίκου Μπεκής διατρίβοντος ενταύθα, ως και του αμαξηλάτου Αντίππα, ενεφανίσθησαν οι εξής γνωστοί εμοί και τοίς μάρτυσι και άσχετοι συγγενείας 1) Νικόλαος Α. Κρίτζας Δήμαρχος Λαμιέων 2) Τέγος Ν. Σπηλιώτης κτηματίας κάτοικοι Λαμίας ιδιοκτήται του χωρίου τούτου διατρίβοντες ενταύθα, 3) Αθαν. Μπατάγιας, 4) Δημ. Στεφανής, 5) Κωνστ. Κοντέλας 6) Χρήστος Ζητούνης, 7) Ιωάν. Αρχοντής 8) Ιωάν. Μπατζούρας 9) Γεωρ. Π. Βαλάρης 10) Δημ. Π. Βαλάρης 11) Ευάγγ. Π. Βαλάρης 12) Δημητρ. Γεωργ. Βαλάρης ή Σπέντζος 13) Αναστ. Διαμαντής 14) Κωνστ. Διαμαντής 15) Δημ. Κύρκος 16) Σωτήριος Διαμαντής 17) Κωνστ. Κουτρούμπας 18) Νικόλ. Δασκαλάκης 19) Ιω. Δασκαλόπουλος 20) Κωνστ. Πέππας 21) Γεώρ. Παυλής 22) Κωνστ. Μπρούμης 23) Ιω. Ξυδεράς 24) Ευστ. Παπαδημητρόπουλος 25)Κωνστ.)καθαρογράφεται) Κωνστ. Αρχοντής 26) Κωνστ. Λιάκος 27) Γεώργιος Αθανασίου 28) Νικόλ. Μπρόμης 29) Γεώρ. Καραβάς 30) Δημ. Ξυδερός 31) Χρήστος Καμαρούλας 32) Ιωάν. Γκριτζόπουλος και Θεόδωρος Κ. Κομματάς αφ’ ενός και Γεώργιος Παπαθανασίου αφ’ ετέρου και συνομολόγησαν συμφωνήσαντες τα ακόλουθα: ότι οι πρώτοι των συμβαλλομένων ιδιοκτήται του χωριού και καλλιεργηταί του άνω χωρίου έχοντες ανάγκην διά πάσαν ιεροτελεστίαν και ιεροπραξίαν ενός ιερέως προσέλαβον τον δεύτερον συμβαλλόμενον υποψήφιον όντα και έχοντα τα προσόντα προς χειροτονίαν ίνα χειροτονηθέντα έχωσι διά τα θρησκευτικά των καθήκοντα επί μίαν πενταετείαν ιερέα και εφημέριον των αμοίβοντες αυτόν καθώς πρότερον έμιναν σύμφωνοι και συμφώνως τοις εθίμοις του τόπου διά σίτου και αραβοσίτου κατ’ έτος μέχρι της λήξεως της πενταετείας αρχομένης από της χειροτονείας του και υποχρεούται να τα διατηρώσι καθ΄ολην την πενταετείαν και να αμοίβωσι, εκτός αν ούτος ήθελε παραμελή τα καθήκοντά του και ιερατικά του χρέη. ούτος δε αποδεχόμενος του όρου τούτου υπόσχεται και υποχρεούται μετά την χειροτονίαν του, να ιεροπράττει και εκτελεί πάσας τάς ιεροτελεστίας προς τούς κατοίκους δι’ αι παρ’ αυτών θέλει πλερώνεται τακτικώς και κατά τα αλώνια ως προεσυμφώνησαν, αμελητεί και προθύμως εκτός ασθενείας και ανυπερβλήτου κωλλύματος άλλως θέλει αποδιώκεται άνευ ανανεώσεώς της. προς τήρησιν δε των συμφωνιών των και των άνω όρων ορίζουσι ποινικήν ρήτραν δραχμών δυό χιλιάδων, ήν θέλει πληρώσει ο αθετήσας τούς όρους του παρόντος προς τον έτερον συμβαλλόμενον μερυκώς μη ήτοι παρ’ εκάστω προς τον υποψήφιον της αναλογίας και εφάπαξ παρά του υποψηφίου προς τους λοιπούς συμβαλλομένους. Τούτων συνομολογηθέντων και αποδεκτών γενομένων συνετάγη το παρόν, ανεγνώσθη ευκρινώς και μεγαλοφόνως εις ευήκοον πάντων και υπεγράφη βεβαιωθέν παρ’ εμού και εμού πλήν των Γεωρ. Αθανασίου Νικολάου Μπρόμη, Γεωρ. Καραβά, Δημ. Ξυδερού, Χρήστου Καμαρούλα και Ιωάν. Γκριτζοπούλου,┌και Ιωάν. Ξυδερού και Θ.Κ.Κομματά δι’ άγνοια γραμμάτων, απάντων δε των πρώτων συμβαλλομένων γεωργοκτηματιών και κατοίκων Κόμματος ούτων.

Οι μάρτυρες Αθανάσιος Αντύπας Ιωάννης Γαλατάς

Οι συμβαλλόμενοι Ν.Α.Κρίτσας Τ.Ν.Σπηλιώτης

Ακολουθούν οι υπογραφές των κατοίκων, τα ονοματεπώνυμα των οποίων αναφέρονται στο συμφωνητικό (Εικ.1αβγ).

α

β

γ

Εικ.1αβγ. Το συμφωνητικό χειροτονίας του Γεωργίου Παπαθανασίου (πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους / Αρχεία Νομού Φθιώτιδας. Ευχαριστούμε θερμά την Προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους/Αρχεία Νομού Φθιώτιδας κα Σοφία Βακιρτζηδέλη για την αποστολή του συμφωνητικού.).

 

Η θητεία του ως γραμματιστής

Ο ιερέας Γεώργιος Παπαθανασίου υπηρέτησε ως γραμματιστής στο Κόμμα το χρονικό διάστημα 1901-1907. Στην έκδοση «Επετηρίς της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Έτος Α΄ (1901-1902)» αναφέρεται ως δημοδιδάσκαλος (Εικ.2) (για τις έννοιες γραμματιστής και γραμματοδιδασκαλείο βλέπε στην εισαγωγή της ανάρτησης «Η δημοτική εκπαίδευση στη Φθιώτιδα το σχολικό έτος 1901-1902»).

 

Εικ.2. Η καταγραφή του Γεωργίου Παπαθανασίου ως δημοδιδασκάλου στην Επετηρίδα της δημοτικής εκπαίδευσης του 1901-1902 (πηγή: Γ. Μπουκουβάλα, Επετηρίς της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Έτος Α΄ (1901-1902), Εν Αθήναις 1902, σελίδα 416.).

Ο διορισμός του ως γραμματιστής πραγματοποιήθηκε το 1901 με απόφαση της ΛΔ΄ συνεδρίασης (15/11/1901) του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Λαμιέων, επί δημαρχίας Νικολάου Αναστ. Κρίτσα (Εικ.3).

Εικ.3. Ο δήμαρχος Λαμιέων Νικόλαος Αναστ.. Κρίτσας (1847-1931). Επί των ημερών του διορίστηκε γραμματιστής στο Κόμμα ο ιερέας Γεώργιος Παπαθανασίου (πηγή: Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος, Λαμία τα πρόσωπα 1760-1930, Λαμία 2003, σελίδα 68.).

Αναφέρει η απόφαση:

«1.Λαβών υπ’ όψιν το υπ’ αριθ. 857 της 27 Φεβρουαρίου ε.ε. έγγραφον του κ.Επιθεωρητού των Δημοτικών Σχολείων Φθ/δος παμψηφεί διά της υπ’ αριθ. 11 σημερινής πράξεώς του προτείνει ως διοριστέον γραμματιστήν εις την χηρεύουσαν θέσιν του γραμματοσχολείου Κόμματος τον αυτόθι εφημέριον πρώην δημοδιδάσκαλον Γεώργιον Παπαθανασίου».

Τρείς μήνες πριν, στην ΚΖ΄ συνεδρίαση (17/8/1901) του δημοτικού συμβουλίου είχε αποφασιστεί η διάθεση 660 δραχμών από τον προϋπολογισμό του Δήμου Λαμιέων στο Γραμματοσχολείο:

«Ι. Γραμματοσχολείον του χωρίου Κόμματος

1. Μισθός Γραμματιστού προς 65 δρχ μηνιαίως 660

2. Επισκευή σχολείου 0».

Το 1902 ο Δήμος Λαμιέων με δύο συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου ενέκρινε τα εξής ποσά:

α) Στην Η΄ συνεδρίαση (8/3/1902):

«ΕΞΟΔΑ. Ι. Γραμματοσχολείον Κόμματος

1. Μισθός γραμματιστού προς δρχ. 55 δρχ. 660

2. Σχολικά όργανα δρχ 80».

β) Στην ΛΑ΄ συνεδρίαση (6/11/1902):

«ΕΞΟΔΑ. Ι. Γραμματοσχολείον Κόμματος

1. Μισθός γραμματιστού δρχ. 660

2. Έπιπλα, πίνακες, κλπ δρχ 20».

Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 1903 πραγματοποιήθηκαν στη Λαμία δημοτικές εκλογές. Νέος δήμαρχος εξελέγη ο Σπύρος Κομνά Τράκας (Εικ.4), γιός του αγωνιστή Κομνά Τράκα από την Αγόριανη Παρνασσού. Στις 23 Απριλίου της ίδιας χρονιάς είχαν τελεστεί τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Αθανασίου Διάκου στην πλατεία Διάκου από τον βασιλιά Γεώργιο Α΄, παρουσία του προηγουμένου δημάρχου Νικολάου Αναστ. Κρίτσα.

Εικ.4. Ο δήμαρχος Λαμιέων Σπύρος Κομνά Τράκας (1870-1943) (πηγή: Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος, Λαμία τα πρόσωπα 1760-1930, Λαμία 2003, σελίδα 114.)

Το 1904 στην Ι΄ συνεδρίαση (18/3/1904) «Προτάσει του κ.Δημάρχου, το συμβούλιον παμψηφεί διά της υπ’ αριθ. 42 ε.ε. πράξεώς του προέβη εις τον διορισμόν επιθεωρητικής επιτροπής:

2. Διά το εν Κόμματι Γραμματοδιδασκαλείον τους

1. Γεώργιον Παπαθανασίου Ιερέα

2. Τέγον Σπηλιώτην

3. Αναστάσιον Διαμαντήν».

Στην ΙΞ΄ συνεδρίαση της 23/6/1904 το δημοτικό συμβούλιο διέθεσε τα εξής ποσά:

«ΕΞΟΔΑ. Ι. Γραμματείον Κόμματος

1. Μισθός πρωτοβαθμίου γραμματιστού δρχ 900

2. Σχολικά όργανα δρχ 20

αρ. 33 Επισκευή διδακτηρίου χωρίου Κόμματος δρχ 100».

Το 1905 στην Ε΄ & ΣΤ΄ συνεδρίαση (16/5/1905) εγκρίθηκε η διάθεση ποσού 650 δραχμών για την αμοιβή του Γεωργίου Παπαθανασίου:

«ΕΞΟΔΑ. Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως Δημοτών

Ι. Γραμματείον Κόμματος

1. Μισθός τριτοβαθμείου γραμματιστού δρχ 650».

Το 1906 στην Β΄ συνεδρίαση (6/3/1906) εγκρίθηκε η διάθεση 1.040 δραχμών στο «Γραμματείον Κόμματος» ως εξής:

«ΈΞΟΔΑ. Τμήμα Α. Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως

Ι. Κόμματος

1. Μισθός τριτοβαθμείου γραμματιστού δρχ 900

2. Έπιπλα, πίνακες, όργανα διδασκαλίας δρχ 40

3. Επισκευή διδακτηρίου δρχ 100».

Στην Γ΄& Δ΄ συνεδρίαση (6/3/1906) εγκρίθηκε η διάθεση ποσού 80 δραχμών για την επισκευή του σχολείου:

«Ι. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ

27. Επισκευή διδακτηρίου Κόμματος δρχ. 80».

Σε επόμενη συνεδρίαση (13/6/1906) εγκρίθηκε η διάθεση συνολικά 680 δραχμών:

«ΕΞΟΔΑ: Τμήμα Α. Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως

Ι. Γραμματείον Κόμματος

1. Μισθός γραμματιστού δρχ 660

2. Έπιπλα, πίνακες, όργανα διδ/λίας δρχ 20».

Στην ΙΘ΄ συνεδρίαση (2/11/1906) εγκρίθηκε η αμοιβή του γραμματιστή:

«Β. ΕΞΟΔΑ

Αον Τμήμα δημοτικής εκπαιδεύσεως

Ι Γραμματείον Κόμματος

Μισθός γραμματιστού δρχ 660».

Σε επόμενη συνεδρίαση (17/12/1906) εγκρίθηκε το ποσό του μισθού μαζί με την αύξηση του υποδιδασκάλου:

«Κεφ. Ι. ΕΞΟΔΑ

Κόμμα Φθιώτιδος

1. Υποδιδασκαλείον Κόμματος

Μισθός υποδιδασκάλου μετά μιάς αυξήσεως δρχ. 720».

Για το 1907 δεν υπάρχουν πληροφορίες.

Το 1908 στην ΙΑ΄ συνεδρίαση (18/4/1908) εγκρίθηκε ποσό 45,80 δραχμών ως προσαύξηση του μισθού του υποδιδασκάλου Γεωργίου Παπαθανασίου για τη χρονική περίοδο από 15 Μαρτίου έως τέλος Δεκεμβρίου 1907:

«Κεφ. ΙΔ άρθρον 1

15. Γεώργιος Παπαθανασίου υποδιδάσκαλος του χωρίου Κόμματος δραχμές 45,80 προς πληρωμήν της ως άνω, δικαιούται να λάβη διά προσαύξησιν του μισθίου του από 15 Μαρτίου έως τέλος Δεκεμβρίου 1907.»

Στην ΙΒ΄ συνεδρίαση (20/4/1908) προτείνεται να διοριστεί στο Κόμμα από τις 17 Μαΐου 1908 υποδιδάσκαλος ο Δ. Γεωργάκης, διαδεχόμενος τον Γεώργιο Παπαθανασίου:

«Ακολούθως διά της υπ’ αριθμ. 44 σημερινής πράξεώς του ομοφώνως προτείνει ως διοριστέον υποδιδάσκαλον εις την κενήν θέσιν του υποδιδασκαλείου του χωρίου Κόμματος τον εκτός υπηρεσίας διατελούντα Δημοδιδάσκαλον Δ. Γεωργάκην επί τη αιτήσει αυτού από 17 επομένου μηνός.»

Η «κενή θέσις του υποδιδασκαλείου του χωρίου Κόμματος» προέκυψε από τον θάνατο του Γεωργίου Παπαθανασίου, ο οποίος απεβίωσε το 1908. Το έτος θανάτου του διασταυρώθηκε στο υπ’ αριθμ. 2562/16-05-1922 συμβολαιογραφικό έγγραφο του συμβολαιογράφου Νικολάου Αθ. Καρδάκου με τίτλο «Πωλητήριον παράγκας διά δραχμάς 300» της γιαγιάς μου και κόρης του Δήμητρας.

 

 

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

1. Θεόδωρος Αθ. Γκέκας, Κόμμα το χωριό μας, Λαμία 2009.

2. Γ. Μπουκουβάλα, Επετηρίς της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Έτος Α΄ (1901-1902), Εν Αθήναις 1902.

3. Το υπ’ αριθμ. 2562/16-05-1922 «Πωλητήριον παράγκας διά δραχμάς 300» του συμβολαιογράφου Λαμίας Νικολάου Αθ. Καρδάκου.