Τσερνοβίτι: η απογραφή και η φορολογία των κατοίκων του σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1641

Εισαγωγή

Η παρουσία του Τσερνοβιτίου στα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα συνεχίζεται και τον 17^ο αιώνα με την καταγραφή του στο αναλυτικό (mufassal) κατάστιχο TKGM 9 (Tapu ve Kadastro/Genel Müdürlügü=Τίτλοι ιδιοκτησίας Κτηματογράφισης/Γενική Διεύθυνση) 9. Το κατάστιχο αυτό περιλαμβάνει τις επαρχίες (Nahiyeler) Αταλάντης (Talanda: 5/Β,29/Β), Λειβαδιάς (Livadiye: 20/Β), Άμφισσας (Salina: 134/Β), Λαμίας (İzdin: 209/Β) και Μενδενίτσας (Mondoniç: 262/Β). Χρονολογείται το έτος 1641 επί σουλτάνου Ιμπραήμ Α΄ (1640-1647). Στο κατάστιχο χρησιμοποιήθηκε η γραφή tevki ή siyâkat, ένα είδος στενογραφίας της εποχής εκείνης, που χρησιμοποιήθηκε σε διοικητικά και οικονομικά έγγραφα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καθώς και στην καταγραφή των κτηματολογικών μητρώων για φορολογικούς λόγους.

Το Τσερνοβίτι τότε ανήκε στον καζά του Ζητουνίου, ο οποίος το 1641 υπαγόταν στο Σαντζάκι του Ευρίπου (Sancak-I Eğripoz). Καταγράφεται στο κατάστιχο ως τιμάριο των Οθωμανών σπαχήδων Μουσταφά γιού του Σερ-Μεχμέτ Τσαβούς και Μεχμέτ γιου του Μούσα.

 

Το Τσερνοβίτι, οι κάτοικοι και η φορολογία τους

 

1. Το κείμενο του οθωμανικού φορολογικού καταστίχου και η μετάφρασή του

Το χωριό καταγράφεται ως Çernevit στις σελίδες 243/Β, 244/Α και 244/Β του καταστίχου TKGM 9 (Εικ.1αβγ). Από το χειρόγραφο αντλούνται πολύτιμες πληροφορίες για τον πληθυσμό του χωριού, τη φορολόγηση και τα παραγόμενα προϊόντα.

α

β

γ

Εικ.1αβγ. Οι σελίδες 243/Β, 244/Α και 244/Β του οθωμανικού φορολογικού καταστίχου TKGM 9 με τις πληροφορίες για το Τσερνοβίτι. (πηγή: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi).

 

Ακολουθεί το κείμενο, η μετάφρασή του και οι ερμηνευτικές σημειώσεις του μεταφραστή:

 

ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ TKGM 9 (1641)

 

Σελίδα 243/Β

TIMÂR-I MUSTAFA BİN SER MEHMET ÇAVUŞ VE MEHMET BİN MUSA δηλαδή «Τιμάριο του Μουστάφα του Σερ-Μεχμέτ Τσαβούς και του Μεχμέτ του Μούσα»

 

17-KARYE-İ ÇERVENİT TABİ’-İ MEZBÛR δηλαδή «17-Χωριό Τσερνοβίτι, ανήκει στους προαναφερόμενους»

 

1. KRASTEMADİ YAKMO «Καρασταμάτης Γιάκουμου» [1]

2. NİKOLA PRAPA «Νικόλας Πράπας»

3. YANİ RADİ «Γιάννης Ράντης»

4. NİKOLA YUÇO «Νικόλας Γιούτσος»

5. NİKOLA İBRANESE «Νικόλας Μπρανέσης)[2]

 

6. KOSTA NİKOLO «Κώστας Νικολού»

7. NİKOLA NİKOLO «Νικόλας Νικολού»

8. FRENKO FRENIKUDİ «Φράγκος Φραγκούδης»

9. APOSTOLİ NİKOLAKİ «Αποστόλης Νικολάκης»

10. FRENKO SERATNO «Φράγκος Σαραντινός» [3]

 

11. İSTEMADİ LANBO «Σταμάτης Λάμπος»

12. YORGİ LANBO «Γιώργης Λάμπος»

13. YANİ LANBO «Γιάννης Λάμπος»

14. İSTASİ SİRO İVLAHO «Στάθης Σύρου Βλάχος»

15. NİKOLA ÇENKARİ «Νικόλας Τσαγκάρης»

 

16. YORGİ PELÜRA «Γιώργης Πηλιούρας»

17. FREΝΚO PELÜRA «Φράγκος Πηλιούρας»

18. PAPA SOMA «Παπα-Θωμάς»

19. İSTASİ PAPA «Στάθης Παπάς»

20. DASİ MİRO «Ντάσσης Μίρος» [4]

 

21. MARİNO PAPA «Μαρίνος Παπάς»

22. YORGİ PAPAMİHAL «Γιώργης Παπαμιχάλης»

23. YORGİ İRİN «Γιώργης Ειρήνης»

24. DİMO NİKOLO «Δήμος Νικολού»

25. YANİ KURTES «Γιάννης Κουρτέσης»

 

26. SİMO PULİCO «Σίμος Πουλίτζος»

27. SODORO MERDONİT «Θόδωρος Μορδωνίτης» [5]

28. KURTES YANİ «Κουρτέσης Γιάννη»

29. YANİ PRAPA «Γιάννης Πράπας»

30. YORGİ YANİ PRAPA «Γιώργης Γιάννη Πράπας»

 

31. YORGİ İZLATKO «Γιώργης Ζουλάτικος»

32. NİKOLA GLANO «Νικόλας Γαλανός»

33. NİKOLA PRAPA «Νικόλας Πράπας»

34. YORGİ SODORO «Γιώργης Θόδωρου»

35. İSTEMADİ APOSTOLİ «Σταμάτης Αποστόλου»

 

Σελίδα 244/Α

36. PULO PRAPA «Πούλος Πράπας»

37. YANİ PRAPA «Γιάννης Πράπας»

38. NİKOLA YORGİ PRAPA «Νικόλας Γιώργη Πράπας»

39. NİKOLA PERO «Νικόλας Πέρρος»

40. DİMO KONDO «Δήμος Κοντός»

 

41. YANİ PETRO «Γιάννης Πέτρου» [6]

42. DİMO NİKOLO «Δήμος Νικολού»

43. DİMO PAVLA «Δήμος Παύλος»

44. PETRO PRAPA «Πέτρος Πράπας»

45. YORGİ ARVANİT «Γιώργης Αρβανίτης»

 

46. YANİ ARVANİT «Γιάννης Αρβανίτης»

47. MİHAL YANYİA «Μιχάλης Γιαννιάς» [7]

48. MANOL LİKA «Μανώλης Λέκας»

49. NİKOLA MEKRİ «Νικόλας Μακρής»

50. DİMULA KIRCİ «Δημουλάς Κυρίτζης»

 

51. YANİ KİRCİ «Γιάννης Κυρίτζης»

52. NİKOLA LEKA «Νικόλας Λέκας»

53. SOMA İVLAHO «Θωμάς Βλάχος»

54. KOSTA PRAPA «Κώστας Πράπας»

55. MANOL PAPA «Μανώλης Παπάς»

 

56. ANDONİ İLYİO «Αντώνης Ηλιού»

57. DİMO İSTEFANO «Δήμος Στεφάνου»

58. SODORO İSTEFANO «Θόδωρος Στεφάνου»

59. DİMO LAĞO «Δήμος Λαγός»

60. NİKOLA İSTEFANO «Νικόλας Στεφάνου»

 

61. MANOL MORFİ «Μανώλης Μόρφης»

62. YORGİ YAKMO «Γιώργης Γιάκουμου»

63. İSTASİ NİKOLO «Στάθης Νικολού»

64. YORGİ NİKOLO «Γιώργης Νικολού»

65. YANİ FRENKO «Γιάννης Φράγκος»

 

66. DİMO LİKO İSTAKIRENCİ «Δήμος Λέκου Στακυρίτζης» [8]

67 YORGİ KOSTA İSTAKIRENCİ «Γιώργης Κώστα Στακυρίτζης»

68. YANİ İSTEMAD KIRENCİ «Γιάννης Σταμάτη Κυρίτζης»

69. YANİ RAĞARİ MORFİ «Γιάννης Ράγαρη Μόρφης»

70. DİMO YANİ RAĞARİ «Δήμος Γιάννη Ράγαρης»

 

71. NİKOLO APOSTOLİ «Νικολός Αποστόλη»

72. DİMO APOSTOLİ «Δήμος Αποστόλη»

73. DİMO APOSTOLİ FRENKO «Δήμος Αποστόλη Φράγκος»

74. NİKOLA PELÜRA «Νικόλας Πηλιούρας»

75. DİMO PRAPA «Δήμος Πράπας»

 

76. YANİ RAĞARİ «Γιάννης Ράγαρης»

77. YORGİ RAĞARİ «Γιώργης Ράγαρης»

78. APOSTOLİ KULANCİ «Αποστόλης Κουλαντζής»

 

MÜCERREDÂN «Άγαμοι»

 

1. NİKOLA YORGİ «Νικόλας Γιώργης»

2. YANİ PULO «Γιάννης Πούλος»

3. YANİ PRAPA «Γιάννης Πράπας»

4. YORGİ PRAPA «Γιώργης Πράπας»

5. MİHO PETRO «Μίχος Πέτρου»

 

6. KOSTA PETRO «Κώστας Πέτρου»

7. İSKRLATA «Σκαρλάτας»

8. YANİ KOSTA «Γιάννης Κώστα»

9. DİGER YANİ KOSTA «άλλος Γιάννης Κώστα»

10. YORGİ NİKOLA «Γιώργης Νικόλα»

 

11. YORGİ MORFİ «Γιώργης Μόρφης»

12. NİKOLA LEKA «Νικόλας Λέκας»

13. DİMO ANDRİYA «Δήμος Ανδρέα»

14. YANİ NİKOLA «Γιάννης Νικόλα»

15. SOMA NİKO «Θωμάς Νίκου»

 

BÎVEHA «Χήρες»

 

1. BÎVE KOMNO «Χήρα Κόμνου»

2. BÎVE MARO «Χήρα Μάρω»

3. BÎVE KONDİLA «Χήρα Κοντήλα»

4. BÎVE SODOREKENA «Χήρα Θοδωράκαινα»

5. BÎVE LANBA «Χήρα Λαμπά»

 

Σελίδα 244/Β

6. BÎVE PROFERA «Χήρα Πορφύρα»

7. BÎVE NİKOLNA «Χήρα Νικόλαινα»

8. BÎVE NİKOLO «Χήρα Νικολού»

9. BÎVE YANO «Χήρα Γιαννού»

10. BÎVE KORSONO «Χήρα Κορσονού»

 

HÂNE: 78 «Εστίες: 78»

MÜCERRED: 15 «Άγαμοι: 15»

BÎVE: 10 «Χήρες: 10»

 

İSPENCE: 2385 «Σπέντζα: 2385»

RESM-İ OTLÜK: 468 «Φόρος λιβαδιών 468»

GENDÜM: HİML 30 – 1140 «Σίτος: Φορτώματα 30 – 1140»

CEV: HİML 19 – 384 «Κριθή: Φορτώματα: 19 – 384»

ÇAVDAR: HİML 5 – 96 «Σίκαλη: Φορτώματα 5 – 96»

ÖŞR-İ CEVZ: 30 «Δεκάτη καρυδιών: 30»

ÖŞR-İ BOSTÂN: 90 «Δεκάτη λαχανοκήπων: 90»

ÖŞR-İ ŞİRE: MEDRE 20 – 550 «Δεκάτη μούστου: Μέτρα 20 – 550»

ÂDET-İ AĞNÂM MAA ÂDET NISF VE RESM-İ AĞÎL: 1152 «Φόρος προβάτων μαζί με μισό φόρο και φόρο μαντριών: 1152»

RESM-İ KARIŞ: 30 «Φόρος σπιθαμής: 30»

BAC-İ HAMR Kİ EZ HÂRİC MÜRR-İ AYİD: 30 «Φόρος κρασιού εκ του εξωτερικού, αναμεμειγμένος με ρετσίνι λυγαριάς: 30»

BİD’AT-İ HANAZÎR: 85 «Νεωτερικός φόρος χοίρων: 85»

NİYÂBET NISF: 300 «Φόρος εγκληματιών μισός: 300»

RESM-İ ‘ARÛS: 160 «Φόρος νύφης: 160»

ÂDET-İ DEŞTBANİ: 140 «Φόρος προστασίας κτημάτων από παράνομη είσοδο κοπαδιών: 140»

 

MEZRAA-İ ANΒELAKİ «Καλλιεργήσιμος αγρός Αμπελάκι»

GENDÜM: HİML 7 – 266 «Σίτος: Φορτώματα 7 – 266»

 

ÂSİYÂB-İ YANİ LΕVAR HÂRİC EZ DEFTER: BÂB 1 RESM 15 «Νερόμυλος του Γιάννη Λούβαρη, εκτός παλαιού καταστίχου: Θύρα 1, φόρος 15»

RESM-İ YAYLAK VE ZEMÎN-İ SEKERİYE ΗÂRİC EZ DEFTER: 25 «Φόρος καλοκαιρινών λειβαδιών και κτημάτων παραγωγής κρασιού εκ του εξωτερικού: 25»

 

MEZRAA-İ TRYİA POTAM NÂM TABİ’-İ MEZBÛR HÂRİC EZ DEFTER MEZKÛR KARYENİN EKİNLİKDIR «Καλλιεργήσιμος αγρός με το όνομα Τρία ποτάμια ανήκει στο προαναφερόμενο. Εκτός προηγουμένου καταστίχου. Καλλιεργείται από το προαναφερθέν χωριό»

HÂSIL: 100 «Φοροπρόσοδος: 100»

 

HÂSIL: 7400 «Φοροπρόσοδος: 7400»

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Η πρώτη συλλαβή του ονόματος δεν είναι σαφής. Θα μπορούσε να είναι και μια μουτζουρωμένη εκδοχή του γράμματος elif οπότε σε μια τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να μεταφραστεί ως Σταμάτης (İstemad)

[2] Εξαιρετικά αμφίβολη η μετάφραση εξαιτίας της μορφής της γραφής.

[3] Αμφίβολη η μετάφραση. Θα μπορούσε να αποδοθεί κι ως Σαρακινός υπό την προϋπόθεση πως ο γραφέας έχει ξεχάσει την κεραία πάνω το kaf.

[4] Το βαπτιστικό θα μπορούσε να είναι και Vasi ( Βάσης ή Βάθης)

[5] Υπάρχει μια πιθανότητα να πρόκειται για λανθασμένη καταγραφή του Μετζοβίτης υπό την μορφή Mercevit (Μερτζοβίτης). Το απέδωσα όμως με την παρούσα μετάφραση επειδή το πρώτο γράμμα της δεύτερης συλλαβής δείχνει να είναι dal κι όχι jim έτσι όπως είναι γραμμένο.

[6] Δεδομένης της έλλειψης τελειών το επώνυμο θα μπορούσε να είναι και Πέρρου (Pero)

[7] Αρκετά αμφίβολη η μετάφραση λόγω ελλείψεως στιγμών. Μπορεί να μεταφραστεί με πάμπολλους άλλους τρόπους.

 

2. Ο πληθυσμός του χωριού

Ο πληθυσμός του Τσερνοβιτίου το 1641 αποτελούνταν από 78 εστίες ή οικογένειες, 15 αγάμους και 10 χήρες. Δεδομένου ότι κάθε οικογένεια λογίζεται από τους ιστορικούς ως πενταμελής, ο πληθυσμός υπολογίζεται περίπου σε 415 κατοίκους.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού, όπως εμφανίζεται μέσα από τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα των ετών 1506, 1530, 1539 και 1641.

Έτος	Φορολογικό   κατάστιχο	Εστίες ή   οικογένειες	Άγαμοι	Χήρες	Πληθυσμός     (κατά   προσέγγιση)
1506	TD 35	48	2	7	249
1530	TD 367	54	9	4	283
1539	TD 431	75	20	4	399
1641	TKGM 9	78	15	10	415

Όπως και σε άλλες περιοχές, παρατηρείται κι εδώ αυξητική τάση του πληθυσμού τον 16^ο αιώνα. Η αύξηση του πληθυσμού επιβραδύνεται τον 17^ο αιώνα.

Τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων του Τσερνοβιτίου καταγράφονται ως εξής:

Εστίες ή οικογένειες (Hâne) (σελίδες 243Β και 244Α):

στίχος πρώτος: Καρασταμάτης Γιάκουμου, Νικόλας Πράπας, Γιάννης Ράντης, Νικόλας Γιούτσος, Νικόλας Μπρανέσης.

στίχος δεύτερος: Κώστας Νικολού, Νικόλας Νικολού, Φράγκος Φραγκούδης, Αποστόλης Νικολάκης, Φράγκος Σαραντινός.

στίχος τρίτος: Σταμάτης Λάμπος, Γιώργης Λάμπος, Γιάννης Λάμπος, Στάθης Σύρου Βλάχος, Νικόλας Τσαγκάρης.

στίχος τέταρτος: Γιώργης Πηλιούρας, Φράγκος Πηλιούρας, Παπα-Θωμάς, Στάθης Παπάς, Ντάσσης Μίρος.

στίχος πέμπτος: Μαρίνος Παπάς, Γιώργης Παπαμιχάλης, Γιώργης Ειρήνης, Δήμος Νικολού, Γιάννης Κουρτέσης.

στίχος έκτος: Σίμος Πουλίτζος, Θόδωρος Μορδωνίτης, Κουρτέσης Γιάννη, Γιάννης Πράπας, Γιώργης Γιάννη Πράπας.

στίχος έβδομος: Γιώργης Ζουλάτικος, Νικόλας Γαλανός, Νικόλας Πράπας, Γιώργης Θόδωρου, Σταμάτης Αποστόλου.

στίχος όγδοος: Πούλος Πράπας, Γιάννης Πράπας, Νικόλας Γιώργη Πράπας, Νικόλας Πέρρος, Δήμος Κοντός.

στίχος ένατος: Γιάννης Πέτρου, Δήμος Νικολού, Δήμος Παύλος, Πέτρος Πράπας, Γιώργης Αρβανίτης.

στίχος δέκατος: Γιάννης Αρβανίτης, Μιχάλης Γιαννιάς, Μανώλης Λέκας, Νικόλας Μακρής, Δημουλάς Κυρίτζης.

στίχος ενδέκατος: Γιάννης Κυρίτζης, Νικόλας Λέκας, Θωμάς Βλάχος, Κώστας Πράπας, Μανώλης Παπάς.

στίχος δωδέκατος: Αντώνης Ηλιού, Δήμος Στεφάνου, Θόδωρος Στεφάνου, Δήμος Λαγός, Νικόλας Στεφάνου.

στίχος δέκατος τρίτος: Μανώλης Μόρφης, Γιώργης Γιάκουμου, Στάθης Νικολού, Γιώργης Νικολού, Γιάννης Φράγκος.

στίχος δέκατος τέταρτος: Δήμος Λέκου Στακυρίτζης, Γιώργης Κώστα Στακυρίτζης, Γιάννης Σταμάτη Κυρίτζης, Γιάννης Ράγαρη Μόρφης, Δήμος Γιάννη Ράγαρης.

στίχος δέκατος πέμπτος: Νικολός Αποστόλη, Δήμος Αποστόλη, Δήμος Αποστόλη Φράγκος, Νικόλας Πηλιούρας, Δήμος Πράπας.

στίχος δέκατος έκτος: Γιάννης Ράγαρης, Γιώργης Ράγαρης, Αποστόλης Κουλαντζής.

Άγαμοι (Mücerredan) (σελίδα 243Β):

Νικόλας Γιώργης, Γιάννης Πούλος, Γιάννης Πράπας, Γιώργης Πράπας, Μίχος Πέτρου, Κώστας Πέτρου, Σκαρλάτας, Γιάννης Κώστα, άλλος Γιάννης Κώστα, Γιώργης Νικόλα, Γιώργης Μόρφης, Νικόλας Λέκας, Δήμος Ανδρέα, Γιάννης Νικόλα, Θωμάς Νίκου.

Χήρες (Bîveha) (σελίδες 243Β και 244Β):

Χήρα Κόμνου, Χήρα Μάρω, Χήρα Κοντήλα, Χήρα Θοδωράκαινα, Χήρα Λαμπά, Χήρα Πορφύρα, Χήρα Νικόλαινα, Χήρα Νικολού, Χήρα Γιαννού, Χήρα Κορσονού.

Παρατηρήσεις:

Τα επώνυμα των κατοίκων του Τσερνοβιτίου που αναφέρονται στο κατάστιχο είναι τα εξής:

Αρβανίτης

Βλάχος

Γαλανός

Γιαννιάς

Γιούτσος

Ζουλάτικος ή Ζλάτκος

Καρασταμάτης

Κοντός

Κουλαντζής

Κουρτέσης

Κυρίτζης

Λαγός

Λάμπος

Λέκας

Μακρής

Μίρος

Μορδωνίτης

Μόρφης

Μπρανέσης

Παππάς

Παπαμιχάλης

Πέρρος

Πηλιούρας

Πουλίτζος

Πράπας

Ράγαρης

Ράντης

Σαραντινός ή Σαρακινός

Σκαρλάτας

Στακυρίτζης

Τσαγκάρης

Φράγκος και Φραγκούδης

Τα υπόλοιπα είναι πατρώνυμα που χρησιμοποιούνται ως επώνυμα και ένα μητρώνυμο (Γιώργης Ειρήνης)

Ορισμένα επώνυμα συναντώνται και σε κατάστιχα παλαιοτέρων ετών, όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Επώνυμο	TD 35 (1506)	TD 431 (1539)	TKGM 9 (1641)
Αρβανίτης	۷		۷
Βλάχος		۷	۷
Γιούτσος		۷	۷
Κουρτέσης		۷	۷
Κυρίτσης ή Κυρίτζης	۷		۷
Μαζαράκης	۷	۷
Μάργαρης, Λάργαρης, Λάργαρος, Ράγαρης	۷	۷	۷
Μόρφης	۷	۷	۷
Πέρρας, Πέρρος		۷	۷
Πηλιούρας	۷	۷	۷
Πουλίτζος	۷	۷	۷
Πράπας	۷	۷	۷
Φράγκος		۷	۷

-Με το όνομα παπα-Θωμάς καταγράφεται ο ιερέας του χωριού. Επομένως, για πρώτη φορά το 1641 αναφέρεται γραπτώς η ύπαρξη ιερέα στο Τσερνοβίτι. Το έτος αυτό επίσκοπος Ζητουνίου ήταν ο Ιωάσαφ (1619-1647), ο οποίος υπαγόταν στο μητροπολίτη Λαρίσης. Στα κατάστιχα των προηγουμένων ετών 1506 και 1539 δεν αναφέρεται ιερέας.

-Το Σκαρλάτας είναι πρώϊμη μορφή των επωνύμων Σκάρλας και Σκαρλάτος που απαντούν σήμερα σε γειτονικά χωριά.

-Το επώνυμο Ράγαρης σχετίζεται άμεσα με το Λάργαρης ή Λάργαρος του καταστίχου TD 431 του 1539. H διαφορετική γραφή οφείλεται στην τοπική προφορά ή τη λανθασμένη καταγραφή από τον γραφέα.

-Ως χήρα Κόμνου λόγω τοπικής προφοράς καταγράφεται η χήρα Κομ(νην)ού. Επώνυμο Κομνηνός καταγράφεται στη γειτονική Νίκοβα στο κατάστιχο TD 35 του 1506.

-Το επώνυμο Κυρίτζης είναι το ίδιο με το Κυρίτσης του καταστίχου TD 35 του 1506.

-Το επώνυμο Γαλανός μάλλον είναι ίδιο με το Γαλάνης στον κατάλογο φορολογουμένων κατοίκων του Τσερνοβιτίου του 1846 (βλέπε στην ανάρτηση Τσερνοβίτι: Κατάλογος φορολογουμένων κατοίκων Τσερνοβιτίου του 1846).

-Το Φράγκος σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιείται και ως βαπτιστικό: Φράγκος Φραγκούδης, Φράγκος Σαραντινός, Φράγκος Πηλιούρας.

-Σύμφωνα με το μεταφραστή του καταστίχου το ονοματεπώνυμο Φράγκος Σαραντινός «θα μπορούσε να αποδοθεί κι ως Σαρακινός υπό την προϋπόθεση πως ο γραφέας έχει ξεχάσει την κεραία πάνω το kaf». Η ανάγνωση ως Σαρακινός παραπέμπει στο σημερινό τοπωνύμιο Σαρακίνα.

 

3. Η φορολογία

 

Στη σελίδα 244/Β του καταστίχου αναφέρονται τα είδη της φορολογίας και οι φόροι, τους οποίους υποχρεωνόταν να καταβάλλουν οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου στους Μουσταφά γιο του Σερ-Μεχμέτ Τσαβούς και Μεχμέτ γιο του Μούσα. Το σύνολο των φόρων (hâsıl) ανέρχονταν συνολικά και για τους δύο σε 7.400 άσπρα.

Ακολουθεί πίνακας με τους φόρους, τις ποσότητες και τα ποσά σε άσπρα που κατέβαλαν οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου στους δύο σπαχήδες:

Α/Α	Είδος φόρου	Ποσότητα προϊόντος	Ποσά σε άσπρα
1	Σπέντζα (ispence)	-	2.385
2	Σίτος (gendüm)	30 φορτώματα	1.140
3	Κριθή (cev)	19 φορτώματα	384
4	Σίκαλη (çavdar)	5 φορτώματα	96
5	Δεκάτη καρυδιών [öşr-i cev(i)z]	-	30
6	Δεκάτη λαχανοκήπων (öşr-i bostan)	-	90
7	Δεκάτη μούστου (öşr-i şire)	20 μέτρα	550
8	Φόρος κρασιού που είναι αναμεμειγμένο με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid)	-	30
9	Νεωτερικός φόρος χοίρων (bid’ at-i hanazîr)	-	85
10	Φόρος λειβαδιών (resm-i otlük)	-	468
11	Φόρος προβάτων μισός, μαζί με φόρο μαντριών (adet-i ağnam nisf ma’a resm-i ağil)	-	1.152
12	Φόρος παραβίασης βοσκοτόπων από αμνοερίφια (adet-i deştbani)	-	140
13	Φόρος καλοκαιρινών βοσκοτόπων και κτημάτων παραγωγής κρασιού εκ του εξωτερικού (resm-i yaylak ve zemîn-i sekeriye hâric ez defter)	-	25
14	Φόρος εγκληματιών μισός (niyabet nısf)	-	300
15	Φόρος νύφης ή αρραβώνων (resm-i arus)	-	160
16	Φόρος σπιθαμής (resm-i karış)		30
17	Νερόμυλος του Γιάννη Λούβαρη (Âsiyâb-i Yani Levar)	Θύρα (bâd) 1	15

Παρατηρήσεις

Από τη σύγκριση των καταστίχων TKGM 9 του 1641 με το TD 431 του 1539 προκύπτουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες και συμπεράσματα για τα είδη των φόρων και τις αυξομειώσεις των ποσών που κατέβαλλαν οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου τον 16^ο και 17^ο αιώνα. Ο αριθμός των φορολογουμένων το 1539 (75 οικογένειες, 20 άγαμοι, 4 χήρες) και το 1641 (78 οικογένειες, 15 άγαμοι, 10 χήρες) δεν παρουσιάζει αξιοσημείωτη μεταβολή.

Αναλυτικές πληροφορίες και εξηγήσεις για τα είδη των φόρων δίνονται στην προγενέστερη ανάρτηση: Τσερνοβίτι: η απογραφή και η φορολογία των κατοίκων του σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1539).

Τα είδη των φόρων στο διάστημα των εκατό ετών παρέμειναν τα ίδια με την προσθήκη δύο επιπλέον το 1641: 1)του φόρου κτημάτων παραγωγής κρασιού εκ του εξωτερικού (zemîn-i sekeriye hâric ez defter) και 2)του φόρου σπιθαμής (resm-i karış). Για τους φόρους αυτούς γίνεται λόγος παρακάτω στις αντίστοιχες παραγράφους.

Τα είδη και τα ποσά των φόρων ήταν τα εξής:

1. Ο φόρος της σπέντζας (ispence)

Για φόρο σπέντζας κατέβαλλαν 2.385 άσπρα. Ήταν ατομικός φόρος για τη γη, τον οποίο κατέβαλαν οι χριστιανοί και οι εβραίοι ενήλικες άνω των 16 ετών και ανέρχονταν σε 25 άσπρα. Οι χήρες κατέβαλλαν 6 άσπρα.

Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή του φόρου ανά οικογένειες, αγάμους και χήρες στο Τσερνοβίτι:

Πληθυσμός		Φόρος	Ποσά
Εστίες ή οικογένειες	78	25	1.950
Άγαμοι	15	25	375
Χήρες	10	6	60
Συνολικό ποσό φόρου σπέντζας			2.385

Το 1539 για τον ίδιο φόρο κατέβαλλαν 2.399 άσπρα.

2. Ο φόρος της δεκάτης για σιτάρι (gendüm)

Ανέρχονταν σε 30 φορτώματα αξίας 1.140 άσπρων. Δεδομένου ότι ο συντελεστής φορολογίας ήταν 13%, κάνοντας την αναγωγή, προκύπτει ότι η παραγωγή σιταριού του χωριού ανέρχονταν σε 230 φορτώματα. Το 1539 ο αντίστοιχος  φόρος ήταν 20 φορτώματα αξίας 600 άσπρων.

3. Ο φόρος της δεκάτης για κριθάρι (cev)

Ανέρχονταν σε 19 φορτώματα αξίας 384 άσπρων. Λαμβάνοντας υπόψιν το συντελεστή φορολογίας 13%, η παραγωγή κριθαριού του χωριού υπολογίζεται σε 146 φορτώματα. Το 1539 ήταν 20 φορτώματα αξίας 400 άσπρων.

4. Ο φόρος της δεκάτης για σίκαλη (çavdar)

Ανέρχονταν σε 5 φορτώματα αξίας 96 άσπρων. Λαμβάνοντας υπόψιν το συντελεστή φορολογίας 13%, η παραγωγή σίκαλης του χωριού υπολογίζεται σε 38 φορτώματα. Το 1539 ήταν επίσης 5 φορτώματα αξίας 100 άσπρων.

5. Ο φόρος της δεκάτης για καρύδια (ceviz)

Δεν αναφέρεται ποσότητα. Ο φόρος αυτός καταβαλλόταν σε χρήμα και ήταν 30 άσπρα. Το ίδιο ποσό καταβαλλόταν και το 1539.

6. Ο φόρος της δεκάτης για λαχανόκηπους (bostan)

Για τους λαχανόκηπους του χωριού καταβαλλόταν φόρος σε χρήμα 90 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 140 άσπρα.

7. Ο φόρος της δεκάτης για μούστο (şire)

Για το μούστο που παραγόταν από τα αμπέλια του χωριού καταβαλλόταν φόρος 20 μέτρα (medre) αξίας 550 άσπρων. Το 1539 καταβαλλόταν φόρος 5 μέτρα αξίας 100 άσπρων. Από τη σύγκριση προκύπτει αύξηση της ποσότητας μούστου και επομένως της αμπελοκαλλιέργειας στο χωριό σε διάστημα εκατό ετών περίπου.

8. Ο φόρος κρασιού με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid)

Για κρασί αναμεμειγμένο με ρετσίνι λυγαριάς (bac-i hamr ki ez haric mürr-i ayid) καταβαλλόταν φόρος 30 άσπρων. Το 1539 ο ίδιος φόρος ανερχόταν σε 50 άσπρα.

9. Ο νεωτερικός φόρος χοίρων (bid’ at-i hanazîr)

Καταβαλλόταν νεωτερικός φόρος χοίρων 85 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 12 άσπρα. Από τη σύγκριση προκύπτει αύξηση του πληθυσμού των χοίρων του χωριού.

10. Ο φόρος λειβαδιών (resm-i otlük)

Για φόρο λειβαδιών καταβαλλόταν 468 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 450 άσπρα.

11. Φόρος προβάτων μισός, μαζί με φόρο μαντριών (adet-i ağnam nisf ma’a resm-i ağil)

Ο φόρος προβάτων καταβαλλόταν από τους κατοίκους του Τσερνοβιτίου μισός και μαζί με το φόρο μαντριών ανέρχονταν σε 1.152 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν 141 άσπρα. Από τη μεγάλη αύξηση του φόρου προκύπτει ότι σε διάστημα 100 ετών υπήρξε ανάπτυξη της κτηνοτροφίας του χωριού.

12. Φόρος παραβίασης βοσκοτόπων από αμνοερίφια (adet-i deştbani)

Ο φόρος παραβίασης βοσκοτόπων από αμνοερίφια, τον οποίο κατέβαλλαν οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου, ανέρχονταν σε 140 άσπρα. Το ίδιο ποσό κατέβαλλαν και το 1539.

13. Φόρος καλοκαιρινών βοσκοτόπων (resm-i yaylak) και φόρος κτημάτων παραγωγής κρασιού εκ του εξωτερικού (zemîn-i sekeriye hâric ez defter)

Ο φόρος καλοκαιρινών βοσκοτόπων καταβαλλόταν μαζί με το φόρο κτημάτων κρασιού από το εξωτερικό και ανερχόταν σε 25 άσπρα. Το 1539 μόνο για φόρο καλοκαιρινών βοσκοτόπων καταβαλλόταν 20 άσπρα. Δεν υπήρχε φόρος για κτήματα παραγωγής κρασιού από το εξωτερικό. Από την προσθήκη του φόρου αυτού προκύπτει ότι το 1641 γινόταν εισαγωγή κρασιού και οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου πλήρωναν φόρο για την καλλιέργεια των αμπελιών εκτός του χωριού που το παρήγαγαν.

14. Φόρος εγκληματιών μισός (niyabet)

Ο φόρος εγκληματιών καταβαλλόταν μισός (nısf) και ανερχόταν σε 300 άσπρα. Το 1539 κατέβαλλαν 286 άσπρα.

15. Φόρος νύφης ή αρραβώνων (resm-i arus)

Ο φόρος νύφης ή αρραβώνων ανέρχονταν σε 160 άσπρα. Το 1539 καταβαλλόταν το ίδιο ποσό.

16. Φόρος σπιθαμής (resm-i karış)

Ο φόρος σπιθαμής ανέρχονταν σε 30 άσπρα. Ο φόρος αυτός επιβάρυνε το κρασί των βαρελιών των χριστιανών και αντιστοιχούσε σε δύο άσπρα για κάθε σπιθαμή του όρθιου βαρελιού. Εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Τσερνοβίτι.

17. Φόρος νερόμυλου (resm-i asiyab)

Για πρώτη φορά καταγράφεται πληρωμή φόρου για νερόμυλο. Ο νερόμυλος ανήκε στον Γιάννη Λούβαρη και φορολογείται με 15 άσπρα. Στην κατάσταση των ονομάτων που προηγείται δεν αναφέρεται το όνομα του Γιάννη Λούβαρη. Η θύρα (bad) αποτελούσε μονάδα μέτρησης για τους νερόμυλους που χρησιμοποιούσαν οι Οθωμανοί. Για τους νερόμυλους που λειτουργούσαν όλο το χρόνο καταβαλλόταν φόρος 30 άσπρα ενώ για αυτούς που λειτουργούσαν 6 μήνες 15 άσπρα.

Ο νερόμυλος που αναφέρεται στο κατάστιχο πιθανότατα βρισκόταν στην όχθη του Βελλά ποταμού. Ίσως πρόκειται για τον σωζόμενο έως τη δεκαετία του 1970 νερόμυλο ιδιοκτησίας Ζήση. Ο συγκεκριμένος μάλλον είναι προγενέστερος των άλλων νερόμυλων γιατί βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση, ακριβώς δίπλα στο πέτρινο γεφύρι, από το οποίο περνούσε το μονοπάτι που οδηγούσε στο Τσερνοβίτι [βλέπε στις αναρτήσεις: 1)Ανεβαίνοντας στο Τσερνοβίτι και 2)Τσερνοβίτι: Αγοραπωλησία νεροτριβής (ντριστέλας) το 1845.]. Επομένως, δεν αποκλείεται ο νερόμυλος του Γιάννη Λούβαρη που αναφέρεται στο κατάστιχο του 1641 να ταυτίζεται με τον νερόμυλο ιδιοκτησίας Ζήση.

 

Ο καλλιεργήσιμος αγρός στο «Αμπελάκι» (Mezraa-i Anbelaki)

Ο καλλιεργήσιμος αγρός στο τοπωνύμιο «Αμπελάκι» καταγράφεται πρώτη φορά το 1539. Τότε καλλιεργούνταν σίτος και φορολογούνταν με 10 φορτώματα αξίας 100 άσπρων. Μεγάλο μέρος της ποσότητας σίτου που παραγόταν στο χωριό, προέρχονταν από τον καλλιεργήσιμο αγρό στο «Αμπελάκι», δεδομένου ότι η υπόλοιπη παραγωγή του χωριού φορολογούνταν με 20 φορτώματα αξίας 600 άσπρων.

Το 1641 η καλλιέργεια σίτου στο «Αμπελάκι» μειώνεται. Η παραγόμενη ποσότητα φορολογείται με 7 φορτώματα αξίας 266 άσπρων. Η υπόλοιπη παραγωγή του χωριού φορολογούνταν με 30 φορτώματα αξίας 1.140 άσπρων.

 

Ο καλλιεργήσιμος αγρός στα «Τρία Ποτάμια» (Mezraa-i Tryia Potam)

Για πρώτη φορά καταγράφεται στα οθωμανικά κατάστιχα ο καλλιεργήσιμος αγρός στο τοπωνύμιο «Τρία Ποτάμια». Τα φορολογικά έσοδα (hâsil) ανέρχονταν σε 100 άσπρα. Δυστυχώς δεν αναφέρεται το καλλιεργούμενο προϊόν. Πιθανότατα καλλιεργούνταν σίτος και άλλα δημητριακά (Εικ.2).

Στα «Τρία Ποτάμια» έως το 1960 καλλιεργούνταν και οι περίφημες πατάτες τους. Σύμφωνα με σωζόμενες μαρτυρίες, διακρίνονταν για τη νοστιμιά τους λόγω του εδάφους και του υψομέτρου. Οι συνθήκες καλλιέργειας όμως ήταν εξαιρετικά δύσκολες λόγω της μεγάλης απόστασης μετά τη μεταφορά του χωριού στη νέα του θέση το 1950. Γι’ αυτό και η καλλιέργεια πατάτας εγκαταλείφθηκε μετά το 1960.

 

 

Εικ.2 Αλώνισμα στα «Τρία ποτάμια» το 1972 ή 1973 (επιχρωματισμένη φωτογραφία). Ο εικονιζόμενος είναι ο Απόστολος Ιωάννου Καράμπας (1898-1983) τότε 75 ετών. (πηγή φωτογραφίας: Ομάδα Palaiokerasia Fthiotidas).

 

 

 

Παράρτημα

Η νομισματική κρίση στην Οθωμανική αυτοκρατορία τον 17^ο αιώνα

Ο 17ος αιώνας είναι ο αιώνας που διαφαίνεται η έναρξη της παρακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στον οικονομικό τομέα ξέσπασε νομισματική κρίση. Η πρώτη μεγάλη υποτίμηση του άσπρου πραγματοποιείται το 1585 με συνέπεια να χάσει το μισό του βάρος. Η σχέση του προς το χρυσό οθωμανικό νόμισμα αλτούν (altun) γίνεται 120:1. Ακολούθησε η κατάρρευσή του με τη σχέση να μεταβάλλεται το 1600 σε 180:1 και το 1602 σε 220:1. Η νόθευσή του πραγματοποιούνταν με δύο τρόπους. Είτε με υποτίμηση ως προς το βάρος, δηλαδή με την μείωση του βάρους του νομίσματος (άρα λιγότερος άργυρος). Είτε με την υποτίμηση ως προς τον τίτλο, δηλαδή με την μείωση της αναλογίας πολύτιμου μετάλλου (μείωση της περιεκτικότητάς του σε άργυρο). Οι υπαίτιοι της νόθευσης ήταν συχνά οι υπεύθυνοι των νομισματοκοπείων. Τούρκος ιστορικός εκείνης της εποχής αναφέρει για τα άσπρα «Ήταν ελαφρά σαν φύλλα αμυγδαλιάς και το ίδιο μικρής αξίας όσο οι δροσοσταλίδες».

Επί σουλτάνου Ιμπραήμ Α΄ (1640-1647), τότε χρονολογείται το φορολογικό κατάστιχο ΤΚGΜ 9 της ανάρτησης, οι Οθωμανοί προσπαθώντας να περιορίσουν το κακό, αναγκάστηκαν να κλείσουν τα νομισματοκοπεία που βρισκόταν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Από τα 35 νομισματοκοπεία που λειτουργούν στην επικράτεια της αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή, τα 16 βρίσκονται στις ευρωπαϊκές επαρχίες.

Λόγω των διαρκών υποτιμήσεων και του κλεισίματος των νομισματοκοπείων, αυξήθηκε η κυκλοφορία των νομισμάτων των ευρωπαϊκών οικονομικών δυνάμεων. Έγιναν περιζήτητα λόγω της σταθερής αξίας τους και απολάμβαναν μεγάλης εκτίμησης. Στο τέλος της βασιλείας του Μεχμέτ Δ΄ (1648-1687) η σχέση άσπρου με αλτούν διαμορφώθηκε σε 430:1. Εξαιτίας της συνεχούς υποτίμησης των άσπρων που κόπηκαν μετά το 1585, οι ευρωπαίοι υπήκοοι των Σουλτάνων τον 17ο αιώνα χρησιμοποιούσαν στις συναλλαγές τους κυρίως παλιά άσπρα των προηγούμενων αιώνων (τα λεγόμενα «βαριά άσπρα», όπως αναφέρονται σε έγγραφα της εποχής για να διακρίνονται από τα ελαφρά άσπρα που κυκλοφορούσαν παράλληλα) ή ξένα νομίσματα.

Δύο σημαντικά γεγονότα έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της σύντομης βασιλείας του Σουλεϊμάν Β΄ (1687-1691):

-Το πρώτο, είναι η κοπή στα 1689-1690, στην Κωνσταντινούπολη και στο Σεράγεβο, τεραστίων ποσοτήτων ενός χάλκινου κέρματος αξίας ενός παρά, που χρησιμοποιήθηκε για να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες που προέκυψαν από τον πόλεμο με την Αυστρία. Τα νομίσματα αυτά έγιναν δεκτά με μεγάλη απροθυμία από τους συναλλασσόμενους και σύντομα αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία.

-Το δεύτερο γεγονός υπήρξε η κοπή στα 1688 ενός νέου μεγάλου αργυρού νομίσματος. Εμφανίσθηκε το γρόσι (kuruş), από το ιταλικό grosso=μεγάλο, το οποίο ισοδυναμούσε 1 γρόσι=40 παράδες=120 άσπρα. Για πρώτη φορά στα οθωμανικά χρονικά, έχουμε κοπή ενός μεγάλου νομίσματος βάρους 19,50 γρ. και καθαρότητας 480 βαθμών περίπου. Για να έχουμε μια εικόνα της αξίας του, αρκεί να το συγκρίνουμε με τις ισοτιμίες των νομισμάτων των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Έτσι ένα (Ασλάνι) daalder Κάτω χωρών: 144,5 άσπρα, ένα νόμισμα 8 ρεαλίων (reales) Ισπανίας: 186 άσπρα, ένα Καρά Κουρούς (reichsdaalder) Αυστρίας: 181 άσπρα. Είναι σαφές ότι το νέο νόμισμα δεν ήταν ισότιμο με τα ευρωπαϊκά τάλληρα, (κυρίως γερμανικά, αυστριακά ή από τις κάτω χώρες), που κυκλοφορούσαν την εποχή εκείνη στην οθωμανική αυτοκρατορία. Ένα από τα κίνητρα για την εισαγωγή του νέου μεγάλου νομίσματος, υπήρξε η επιθυμία της Υψηλής Πύλης να συγκεντρώσει στα ταμεία του κράτους, τα προαναφερόμενα παλιά άσπρα, στο χαμηλότερο δυνατό κόστος. Από το 1760 όμως, μετά τις ήττες της αυτοκρατορίας κατά τους ρωσοτουρκικούς πολέμους και εξαιτίας της κακής κατάστασης των εσωτερικών υποθέσεων της*, αρχίζει να μειώνεται σταδιακά σε καθαρότητα και βάρος το γρόσι, νόμισμα που διατηρούσε την οικονομική ισορροπία της.-

 

* Οι γενίτσαροι, οι οποίοι τώρα προέρχονται κυρίως από ενήλικους μωαμεθανούς παρά από εξισλαμισμένους νέους χριστιανούς, αποτελούν μια πηγή μόνιμων ταραχών. Η συνήθεια των «δώρων» (baxisi) για να διορισθεί κανείς σε μια δημόσια θέση, καθώς το μέγεθος του «δώρου» εξαρτάται περισσότερο από την πλεονεξία αυτών που το δίνουν και το παίρνουν, παρά από τα έσοδα τα οποία προσδοκά ότι θα του αποφέρει η θέση του, αυτός που επιδιώκει να διορισθεί, έχει ως αποτέλεσμα ότι όλοι σχεδόν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι ανίκανοι και καταπιεστικοί. Οι θαλασσινές και χερσαίες μεταφορές και το εμπόριο είναι γεμάτες κινδύνους, εξαιτίας της εκτεταμένης πειρατείας και των ληστών. Οι εισαγωγικοί και εξαγωγικοί δασμοί και οι περισσότεροι φόροι νομοθετούνται, βεβαιώνονται και εισπράττονται όχι όπως πρέπει.

 

[Πηγή παραρτήματος το υπό δημοσίευση άρθρο “Κλεάνθης Δούκας, Η μεγάλη οικονομική κρίση της οθωμανικής αυτοκρατορίας 1580-1690. Η μαρτυρία του «θησαυρού» του Κριαριτσίου/1999”.

Ευχαριστούμε τον συνάδελφο αρχαιολόγο Κλεάνθη Δούκα για την άδεια δημοσίευσης].

 

ΠΗΓΗ

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi (Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας, Προεδρία Κρατικών Αρχείων, Οθωμανικά Αρχεία).

 

 

       

Δημοσιεύματα για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας σε εφημερίδες του μεσοπολέμου. Μέρος Δ΄: εφημερίδα «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ»

 

α

β

γ

Εύζωνοι του 42 Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας το 1938 (επιχρωματισμένη φωτογραφία). Ο οδηγός του κάρου σε πρώτο πλάνο, με το τσιγάρο στο στόμα, είναι ο θείος μου Γιάννης Γκέκας (1914-;) από το Κόμμα Λαμίας, πρώτος εξάδελφος της μητέρας μου. Η φωτογραφία ελήφθη στην τότε οδό Καρπενησίου, σήμερα Λεωφόρος Καλυβίων, κοντά στο ΚΕΥΠ. Ο λόφος στο βάθος είναι του Αγίου Λουκά. Στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας (β) η σημείωση «Ενθήμιον Στρατού/Φορτίον επή Δυτρώχου Κληνοσανίδες/Λαμία τη 23 <3> 1938/εις θέσιν οδός Καρπι(νησίου)». Με διαφορετικό μέσο γραφής αλλά με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα «Στέφανος/Ρουμελιότης/Ιωάννης Γκέκας». Στην τελευταία φωτογραφία (γ) ο Γιάννης Γκέκας με την οικογένειά του το 1952 (επιχρωματισμένη φωτογραφία). [πηγή φωτογραφιών: Ομάδα στο facebook ΤΟ ΠΟΛΥΦΙΛΗΤΟ ΚΟΜΜΑ!]

 

 

 

 

Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος των δημοσιευμάτων εφημερίδων του μεσοπολέμου για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων, αποδελτιώθηκαν φύλλα της εφημερίδας «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ» των ετών 1938, 1939 και 1940 με ειδήσεις από διάφορες δραστηριότητες του συντάγματος. Η διαδικτυακή έρευνα πραγματοποιήθηκε στο ψηφιακό αρχείο της βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων.

Ακολουθούν τα δημοσιεύματα ανά έτος:

Α. Έτος 1938:

 

Εικ.1. Πλειοδοτικός διαγωνισμός προς εκποίηση υλικών. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 717/16-02-1938, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 24).

 

 

Εικ.2. Συμμετοχή στην εορτή της επετείου απελευθέρωσης των Ιωαννίνων. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 719/23-02-1938, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 29).

 

 

Εικ.3. Υπεύθυνη δήλωση αποκήρυξης του κομμουνισμού από οπλίτη του Συντάγματος. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 722/05-03-1938, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 35).

 

 

 

Εικ.4. Κατάταξη κληρωτών. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 728/02-04-1938, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 43).

 

 

Εικ.5. Ορκωμοσία νεοσυλλέκτων και εορτή του Συντάγματος. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 733/21-04-1938, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 47).

 

 

Εικ.6. Δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός εκποίησης υλικών. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 736/12-05-1938, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 52).

 

 

 

Εικ.7. Δημόσιος μειοδοτικός διαγωνισμός για μεταφορά πυρομαχικών. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 745/06-07-1938, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 70).

 

 

Εικ.8. Μαθήματα γεωργίας στους οπλίτες. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 752/18-08-1938, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 83).

 

 

Β. Έτος 1939:

 

 

Εικ.9. Ευχαριστήρια για τη συμμετοχή του Συντάγματος σε κατάσβεση πυρκαγιάς. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 781/12-01-1939, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 145).

 

 

 

Εικ.10. Ορκωμοσία νεοσυλλέκτων. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 805/11-05-1939, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 191).

 

 

 

Εικ.11. Καταδίκη κρεοπώλη προμηθευτή του Συντάγματος για αισχροκέρδεια. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 813/21-06-1939, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 208).

 

 

 

α

β

Εικ.12αβ. Διακηρύξεις πρόχειρων πλειοδοτικών διαγωνισμών. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 821/04-08-1939, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 224).

 

 

 

Εικ.13. Διακήρυξη πρόχειρου πλειοδοτικού διαγωνισμού. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 824/20-08-1939, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 224).

 

 

Γ. Έτος 1940:

 

 

Εικ.14. Συμμετοχή στην παρέλαση για τον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 868/29-03-1940, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 287).

 

 

 

Εικ.15. Ορκωμοσία νεοσυλλέκτων και εορτή του Συντάγματος. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 869/04-04-1940, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 289).

 

 

 

Εικ.16. Διακήρυξη δημοσίου μειοδοτικού διαγωνισμού. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 870/08-04-1940, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 290).

 

 

 

Εικ.17. Διακήρυξη δημοσίου μειοδοτικού διαγωνισμού. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 876/06-05-1940, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 303).

 

 

 

Εικ.18. Διακήρυξη δημοσίου πλειοδοτικού διαγωνισμού. (πηγή: «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ», φύλλο 882/17-06-1940, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 313).

 

 

 

ΠΗΓΗ

Ψηφιακό αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων,

Εφημερίδα «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ».

 

 

 

 

Δημοσιεύματα για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας σε εφημερίδες του μεσοπολέμου. Μέρος Γ΄: εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ»

Στην εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ» δημοσιεύθηκαν μεταξύ άλλων και ειδήσεις για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας. Οι ειδήσεις αφορούν διάφορες δραστηριότητες του συντάγματος.

Από την διαδικτυακή έρευνα σε σωζόμενα φύλλα της εφημερίδας στο ψηφιακό αρχείο της βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, αποδελτιώθηκαν φύλλα του έτους 1935.

Ακολουθούν τα δημοσιεύματα:

 

 

Εικ.1. Συμμετοχή στον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 88/26-03-1935, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 1).

 

 

Εικ.2. Διαφήμιση του βιβλίου που εξέδωσε η εφημερίδα για τη συμμετοχή του Συντάγματος στην καταστολή του κινήματος του 1935. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 88/26-03-1935, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 2).

 

 

Εικ.3. Ο χορός του Συντάγματος για την κατασκευή ηρώου του τσολιά και διακήρυξη δημοσίου μειοδοτικού διαγωνισμού για επισκευή κτιρίων. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 97/05-04-1935, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 11).

 

 

Εικ.4. Συγχαρητήριο τηλεγράφημα του Διοικητή του Συντάγματος και Φρουράρχου Λαμίας Ιωάννου Ζήση προς τον Κονδύλη μετά την επιτυχία του Κινήματός του. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 198/12-10-1935, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 106).

 

 

Εικ.5. Ομιλία του υπουργού Γεωργίας στους οπλίτες του Συντάγματος. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 201/23-10-1935, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 110).

 

 

Εικ.6. Συμμετοχή του Συντάγματος στον εορτασμό της επετείου απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 202/30-10-1935, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 111).

 

 

α

β

Εικ.7αβ. Ορκωμοσία νεοσυλλέκτων και ομιλία του Διοικητή του Συντάγματος Ιωάννου Ζήση. (πηγή: «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλο 204/13-11-1935, σελίδες 1 & 2, ψηφιακοί σελιδοδείκτες 113 & 114).

 

 

ΠΗΓΗ

Ψηφιακό αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων,

Εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ».

 

 

 

 

Δημοσιεύματα για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας σε εφημερίδες του μεσοπολέμου. Μέρος Β΄: εφημερίδα «Η ΕΠΑΡΧΙΑ»

 

Στην εφημερίδα «Η ΕΠΑΡΧΙΑ» των ετών 1932 και 1933 δημοσιεύθηκαν μεταξύ άλλων και ειδήσεις για το 42 Σύνταγμα Ευζώνων. Οι ειδήσεις αφορούν ορκωμοσίες οπλιτών, συμμετοχή του συντάγματος σε εορταστικές εκδηλώσεις, αλλαγή διοίκησης, δημοπρασίες υλικών και άλλες ειδήσεις αστυνομικού ενδιαφέροντος.

Από την διαδικτυακή έρευνα σε σωζόμενα φύλλα της εφημερίδας στο ψηφιακό αρχείο της βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, αποδελτιώθηκαν φύλλα των ετών 1932 & 1933.

Ακολουθούν τα δημοσιεύματα κατά χρονολογική σειρά:

Α. Έτος 1932:

 

 

Εικ.1. Συμμετοχή στον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 487/26-03-1932, σελίδα 1, ψηφιακός σελιδοδείκτης 63).

 

 

 

Εικ.2. Πρόσκληση συμμετοχής στην ορκωμοσία των νεοσυλλέκτων. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 487/26-03-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 65).

 

 

 

Εικ.3. Η τελετή ορκωμοσίας των νεοσυλλέκτων της κλάσης του 1932. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 488/29-03-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 67).

 

 

Εικ.4. Η εορτή του συντάγματος. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 494/12-04-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 75). Η εφημερίδα δημοσιεύει σε συνέχειες περιγραφή της μάχης από το λοχαγό Ιωάννη Βλαχάκη στα φύλλα της:

-495/14-04-1932, σελίδα 1 (ψηφιακός σελιδοδείκτης 75).

-496/16-04-1932, σελίδα 1 (ψηφιακός σελιδοδείκτης 77) και

-497/19-04-1932, σελίδα 1 (ψηφιακός σελιδοδείκτης 79).

 

 

Εικ.5. Αλλαγή διοίκησης. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 497/19-04-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 81).

 

 

 

Εικ.6. Προκήρυξη δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για προμήθεια καυσόξυλων. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 523/18-06-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 121).

 

 

Εικ.7. Προκήρυξη δημόσιων διαγωνισμών (μειοδοτικού και πλειοδοτικού) για προμήθεια άρτου και εκποίηση κόπρου. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 530/05-07-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 133).

 

 

Εικ.8. Εκούσια απαγωγή κοριτσιού από εύζωνα. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 545/09-08-1932, σελίδα 4, ψηφιακόςσελιδοδείκτης 161).

 

 

 

Εικ.9. Σύλληψη φυγόδικου εύζωνα. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 556/30-08-1932, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 177).

 

Γ. Έτος 1933:

 

 

Εικ.10. Πρόσκληση για την εορτή του συντάγματος και την ορκωμοσία των κληρωτών. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 640/28-03-1933, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 47).

 

 

Εικ.11. Πρόσκληση για την εορτή του συντάγματος και την ορκωμοσία των κληρωτών. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 642/01-04-1933, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 49).

 

 

Εικ.12. Η εορτή του συντάγματος και η ορκωμοσία των κληρωτών της κλάσης του 1933. (πηγή: «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φύλλο 643/04-04-1933, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 51).

 

 

 

ΠΗΓΗ

Ψηφιακό αρχείο της βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων,

Εφημερίδα «Η ΕΠΑΡΧΙΑ».