Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και η μάχη της Ταράτσας

Από τον φίλο Σπύρο, διαχειριστή του ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας, λάβαμε και δημοσιεύουμε συνοπτική περιγραφή του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 με έμφαση στη λήξη του με τη μάχη της Ταράτσας. Τον ευχαριστούμε θερμά.

Το κείμενο φέρει ημερομηνία «Εν Λαμία τη 4^η Μαΐου 1962», εκτείνεται σε τέσσερις δακτυλογραφημένες σελίδες και δακτυλογραφήθηκε σε γραφομηχανή από τον Δ.Κ.Μπακογιάννη, Ταγματάρχη πεζικού ε.α. με καταγωγή από τη Φτέρη.

Ακολουθεί η δημοσίευσή του:

ΠΗΓΗ

Αρχείο διαχειριστή ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας

«Έγγραφον αορίστου αδείας» του ιππέα Γεωργίου Φουντούλη στο στρατόπεδο Κομποτάδων (28 Σεπτεμβρίου 1897)

Το μνημείο στα ιστορικά πλατάνια των Κομποτάδων, όπου στις 20 Απριλίου 1821 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη των Διάκου, Πανουργιά και Δυοβουνιώτη με σκοπό την αντιμετώπιση των στρατευμάτων των Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ. [Πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

Μετά την οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897[1], ένα μέρος του εγκαταστάθηκε στις Κομποτάδες. Οι εχθροπραξίες είχαν διακοπεί από τις αρχές Μαΐου 1897 και υπήρχε ανακωχή.

Οι Κομποτάδες αναφέρονται την εποχή αυτή στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» λόγω:

-της είδησης για παρεμπόδιση των κατοίκων τους από ελληνικά αποσπάσματα ιππέων και ευζώνων να θερίσουν τα ώριμα σπαρτά τους, κατόπιν εντολής του διαδόχου Κωνσταντίνου από την Αγία Μαρίνα Στυλίδας. Η αιτιολογία ήταν να μην προκληθούν τα οθωμανικά στρατεύματα (φύλλο 5474/05-06-1897, σελίδα 2). Ωστόσο η είδηση αυτή διαψεύσθηκε από το διάδοχο σε επίσκεψη στην Αγία Μαρίνα του δημάρχου Λαμιέων Αριστείδη Σκληβανιώτη (φύλλο 5475/06-06-1897, σελίδα 2).

-φημολογίας στην Αθήνα για κατάληψή τους από τον οθωμανικό στρατό (φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 3).

-τέλεσης μνημοσύνου προς τιμή των 2 πεσόντων αξιωματικών και 80 ανδρών του 11^ου Συντάγματος Ευζώνων (φύλλο 5504/05-07-1897, σελίδα 4)[2].

Όπως γίνεται γνωστό από την είδηση της τέλεσης του μνημοσύνου στο φύλλο 5504/05-07-1897 της εφημερίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», στις Κομποτάδες, εκτός από τους 300 άνδρες του 11^ου Ευζωνικού Συντάγματος υπό τον ταγματάρχη Κ.Γιαχαρά, είχαν επισταθμεύσει και αυθύπαρκτα σώματα πεζικού, ιππικού και πυροβολικού (Εικ. 1).

Στις τάξεις του ιππικού (4^ο Σύνταγμα Ιππικού) υπηρετούσε από τις 25 Απριλίου 1897 ο Γεώργιος Φουντούλης, εθελοντής από την τότε τουρκοκρατούμενη Σάμο. Δεν έλαβε μέρος σε μάχες και του επιδόθηκε «Έγγραφον αορίστου αδείας»[3]. Το έγγραφο έχει ως εξής:

 «4^ον Σύνταγμα ιππικού

Έγγραφον αορίστου αδείας

Ο εκ Σάμου καταγόμενος ιππεύς/

Φουντούλης Γεώργιος καταταχθείς ως εθελοντής την/

25^ην Απριλίου αποστέλλεται εις αόριστον άδειαν/

Ο ειρημένος ιππεύς δεν έλαβε μέρος εις τάς μάχας και/

ενέδειξε κατά την εν τω στρατώ διαμονήν αυτού διαγω-/

γήν εξαίρετον.

Κομποτάδες τη 28 7/μβρίου 1897

ο

Διοικητής του Συντάγματος

Υπογραφή» (Εικ. 2).

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Βλέπε αναρτήσεις με ετικέτα ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1897.

[2] Για τα περιστατικά αυτά βλέπε περισσότερα στην ανάρτηση: Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα από Οθωμανούς στρατιώτες και άλλα γεγονότα. Μέρος Β΄.

[3] Το έγγραφο απεστάλη από τον Χριστόφορο Φουντούλη στον Κωνσταντίνο Αθ. Αλεξόπουλο, ο οποίος μας το κοινοποίησε. Τους ευχαριστούμε και τους δύο.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Εικ.1. Έλληνες στρατιώτες στις Κομποτάδες το 1897. [Πηγή: http://www.openarchives.gr/view/2489238].

 Εικ.2. Το «Έγγραφον αορίστου αδείας». [Πηγή: Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη].

ΠΗΓΗ

Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη.

Ο εορτασμός της επετείου της 25ης Μαρτίου στη Λαμία του 1875 και μία έριδα για τον πανηγυρικό λόγο του 1866

Στο φύλλο 849/29-03-1875 της εφημερίδας «Φάρος της Όθρυος» δημοσιεύεται η είδηση του εορτασμού της εθνικής επετείου της 25^ης Μαρτίου στη Λαμία του 1875.

Η είδηση δημοσιεύεται στη στήλη «ΔΙΑΦΟΡΑ» και έχει ως εξής:

« -Και εν Λαμία εορτάσθη η εθνική εορτή της 25^ης Μαρτίου, ως ημέρα της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους διά του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, και ως ημέρας της ανεξαρτησίας κ΄ ελευθερίας του Ελληνικού έθνους. Εν τω Ιερώ ναώ του Αγίου Νικολάου εψάλλη δοξολογία κατά το ειοθώς, και ο αξιότιμος και ευπαίδευτος Λοχαγός του Μηχανικού Κύριος Ρίζος απήγγηλε τον πανυγυρικόν της ημέρας όστις μετά δακύρων συνεκίνησε τους εν τω Ναώ παρευρεθέντας· και οι υπάλληλοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, κ΄ πολίται πάσης τάξεως συνεχάρησαν τον πολλών επαίνων άξιον Λοχαγόν του Μηχανικού Κύριον Ρίζον· Άλλοτε εξεφώνησε τοιούτον λόγον κ΄ ο Γυμνασιάρχης Κύριος Καππώτας όστις, δεν είναι εφευρετής της πυρίτιδος, διό και ο λόγος αυτού ήν ασυνάρτητος, σόλικος, και ενί λόγω τοιούτος, ώστε οι πλείστοι των πολιτών βαρυνθέντες να τον ακούωσι, λέγοντα, άρητα θέματα, κουκιά μαγηρευμένα, ανεχώρησαν εκ της Εκκλησίας.».

Η δοξολογία πραγματοποιήθηκε στον τότε μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου.  Ο πανηγυρικός της ημέρας εκφωνήθηκε από το λοχαγό του Μηχανικού Ρίζο, ο οποίος εκείνη την εποχή υπηρετούσε στην παραμεθόρια Λαμία και ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή δημοσίων έργων (δρόμοι κ.λ.π.). Στη Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία αναφέρεται: «Ρίζος Αλέξανδρος, λοχ. μηχ., γεν. το 1818 εν Κων]πόλει, απεστρ. 7 Φεβρ. 1878 και απεβ. 4 Οκτ. 1879»[1].

Ο συντάκτης της εφημερίδας Ευθύμιος Οικονομίδης δράττεται της ευκαιρίας στο τέλος της είδησης, να ειρωνευθεί τον Γυμνασιάρχη Άγγελο Καππώτα για την ποιότητα πανηγυρικού λόγου, που εκφώνησε παλαιότερα στην εθνική επέτειο[2]. Η πρόκληση δεν έμεινε αναπάντητη από τον Γυμνασιάρχη, ο οποίος έστειλε επιστολή προς το συντάκτη της ημερησίας αθηναϊκής εφημερίδας «Παλιγγενεσία», κατακεραυνώνοντας τον Ευθύμιο Οικονομίδη:

«Προς τον κύριον συντάκτην της Παλιγγενεσίας

Ο εν Λαμία διαβόητος ψεύστης και συκοφάντης Ευθύμιος Οικονομίδης, συντάκτης του «Φάρου της Όθρυος,» ο αποζών εκ των ύβρεων του μεν και του δε, καθάπτεταί μου και πάλιν κατά τρόπον βλακικόν και γελοίον.

Επειδή εν τω υπ’ αριθμόν 849 φύλλω του «Φάρου της Όθρυος» λέγει, ότι «άλλοτε εξεφώνησε τοιούτον λόγον και ο γυμνασιάρχης κύριος Καππώτας, όςτις δεν είναι εφευρετής της πυρίτιδος, διό και ο λόγος αυτού ήν ασυνάρτητος, σόλοικος, και εν ενί λόγω τοιούτος, ώστε οι πλείστοι των πολιτών βαρυνθέντες να τον ακούωσι λέγοντα, ανεχώρησαν εκ της εκκλησίας», δηλοποιώ, ότι καθ’ άπαν το πολυχρόνιον διάστημα της εν Λαμία υπηρεσίας μου άπαξ μόνον εξεφώνησα λόγον πανηγυρικόν κατά την χαρμόσυνον εθνικήν εορτήν της 25 μαρτίου του έτους 1866 εν τη εκκλησία του αγίου Νικολάου, και ότι ο πανηγυρικός ούτος, τυπωθείς το αυτό έτος εν τη τυπογραφία του αυτού Ευθυμίου Οικονομίδου, περιέχει σελίδας 29 και υπόκειται εις την επίκρισιν παντός λογίου.

Εκ των ειρημένων γίνεται δήλον, ότι ο Ευθύμιος Οικονομίδης, εάν μη ή φρενοβλαβής, ψεύδεται, και συκοφαντεί, και διασύρει και εμέ δωρεάν και βαναύσως.

Εν Λαμία τη 31 μαρτίου 1875.

Άγγελος Δ. Καππώτας.»[3].

Ο Ευθύμιος Οικονομίδης, όταν έλαβε γνώση της δημοσίευσης του Άγγελου Καππώτα στην «Παλιγγενεσία», επανήλθε δριμύτερος με άρθρο του στο φύλλο 853/07-05-1875 του «Φάρου της Όθρυος»:

«Ο Σοφός καθηγητής και Γυμνασιάρχης Λαμίας Α. Καππώτας

Επανελθών ο Κύριος Καππώτας διά του υπ’ αριθ. 3,170 φύλλου της Παλιγγενεσίας μας υβρίζει βαναύσως, ως συκοφάντας, διότι είπομεν ότι «άλλοτε και ο Κύριος Καππώτας έκαμε λόγον την ημέραν του  Ε υ α γ γ ε λ ι σ μ ο ύ,  αλλά διά το άκαιρον και ασυνάρτητον των ιδεών του, οι εν τω ναώ τον εγκατέλειπον, κ.λ.π.» διά δε της τελευταίας ταύτης διατριβής του διϊσχερίζεται «έτι άπαξ μόνον το 1866 έκαμε τοιούτον λόγον, κ΄ τον ετύπωσε μάλιστα εις το τυπογραφείον μας· λοιπόν τι είπομεν ημείς ή ότι  ά λ λ ο τ ε  έκαμε λόγον; διά της λέξεως  «ά λ λ ο τ ε»  μήπως επροσδιωρίσαμεν τον χρόνον; μήπως δεν εμπεριέχεται εις το  ά λ λ ο τ ε,  κ΄ το έτος 1866; Άρα είπομεν αλήθειαν, ότι ο Κύριος Καππώτας έκαμε λόγον, και ότι δεν τον εσυκοφαντήσαμεν. Ήδη άς προσθέσωμεν χωρία τινα του ειρημένου λόγου, όπως πεισθή πάς λόγιος άνθρωπος, αν είπωμεν αλήθειαν περί της ποιότητος αυτού, ή εκ χαιρεκακίας τον κατεκρίναμεν. (Σελ. 4. στοιχ. 12-13) «Τοιούτον τον σκοπόν έχει,  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η  ο μ ή γ υ ρ ι ς!  η ετησίως τελουμένη αύτη ιερά «και  μ ε γ α λ ο υ ρ γ ό ς  π α ν ή γ υ ρ ι ς». » Όστις θέλει άς είπη, αν δεν ήναι χονδροειδέστατη ακυρολεξία η λέξις  «ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η»  διότι, κατά τι και διατί υπήρξε  έ ν δ ο ξ ο ς  και μάλιστα  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η  η των κατοίκων Λαμίας  ο μ ή γ υ ρ ι ς;  εκ ποίων μεγάλων και ενδόξων τροπαίων ευτύχησε να ονομασθή  ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η;  αλλ’ ωνόμασε πιά την πανήγυριν  μ ε γ α λ ο υ ρ γ ό ν.  Είναι η λέξις αύτη κατάλληλος ενταύθα, ή μαρτυρεί την μεγάλην ακρισίαν του διδασκάλου; Η πανήγυρις Καθηγητά κ΄ Γυμνασιάρχα, δεν μεγαλουργεί, διότι δεν πράττει έργα μεγάλα, ή μικρά· μόνον η Επανάστασις, της οποίας την έναρξιν εορτάζει η πανήγυρις, δύναται να ονομασθή μεγαλουργός, διότι εξετέλεσε έργα μεγάλα, ένδοξα και σχεδόν υπεράνθρωπα. Ακυρολεξία άρα και αύτη, ίνα μη τι άλλον χείρον είπωμεν. Αλλ’ άς προχωρήσωμεν, (Σελ. 4. στοιχ. 27-42) «Οι έλληνες ου δύνανται σώζεσθαι εν τω σημερινώ Οικονομικώ πολιτισμώ, εάν μη αποτελέσωσιν έν έθνος, και ουδεμίαν προσδοκώσιν δόξαν έν τε της τέχναις και ταίς επιστήμαις, εάν μη τηρώσιν ως κόρην οφθαλμού την ελευθερίαναυτών. Αλλ’ όσοι παραγγέλουσι τοιαύτας παραγγελίας, οφείλουσι παρέχειν και τα προς απόκτησιν και τήρησιν αυτών ανάλογα μέσα. Ζητούμεν πανελληνισμόν. Θέλομεν Ελευθερίαν. Πού εισί ταύτα; Ουκ έχομεν αυτά; Πώς γενήσεται η απόκτησις αυτών; Τούτο το πρόβλημα έχει  α γ ν ώ σ τ ο υ ς  ο ρ ο ύ ς,  ών η λύσις έργον εστίν απάντων των Ελλήνων. Πάντες δε οφείλομεν συνεισφέρειν κατά δύναμιν και καθ’ ικανότητα, οι μεν χρήματα, οι δε όπλα, άλλοι βραχίονας, και άλλοι πάντα, όσα προσφέρει το  ε ν ό ν,  υποβαλλόμενα υπό μίαν και την αυτήν εξουσίαν, ήτις ονομάζεται ομόνοια. Ταύτης δε πιστός και αναπόσπαστος  υ π α σ π ι σ τ ή ς  εστίν ετέρα δύναμις, ήτις επικαλείται  σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ι ς  των  δ υ ν ά μ ε ω ν ».

Είμεθα βέβαιοι ότι ουχί μόνον πάς λόγιος, αλλά και πάς πολίτης υγιά έχων τον νούν, και ανάλογον κρίσιν, και αναγινώσκων το ανωτέρω χωρίον, θέλει εκφωνήσει «φέρετέ με λεκάνην»! διότι τι πρώτον, τι ύστατον να θαυμάση; τάς λαμπράς πολιτικάς ιδέας, την αρμονίαν ή την συνάρτησιν αυτών; ή την κρίσιν του ρήτορος;

Εάν σοφέ διδάσκαλε, είχες υπ’ όψιν σου τα δύω αρχαία παραγγέλματα, ήτοι το  «γ ν ώ θ ι  σ’  α υ τ ό ν»  και το  «ο υ  π α ν τ ό ς  π λ ε ί ν  ε ι ς  Κ ό ρ ι ν θ ο ν»  βεβαίως δεν ήθελες εκτεθή και δεν ήθελες δείξει εις άπασαν την Ελληνικήν κοινωνίαν την αγραμματοσύνην κ΄ την ακρισίαν σου!

Αλλ’ ο ελέους και οικτηρμού ανάξιος ούτος δάσκαλος, λησμονήσας ότι ευρίσκετο ενώπιον  «Ε ν δ ο ξ ο τ ά τ η ς  ο μ η γ ύ ρ ε ω ς», ως την ονομάζει, και εν «μ ε γ α λ ο υ ρ γ ώ  π α ν η γ ύ ρ ε ι»  ένθα κατά καθήκον έμελλε να εξυμνήση τάς αρετάς και τα τρόπαια των ημιθέων εκείνων  η ρ ώ ω ν,  και νομίζων ότι ευρίσκεται εν τη ενδόξω αυτού καθηγητική καθέδρα, κ΄ ενώπιον των κατά θείαν παραχώρησιν ακροωμένων αυτού φοιτητών άρχεται να διδάξη την ρητορικήν. (Σελλ. 5 Στοιχ. 15.-25) «Εν πάσει δε πανηγύρει» λέγει ο σοφός διδάσκαλος «ο αναδειξάμενος ομιλήσαι τούτο λήψεται του λόγου θέμα, όπερ έχει σχετικήν αναφοράν. Το δε στάδιον της διεξαγωγής της ύλης αφίεται τω δημιγόρω ελεύθερον. Τρία δε εισί τα είδη του λόγου, οία οι προπάτορες ημών παρέδωκαν τοίς πεπαιδευμένοις λαοίς. Και το μέν συμβουλευτικόν και δικανικόν στρέφονται περί  σ κ ό π ι μ ό ν  τ ι  σ υ μ π έ ρ α σ μ α  ή πράξιν  έ χ ο υ σ α  ω ρ ι σ μ έ ν η ν  τ ά σ ι ν,  ήτις  ο υ δ έ π ο τ ε  α π ο τ υ γ χ ά ν ε ι,  α ρ κ ε ί  μ ό ν ο ν  τ η ν  ε ξ ά σ κ η σ ι ν  κ α ι  τ η ν  ε φ α ρ μ ο γ ή ν  τ ω ν  σ κ ο π ί μ ω ν  επιχειρημάτων εγκαίρως  ρ η θ ή ν α ι».  ενταύθα έχομεν και σολικισμούς και ασυνανταξίας, διότι ο διδάσκαλος εκρέμασε το απαρέμφατον «ρηθήναι» από το επίρρημα «αρκεί»διά τούτο εξακολουθεί ο διδάσκαλος τα μόνα κατάλληλα προς ελυθέραν ενέργεια, εισί εκ του προχείρου επιλαμβανόμενα παντός μέσου της σωματικής λεγομένης ρητορικής προς παραγωγήν πειθούς και πάθους».

Αλλά πόθεν άρξομαί σε κήρειν σοφέ καθηγητά; αλλ’ όχι· επί του παρόντος μένομεν έως εδώ, επιφυλαττόμενοι να εξακολουθήσωμεν την δημοσίευσιν του λαμπρού πανηγυρικού λόγου του Σοφού Καθηγητού, ένθεν μέν ίνα ποιήσωμεν γνωστόν τον … φέροντα κ΄ περιβεβλημμένον με όντα με δοράν λέοντος, ήτοι καθηγητού κ΄ Γυμνασιάρχου ένθεν δε να ραπίσωμεν τάς κατά καιρούς Κυβερνήσεις, κ΄ αυτήν του Κυρίου Βούλγαρη, αίτινες διετήρησαν αδιαφορούσαι τον αγράμματον και όλως άκριτον τούτον άνθρωπον εις θέσιν καθηγητού κ΄ δή κ΄ Γυμνασιάρχου προς μεγίστην βλάβην της σπουδαζούσης νεολαίας.

Εκ των ανωτέρω ολίγων, ας κρίνη πάς αμερόληπτος αν ημείς εσυκοφαντήσαμεν τον άνθρωπον αυτόν ειπόντες, «ότι άλλοτε ο Καππώτας έκαμε λόγον πανηγυρικόν, αλλ’ ο λόγος αυτού υπήρξεν τόσον ασυνάρτητος, τόσον άκριτος, ώστε οι εν τω ναώ μη δυνάμενοι να τον υποφέρωσιν, απήλθον», και δεν είχον άρα δίκαιον ν’ απέλθωσιν τοιαύτα ληρήματα ακούοντες;.»

Ο πανηγυρικός λόγος του Γυμνασιάρχη Άγγελου Καππώτα εντοπίσθηκε στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης «Ανέμη»: «Λόγος πανηγυρικός: απαγγελθείς εν τω ιερώ ναώ του αγίου Νικολάου τη εικοστή πέμπτη Μαρτίου./Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου.Εν Λαμία :Τύποις Ευθ. Οικονομίδου,1867». Παρότι είναι αρκετά μακροσκελής παρατίθεται πλήρης προς εξαγωγή αντικειμενικών συμπερασμάτων (Εικ.1).Δυστυχώς δεν περιλαμβάνονται οι σελίδες 24 και 25 λόγω απώλειας.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 5, σελίδα 572.

[2]. Ο Γυμνασιάρχης Άγγελος Καπώττας γεννήθηκε το 1825 στην Τρίπολη. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας (τετραετής φοίτηση). Γνώστης της Αγγλικής, Γερμανικής, Γαλλικής και «ολιγον της Εβραϊκής», με εισήγηση του υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως προς τον Όθωνα, απεστάλη το 1850 στο Βερολίνο για τρία έτη με υποτροφία. Ο ίδιος υπουργός το 1853 αιτείται και πάλι προς το βασιλιά την παράταση της υποτροφίας «επί δύο έτη ακόμη». Τελικά ο Άγγελος Καππώτας παρέμεινε στο Βερολίνο οκτώ έτη και επέστρεψε το 1858.

Στις 2 Απριλίου διορίσθηκε στη Λαμία και το ίδιο έτος προηχθη σε Γυμνασιάρχη του Γυμνασίου Τρίπολης. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του υπηρέτησε για δύο έτη κάτω από αντίξοες συνθήκες δεχόμενος αρνητικά σχόλια από την τοπική εφημερίδα «Αρκαδία». Το 1860 μετατέθηκε στο Ναύπλιο ως απλός καθηγητής. Αμέσως υπέβαλλε παραίτηση, η οποία έγινε δεκτή. Το 1861 επαναδιορίσθηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Πατρών. Στη συνέχεια, ως καθηγητής, υπηρέτησε σε διάφορα γυμνάσια, μεταξύ αυτών και της Λαμίας.

Το 1865 μετατίθεται ως Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Λαμίας. Εκεί θα μείνει οκτώ χρόνια έχοντας να αντιμετωπίσει τον πόλεμο διαφόρων τοπικών παραγόντων και κυρίως του δικηγόρου και εκδότη του «Φάρου της Όθρυος» Ευθυμίου Οικονομίδη. Ο πόλεμος έληξε το 1875 με την απόλυση του Άγγελου Καππώτα και την αντικατάστασή του από τον Γ.Ν.Τσεράπη, όπως έγραψε η εφημερίδα «Αυγή» στο φύλλο 3970/26-08-1875, στήλη Διδασκαλικοί προβιβασμοί, σελίδα 3: « Μετετέθησαν ή διωρίσθησαν γυμνασιάρχαι οι κ.κ. …….. Γ.Ν.Τσερέπης γυμνασιάρχης εν Λαμία αντί του Α.Καππώτα απολυθέντος…..». Μην κρύβοντας την ικανοποίησηή του ο Ευθύμιος Οικονομίδης έγραψε στο φύλλο 863/30-08-1875 του «Φάρου της Όθρυος»: «Ευχάριστον είδησιν αναγγέλομεν εις τους συμπολίτας ημών και ιδίως εις την νεολαίαν της επαρχίας την παύσιν του μέχρι τούδε, κατά θείαν παραχώρησιν, διευθύνοντος του Γυμνασίου Λαμίας ως Γυμνασιάρχου, του απαιδεύτου Αγγέλου Καππώτα…».

Επαναπροσλήφθηκε και τοποθετήθηκε στο Αίγιο. Το 1878 υπηρετούσε ως Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Λευκάδας και μετατέθηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Χαλκίδας. Δεν εκτέλεσε όμως αυτή την απόφαση και «απηλλάγη της υπηρεσίας ως μη μεταβάς εις την θέσιν του».

Συγγραφικό του έργο:

1) Περί Ιστορίας. Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου. Εν Τριπόλει :Τύποις Φωνής των Επαρχιών,1864.

2) Λόγος πανηγυρικός :απαγγελθείς εν τω ιερώ ναώ του αγίου Νικολάου τη εικοστή πέμπτη Μαρτίου. Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου.Εν Λαμία :Τύποις Ευθ. Οικονομίδου,1867.

3) Έρευνα γλωσσηματική: Περί συγγενείας της Ελληνικής προς την Λατινικήν, Γαλλικήν, Αλβανικήν και Τουρκικήν γλώσσαν υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου, Εν Λευκάδι :Τύποις και δαπάνη Γεωργίου Χριστοδουλοπούλου,1877.

4) Μονογραφία περί της πόλεως Μηστρά :Αναγνωσθείσα επί των δημοσίων ενιαυσίων εξετάσεων του εν Σπάρτη Γυμνασίου τη 19 Ιουνίου του έτους 1866. Υπό του γυμνασιάρχου Αγγέλου Δ. Καππώτου. Εν Καλάμαις :Τύποις Γ. Α. Μιχαλακέα και αδερφού, 1880.

5) Προλεγόμενα εις την φιλοσοφίαν της Ιστορίας Υπό Αγγέλου Δ. Καππώτου πρώην γυμνασιάρχου. Εν Τριπόλει Τύποις Β. Ι. Σεχιώτου και Α. Α. Πετούνη, 1885.

[3] Εφημερίδα «Παλιγγενεσία», φύλλο 3170/07-04-1875, σελίδα 3 (μετάβαση σε σελίδα α/α 137).

ΕΙΚΟΝΕΣ

 

Εικ.1  Ο πανηγυρικός λόγος της 25^ης Μαρτίου 1866

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ

1) Εφημερίδα «Φάρος της Όθρυος»

2) Εφημερίδα «Παλιγγενεσία»

3) Γαλλής Κ., Τα πρώτα χρόνια του Γυμνασίου Λαμίας (1846-1875). Συμβολή στην ιστορία των Σχολείων της Φθιώτιδας. Άρθρο στην περιοδική έκδοση ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 (1988), Λαμία 1988, σελίδες 5-77.

Η αγοραπωλησία των Ράχεων Φθιώτιδας μεταξύ των Οθωμανών ιδιοκτητών τους και του Αργυρίου Ταρποχτζή

Το 1994 κάτοικοι του χωριού Ράχες κατέθεσαν αίτηση προς τον Πρόεδρο της Κοινότητας, προκειμένου να διαβιβασθεί στο Δασαρχείο Λαμίας «προς έκδοσιν αδειών εκχερσώσεως των κτημάτων μας κείμενα εν τη περιφερεία Ράχεων», όπως αναφέρουν αυτολεξεί. Το επιστημονικό ιστορικό ενδιαφέρον έγκειται στο ότι στην αίτησή τους οι κάτοικοι επισυνάπτουν τα υπ’ αριθμ. 43487, 43488, 43489 και 43490 καταθετήρια εγγράφων, τα οποία χαρακτηρίζουν ως «συμβόλαια αγοράς του χωρίου Ράχες». Στα καταθετήρια εγγράφων περιέχονται πληροφορίες για την πώληση του τσιφλικιού (τουρκ. čiftlik)) των Ράχεων το 1833 από τους Οθωμανούς ιδιοκτήτες τους σε Έλληνα αγοραστή.

Ειδικότερα:

►Στο υπ’ αριθμ. 43490 καταθετήριο εγγράφου περιλαμβάνεται το πωλητήριο του χωριού.

Σύμφωνα με αυτό στις 2 Αυγούστου 1833 ο Ιζέτ μπέης, γιός του Αμπντουλάχ Δερβίς μπέη[1] και ιδιοκτήτης των Ράχεων, εκτός από έκταση ενός ζευγαριού (τουρκ. čift)[2] που κετείχε ο Σαΐτ αγάς, πωλεί στον Αργύριο Δημητρίου Ταρποχτζή το χωριό με όλα τα νερά του, τα εαρινά και χειμερινά λειβάδια, τις αγριελιές και το εισόδημα εκείνης της χρονιάς.

Η χρηματική αξία του χωριού ανέρχεται στο ποσό των 47.000 γροσίων που αντιστοιχούσαν σε 13.428,57 δραχμές[3].

Το πλήρες κείμενο του καταθετηρίου εγγράφου έχει ως εξής (Εικ.1αβ):

σελίδα 1

Κατάθεσις εγγράφου

Αριθ. 43490

Εν Λαμία σήμερον την πέμπτην Σεπτεμβρίου του χιλιοστού/

εννεακοσιοστού δεκάτου τετάρτου έτους ημέραν Παρασκευήν και πρό μεσημβρίας/

εν τω επί της οδού Διάκου και τώ εργαστηρίω των κληρονόμων του Ιωάν. Δ. Καϊλάνη/

συμβολαιογραφείω μου, ενώπιον εμού του Συμβολαιογράφου και κατοίκου Λαμίας/

Παναγή Μαυρίκα, ενεφανίσθη ο γνωστός μοι και μη εξαιρούμενος Αθα-/

νάσιος Γ. Καρβελάς, κτηματίας κάτοικος Ράχεων, και επί παρου-/

σία των μαρτύρων Σπύρου Σαλάτα υποδηματοποιού και Γεωργίου Γρεβε-/

νίτου φραγκορράπτου, κατοίκων Λαμίας, πολιτών Ελλήνων γνωστών μοι και μη ε-/

ξαιρουμένων, εδήλωσεν ότι συνιδιοκτήτης ών του χωρίου Ράχεων, κατέθεσέ μοι και/

παρέλαβον ενώπιον και των μαρτύρων το από 2ας Αυγούστου του έτους 1833 πωλητήριον έχον ούτω: «Διά του παρόντος πωλητηρίου γράμματος αν και μερικώς/

ισχύοντος όμως ως να εγένετο εις δημόσιον γραφείον, ομολογώ ο υπογεγραμμένος Ιζέτ/

Βέγας υιός του Αμπντουλά Δερβίς Βέγα, ότι κύριος και ιδιοκτήτης τον πατρικόν μου/

υποστατικόν ονομαζομένου Ράχαις, πωλώ σήμερον αυτό οικεία βουλή και θελήσει/

προς τον Αργύρην Δ. Ταρποχτζήν κατά τα γνωστά σύνορα και ως μη χωριστόν/

έγγραφον θέλων καταστρωθεί, με όλα τα εν αυτώ περιεχόμενα, με τα ανέκαθεν/

νερά του, με τα εαρινά και χειμερινά λειβάδια, με όσας αγριελαίας ευρίσκον-/

ται και με το εισόδημά τουτο εφετινόν, εκτός ενός και μόνον ζευγαριού του/

Σαΐτ Αγά ευρισκομένου εντός του υποστατικού τούτου, ελεύθερα από υποθήκην/

ή μετεγγύησιν ή εθνικήν απαίτησιν ή παρενόχλησιν κανενός συγγενούς, κληρο-/

νόμου ή χρεοφειλέτου· αυτό το υποστατικόν λέγω το πωλώ προς τον ρηθέντα/

Αργύρην Δ. Ταρποχτζήν διά γρόσια σαράντα επτά χιλιάδας, ήτοι 47.000 γρόσια/

τουρκικά εις δραχμάς 13.4284/7, και είναι κύριος εις το εξής και εξουσιαστής/

να το πωλή, υποθηκεύη και το κάμνει ότι θέλει, ωσάν οπού έλαβα όλα τα/

μετρητά και αποξενούμαι του λοιπού από αυτό το υποστατικόν. υποχρεούμαι/

πρό πάντων με τα παρόντα και μέλλοντα αγαθά μου διά την απόδειξιν της κυριότη-/

τός μου εις αυτό το υποστατικόν όπου ανήκει και με κάθε εναντίον θέλω/

σελίδα 2

υπόκειμαι εις όλας τάς ενδεχομένας ζημίας έως της τελειωτικής επικυρώσεως/

της ιδιοκτησίας προς τον Αργύρην από μέρους της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Και εις/

ένδειξιν δίδω το παρόν μου εις χείρας του με την σφραγίδα του, εμμάρτυρον/

από τους κάτωθι αξιοπίστους μάρτυρας και επικυρωμένον από την ανήκουσαν/

Αρχήν διά να έχη το κύρος και την ισχύ εν παντί καιρώ, τόπω και κριτηρίω/

δικαιοσύνης. Εν Λαμία (Ζητούνι) Ν.2 Αυγούστου 1833. Ιζέτ Βέγας Ζαδές. Σφρα-/

γίς. (των μαρτύρων αι υπογραφαί δυσανάγνωστοι) αριθ. 344. Το Επαρχι-/

ακόν Ειρηνοδικείον Λαμίας. Επικυροί την γνησιότητα των άνωθεν τριών/

υπογραφών, ότι εισίν ίδιαι και ταυτόγνωμαι, και την αυτοπραιίρετον πώ-/

λησιν του άνωθεν υποστατικού καλουμένου Ράχαις του Ιζέτ Μπέη υιού/

του Αμτουλά Μπέη Δερβίς προς τον Κύριον Αργύρην Δημητρίου Ταρμπο-/

χτζήν διά 13.428:4/7 διά δε γρόσια 47.000, αποξενώνεται του λοιπού/

αυτός τε και οι κληρονόμοι του και αποκαθίσταται ο ρηθείς αγοραστής/

τέλειος εξουσιαστής και νόμιμος αυτοδικαίως αυτού του υποστατικού. Πα-/

Παρουσιασθέντες οι εν τω πωλητηρίω μάρτυρεςωμολόγησαν την αυτοπροαί-/

αίρετον πώλησιν και την ιδιόχειρόν την γνησιότητα ενώπιον των Ειρηνοδι-/

κειού τούτου. Επεκυρώθη προς δε και παρά τούτου η ιδία γνησιότης των μετά του/

παρόντος πωλητηρίου εγγράφου. Εν Λαμία τη 12 Αυγούστου 1833. Ο Προσωρινός/

Ειρηνοδίκης (Τ.Σ) Αθ. Τσίγκας». Εζήτησε δε μετά την κατάθεσιν ταύτην/

και έλαβε παρ’ εμού κεκυρωμένον αντίγραφον της παρούσας πράξεως. Τη/

Τη αιτήσει του συνετάγη η παρούσα πράξις, ανεγνώσθη νομίμως ενώπιον αυτού/

και των μαρτύρων και βεβαιωθείσα, εξηγηθείσα δε καλώς τω εμφανισθέντι,/

υπεγράφη παρ’ όλων και εμού.-

Ο εμφανισθείς Αθ. Γ. Καρβελάς

Οι Μάρτυρες Σ. Σαλάτας- Γ. Γρεβενίτης

Ο Συμβολαιογράφος <Τ.Σ.> Π. Μαυρίκας

Ακριβές αντίγραφον. Εν Λαμία τη 16η Ιανουαρίου 1940.-

Ο Συμβολαιογράφος Λαμίας

Υπογραφή

►Από τα υπ’ αριθμ. 43488 και 43489 καταθετήρια εγγράφων δημοσιεύθηκαν οι δεύτερες σελίδες τους (Εικ.2,3). Από αυτές προκύπτει η πώληση του ζευγαριού του Σαΐτ αγά στον Αργύριο Ταρποχτζή. Η αξία του ανέρχεται στο ποσό των 4.250 γροσίων, δηλαδή 1.214,28 δραχμές. Στο δεύτερο έγγραφο αναφέρεται η παράδοση προς φύλαξη των εγγράφων του Ιζέτ μπέη (πωλητήριο και έγγραφο περί συνόρων του χωριού), του πωλητηρίου του ζευγαριού του Σαΐτ αγά, ένα συμφωνητικό μεταξύ των πωλητών και αγοραστή και μία απόφαση του Ειρηνοδικείου περί υδάτων. Η παράδοση των εγγράφων πραγματοποιήθηκε ενώπιον των μαρτύρων Αργύρη Δ. Ταρποχτζή, Δρόσου Μανσόλα, Γεωργίου Μαμμωνά και Ν. Χρυσοβέργη.

Το κείμενο των καταθετηρίων εγγράφων έχει ως εξής (Εικ.2,3):

σελίδα 2

[Μου]σταφάς (υπογραφαί τουρκιστί). αριθ.345. Το Επαρχιακόν Ειρηνοδικείον Λαμίας/

πιστοποιεί ότι οι άνωθεν υπογραφαί του τε πωλητού και των εν τω πωλητηρίω/

τεσσάρων μαρτύρων εισίν γνήσιαι και ταυτόγνωμαι, και την αυτοπροαίρετον/

πώλησιν του ενός ζευγαρίου του Σαΐτ Αγά προς τον Κ^ον Αργύριον Δημ. Ταρπουχτζήν/

διά γρόσια 4.250. Επεκυρώθη προς δε παρά του Ειρηνοδικείου τούτου και η διά/

χειρός των γνησιότης μετά του ενδιαλαμβανομένου πωλητηρίου εγγράφου. Εν Λαμία/

τη 12 Αυγούστου 1833τριάκοντα τρία. Ο προσωρινός Ειρηνοδίκης. (Τ.Σ.) Αθ. Τσίγκας»./

Εζήτησε δε μετά την κατάθεσιν τούτων και έλαβε παρ’ εμού κεκυρωμένον αν-/

τίγραφον της πράξεως της παρούσης. Τη αιτήσει του συνετάγη η παρούσα πράξις, α-/

νεγνώσθη νομίμως ενώπιον αυτού και των μαρτύρων και βεβαιωθείσα, εξηγηθείσα/

δε καλώς τώ εμφανισθέντι, υπεγράφη παρ’ όλων κ΄ εμού.-

Ο εμφανισθείς Αθ. Γ. Καρβελάς

Οι Μάρτυρες Σ. Σαλάτας Γ. Γρεβενίτης

Ο Συμβολαιογράφος <Τ.Σ.> Π. Μαυρίκας

Ακριβές αντίγραφον. Εν Λαμία τη 16η Ιανουαρίου 1940.-

Ο Συμβολαιογράφος Λαμίας

Υπογραφή

σελίδα2

και δια το βέβαιον εδώσαμεν το παρόν μας εις χείρας των έμπροσθεν των κά-/

τωθι αξιοπίστων μαρτύρων διά να έχη το κύρος και την ισχύν εν παντί καιρώ/

τόπω και κριτηρίω δικαιοσύνης. Εν Λαμία τη 29 Σεπτεμβρίου 1834. Αρ-/

γύρης Δ. Ταρποχτζής. Δρόσος Μανσόλας. Γεώργιος Μαμμωνάς. Ν. Χρυσοβέρ-/

γης. Έγγραφα παραδοθέντα προς τους ιδίους αγοραστάς. Το πωλητήριον/

του Ιζέτ Αγά. του ιδίου περί συνόρων. διά το ζευγάρι Σαΐτ Αγά. Το μετα-/

ξύ μας συμφωνητικόν. Απόφασις του Ειρηνοδικείου περί υδάτων». Εζή-/

τησε δε μετά την κατάθεσιν τούτων και έλαβε παρ’ εμού κεκυρωμένον/

αντίγραφον της πράξεως της παρούσης. Τη αιτήσει του συνετάγη η παρούσα/

πράξις, ανεγνώσθη νομίμως ενώπιον αυτού και των μαρτύρων και βεβαιω-/

θείσα, εξηγηθείσα δε καλώς τώ εμφανισθέντι, υπεγράφη παρ’ όλων κ΄ εμού.-

Ο εμφανισθείς Αθ. Γ. Καρβελάς

Οι Μάρτυρες Σ. Σαλάτας Γ. Γρεβενίτης

Ο Συμβολαιογράφος <Τ.Σ.> Π. Μαυρίκας

Ακριβές αντίγραφον. Εν Λαμία τη 16η Ιανουαρίου 1940.-

Ο Συμβολαιογράφος Λαμίας

Υπογραφή

►Τέλος, στο υπ’ αριθμ. 43487 καταθετήριο εγγράφου ορίζονται από τον Ιζέτ μπέη τα σύνορα του χωριού Ράχεων ως εξής: «…..Από το κάτω μέρος υπάρχει θάλασσα, μικρός Δέρπανος, Πυτύχι, τρανός Πλάτανος, Μπορατά Στρούγκα, Πλάτανος, το Παληό αυλάκι, κουτζούκ Κλειδί ρεύμα. Από το επάνω μέρος Αναγνώστη περιβόλι, Ζοργότι Βουνί, Πα/λιούρι, Ριζίκια, Μαντριά, Χοντροθοδώρα, Παλιαστάρι, Παλιούρι, Τάμπια, Κάστρο,/ Παναγία έως τον κάβον της θάλασσας……».

Το πλήρες κείμενο του καταθετηρίου εγγράφου έχει ως εξής (Εικ.4αβ):

σελίδα 1

Κατάθεσις εγγράφου

Αριθ. 43487

Εν Λαμία σήμερον την πέμπτην Σεπτεμβρίου του χιλιο-/

στού εννεακοσιοστού δεκάτου τετάρτου έτους ημέραν Παρασκευήν και πρό/

μεσημβρίας, εν τω επί της οδού Διάκου και τώ εργαστηρίω των κληρονόμων του/

Ιωάννου Δ. Καϊλάνη συμβολαιογραφείω μου, ενώπιον εμού του Συμβολαιογράφου και κα-/

τοίκου Λαμίας Παναγή Μαυρίκα, ενεφανίσθη ο γνωστός μοι και μη ε-/

ξαιρούμενος Αθανάσιος Γ. Καρβελάς, κτηματίας κάτοικος Ράχεων, και/

επί παρουσία των μαρτύρων Σπύρου Σαλάτα υποδηματοποιού και Γεωρ-/

γίου Γρεβενίτου φραγκορράπτου, κατοίκων Λαμίας, πολιτών Ελλήνων γνωστών μοι/

και μη εξαιρουμένων, εδήλωσεν ότι συνιδιοκτήτης ών του χωρίου Ράχεων, κα-/

τέθεσέ μοι και παρέλαβον, ενώπιον και των μαρτύρων παραδοθέν μοι προς φύ-/

λαξιν το από 29ης Δεκεμβρίου 1833 έτους ιδιωτικόν έγγραφον αφορόν τα όρια/

του χωρίου Ράχεων έχον ούτω «Ο υποφαινόμενος Οθωμανός Ιζέτ Μπαϊζανδές/

Ζητουνιάτης δίδω το παρόν μου εις χείρας του Αργυρίου Ταρποχτζή και Καπε-/

τάν Γεώργη Ζορμπάν έλεγχον των συνόρων του χωρίου καλουμένου Ράχαις, το/

οποίον επώλησα εις αυτούς οικειοθελώς και αποδεικνύω αυτοίς λεπτομερώς/

ως ακολούθως. Από το κάτω μέρος υπάρχει θάλασσα, μικρός Δέρπανος, Πυτύχι,/

τρανός Πλάτανος, Μπορατά Στρούγκα, Πλάτανος, το Παληό αυλάκι, κουτζούκ/

Κλειδί ρεύμα. Από το επάνω μέρος Αναγνώστη περιβόλι, Ζοργότι Βουνί, Πα-/

λιούρι, Ριζίκια, Μαντριά, Χοντροθοδώρα, Παλιαστάρι, Παλιούρι, Τάμπια, Κάστρο,/

Παναγία έως τον κάβον της θάλασσας. Τα δε αμπέλια υπάρχουν ιδιοκτησία/

ιδική μου, τα οποία είναι πωλημένα με το ίδιον χωρίον μου. Την δε πικαρ-/

πίαν αυτών των αμπελιών μου την είχα δοσμένην εις τους κολλήγους μου να/

την διανέμονται προς ανακούφισιν της καλλιεργείας αυτών των αμπελιών μου./

Ήδη δε υπάρχουν κύριοι και αυτής της επικαρπίας των αμπελιών οι αγορασταί/

αυτού του χωρίου μου και διά πλειοτέραν ασφάλειαν την δίδω το παρόν επί-/

σημόν μου εις αυτούς κατ’ επανάληψιν του πρωτοτύπου πωλητηρίου ίνα μέ-/

νωσιν ανενόχλητοι και ακαταζήτητοι παρ’ ουδενός των γειτνιαζόντων εις/

σελίδα 2

αιώνα τον άπαντα. Ν. 29 Δεκεμβρίου 1833. Λαμία, Ιζέτ Μπεϊζαδές. Σφραγίς»/

Εζήτησε δε μετά την κατάθεσιν τούτων και έλαβε παρ’ εμού κεκυρωμέ-/

νον αντίγραφον της πράξεως της παρούσης. Τη αιτήσει του συνετάγη η παρούσα/

πράξις, ανεγνώσθη νομίμως ενώπιον αυτού και των μαρτύρων και βεβαιωθεί-/

σα, εξηγηθείσα δε καλώς τώ εμφανισθέντι, υπεγράφη παρ’ όλων κ΄ εμού.-

Ο εμφανισθείς Αθ. Γ. Καρβελάς

Οι Μάρτυρες Σ. Σαλάτας Γ. Γρεβενίτης

Ο Συμβολαιογράφος <Τ.Σ.> Π. Μαυρίκας

Ακριβές αντίγραφον. Εν Λαμία τη 16η Ιανουαρίου 1940.-

Ο Συμβολαιογράφος Λαμίας

Υπογραφή

Ο Ιζέτ Μπέης

Ο Οθωμανός ιδιοκτήτης των Ράχεων ονομαζόταν Ιζέτ Μπέης Ζαντέ Ζητουνιάτης (τουρκ. Izzet bey Zadeh). Ο προσδιορισμός Zadeh προέρχεται από τα ιρανικά, επισυνάπτεται στο τέλος ονομάτων και σημαίνει ευγενής[4] ενώ ο προσδιορισμός Ζητουνιάτης υποδηλώνει τον τόπο καταγωγής του, το Ζητούνι (από το 1836 Λαμία). Πράγματι η κατοικία του βρισκόταν στην ενορία του Αγίου Νικολάου Λαμίας.

Εκτός από τις Ράχες ο Ιζέτ μπέης κατείχε και την εξής ακίνητη περιουσία στη Φθιώτιδα:

α) Ιδιοκτήτης του χωριού Μπεκή (από το 1927 Σταυρός). To 1833 πούλησε το τσιφλίκι της Μπεκής, την κατοικία του στη Λαμία, δύο νερόμυλους που βρισκόταν στη θέση Μύλοι και 2-3 εργαστήρια (μαγαζιά) που βρισκόταν στην Πλατεία Λαού στον Δημήτριο Ιωάννου Κεμπρέκο από την Ήπειρο για 96.000 γρόσια. Η καταβολή των χρημάτων πραγματοποιήθηκε σε δόσεις. Στο χρηματοκιβώτιο του Κεμπρέκου βρέθηκαν αποδείξεις καταβολής χρημάτων στον Ιζέτ Μπέη των ετών 1837 – 1841 και 1843 (εξόφληση).

β) Ιδιοκτήτης του χωριού Μουσταφάμπεη (από το 1915 Ηράκλεια). Το 1833 το πούλησε στον Αθανάσιο Τσίνη.

γ) Ιδιοκτήτης του 1/3 του χωριού Αλαμάνα. Το πούλησε στον Γεώργιο Μωραΐτη. Το υπόλοιπο της Αλαμάνας ανήκε 1/3 στο Μουσταφά μπέη και 1/3 στον Τεφήκ μπέη. Το χωριό αυτό σήμερα δεν υπάρχει.

δ) Ιδιοκτήτης του 1/3 του χωριού Αγία Μαρίνα Στυλίδας. Το πούλησε στο Δρόσο Μανσόλα για 9.000 γρόσια. Τα υπόλοιπα 2/3 του χωριού ανήκαν στον Τεφήκ μπέη.

ε) Ιδιοκτήτης του 1/3 του χωριού Ιμίρμπεη (από το 1927 Ανθήλη). Το πούλησε στον Γεώργιο Μωραΐτη Το υπόλοιπο του χωριού ανήκε 1/3 στο Μουσταφά μπέη και 1/3 στον Τεφήκ μπέη.

Δηλαδή ο Ιζέτ μπέης ήταν ιδιοκτήτης δύο χωριών και συνιδιοκτήτης άλλων τεσσάρων. Στις Ράχες έκταση ενός ζευγαριού ανήκε στο Σαΐτ αγά ενώ στην Αλαμάνα, Αγία Μαρίνα και Ιμίρμπεη είχε συνιδιοκτήτες τους μπέηδες Μουσταφά και Τεφήκ [5].

Μετά την πώληση της περιουσίας του ο Ιζέτ μπέης εγκαταστάθηκε στη Λάρισα για να βρίσκεται κοντά στη Φθιώτιδα, ούτως ώστε να ελέγχει την καταβολή των χρηματικών δόσεων και τελική εξόφληση του αντιτίμου της περιουσίας του. Ενδεχομένως από τη Λάρισα να χρειάστηκε να μεταβεί αρκετές φορές στη Λαμία για να τακτοποιήσει διάφορες επιπλοκές που προέκυπταν.

Το 1841 βρέθηκε σε δεινή οικονομική κατάσταση και του χορηγήθηκε δάνειο από το Ελληνικό Βασίλειο. Αναφέρεται χαρακτηριστικά « …. λαβόντες υπ’ όψιν την οικτράν κατάστασιν εις ήν ευρίσκεται ο Οθωμανός Itzet Bey, χορηγούμεν εις αυτόν ως δάνειον περίθαλψιν δρχ. 2.000 …. »[6]

Ο Σαΐτ αγάς

Ο Σαΐτ αγάς κατείχε στις Ράχες έκταση ίση με ένα ζευγάρι χωραφιών. Την πούλησε στον Αργύριο Δημητρίου Τορπαχτζή.

Εκτός από το ζευγάρι των Ράχεων κατείχε επιπλέον και την εξής ακίνητη περιουσία στη Φθιώτιδα:

α) Ιδιοκτήτης του 1/2 του Κωσταλεξίου, το οποίο πούλησε το 1837 στους χωρικούς του. Το υπόλοιπο 1/2 ανήκε στον Αχμέτ Εφέντη.

β) Ιδιοκτήτης του χωριού Κουμαρίτσι, το οποίο πούλησε το 1837 στους χωρικούς του.

γ) Ιδιοκτήτης του χωριού Κούβελος, το οποίο πούλησε το 1837 στους χωρικούς του.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Στο κείμενο του καταθετηρίου εγγράφου αντί Μπέης αναγράφεται Βέγας. Το λάθος οφείλεται στην εσφαλμένη ανάγνωση του ονόματος από τον συμβολαιογράφο.

[2] το ένα ζευγάρι αντιστοιχεί σε έκταση 80-200 στρεμμάτων. Είναι η έκταση που μπορεί να καλλιεργήσει ένας καλλιεργητής με ένα ζευγάρι «αροτήρων βοών» σε μία καλλιεργητική περίοδο.

[3] η αντιστοιχία δραχμής και τουρκικού γροσίου που προκύπτει από τη συναλλαγή είναι 1 δραχμή = 3,50 γρόσια (τουρκ. kuruş).

[4] Βλέπε Παναγιωτίδου Ι., Λεξικόν Ελληνοτουρκικόν, Α΄ τόμος (Α-Λ), Εν Κωνσταντινουπόλει 1897, σελίδα 818.

[5] Ο Μουσταφά μπεης εκτός από τα παραπάνω ήταν ιδιοκτήτης των χωριών Αυλάκι (εκτός από έκταση ενός ζευγαριού, που ανήκε στο Μαχμούτ Πατρινό) και Αχινός (εκτός από έκταση ενός ζευγαριού που ανήκε στον Αλή Ριζά). Το Αυλάκι το πούλησε στούς Κεχαγιά και καπετάν Νάκο Πανουργιά αντί ποσού 105.000 γροσίων.

Τον Αχινό και τον ελαιώνα του ο Μουσταφά μπέης τον πούλησε δύο φορές: την πρώτη φορά στον έπαρχο Φθιώτιδος Παναγιώτη Λιδωρίκη. Ο Λιδωρίκης τον ξαναπούλησε στον Μουσταφά μπέη με προσθήκη 7.000 γροσίων. Τη δεύτερη φορά ο Μουσταφά μπέης τον πούλησε οριστικά στο Σκουμπουρδή αντί 220.000 γροσίων. Ο Σκουμπουρδής αγόρασε και το ζευγάρι του Αλή Ριζά αντί 10.000 γροσίων.

Ο Τεφήκ μπέης είχε κληρονομήσει την τεράστια περιουσία του πατέρα του (βλέπε σχετικά: Μακρή Ι., Η περιουσία του Χαλίλ-μπέη στη Λαμία σύμφωνα με επίσημη αναφορά του 1838. Άρθρο στην περιοδική έκδοση Φθιωτικά Χρονικά 21 (2000), σελίδες 66-82). Ήταν γιός του Χαλήλ μπέη Βοεβόδα του Ζητουνίου από το 1810 και της Σαϊδέ Χανούμ, κόρης του Αλή πασά. Ο Χαλήλ μπέης, σύμφωνα με τον ιστορικό και λογοτέχνη Τάκη Λάππα, σκοτώθηκε στην έφοδο στο Χάνι της Γραβιάς από τον οπλαρχηγό του Γαλαξειδίου Γιάννη Μητρόπουλο στις 8 Μαΐου 1821. Πίσω του άφησε, εκτός από την πικρή ανάμνηση της ηθικής αυτουργίας του για τον μαρτυρικό θάνατο του Αθανασίου Διάκου και πάρα πολλά χρέη. Ο γιός του Τεφήκ μπέης έκανε αποποίηση κληρονομιάς. Το γεγονός δεν έγινε ευρέως γνωστό και θεωρούνταν ότι ήταν κληρονόμος του πατέρα του. Με απόφαση οθωμανικού δικαστηρίου της Λάρισας όρισε πληρεξουσίους τους Χασάν αγά Χιλιαδιώτη και Γιαννούσμπεη και μαζί με τη μητέρα του Σαϊδέ Χανούμ κατάφεραν να πουλήσουν την τεράστια περιουσία τους σε Έλληνες αγοραστές (Τσάλλης, Σκουμπουρδής, Χρυσοβέργης, Μωραΐτης, κ.ά.).

[6] ΓΑΚ-Αρχείο Επιτροπής Οθωμανικών κτημάτων. Βλέπε: Μακρής Ι., Σταυρός (Μπεκή)-Φθιώτιδας. Η ιστορία του, Λαμία 1998, σελίδα 129, υποσημείωση 31.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 

 Εικ.1αβ. Το 43490 καταθετήριο έγγραφο

 

 Εικ.2, 3. Τα 43488 και 43489 καταθετήρια έγγραφα.

 

Εικ.4αβ. Το 43487 καταθετήριο έγγραφο.

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ

Μέσο κοινωνικής δικτύωσης Facebook: προφίλ χρήστη Opalios Rachiotis.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ

1) Μέσο κοινωνικής δικτύωσης Facebook: προφίλ χρήστη Opalios Rachiotis.

2) Μακρής Ι., Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των χωριών της επαρχίας Ζητουνίου. Άρθρο στην περιοδική έκδοση ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 19 (1998), σελίδες 27-35.

3) Μακρής Ι., Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των χωριών της επαρχίας Ζητουνίου κατά τα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια (1833-1840 μ.Χ. περίπου), σύμφωνα με τα πρακτικά της Μικτής Ελληνοτουρκικής Δικαστικής Επιτροπής. Άρθρο στα Πρακτικά 1ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας (3-4 Νοεμβρίου 2001), Λαμία 2002, σελίδες 141-153.

3) Μακρής Ι., Σταυρός (Μπεκή)-Φθιώτιδας. Η ιστορία του, Λαμία 1998.