Ο Δερβέναγας της Θεσσαλίας αντιστράτηγος Μεχμέτ Αλή πασάς και η επίσκεψή του στη Λαμία (15-16 Μαΐου 1874)

«Εξοχώτατε Στρατηγέ Μεχμέτ Αλή Πασά, ως

ευπαρέστης! Η πόλις Λαμία θεωρεί εαυτήν ευτυχή,

δεχομένη υμάς σήμερον, ευαρεστηθέντας να την

επισκευφθήτε!.................

Είθε Στρατηγέ! η θεία πρόνοια Σας φυλλάττοι από παντός

κακού!»

Προσφώνηση στα γερμανικά του Ευθυμίου Οικονομίδη,

εκδότη της λαμιώτικης εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ

ΟΘΡΥΟΣ» προς τον Δεβέναγα Θεσσαλίας αντιστράτηγο

Μεχμέτ Αλή πασά.

 Ο γερμανικής καταγωγής Δερβέναγας της Θεσσαλίας Μεχμέτ Αλή πασάς. [Πηγή: wikimedia].

α. Εισαγωγικά

Ο Μεχμέτ Αλή πασάς (γερμ. Ludwig Karl Friedrich Detroit) γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1827 στο Μαγδεμβούργο (γερμ. Magdeburg) της Πρωσσίας. Καταγόταν από οικογένεια Ουγενότων. Ο πατέρας του Karl Friedrich Detroit ήταν καθηγητής μουσικής δωματίου από το Βερολίνο. Ο προππάπους του είχε μεταναστεύσει από τη Γαλλία το 1777. Η μητέρα του Henriette Jeanette Severin καταγόταν από το Μαγδεμβούργο. Όταν τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο, φοίτησε στο Domgymnasium του Μαγδεμβούργου, από όπου όμως εγκατέλειψε τις σπουδές του. Στο Μεκλεμβούργο (γερμ. Mecklenburg) επιβιβάστηκε κρυφά σε πλοίο (μπρίκι).

Όταν το πλοίο προσέγγισε την Κωνσταντινούπολη, δραπέτευσε βουτώντας στη θάλασσα και κολυμπώντας βγήκε στην Πόλη. Λέγεται, ότι τότε γνωρίστηκε και φιλοξενήθηκε από τον Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασά (τουρκ. Mehmed Emin Âli Pasha), ο οποίος αργότερα έγινε μέγας Βεζύρης της Υψηλής Πύλης. Αφού ασπάσθηκε τον Μουσουλμανισμό, λαμβάνοντας το όνομα του προστάτη του Μεχμέτ Αλή, εισήχθη στη Σχολή κωπηλασίας της Κωνσταντινούπολης σε ηλικία 19 ετών. Για το γεγονός αυτό διαμαρτυρήθηκε η Πρωσσική πρεσβεία, εκ μέρους της Γερμανικής Ομοσπονδίας, στην Οθωμανική κυβέρνηση.

Ολοκληρώνοντας την εκπαίδευσή του, εισήχθη το 1853 στη Στρατιωτική Σχολή του οθωμανικού στρατού, από την οποία αποφοίτησε με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου (1853-1856) ήταν βοηθός του σερβικής καταγωγής αρχιστρατήγου Ομέρ πασά (τουρκ. Omer Pasha Latas) του οθωμανικού στρατού στον Δούναβη. Τότε έλαβε το βαθμό του Ταγματάρχη (τουρκ. Binbaşı). Συμμετείχε στον πόλεμο του Μαυροβουνίου (1861-1862) και στην Επανάσταση της Κρήτης (1866-1868). Το 1865 έλαβε το βαθμό του Ταξίαρχου (τουρκ. Tuğgeneral). Στις 7 Σεπτεμβρίου 1871 απεβίωσε ο προστάτης του Μεχμέτ Εμίν Ααλή Πασάς, όταν αυτός ήταν τοποθετημένος στη Ροδόπη.

Από τον Ιούλιο του 1873 έως τον Απρίλιο του 1875 είχε τοποθετηθεί Δερβέναγας της Θεσσαλίας με σκοπό την καταπολέμηση της ληστείας. Στη συνέχεια και έως το 1876 τοποθετήθηκε στη Βοσνία. Κατά τη διάρκεια του ρωσο-τουρκικού πολέμου (1877-1878) διορίσθηκε αρχιστράτηγος στη Βουλγαρία (18 Ιουλίου 1877). Μετά την πολιορκία και πτώση του Πλέβεν (βουλγ. Плевен) τα ρωσικά στρατεύματα έφτασαν σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την Κωνσταντινούπολη. Ο Μεχμέτ Αλή πασάς κλήθηκε εσπευσμένα να αναλάβει την προστασία της Κωνσταντινούπολης από το ρωσικό στρατό.

Μετά τη λήξη του πολέμου, συμμετείχε στο Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου-13 Ιουλίου 1878) υπό τον ελληνικής καταγωγής Βεζύρη Αλέξανδρο Καραθοδωρή Πασά, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Οθωμανικής αντιπροσωπείας (Εικ.1αβ). Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς επιλέχθηκε στην οθωμανική αντιπροσωπεία εξαιτίας της γερμανικής καταγωγής του. Οι Γερμανοί όμως υπό τον Βίσμαρκ αντέδρασαν στην παρουσία του γιατί τον θεωρούσαν αρνησίθρησκο και αρνησίπατρι. Αμέσως μετά το Συνέδριο του Βερολίνου στάλθηκε στα σύνορα Μαυροβουνίου και Αλβανίας για να καταστείλει την αλβανική εξέγερση εναντίον του Σουλτάνου. Εκεί όμως, στην πόλη Τζιάκοβα (αλβαν. Gjakovë), σκοτώθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1878 σε ενέδρα αλβανών ανταρτών υπό τον Σουλεϊμάν Βόξι (αλβαν. Sulejman Vokshi).

Ο Μεχμέτ Αλή πασάς είχε νυμφευτεί τουρκάλα, με την οποία απέκτησε τέσσερεις κόρες. Απόγονοί του είναι ο Ναζίμ Χικμέτ (τουρκ. Nâzım Hikmet), Αλή Φουάτ (τουρκ. Ali Fuat Cebesoy) και Οκτάυ Ριφάτ (τουρκ. Oktay Rifat).

β. Ο διορισμός του ως Δερβέναγα Θεσσαλίας

Στα πλαίσια της πάταξης του φαινομένου της ληστείας, η παραπαίουσα πλέον Οθωμανική αυτοκρατορία διόρισε τον Ιούλιο του 1873 Δερβέναγα της Θεσσαλίας τον αντιστράτηγο Μεχμέτ Αλή πασά. Η ληστεία αποτελούσε σοβαρό εσωτερικό πρόβλημα που ταλαιπωρούσε την Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία παρήκμαζε δεχόμενη συνεχώς πλήγματα στα εξωτερικά μέτωπά της. Ο διορισμός του κρίθηκε αναγκαίος διότι οι αλβανικής καταγωγής προκάτοχοί του, αντί να πατάξουν και εξαλείψουν το φαινόμενο, περιέθαλπταν και υποκινούσαν τους ληστές για δικούς τους ωφελιμιστικούς σκοπούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα «αντιμετώπισης» του φαινομένου της ληστείας από τους προκατόχους του Μεχμέτ Αλή πασά, αποτελεί η κοινή διασκέδαση και ευωχία αρχιληστών, ληστών και του Δερβέναγα στις αρχές του 1873. Οι αρχιληστές Ευάγγελος Σπανός, Τάκος Αρβανιτάκης και Ντατσογιάννης με 25 συντρόφους τους δρούσαν στα παραμεθόρια. Μετέβησαν στο χωριό Βρύναινα, το οποίο τότε βρισκόταν εντός του οθωμανικού, για να διασκεδάσουν. Γλέντησαν και χόρεψαν όλη τη νύχτα «μετ’ εγχωρίου μουσικής» παρέα με τους κατοίκους και τους Οθωμανούς συνοριοφύλακες (χουντουπιέδες). Στο χορό έλαβε μέρος και ο αλβανικής καταγωγής Δερβέναγας Αλή Αγάς. Προφανώς η συνάντησή τους ήταν προγραμματισμένη[1].

Λίγους μήνες αργότερα, μετά από την τοποθέτηση του νέου Δερβέναγα Μεχμέτ Αλή πασά, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Ακολούθησε συστηματική καταδίωξη των ληστών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο έργο αυτό συμμετείχε και ο γερμανικής καταγωγής Λέων Βάϊνμπεργ, γιατρός του νεοδιορισθέντα Δερβέναγα. Συνέταξε μάλιστα την έκθεση «περί του φόνου του αρχιληστού Τάκου», σύμφωνα με αναδημοσίευση της εφημερίδας των Αθηνών «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» από την τοπική εφημερίδα «ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ»[2].

Ο διορισμός του Μεχμέτ Αλή πασά αναγγέλλεται από την «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» (φύλλο 2737/30-07-1873, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 293), η οποία αναδημοσιεύει την είδηση και την πρώτη συνάντηση γνωριμίας με τις ελληνικές αρχές της Φθιώτιδας, από την τοπική εφημερίδα «ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ» της 25^ης Ιουλίου 1873:

«-Μεθόριαι επαρχίαι

Η εν Λαμία εκδιδομένη «Ανατολική Ελλάς» της 25 Ιουλίου περιέχει τάδε.

«Και οι δύο πολίται έλληνες, οι απαχθέντες υπό ληστών εν τη θέσει Λάπατα των μεθορίων, και τα δύο κοράσια αιχμαλωτισθέντα εν τω χωρίω Τσερνοβητίω υπό άλλων κακούργων, απηλλάγησαν της σκληράς και απανθρώπου καταστάσεώς των, αφού χάριν λύτρων οι μέν προσήνεγκον τέσσαρας χιλιάδας δραχμών, ο δε πατήρ των κορασίων απέδωκεν υπερχιλίας δραχμών.

«Η οθωμανική κυβέρνησις αναθείσα την καταδίωξιν της ληστείας εις τον αντιστράτηγον Μεχμέτ Αλή Πασσά, ανήγγειλε το μέτρο τούτο τη ελληνική κυβερνήσει, αξιώσασα όπως κοιναί ενέργειαι και αμοιβαία σύμπραξις αναπτυχθώσιν εν τη επιλύσει του φοβερού τούτου κοινωνικού ζητήματος. Τούτων αναγγελθέντων υπό της ελληνικής κυβερνήσεως προς τάς προεξαρχούσας εν τοίς μεθορίοις ελληνικάς αρχάς, εδόθησαν και ειδικαί οδηγίαι, ίνα καταβληθή πάσα προσπάθεια προς ευόδωσιν των ληφθέντων μέτρων. Αφιχθέντος δ’ εν τοίς μεθορίοις του ανωτέρου οθωμανού αξιωματικού, εγένετο η ανήκουσα ειδοποίησις προς τον νομάρχην Φθιώτιδος περί συνεντεύξεως, ορισθέντος του τόπου, ταχθέντος του δε χρόνου προς τον σκοπόν προσωπικής συνεννοήσεως. Κατά συνέπειαν χθές ο νομάρχης κ.Βακάλογλους απήλθεν εν τής μεθορίοις μετά δύο αρχηγών κ.κ. Δαγκλή[3] και Τσήρου[4], όπου ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς υπεδέξατο αυτούς φιλοφρονέστατα και λίαν περιποιητικώς. Η συνδιάλεξις διήρκεσεν ικανάς ώρας, εκ των διαμειφθουσών δ’ εξηγήσεων παρήχθη ότι ο οθωμανός αντιστράτηγος έλαβεν ειδικήν εντολήν και έκτακτον πληρεξουσιότητα διά να επιδοθή εις την αποτελεσματικήν εξάλειψιν της ληστείας και ότι αναλαβών την υπηρεσίαν ταύτην, ήρξατο την εφαρμογήν μέτρων τεινόντων εις την ευόδωσιν του υψηλού τούτου σκοπού. Αφού δε ομογνωμόνως ό τε οθωμανός ανώτερος αξιωματικός, και οι έλληνες ανώτεροι υπάλληλοι εκανόνισαν όσας εθεώρησαν σκοπίμους ενεργείας, αναλαβόντος εκάστου την εκτέλεσιν αυτών εν τη οικεία δικαιοδοσία, απεχωρίσθησαν, του Μεχμέτ Αλή πασσά κατ’ επίμετρον επιπόντος ότι δεν θα επανέλθη εις την Κωνσταντινούπολιν, εάν μη οι λησταί καταστραφώσι μέχρι τελευταίου.».

Πράγματι ο νεοτοποθετηθείς Οθωμανός αξιωματούχος, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, ξεκίνησε αμέσως τις προσπάθειές του για την εξάλειψη της ληστείας:

«-Ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς, ο επίτηδες από της Υ.Π. προς καταδίωξιν και εξάλειψιν της ληστείας αποσταλείς εις τα Τουρκικά μεθόρια, εκπληροί αξιεπαίνως το καθήκον του, καθόσον η καταδίωξις των ληστών εκ μέρους των Τουρκικών στρατευμάτων ενεργείται ήδη δραστηρίως, οι δε καταγγελλόμενοι, και ούτως ειπείν, αποδεικνυόμενοι, λησταποδόχοι και ληστοτρόφοι, οι μέν εγκλείονται εις τάς εν Λαρίσση φυλακάς, οι δε εκτοπίζονται εις Αλβανίαν. Τα μέτρα ταύτα επήνεγκον ευχάριστα αποτελέσματα………….

-Πρό τριών ημερών ο Κύριος Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδος επιστρέψας από τους δυτικούς Δήμους και τα ελληνικά Άγραφα, ένθα διαμένων από ενός μηνός συνενοείτο μετά του αρχηγού Δαγκλή και του Μεχμέτ Αλή Πασσά, και ελάμβανον από κοινού μέτρα αστυνομικά και καταδιωκτικά κατά των ληστών, θέλη μεταβή εις τους ανατολικούς Δήμους, διότι και ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς, ως έγραψε, μετέβη προς τον Αλμυρόν, και περιμένει και τον Νομάρχην διά ν’ ανταμωθώσι και από κοινού λάβωσι τα κατλληλότερα μέτρα και εις αυτό το Τμήμα, καθόσον ως λέγεται, οι λησταί από των αγράφων, κατήλθον εις τάς επαρχίας Γούρας και Αλμυρού. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 779/29-9-1873, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 7].

γ. Η συνάντηση και το γεύμα στη Μονή Αντίνιτσας

Η επόμενη συνάντηση και συζήτηση μεταξύ των δύο πλευρών πραγματοποιήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1873 στο μεθοριακό σταθμό Δερβέν Φούρκα. Μετά το τέλος της συζήτησης μετέβησαν στη Μονή Αντίνιτσας (Εικ.2αβ), όπου παρατέθηκε πλούσιο γεύμα. Ανταλλάχθηκαν προπόσεις υπέρ της υγείας του Σουλτάνου Αμπτούλ Αζίζ και του Βασιλιά Γεωργίου Α΄.

Οι τοπικές εφημερίδες περιγράφουν το γεγονός αυτό ως εξής:

1. «ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ»:

«Των ανωτέρων αξιωματικών η όψις ήν φαιδρά και υπέφαινε την οποίαν ενδομύχως συνησθάνοντο χαράν διά την σπουδαίαν υπηρεσίαν, την οποίαν ανέλαβον προς αποκατάστασιν της δημοσίου ασφαλείας υπέρ της οποίας αι απαρχαί εισί όχι ευάριθμα κατορθώματα μέχρι τούδε. Ο αντιστράτηγος Μεχμέτ πασάς υπερήφανος ωσεί υπό αγώνος εξερχόμενος και την επίλυσιν του ζητήματος της καταστροφής της ληστείας προσεγγίζουσα, θεωρών, εξεδήλωσεν οιωνεί ευγνωμόνως, ότι “ο Αρχηγός κ.Δαγκλής εχειραγώγησε λίαν επιτυχώς τας ενεργείας του, αλλά την επιτυχίαν κατά τα δύο τρίτα οφείλει προς τον Νομάρχην κ.Βακάλογλου ανεπιφυλάκτως”∙ την εξήγησιν ταύτην ποιησάμενος υπέρ των Ελλήνων ανωτέρων υπαλλήλων…. Ο πολιτικός διοικητής Λαρίσσης Αζίζ Πασσάς είναι ανήρ κάτοχος παιδείας, κοσμοπολίτης, γινώσκων κάλλιστα την Γαλλικήν γλώσσαν, λίαν ευγενούς συμπεριφοράς». [Πηγή: «ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ», φύλλο 209/11-10-1873].

2. «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»:

«-Η Αυτού εξοχότης, ο Στρατάρχης, και αρχηγός επί της καταδιώξεως της ληστείας, διορισμένος Μεχμέτ Αλή Πασσιάς, και ο πολιτικός διοικητής της Θεσσαλίας Αζίζ Πασιάς παρακολουθούμενοι, υπό του σεβαστού Μητροπολίτου Λαρίσσης Κυρίου Ιωακήμ[5], των υποπροξένων Γαλλίας και Ελλάδος, ήλθον χθές εις την Μονήν Αντινίτζης περί την οροθετικήν γραμμήν, ένθα κατά πρόσκλησιν του Μεχμέτ Αλή Πασιά, μετέβη και ο Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδος και ο συνταγματάρχης Κύριος Κονιάλης[6] προς συνέντευξιν. Χθές επεσκεύφθη την πόλιν Λαμίαν και διανυκτέρευσεν εν αυτή, ο αιδεσιμώτατος Αθανάσιος Οικονόμος, επισκοπικός επίτροπος του Αγίου Λαρίσσης, όστις κατά διαταγήν του μητροπολίτου Λαρίσσης παρακολουθεί τον αρχηγόν του μεταβατικού, συντρέχων τα μέτρα του Πασιά κατά της ληστείας διά της συνδρομής του κλήρου, του οποίου ευτυχώς αυξάνει η επιρροή εις τους λαούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ο Φάρος της Όθρυος αείποτε φίλος της αληθείας, και επαινέτης της ικανότητος και δραστηριότητος παντός υπαλλήλου, είτε της Ελλάδος είτε της Τουρκίας, οφείλει να βεβαιώση και αύθις το κοινόν, ότι ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς και θέλησιν και δύναμιν έχει ίνα καταστρέψη την ληστείαν, ως εκ των μέχρι τούδε αποτελεσμάτων απεδείχθη.

Αι πατρικαί συμβουλαί και παραινέσεις της Α.Σεβασμιότητος του αγίου Λαρίσσης προς τους χριστιανούς του να απέχωσι πάσης κακουργίας, και ιδίως της μετά των ληστών σχέσεως, προς δε η εκλογή αυτού να διατάξη τον αιδεσιμώτατον Οικονόμον Αθανάσιον να είναι πλησίον του Πασιά και να συντρέχη αυτόν είναι πολλών επαίνων άξιαι.

Εάν ο Κύριος Νομάρχης προσεκάλει τον Πασιάν, είχεν ούτος μεγάλην επιθυμίαν να έλθη εις Λαμίαν, ως επληροφορήθημεν αλλ’ ατυχώς δεν εγένετο.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 780/6-10-1873, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 9].

«-Εις το προηγούμενον φύλλον παρελείψαμεν ν’ αναφέρωμεν ότι μετά του Κυρίου Νομάρχου Φθιωτιδοφωκίδος, επελθόντος εις την εν τοίς μεθορίοις Μονήν Ανδινίτζης προς συνέντευξιν μετά του Μεχμέτ Αλή Πασσά, συναπήλθε και ο αξιότιμος Πρόξενος της Υ.Π. εν Λαμία Κύριος Αγόπ Εράμ[7], εις όν είχε τηλεγραφήσει ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς διά την εν λόγω συνέντευξιν. Ο Κύριος Αγόπ Εράμ, όσον ειληκρινώς και πιστώς εκπληροί τα καθήκοντά του, ως υπάλληλος της Υ.Π. τοσούτον είναι φρόνιμος, μετριοπαθής και ήσυχος, και με τοσαύτην φέρεται ευγενή συμπεριφοράν προς τε τάς Ελληνικάς αρχάς και προς τους πολίτας, ώστε ουδέποτε έδωκε την παραμικρήν αφορμήν παραπόνων, αγαπάται δε και εκτιμάται παρ’ όλων, όσοι ευτύχησαν να τον γνωρίσωσι.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 781/13-10-1873, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 11].

3. «ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ»:

«Ο Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδος μετά του παρ’ ημίν προξένου της Υψηλής Πύλης και του Δημάρχου Λαμιέων απήλθον χθές εις την παρά την μεθόριον Μονήν της Αντινίτσης, ίνα λάβωσιν συνέντευξιν μετά του αντιστρατήγου Μεχμέτ Αλή Πασά. Σήμερον περιμένονται να επιστρέφωσι.» [Πηγή: «ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», φύλλο 573/6-10-1873].

δ. Δράση και παρασημοφορήσεις

Από τον Οκτώβριο του 1873 έως τον Απρίλιο του 1875 υπήρξε συνεχής προσπάθεια πάταξης της ληστείας και από τις δύο πλευρές των συνόρων, όπως διαπιστώνεται από δημοσιεύματα της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»[8]. Η δράση του Μεχμέτ Αλή πασά προκάλεσε την αντίδραση των Μπέηδων της Θεσσαλίας και ο «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ» εκφράζει φόβους για το ενδεχόμενο αντικατάστασής του.

«-Ο σήμερον κομισθείς «Φάρος της Όθρυος» (Λαμίας) της 20 Οκτωβρίου εκφράζει φόβους, μη ανακληθή προσεχώς ο τόσω την ληστείαν τραυματίσας Μεχμέτ Αλή Πασάς∙ διότι συνεπεία των αυστηρών τρόπων του, διήγειρε σφοδράν την καθ’ εαυτού αντιπολίτευσιν των Οθωμανών μπέηδων, οίτινες δεν επαύσαντο ραδιουργούντες κατ’ αυτού.» [Πηγή: «ΑΙΩΝ», φύλλο 2961/22-10-1873, σελίδα 4.].

Κατά το τέλος του 1873 η οθωμανική κυβέρνηση παρασημοφόρησε τους Έλληνες αξιωματούχους, οι οποίοι συνεργάσθηκαν με τις οθωμανικές αρχές για την πάταξη της ληστείας.

Ειδικότερα παρασημοφόρησε:

-τον Νομάρχη Φθιωτιδοφωκίδας Πέτρο Βακάλογλου (Εικ.3)[9] με το παράσημο του Τάγματος Οσμανιέ (τουρκ. Osmanlı Devlet Nişanı) (Εικ.4).

-τον στρατιωτικό Διοικητή των δυτικών Δήμων Φθιώτιδος και Ευρυτανίας συνταγματάρχη Γεώργιο Δαγκλή με το παράσημο του Τάγματος Μετζιτιέ (τουρκ. Mecidiye Nişanı) (Εικ. 5).

Η είδηση όπως παρουσιάζεται από την τοπική εφημερίδα «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»:

«-Η Υ.Π. απένειμεν επαξίως το μέν παράσημον του Οσμανιέ τρίτης τάξεως εις τον Κύριον Νομάρχην Φθιωτιδόφωκίδος, το δε του Μετζιτιέ εις τον αρχηγόν Κύριον Γ. Δακγλήν, ανθ’ ών και ημετέρα Κυβέρνησις απένειμε παρασήμων εις τους αξιωματικούς του Τουρκικού στρατού, οίτινες συνετέλεσαν εις την καταδίωξιν της ληστείας. Αλλ’ όσον επαινούμεν την Υ.Π. διότι εξετίμησε την υπηρεσίαν των ανωτέρων υπαλλήλων της Ελληνικής Κυβερνήσεως, τοσούτον λυπούμεθα, διότι ηδίκησε τον αρχηγόν των ανατολικών Δήμων Συνταγματάρχην Κύριον Δ.Τζίρον, εις όν δεν απένειμεν παράσημον.

Ας ελπίσωμεν όμως ότι η σύστασις ήν έλαβεν ο Μεχμέτ Αλή Πασσάς εις την Υ.Π. τον Συνταγματάρχην Δ.Τζίρον, θέλει ληφθή επ’ όψιν διότι και ο ανώτερος ούτος αξιωματικός εξεπλήρωσεν επίσης το καθήκον του και δικαιούται της εξαιρετικής ταύτης τιμής.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 792/1-1-1874, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 31].

«ΔΙΑΦΟΡΑ

Η Υ.Π. ηυδόκησε και απένειμεν το παράσημον του Οσμανιέ τρίτης τάξεως εις τον Κ.Πέτρον Βακάλογλου Νομάρχην Φθιωτιδοφωκίδος, το δε του Μεδτζιτιέ εις τον αρχηγόν των δυτικών Δήμων Φθιώτιδος και Ευρυτανίας Συνταγματάρχην Κύριον Δαγκλήν, διά τας μεγάλας υπηρεσίας, όσας ούτοι προσέφερον διά την καταδίωξιν της ληστείας. Τα παράσημα ταύτα εστάλησαν εις τον Πρόξενον της Υ.Π. εν Λαμία Κύριον Εγόπ Εράμ, όστις ενεχείρησεν αυτά εις τους ανωτέρω Κυρίους. Πιστεύομεν δε ότι και η Ελληνική Κυβέρνησις κατά μείζονα λόγον, εκτιμώσα τάς εξιδιασμένας προσπαθείας του εξοχωτάτου Μεχμέτ Αλή Πασσά, αντιστρατήγου, προς εξόντωσιν της ληστείας, θέλει χορηγήσει, ή μάλλον θέλει αλλάξει το παράσημον του λαιμού, όπερ το 1865 η Κυβέρνησις απένημεν αυτώ.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 803/29-3-1874, σελίδα 4, ψηφιακός σελιδοδείκτης 52].

Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες του αντιστρατήγου Μεχμέτ Αλή πασά, του απένειμε το παράσημο του Σταυρού των Ταξιαρχών (Εικ.6).

Η είδηση όπως παρουσιάζεται μέσα από το πρωτοσέλιδο της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»:

«-Μετ’ ευχαριστήσεως αναγγέλλομεν, ότι η Ελληνική Κυβέρνησις εκτιμώσα τάς σπουδαίας υπηρεσίας, τον μέγαν ζήλον, και τάς ανεκτιμήτους προσπαθείας, άς κατέβαλεν ο εξοχώτατος στρατηγός Μεχμέτ Αλή Πασάς προς καταδίωξιν της ληστείας εν τοίς μεθορίοις, απένειμεν αυτώ τον Σταυρόν των Ταξιαρχών, αντί του λαιμού, όν κατά το 1865 είχεν απονείμει αυτώ. Συγχαίροντες τώ Μεχμέτ Αλή Πασά διά την έξοχον ταύτην τιμήν, ήν τώ προσφέρει η Ελληνική Κυβέρνησις, ευχόμεθα ίνα διά νέων θριάμβων κατά των ληστών, των εχθρών πάσης κοινωνίας, γενή άξιος ανωτέρων ηθικών αμοιβών. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 806/20-4-1874, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 55] (Εικ.7).

ε. Επίσκεψη στη Λαμία

Η επίσκεψη του Οθωμανού αξιωματούχου στη Λαμία, για την οποία είχε κάνει νύξη ο «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», πραγματοποιήθηκε το διήμερο 15-16 Μαΐου 1874.

Την Τετάρτη 15 Μαΐου 1874 ο Μεχμέτ Αλή πασάς με το επιτελείο του, συνοδευόμενος από τον μητροπολίτη Λαρίσης και αρκετούς Οθωμανούς προύχοντες της Θεσσαλίας, επιβιβάστηκε σε οθωμανικό πολεμικό ατμόπλοιο στο λιμάνι του Βόλου. Η οθωμανική αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τους εξής:

1) Μεχμέτ Τσεβίτ πασάς, πολιτικός διοικητής Θεσσαλίας (μουτεσερίφης, τουρκ. mutasarrıf=έπαρχος) και πολύ καλός γνώστης της ελληνικής γλώσσας.

2) Χουσνί μπέης, ανώτερος διπλωματικός υπάλληλος πρώτης τάξης της Υψηλής Πύλης, γιός του Χασάν μπέη. Ο Χασάν μπέης είλκε την καταγωγή του από τον κατακτητή της Θεσσαλίας Τουραχάν μπέη.

3) Μουσταφά αγάς, Υποταγματάρχης.

4) Ιμπραήμ μπέης Δραγώτης, καπουτσίμπασης. Ο τίτλος του Καπουτσίμπαση σήμαινε επίτιμο υπασπιστή του Σουλτάνου. Στην κυριολεξία Καπουτσίμπασης σημαίνει αυλοφύλακας, θυρωρός (τουρκ. kapucibasi).

5) Εμίν εφέντης, Λοχαγός (τουρκ. Yüzbaşı) και τρείς υπαξιωματικοί.

6) Δημήτριος Τοπάλης και Νικόλαος Τσοποτός, μεγαλέμποροι του Βόλου, φέροντες τον τίτλο του Καπουτσίμπαση.

7) Ιωάννης Πέρβαλης, Γενικός πρόξενος του Ελληνικού Βασιλείου στη Λάρισα.

8) Σούτερ, υποπρόξενος της Αγγλίας στη Λάρισα.

9) Ρόμπερτ, υποπρόξενος της Γαλλίας στη Λάρισα.

Το ατμόπλοιο έφτασε στο λιμάνι της Στυλίδας. Εκεί αποβιβάστηκε η οθωμανική αντιπροσωπεία. Τον Μεχμέτ Αλή πασά και τη συνοδεία του υποδέχτηκαν ο Δήμαρχος Φαλάρων Δημήτριος Μανσόλας, ο επικεφαλής της στρατιωτικής παράταξης Συνταγματάρχης Δημήτριος Τζίρος, στρατιωτικός αρχηγός των Ανατολικών δήμων της Φθιώτιδας και πολλοί πολίτες της Στυλίδας.

Στις 16.30 το απόγευμα ξεκίνησε για τη Λαμία. Στη Μεγάλη Βρύση τον υποδέχτηκε έφιππος επικεφαλής 20 ευζώνων ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Δαγκλής, στρατιωτικός αρχηγός των δυτικών δήμων της Φθιώτιδας. Έξω από τη Λαμία τον υποδέχτηκαν έφιπποι ο Ταγματάρχης Νικόλαος Χαρώνης[10], Φρούραχος της πόλης και διοικητής του εδρεύοντος σε αυτήν 3ου Τάγματος πεζικού καθώς και ο Μοίραρχος Αντισυνταγματάρχης χωροφυλακής Ιωάννης Φωτοβάσιος[11].

Στην Πλατεία Αγοράς (σημερινή Πλατεία Πάρκου) ήταν παρατεταγμένη η στρατιωτική φτουρά της πόλης, η στρατιωτική μουσική και πλήθος πολιτών.

Όταν πλησίασαν οι άμαξες που μετέφεραν τους Οθωμανούς αξιωματούχους, ο Νομάρχης Πέτρος Βακάλογλου κατέβηκε και υποδέχτηκε τον Μεχμέτ Αλή πασά, ο οποίος κατέβηκε από την άμαξά του. Μετά τον χαιρετισμό ο Δήμαρχος της Λαμίας Ιωάννης Κυρώζης[12] προσφώνησε τον Οθωμανό αξιωματούχο εκφράζοντας τη χαρά του και τη χαρά των πολιτών της Λαμίας για την επίσκεψή του στην πόλη. Ακολούθησε θερμότατη προσφώνηση στα γερμανικά, μητρική γλώσσα του Μεχμέτ Αλή πασά, από τον Ευθύμιο Οικονομίδη, συντάκτη της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ».

Μετά από τις προσφωνήσεις ο Μεχμέτ Αλή πασάς με τις τοπικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, συνοδευόμενοι από την παιανίζουσα στρατιωτική μουσική, μετέβησαν στο Νομαρχιακό μέγαρο όπου κατέλυσαν οι Οθωμανοί φιλοξενούμενοι. Στη συνέχεια παρατέθηκε γεύμα με ανταλλαγή προπόσεων από τις δύο πλευρές. Προηγήθηκε η πρόποση του φιλοξενούμενου Μεχμέτ Αλή πασά υπέρ του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Ακολούθησε πρόποση του Νομάρχη Πέτρου Βακάλογλου υπέρ του σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ, του Δημάρχου Λαμιέων και στη συνέχεια άλλων παρισταμένων. Κατά το διάστημα της παρουσίας της οθωμανικής αντιπροσωπείας παρατέθηκαν τρία γεύματα, όπου παρακάθησαν ανώτεροι αξιωματικοί, πολιτικοί υπάλληλοι, προϊστάμενοι των αρχών και επιφανείς πολίτες.

Την επόμενη ημέρα, Πέμπτη 16 Μαΐου 1874 στις 9.00π.μ., η οθωμανική αντιπροσωπεία αναχώρησε από τη Λαμία επιστρέφοντας στο Βόλο. Την ξεπροβόδησαν οι ελληνικές αρχές. Αναχωρώντας ο Μεχμέτ Αλή πασάς φιλοδώρησε τον Δήμαρχο Λαμιέων υπέρ των πτωχών με 32 οθωμανικές λίρες, τους αρχιμουσικούς και μουσικούς, με 22, και τον Δήμαρχο Φαλάρων με 10 οθωμανικές λίρες επίσης υπέρ των πτωχών.

Μερικές ημέρες αργότερα ο Μεχμέτ Αλή πασάς και ο Μεχμέτ Τσεβίτ πασάς, έστειλαν από τη Λάρισα τις ευχαριστίες τους μέσω της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ» για τη θερμή υποδοχή και φιλοξενία που έτυχε η οθωμανική αντιπροσωπεία στη Λαμία από τις ελληνικές αρχές.

Ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση του γεγονότος της επίσκεψης από την τοπική εφημερίδα «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»:

«-Ο εξοχώτατος υποστράτηγος Μεχμέτ Αλή Πασάς, επιθυμών να λάβη οριστικήν συνέντευξιν μετά του Κυρίου Νομάρχου και των αρχηγών περί εξοντώσεως της ληστείας, προυτίθετο πρό μηνών να έλθη εις Λαμίαν. Την απόφασίν του ταύτην εκτελών, ως πληροφορούμεθα, έρχεται ήδη τάς ημέρας ταύτας εις Λαμίαν, ήτις θέλει τον υποδεχθή μετά μεγίστης φιλοφροσύνης, εκτιμώσα τάς στρατιωτικάς και κοινωνικάς αρετάς αυτού, και εκφράζουσα την ευγνωμοσύνην της, διά τάς μεγάλας υπηρεσίας, άς ούτος προσήνεγκε προς την δραστηρίαν και αποτελεσματικήν καταδίωξιν των ληστών, και την, ως εκ τούτου, κατά μέγα μέρος εδραίωσιν της δημοσίου ασφαλείας, εις αμφότερα τά όμμορα κράτη.

Τον υποστράτηγον συνοδεύουσιν, εκτός του επιτελείου του και ο αρχιεπίσκοπος και μητροπολίτης Λαρίσσης και πολλοί έγκριτοι οθωμανοί και χριστιανοί της Θεσσαλίας. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 809/11-5-1874, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 61].

«ΔΙΑΦΟΡΑ

Η έλευσις του Μεχμέτ Αλή Πασσά εις Λαμίαν

Ανεγγείλαμεν διά του προηγουμένου φύλλου, ότι ο αντιστράτηγος Μεχμέτ Αλή Πασάς προέθετο σκοπόν να επισκευθή την Λαμίαν, όπως λάβη συνέντευξιν μετά του Νομάρχου Φθιωτιδοφωκίδος και των αρχηγών, των εν τοίς μεθορίοις στρατιωτικών δυνάμεων, περί αποτελεσματικοτέρας καταδιώξεως και καταστροφής των ληστών. Και τώ όντι την 15^ην τρέχοντος μηνός, ημέραν τετάρτην, αποβιβασθείς εις Στυλίδα δι’ ενός αυτοκρατορικού πολεμικού ατμοπλοίου, όπερ εκ Βόλου τον παρέλαβε, και υποδεχθείς εκείσε υπό του Συνταγματάρχου και αρχηγού των ανατολικών Δήμων Φθιώτιδος Κυρίου Δημητρίου Τζίρου μετα της δεούσης στρατιωτικής παρατάξεως, και του Δημάρχου Φαλάρων Κυρίου Δημητρίου Μανσόλα μετά πλείστων πολιτών Στυλίδος, ανήλθεν εις Λαμίαν περί την 4, ½ ώραν Μ.Μ. της αυτής ημέρας. Και ο μέν αρχηγός των Δυτικών Δήμων Φθιώτιδος Κύριος Δαγκλής, έφιππος μετά 20 Ευζώνων εδέχθη αυτόν εις την Μεγάλην Βρύσιν, μίαν ώραν μακράν της Λαμίας, ο δε Φρούραρχος και Διοικητής του εν Λαμία 3^ου Τάγματος Ταγματάρχης Κύριος Χαρώνης, ως και ο Μοίραρχος Κύριος Φωτοβάσιος, έφιπποι επίσης τον υπεδέχθησαν εκτός της πόλεως. Εις δε την Πλατείαν της αγοράς Λαμίας ήν παρατεταγμένος ο στρατός μετά πολλού πλήθους πολιτών και της στρατιωτικής μουσικής. Άμα λοιπόν επλησίασαν αι φέρουσαι των Πασάν μετά της εκ 15 προσώπων συνοδείας του άμαξαι, κατήλθε ο Κος Νομάρχης και εδέχθη τον φιλοξενούμενον φίλον, καταβάντα εκ της αμάξης. Μετά τον προσήκοντα χαιρετισμόν, ο Κύριος Δήμαρχος Λαμίας, ως αντιπρόσωπος του Δήμου και της πόλεως Λαμίας, προσεφώνησε τώ εξοχωτάτω Στρατηγώ Μεχμέτ Αλή Πασά τ’ ακόλουθα.

Κύριε Αντιστράτηγε!

«Ο Δήμος Λαμιέων ασμένως δίδει φιλοξενίαν τω ευγενεί Στρατηγώ φίλης κ΄ ομόρου δυνάμεως, εκτιμών τάς αρετάς αυτού και τάς πολυτίμους υπηρεσίας του εν τη δημοσίω ασφαλεία, σχετιζομένη με την ευημερίαν των κατοίκων των μεθορίων επαρχιών αμφοτέρων των γειτνιαζουσών επικρατειών.

Ο Δήμος δι’ εμού και του εκπροσωπούντος αυτόν Συμβουλίου, πιστώς διερμενευόντων τα αισθήματα των πολιτών χαίρει εγκαρδίως επί τη ενταύθα ελεύσει της υμητέρας εξοχότητος, ευγνωμονών διά τε την τιμήν της επισκέψεως και τάς ακαμάτους και αποτελεσματικάς ενεργείας επί του σπουδαιοτάτου αντικειμένου της δημοσίου ασφαλείας».

Μετά δε την προσφώνησιν του Κυρίου Δημάρχου, ο Συντάκτης του «Φάρου της Όθρυος» Ευθύμιος Οικονομίδης, γνωρίζων ότι ο Πασσάς είναι εκ γενετής και εξ ανατροφής Γερμανός, και ότι δεν εννοεί την ελληνικήν γλώσσαν, προσεφώνησεν αυτώ γερμανιστί τ’ ακόλουθα.

«Εξοχώτατε Στρατηγέ Μεχμέτ Αλή Πασά, ως ευπαρέστης!

Η πόλις Λαμία θεωρεί εαυτήν ευτυχή, δεχομένη υμάς σήμερον, ευαρεστηθέντας να την επισκευφθήτε!

Η Ελλάς Στρατηγέ! και ιδίως αι μεθόριαι επαρχίαι εκφράζουσιν υμίν απείρους ευχαριστίας, δι’ όσους καταβάλλετε κόπους, όπως συντελέσητε εις την εξόντωσιν της ληστείας. Εστέ βέβαιοι Στρατηγέ, ότι η Ελλάς δεν θέλει λησμονήσει το όνομά Σας, διότι πραγματικώς εσυντελέσατε εις την απελευθέρωσιν αμφοτέρων των ομόρων κρατών, εκ των ληστών, των εχθρών αυτών πάσης ανθρωπίνου κοινωνίας, και εις την εδραίωσιν της δημοσίου ασφαλείας.

Είθε Στρατηγέ! η θεία πρόνοια Σας φυλλάττοι από παντός κακού!»

Μετά δε ταύτα, και στρατός και Λαός μετά της μουσικής παιανιζούσης, εσυνόδευσαν τον Πασάν μέχρι του Νομαρχιακού καταστήματος, ένθα κατέλυσε.

Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς γνωρίζων την αποστολήν αυτού, και εκπληρών ειλικρινώς το καθήκον του, όπερ είναι η εξάλειψις της ληστείας, δικαίως τιμάται υπό της ελληνικής κοινωνίας, και εξυμνούνται αι αγαθαί πράξεις αυτού υπό του Δημοσίου ελληνικού τύπου, όστις υπήρξεν αυστηρός επιτιμητής της νωθρότητος, αβελτηρίας και κακής πίστεως των προκατόχων αυτού, οίτινες ουχί μόνον δεν εκατεδίωκον, ως ώφειλον, την ληστείαν, αλλά διά των οργάνων των περιέθαλπον αυτήν.

Αλλ’ ο Μεχμέτ Αλή Πασάς, ελθών μας εκόμισε και την ευχάριστον ήδησιν, ότι προσήλθον αυτώ και έτεροι τέσσαρες λησταί, εκ των πλέον επικινδύνων, ήτοι ο λήσταρχος Νάκος Φϊλος ή Ζυγογιάννης, Σεραφείμ Κριθαρούλας ή Φουσέκης, Ιωάννης Κορώνης ή Καινούργιος, και ο Κώστας Γώγος ή Κούτρας, τους οποίους και απέστειλεν εις τάς φυλακάς της Λαρίσσης. Ελπίζομεν δε ότι ταχέως θα προσέλθωσιν και οι λοιποί, και ούτω θ’ απαλλαγώσιν, η Ελλάς και η Τουρκία από την μάστιγα ταύτην.

-Η συνοδεία του εξοχωτάτου Μεχμέτ Αλή Πασά, επισκεφθέντος την Λαμίαν, συνέκειτο εκ των εξής αξιοτίμων προσώπων.

1. Εκ του εξοχωτάτου Τσεβίτ Πασά, Διοικητού Λαρίσσης.

2. Του Χουσνή Βέϊ, υπαλλήλου πρώτης τάξεως υιού του μεγάλου Χασάμπεη.

3. Μουσταφάγα υποταγματάρχου.

4. Ιμπραήμ Βέϊ Δραγώτη Καπουτζίμπαση.

5. Ιμίν Εφέντη, Λοχαγού και τριών υπαξιωματικών.

6. Δ. Τοπάλη

7. Ν. Τσοπωτού. μεγαλεμπόρων Βώλου κ΄ Καπουτζιμπασίδων.

8. Του Κυρίου Πέρβαλη, Γενικού Προξένου της Ελλάδος εν Λαρίσση.

9. Του Κυρίου Σούτερ, υποπροξένου της Αγγλίας εν Λαρίσση.

10. Του Κυρίου Ρόμπερτ υποπροξένου της Γαλλίας εν Λαρίσση.

-Ο εξοχώτατος Μεχμέτ Αλή Πασάς, διά της ευγενούς αυτού συμπεριφοράς, διά της δημοτικότητος αυτού και των λοιπών αρετών και προτερημάτων άτινα την περικοσμούσιν εφείλκεσε την αγάπην και τον σεβασμόν απάντων των κατοίκων της Λαμίας. Επίσης και ο Εξοχώτατος Τσεβίτ Πασάς Διοικητής της Θεσσαλίας, όστις μάλιστα λαλεί την ελληνικήν γλώσσαν ελευθέρως, διά τους ευγενείς αυτού τρόπους, ως και οι λοιποί άπαντες οι αποτελούντες την συνοδείαν του Μεχμέτ Αλή Πασά, εφείλκυσαν την αγάπην της πόλεως Λαμίας, ήτις εφιλοτιμήθη να προσφέρη την δυνατήν περιποίησιν εις τους ευγενείς ξένους.

Εις τάς τρείς επισήμους τράπεζας, εις άς παρεκάθησαν άπαντες οι ευγενείς ούτοι φίλοι, και εις τάς οποίας εκ διαλημμάτων έλαβον μέρος ανώτεροι αξιωματικοί, και πολιτικοί υπάλληλοι, προϊστάμενοι των αρχών, και άλλοι πολίται, εγένοντο διάφοροι προπόσεις.

Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς πρώτον προέπιεν υπέρ του Βασιλέως των Ελλήνων, ως και ο Νομάρχης υπέρ του Σουλτάνου, δεύτερον ευχαρηστήσας την πόλιν Λαμίαν, δι’ ήν τώ προσέφερε περιποίησιν, είπεν και ότι «Μετά ενθέρμου ζήλου και αφοσιώσεως θέλει εξακολουθήσει την καταδίωξιν μέχρι εντελούς εξοντώσεως της ληστείας, ευελπίζεται δε, εάν απροσδόκητοι περιστάσεις δεν παρουσιασθώσιν, ότι θέλει φέρει εις πέρας το μέγαν έργον, όπερ ανέλαβεν, ήτοι την εξάλειψιν της ληστείας εντός δύο μηνών.».

Ο δε κύριος Δήμαρχος Λαμίας προπίνων εις υγείαν του αντιστρατήγου, έλεξε τάδε.

«Ευχαριστούντες τον ευγενή Αντιστράτηγον Μεχμέτ Αλή Πασάν, εν ονόματι της επαρχίας Φθιώτιδος και ιδίως του Δήμου Λαμιέων, όν αντιπροσωπεύομεν, διά τάς προσφερθείσας και προσφερθησομένας ενθέρμους ενεργείας του επί του σπουδαιοτάτου αντικειμένου της δημοσίου ασφαλείας, ευγνωμονούμεν διά τα επελθόντα και επιλευσόμενα αγαθά αποτελέσματα, δι’ ών ου μόνον η ευημερία των μεθορίων επαρχιών των γειτνιαζουσών επικρατειών επελεύσεται, αλλά και η αγάπη και φιλία μεταξύ αυτών θα κραταιωθή∙ και ταύτα διά των ευγενών κ΄φιλελληνικών αισθημάτων του Αντιστρατήγου, υπέρ ού προπίνομεν εις υγείαν».

Και πολαί άλλαι παρά διαφόρων προπόσεις εγένοντο, αλλά διά το στενόν του φύλλου τάς παραλείπομεν.

Σήμερον όμως περί την 9^ην ώραν Π.Μ. ο εξοχώτατος μεχμέτ Αλή Πασάς, μεθ’ όλης της ευγενούς συνοδίας του, απήλθεν προπεμφθείς μετά της αυτής εγκαρδίου αγάπης και του σεβασμού, μεθ’ ών τον υπεδέχθη η πόλις Λαμία.

Είθε τα δείγματα ταύτα της αμοιβαίας φιλίας και αγάπης, λήξωσιν εις το προσδοκώμενον αίσον αποτέλεσμα, ήτοι την παντελή εξάλειψιν της ληστείας. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 810/18-5-1874, σελίδες 2 και 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 62].

«-Εις το προηγούμενον φύλλον λόγον ποιήσαντες περί της υποδοχής του Μεχμέτ Αλή Πασά εκ μέρους της πόλεως Λαμίας, και περιγράψαντες τα μεγάλα προτερήματα και τον φιλελληνισμόν του ανδρός ανεφέραμεν εν παρόδω και τα ονόματα των αξιοτίμων ανδρών της ευγενούς συνοδείας του. Και κατά πρώτον λόγον αναφέραμεν τον πολιτικόν Διοικητήν Λαρίσσης τον εξοχώτατον Τσεβίτ Πασάν, όστις πράγματι κοσμείται δι’ ευγενεστάτης συμπεριφοράς και πολλών προτερημάτων, διά των οποίων εφείλκησε την αγάπην και τον σεβασμόν απάντων, όσοι ευτύχησαν να τον γνωρίσωσι. Αληθώς πολλών επαίνων άξιος είναι ο ανώτερος ούτος Διοικητικός της Υψηλής Πύλης υπάλληλος διότι λαλεί τόσον ελευθέρως και καθαρώς την ελληνικήν γλώσσαν, όσον πολλοί εκ των ημετέρων δεν δύναται να την ομιλήσωσιν. Ως δε επληροφορήθημεν παρά των αξιοτίμων μεγαλεμπόρων Βώλου Κυρίων Τοπάλη και Σοπωτού, εχόντων βαθμόν Καπουτζίμπαση, ό εστί επιτίμου υπασπιστού του Σουλτάνου, και αποτελούντων μέρος της ευγενούς συνοδείας του Μεχμέτ Αλή Πασά, ο εξοχώτατος Τσεβίτ Πασάς διακρίνεται επί νοημοσύνη, πολιτκή συνέσει και διοικητική ικανότητι, και ότι άπαντες οι υπό την διοίκησίν του λαοί εισίν λίαν ευχαριστημένοι, και ευλογούσι το υψηλόν όνομα του Σουλτάνου διά την αποστολήν τοιούτου διακεκριμμένου ανδρός, εις τοιαύτην σπουδαίαν διοικητικήν θέσιν, οία η Λάρισσα.

Περί πάντων τούτων βεβαιωθέντες και εξ ιδίας αντιλήψεως και εκ πληροφοριών λίαν αξιοτίμων ανδρών, δεν δυνάμεθα ειμή να συγχαρώμεν την Υ.Π. διά τον διακεκριμμένον διοικητικόν υπάλληλόν της, και τους κατοίκους Λαρίσσης, διά την απόκτησιν τοιούτου Διοικητού.

Μετά του Τσεβίτ Πασά απετέλει μέρος της συνοδείας και ο Χουσνίμπεης, ανώτερος υπάλληλος της Υ.Π. υιός του ποτέ μεγάλου Χασάν Πασά, απογόνου του πρώτου κατακτικού της Θεσσαλίας Τροχάμπεη, ανήρ ευγενής και διά πολλών προτερημάτων κεκοσμημένος, και είς των μεγάλων κτηματιών της Θεσσαλλίας, εξ εκείνων δηλαδή, οίτινες εισίν κύριοι πλέον των δέκα μεγάλων χωρίων (Τσευτλικίων) και ιππότης πολλών παρασήμων.

Αναφέραμεν ιδιαζόντως τους δύω Διοικητικούς υπαλλήλους, διότι εχάρημεν σφόδρα ιδόντες τιούτους άνδρας εν τη υπηρεσία της Υ.Π. εν ώ ατυχώς πολλά ολίγους τοιούτους δύναταί τις ν’ αριθμήση εις τον διοικητικόν κλάδον της Τουρκίας. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 811/25-5-1874, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 63] (Εικ.8).

 «-Οι μεγάλοι άνδρες και οι μεγάλοι χαρακτήρες αποδεικνύονται διά πολλών πράξεων, κ΄ δή κ΄ διά μεγαλοδωρίας. Ο Μεχμέτ Αλή Πασάς φιλοξενηθείς εν Λαμία δύω ημέρας εφιλοδώρησεν αναχωρών πλέον των εξήκοντα λιρών, ήτοι εις τον Κον Δήμαρχον Λαμίας διά τους πτωχούς 32 λίρας, εις τους αρχιμουσικούς και μουσικούς 22 λίρας, και εις τον Δήμαρχον Φαλάρων διά τους πτωχούς 10 λίρας.

Τοιαύται πράξεις είναι δίκαιον να κηρύττωνται και να επαινώνται δημοσία, διότι παριστώσι τον ευγενή ιπποτικόν και γεναίον χαρακτήρα του ενεργούντος αυτάς.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 812/1-6-1874, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 65].

«-Οι εξοχώτατοι Μεχμέτ Αλή Πασσάς, αντιστράτηγος, και Μεχμέτ Τσεβίτ Πασσάς, Διοικητής Θεσσαλίας, ευμενώς επέστειλον ημίν, ίνα εκφράσωμεν εις τάς πολιτικάς και στρατιωτικάς αρχάς, και εις άπαντας τους πολίτας και κατοίκους Λαμίας, την ευγνωμοσύνην των∙ διά την όντως ηγεμονικήν υποδοχήν και τάς εξιδιασμένας περιποιήσεις, άς προσέφερον αυτοίς∙ να τοίς βεβαιώσωμεν δε ότι ουδέποτε θέλουσι λησμονήσει την ευγένειαν και την ειλικρινή και άδολον αγάπην και τάς εγκαρδίους ευχάς, δι’ ών τους προέπεμψαν. Εύχονται δε όπως αξιωθώσι να ανταποδόσωσι μικρόν μέρος των τοσούτων χαρίτων εις την ευγενή της Λαμίας κοινωνίαν.». [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», φύλλο 813/9-6-1874, σελίδα 2, ψηφιακός σελιδοδείκτης 67].

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Περισσότερα για το θέμα της ληστείας στη Φθιώτιδα βλέπε: Καλοδήμος Θ., Η ληστεία στην Επαρχία της Φθιώτιδας. Από την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους (1833) ως την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (1881), Πρακτικά 3^ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας (Ιστορία-Αρχαιολογία-Λαογραφία), Λαμία 4, 5 & 6 Νοεμβρίου 2005, Έκδοση Λαμία 2007, σελίδες 468-526.

[2] «ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ» φύλλο 2792/15-10-1873, σελίδες 2-3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 399.

[3] Ο Υποστράτηγος Δαγκλής Γεώργιος γεννήθηκε το 1811 στην Κέρκυρα. Έλαβε μέρος στην πολιορκία της Βόνιτσας το 1829. Αποστρατεύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1884 και απεβίωσε στις 11 Δεκεμβρίου 1896. [Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 3, σελίδα 181].

[4] Ο Υποστράτηγος Τσίρος Δημήτριος γεννήθηκε το 1824 στο Χόρμοβο Τεπελενίου. Αρχικά υπηρέτησε στα τάγματα των ατάκτων και στη συνέχεια εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή. Διετέλεσε διοικητής συντάγματος πεζικού και υπαρχηγός του Αρχηγείου Στρατού Δυτικής Ελλάδας. Αποστρατεύθηκε στις 13 Νοεμβρίου 1884 και απεβίωσε στη Χαλκίδα τον Ιανουάριο του 1890. [Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 6, σελίδα 414].

[5] Ο μητροπολίτης Λαρίσης Ιωακείμ (1837-1887), κατὰ κόσμον Νικόλαος Κρουσουλούδης, καταγόμενος από την Καλλιμασιά της Χίου, διετέλεσε αργότερα Οικουμενικός πατριάρχης ως Ιωακείμ Δ΄. Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία βλέπε στο ιστολόγιο Καλλιμασιά.

[6] Ο Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Κονιάλης Χριστόφορος γεννήθηκε το 1812 στη Σμύρνη. Απεβίωσε στις 22 Σεπτεμβρίου 1874, ένα χρόνο μετά τη συνάντησης της Μονής Αντίνιτσας. [Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 4, σελίδα 295].

[7] Ο Αγκόπ Εράμ, αρμενικής καταγωγής, υπήρξε ο τελευταίος Οθωμανός πρόξενος στο Προξενείο της Λαμίας (1868-1881).

[8] Για την καταδίωξη, τις παραδόσεις ληστών, τους εκτοπισμούς των συγγενών τους, τα μέτρα κατά των ληστοτρόφων, κ.ά., βλέπε αναλυτικά στα φύλλα 781/13-10-1873 έως 854/10-5-1875 της εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ», ψηφιακοί σελιδοδείκτες 10 έως 143.

[9] Για τον Πέτρο Βακάλογλου βλέπε το άρθρο: Κτενιάδη Ν., Τα πρώτα στελέχη του Σώματός μας: Πέτρος Βακάλογλου. Περιοδική έκδοση ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ, Δεκέμβριος 1980, έτος 11^ο , τεύχος 132^ο, σελίδες 880-881.].

[10] Ο Ταγματάρχης πεζικού Χαρώνης Νικόλαος γεννήθηκε το 1817 στην Ακράτα Αχαΐας. Αποστρατεύθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1878 και απεβίωσε στις 27 Μαρτίου 1892. [Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 6, σελίδα 611].

[11] Ο Αντισυνταγματάρχης χωροφυλακής Φωτοβάσος Ιωάννης γεννήθηκε το 1809 στο Σούλι. Αποστρατεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1880. [Πηγή: Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 6, σελίδα 516].

[12] Ο Κυρώζης Ιωάννης του Αθανασίου διετέλεσε αιρετός Δήμαρχος Λαμιέων (Απρίλιος 1870-Δεκέμβριος 1874). Γεννήθηκε το 1827. Το 1872 του εκφράσθηκε η ευαρέσκεια του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ για το ζήλο του στην εξασφάλιση για τους πολίτες της δημοσίας ασφαλείας με την καταδίωξη της ληστείας. Φρόντισε για τη λειτουργία του Γυμνασίου, Σχολαρχείου και των Δημοτικών σχολείων. Προσπάθησε να καταπολεμήσει τη μάστιγα της ελονοσίας χωρίς όμως θεαματικά αποτελέσματα. Στον εκλογικό κατάλογο του 1879 του Δήμου Λαμιέων είναι εγγεγραμένος με α/α 483, επάγγελμα κτηματίας και ενεστώτα τόπο διαμονής τη Λαμία. Παιδιά του ήταν οι: Κωνσταντίνος φαρμακοποιός στα Φάρσαλα, Αλέξανδρος (1860-1923, Ηρακλής και Χρήστος. Γιός του Αλεξάνδρου ήταν ο Ιωάννης Κυρώζης. [Πηγές: α) Δημητρίου Θ. Νάτσιου, Οι δήμαρχοι της Λαμίας (1836-1996), Λαμία 1996 και β) Κώστα Δημοσθ. Γαλλή, Ο εκλογικός κατάλογος του Δήμου Λαμιέων του 1879 (Ήτοι: Λαμίας, Σαραμουσακλή, Μεγ. Βρύσης, Λιμογαρδίου, Παλαιοχωρίου, Δίβρης, Δερβέν Φούρκας, Τσοπανλατών, Δαϊτσάς, Μπεκή, Καλυβίων, Κόμματος, Ιμίρμπεη και Ταράτσας), Αθήνα 1984].

ΕΙΚΟΝΕΣ

α.

β.

Εικ.1αβ. Πίνακας του Γερμανού ζωγράφου Άντον φον Βέρνερ (γερμ. Anton von Wemer) (1884) με τις αντιπροσωπείες των εμπολέμων στο Συνέδριο του Βερολίνου.

1α: Γενική άποψη.

1β: Λεπτομέρεια στη δεξιά πλευρά του πίνακα με την οθωμανική αντιπροσωπεία: όρθιος από δεξιά ο γερμανικής καταγωγής Μεχμέτ Αλή πασάς βαστάζει εμπρός σε οριζόντια θέση το ξίφος του με τα δύο χέρια. Παρακολουθεί στο βάθος χειραψία του Γερμανού Otto von Bismarck με το Ρώσο Pyotr Andreyevich Shuvalov προσπαθώντας να εννοήσει τι αποφάσισαν για την ηττημένη Οθωμανική αυτοκρατορία. Δίπλα του, κρατώντας με το δεξί χέρι την πένα και έχοντας ακουμπισμένη την αριστερή παλάμη σε έγγραφα πάνω στο τραπέζι, έτοιμος να υπογράψει τη Συνθήκη, ο ελληνικής καταγωγής Αλέξανδρος Καραθοδωρή πασάς, συνομιλεί ζωηρά με τον Οθωμανό πρέσβη στο Βερολίνο, ποιητή και συγγραφέα Σαντουλλάχ πασά, ο οποίος απλώνει εμπρός το αριστερό χέρι, δίνοντας τόνο στη συζήτηση. Τη ζωηρή συζήτηση παρακολουθούν οι Βρεττανοί Robert Gascoyne-Cecil (δεξιά του Αλεξάνδρου Καραθοδωρή πασά) και με περισσότερο ενδιαφέρον ο Odo Russell (αριστερά του Σαντουλλάχ πασά). Εντελώς αδιάφορος για τη ζωηρή συζήτηση των δύο Οθωμανών είναι ο δανέζικης καταγωγής Γερμανός διπλωμάτης Bernhard Ernst von Bülow.

[Πηγή: Βικιπαίδεια].

2α.

2β.

Εικ.2αβ. Η Μονή της Αντίνιτσας. Στις 5 Οκτωβρίου 1873, μετά τη συνάντηση στο μεθοριακό σταθμό Δερβέν Φούρκα των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της Φθιώτιδας με τον Μεχμέτ Αλή πασά, παρατέθηκε στην Αντίνιτσα πλούσιο γεύμα, ως επισφράγιση των συμφωνιών.

Το καθολικό, απεικονίζεται όπως ήταν προπολεμικά, πριν την ανατίναξή του από τους Γερμανούς τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα του 1944. Φωτογραφίες του εξωτερικού, κάτοψη και τομή του κατά μήκος δημοσιεύθηκαν από τον ακαδημαϊκό Αναστάσιο Ορλάνδο, ο οποίος το χρονολογεί το β΄ μισό του 15^ου αι..

2α: Άποψη από δυτικά.

2β: Άποψη από βορειοανατολικά.

[Πηγή: Ορλάνδος Αν., Η επί της Όθρυος Μονή της Αντινίτσης, Αθήναι 1930. Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τόμος Ζ΄, σελίδες 369 και 376 αντίστοιχα].

Εικ.3. Ο καταγόμενος από τη Σμύρνη Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδας Πέτρος Βακάλογλου ή Βουρλιώτης. [Πηγή: Κτενιάδη Ν., Τα πρώτα στελέχη του Σώματός μας: Πέτρος Βακάλογλου. Άρθρο στην περιοδική έκδοση ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ, Δεκέμβριος 1980, έτος 11^ο , τεύχος 132^ο, σελίδες 880-881.].

 Εικ.4. Το παράσημο του Τάγματος Οσμανιέ (τουρκ. Osmanlı Devlet Nişanı), με το οποίο ο Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδος Πέτρος Βακάλογλου βραβεύθηκε από το Σουλτάνο Αμπντούλ Αζίζ για τη συμβολή του στην καταπολέμηση της ληστείας. [Πηγή: Τάγμα Οσμανιέ].

 Εικ.5. Το παράσημο του Τάγματος Μετζιτιέ (τουρκ. Mecidiye Nişanı), με το οποίο ο αρχηγός των Δυτικών Δήμων Φθιώτιδος και Ευρυτανίας Συνταγματάρχης Γεώργιος Δαγκλής βραβεύθηκε από το Σουλτάνο Αμπντούλ Αζίζ για τη συμβολή του στην καταπολέμηση της ληστείας. [Πηγή: Τάγμα του Μετζιτιέ].

Εικ.6. Το παράσημο του Σταυρού των Ταξιαρχών, με το οποίο ο Δερβέναγας της Θεσσαλίας Μεχμέτ Αλή πασάς βραβεύθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση για τη συμβολή του στην καταπολέμηση της ληστείας. [Πηγή: http://www.medals.gr (Σταυρός Ταξιαρχών)].

Εικ.7. Πρωτοσέλιδο της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ» με την είδηση της βράβευσης του Δερβέναγα της Θεσσαλίας Μεχμέτ Αλή πασά από την Ελληνική κυβέρνηση. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ»].

Εικ.8. Πρωτοσέλιδο της τοπικής εφημερίδας «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ» με φιλοφρονήσεις για τις προσωπικότητες των Οθωμανών που επισκέφτηκαν τη Λαμία. [Πηγή: «ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Διαδίκτυο:

α. Βικιπαίδεια.

β. MEHMED ALI PASHA (MARSHAL).

γ. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.

2. Εφημερίδες ΑΙΩΝ, ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΘΡΥΟΣ

3. Καλοδήμος Θ., Η ληστεία στην Επαρχία της Φθιώτιδας. Από την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους (1833) ως την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (1881), Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας (Ιστορία-Αρχαιολογία-Λαογραφία), Λαμία 4, 5 & 6 Νοεμβρίου 2005, Έκδοση Λαμία 2007, σελίδες 468-526.