Από έρευνα στα ψηφιακά αρχεία της Ακαδημίας Αθηνών εντοπίσθηκε έγγραφο-αναφορά του Διοικητή Φθιώτιδος προς το «Βασιλικόν Υπουργείον Εσωτερικών» με ημερομηνία 11 Αυγούστου 1845 (Ιουλιανό ημερολόγιο). Φέρει τον τίτλο «Περί του φονευθέντος φύλακος των προσόδων Γεωργίου Σκόκη».
Το ατυχές περιστατικό συνέβη στη Σπαρτιά ως εξής:
Στις 9 το βράδυ της 10ης Αυγούστου 1845 ο Πάρεδρος του χωριού με τη σύζυγό του, ένας κάτοικος της Σπαρτιάς και δύο φύλακες των προσόδων του κράτους καθόταν δίπλα στην αναμμένη φωτιά. Τη συζήτησή τους διέκοψε ένας πυροβολισμός και ο ένας από τους δύο φύλακες έπεσε νεκρός. Παρά την κινητοποίηση των κατοίκων της Σπαρτιάς ο δράστης εξαφανίστηκε. Στο χωριό μετέβη ο Δημαστυνόμος (ο τότε Δημοτικός Αστυνόμος) Φαλάρων για ανακρίσεις.
Ακολουθεί μεταγραφή του κειμένου της αναφοράς:
Αριθ. Πρωτ. 4377
Προς το επί των εσωτερικών
Εν λαμία Β. Υπουργείον
Την 11 Αυγούστου 1845 Εληφ. Την 19 Αυγ. 45
Αρ. 12015
Περί του φονευθέντος φύλα-
κος των προσόδων Γεωρ. Σκόκη
Από αναφοράν του Δημαστυνόμου Φα-
λάρων πληροφορούμαι ότι χθές περί την 9
Μ.Μ. καθήμενη ό τε Πάρεδρος του χωρίου
μεθ’ ενός χωρικού και της συζύγου αυτού,
και οι δύω φύλακες πλησίον της φωτιάς εις το
χωρίον Σπαρτιά του Δήμου Φαλάρων, αίφνης
ηκούσθη μακρόθεν πυροβολισμός, και παρα-
χρήμα εφονεύθη εις των φυλάκων καλούμενος
Γεώργιος Σκόκης, αγνοουμένου του δολοφόνου,
αν και έτρεξαν πάντες οι κάτοικοι κατ’ αυτού.
Ο Δημαστυνόμος Φαλάρων παραχρήμα μετέβη
εις το διαληφθέν χωρίον, του να ενεργήση τας
ανηκούσας ανακρίσεις και επιφυλάττομαι ταύτας(?)
να διακοινώσω εις το Β. υπουργείον το αποτέ-
λεσμα των ανακρίσεων.-
Ευπειθέστατος
Ο Διοικητής Φθιώτιδος
(Υπογραφή)
Από το κείμενο προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
→ Ο δράστης πιθανότατα φορολογήθηκε υπέρμετρα ή άδικα και, ενεργώντας υπό καθεστώς αυτοδικίας, συνηθισμένο την εποχή αυτή, πυροβόλησε αιφνιδιαστικά και σκότωσε το φύλακα των προσόδων του κράτους, λαμβάνοντας έτσι την εκδίκησή του. Σε παρόμοια περιστατικά αυτοδικίας η μη σύλληψη των δραστών, τους οδηγούσε στην τάξη των ληστών.
→ Το άναμμα φωτιάς τον Αύγουστο, έστω και βραδινή ώρα, προκαλεί εντύπωση.
→ για τη συλλογή των φόρων οι φοροεισπράκτορες μετέβαιναν οι ίδιοι στα χωριά.
→ στη Σπαρτιά υπάρχει Πάρεδρος και όχι Πρόεδρος διότι από το 1833 έως το 1912 ίσχυε το Δημοτικό σύστημα, το οποίο αντικαταστάθηκε το 1912 με το Κοινοτικό.
→ αναφέρεται η μετάβαση στη Σπαρτιά του Δημαστυνόμου Φαλάρων για τη διενέργεια ανακρίσεων. Το Δημαστυνόμο διόριζε ο δήμαρχος, αφού το δικαίωμα του «αστυνομείν» ανήκε σ’ αυτόν. Και οι δυο τους ενωμένοι, αποτελούσαν πολύ σοβαρή δύναμη. Τα καθήκοντα του Δημαστυνόμου ήταν πολλά, όπως:
- η αντιμετώπιση τοπικών ζητημάτων τάξεως, ησυχίας, υγιεινής, πατάξεως της αισχροκέρδειας, προσβολής των ηθών,
- η παρεμπόδιση κοινών γυναικών να περιφέρονται σε δημόσιους περιπάτους,
- η απαγόρευση ασελγείας «εις τας οδούς και ιδίως εν καιρώ νυκτός»,
- η επαγρύπνηση για τη διαγωγή των κατοίκων εκείνων, των οποίων τα μέσα υπάρξεως ήσαν άγνωστα ή λίγο γνωστά, καθώς και ατόμων «εις τα οποία προσάπτεται ασωτεία και διαφθορά των ηθών των νέων, αμφοτέρων των γενών», ιδιαίτερα των γοήτων ή απατεώνων,
- η παρεμπόδιση να λούονται οι άνδρες και οι γυναίκες μαζί στο ίδιο μέρος, τόσο σε ποταμούς όσο και στα παράλια,
- γενικά η φροντίδα για τη διατήρηση της ευταξίας σε μέρη όπου γίνονταν συνάξεις ανθρώπων (αγορές, πανηγύρια, τελετές, θέατρα, καφενεία, παιχνίδια, εκκλησίες, δημόσιοι χώροι κ.λ.π.).
Με δεδομένο, ότι η τοπική αστυνομία δεν άργησε να γίνει με τον καιρό όργανο των παθών και των επί μέρους τοπικών συμφερόντων, οι κυβερνήσεις ενίσχυσαν τη χωροφυλακή εγκαθιστώντας την σε διάφορα μέρη επιλεκτικά και διορίζοντας αλλού υπομοιράρχους και αλλού μοιράρχους η αποστράτους αξιωματικούς. Εκτιμώντας με την πάροδο του χρόνου, ότι τα εγχώρια πάθη και συμφέροντα δεν επέτρεπαν αποτελεσματική αστυνόμευση, το «αστυνομείν» το περιέλαβαν στο κράτος, το οποίο από τότε διόριζε, κατά τόπους, αστυνόμους αξιωματικούς του στρατού. (για το Δημαστυνόμο και τα καθήκοντά του πηγή: ΝΕΑΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΙΣΤΟΡΟΥΜΕΝΑ 1901-1908).
ΕΙΚΟΝΑ
Εικ.1. Το έγγραφο της αναφοράς του Διοικητή Φθιώτιδας.
ΠΗΓΗ
Ψηφιακά Αρχεία Ακαδημίας Αθηνών.
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ
