Εισαγωγή
Στο αναλυτικό (mufassal) οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο ή βιβλίο
κτηματολογίου (Tapu Tahrir Defterleri) TD 35 του έτους 1506, μεταξύ
των άλλων καταγράφεται και το τιμάριο
δύο Οθωμανών σπαχήδων
την εποχή του σουλτάνου Βαγιαζήτ Β΄ (1481-1512). Πρόκειται για τους σπαχήδες Μεχμέτ, γιο του Χουσεΐν και το
συνονόματό του Μεχμέτ. Τα τιμάρια παραχωρούνταν από το σουλτάνο σε Οθωμανούς
στρατιωτικούς για εκμετάλλευση, ως ανταμοιβή για τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες.
Δεν αποτελούσαν όμως ιδιοκτησία τους. Το τιμαριωτικό σύστημα ήταν η συνέχεια
του βυζαντινού συστήματος της Προνοίας,
που εφαρμόσθηκε από την εποχή των Κομνηνών.
Στους δύο σπαχήδες είχαν παραχωρηθεί ως τιμάριo τα εξής τρία χωριά της ανατολικής
Φθιώτιδας, με τη σειρά που αναφέρονται στο κατάστιχο:
α. Lukova nam-i diğer Nerada (Λούκοβα επονομαζόμενο αλλιώς Νεράϊδα).
Η σημερινή Νεράϊδα.
β. Çernevik (Τσερνοβίκι). Η σημερινή
Παλαιοκερασιά.
γ. Gardik (Γαρδίκι). Η σημερινή Πελασγία.
Και τα τρία χωριά ανήκαν στον καζά Ζητουνίου, ο οποίος το 1506 υπαγόταν στο Σαντζάκι του Ευρίπου (Sancak-I Eğripoz).
Το Σαντζάκι του Ευρίπου σχηματίσθηκε το 1471 μετά την κατάκτηση της Χαλκίδας (τότε
Νεγρεπόντε)
από του Οθωμανούς (βλέπε Χάρτη στο
τέλος της ανάρτησης).
Το Τσερνοβίτι,
οι κάτοικοι και η φορολογία τους
1. Το κείμενο του οθωμανικού φορολογικού
καταστίχου και η μετάφρασή του
Το δεύτερο κατά σειρά χωριό του τιμαρίου είναι το Τσερνοβίτι. Καταγράφεται
ως Çernevik (Τσερνοβίκι) στις σελίδες 306
και 307 του καταστίχου (Εικ.1αβ).
Εικ.1αβ. Οι
σελίδες TD 35/306 και TD 35/307
του οθωμανικού φορολογικού καταστίχου με τις πληροφορίες για το Τσερνοβίτι
(πηγή: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı,
Osmanlı Arşivi).
Ακολουθεί το κείμενο και η μετάφρασή του:
Σελίδα TD
35/306:
«TİMAR-İ MEHMET VELED-İ HÜSEYN VE MEHMET-İ DİĞER MUTASARRIF OLUB EŞERLER» δηλαδή «Τιμάριο στην κατοχή του Μεχμέτ γιού του Χουσεΐν, κι ενός άλλου Μεχμέτ
που εκστρατεύουν».
«KARYE ÇERNEVİK TABİ’-İ İZDİN TİMAR-İ MEZKÛLER» δηλαδή «Χωριό Τσερνοβίκι, ανήκει στο Ζητούνι.
Τιμάριο των προαναφερομένων».
«MEZKÛRLER GARDİK SİNURI’NA
SONRADAN GELÜB EDERMİŞLERDİR KENDÜLERİN SİNURLARI BU KADAR EKDİKLERİ ÖŞRLERİN-İ GARDİK SİPAHİLERİ’NA / VİRÜRLER VE
İSPENCELERİYLE RESM-İ OTLÜK VE ÂDET-İ AĞNÂM VE RESM-İ HINZÎR VE RESM-İ ARUSİ VE
NİYABETLERİN KENDÜ SİPAHİLERİ’NE VİRÜRLER» δηλαδή
«Οι προαναφερθέντες αφού καλλιεργήσουν τα
χωράφια τους που βρίσκονται εντός των συνόρων του Γαρδικίου κι αποδώσουν στους
σπαχήδες την δεκάτη, επιστρέφοντας αποδίδουν στους σπαχήδες τη σπέντζα, το φόρο
λειβαδιών, το φόρο προβάτων, το φόρο χοίρων, το φόρο αρραβώνων και το φόρο
εγκληματιών.».
1. YORGİ MAZARAKİ «Γιώργης
Μαζαράκης»
2. GİN MAZARAKİ «Γκίνης Μαζαράκης»
3. NİKOLA KİRÇ «Νικόλας Κυρίτσης»
4. YANİ KİRÇ «Γιάννης Κυρίτσης»
5. MİHAL KİRÇ «Μιχάλης Κυρίτσης»
6. MİHAL ANEFENDİ «Μιχάλης
Ανυφαντής»
7. SİMO POLEDO «Σίμος
Πουλίδος»
8. YANİ MORFİ «Γιάννης
Μόρφης»
9. PETRO PETRA ή PERRA «Πέτρος
Πετράς ή Περράς»
10. YANİ PETRA ή PERRA «Γιάννης
Πετράς ή Περράς»
11. YORGİ MORFİ «Γιώργης
Μόρφης»
12. YANİ PULİCO «Γιάννης
Πουλίτζος»
13. YORGİ PULİCO «Γιώργης
Πουλίτζος»
14. ALEKSİ MORFO «Αλέξης
Μόρφος»
15. YORGİ PULİCO DİĞER «Γιώργης Πουλίτζος άλλος»
16. LÖ MORFİ «Λιός Μόρφης»
17. NİKOLA METAKŞA «Νικόλας
Μεταξάς»
18. KOSTA PİKRO «Κώστας
Πικρός»
19. NİKOLA PİKRO «Νικόλας
Πικρός»
20. PİLUMİ MAVROMAT «Πλουμής
Μαυρομάτης»
21. NİKOLA PULİCO «Νικόλας
Πουλίτζος»
22. ALEKSİ PULİCO «Αλέξης
Πουλίτζος»
23. NİKOLA PULİCO «Νικόλας
Πουλίτζος»
24. KOSTA HARKÂ «Κώστας
Χαρκιάς»
25. DİMİTRİ KİRÇ «Δημήτρης
Κυρίτσης»
26. DİMİTRİ PRASA «Δημήτρης
Πρασάς»
27. NİKOLA KİRÇ «Νικόλας
Κυρίτσης»
28. ALEKSİ KİRÇ «Αλέξης
Κυρίτσης»
29. NİKOLA MAZARAKİ «Νικόλας
Μαζαράκης»
30. DİMİTRİ KARNESİ «Δημήτρης
Καρνέσης»
31. GİNİ KARNESİ «Γκίνης
Καρνέσης»
32. MANOL PİLÜRA «Μανώλης
Πηλιούρας»
33. GİN PİLÜRA «Γκίνης
Πηλιούρας»
34. YORGİ PİLÜRA «Γιώργης
Πηλιούρας»
35. YANİ PRABA «Γιάννης
Πράπας».
Σελίδα TD
35/307:
36. GİN PRABA «Γκίνης Πράπας»
37. LEKA PRABA «Λέκκας
Πράπας»
38. PRABA GİN «Πράπας Γκίνης»
39. NİKOLA MARĞAR «Νικόλας
Μάργαρης»
40. NİKOLA İVLAHO «Νικόλας
Βλάχος»
41. TODOR MURGANO «Θόδωρος
Μουργκάνος»
42. KİRYAKO İVLAHO «Κυριάκος
Βλάχος»
43. GİN KİRÇ «Γκίνης Κυρίτσης»
44. MANOL İVLAHO «Μανώλης
Βλάχος»
45. SOMA KAKUR «Θωμάς
Κακούρης»
46. NİKOLA MARĞAR «Νικόλας
Μάργαρης»
47. ANDONİ MURGANO «Αντώνης
Μουργάνος»
48. YORGİ PRABA «Γιώργης
Πράπας»
49. YORGİ ORFNO MÜCERRED «Γιώργης
Ορφανός. Άγαμος»
50. NİKOLA PRABA MÜCERRED «Νικόλας
Πράπας. Άγαμος»
BİVEHA «Χήρες»
1-BİVE İSTEMATİ «Χήρα
Σταμάτη»
2-BİVE ZOTİ «Χήρα Ζώτη»
3-BİVE TODORA (Χήρα Θοδώρα»
4-BİVE TODORA DİĞER «Χήρα
Θοδώρα άλλη»
5-BİVE ZOTİ DİĞER «Χήρα Ζώτη
άλλη»
6-BİVE İSTEMATA «Χήρα
Σταμάτα»
7-BİVE DAMASKU «Χήρα Δαμασκού»
HANE: 48 «Εστίες: 48»
MÜCERRED: 2 «Άγαμοι: 2»
BİVE: 7 «Χήρες: 7»
İSPENCE: 1292 «Σπέντζα: 1292»
RESM-İ OTLÜK: 288 «Φόρος
λειβαδιών: 288»
ADET-İ AĞNÂM NİSF: 700 «Φόρος
προβάτων, μισός: 700»
RESM-İ HINZÎR: 65 «Φόρος
χοίρων: 65»
NİYABET NİSF VE RESM-İ ARUSİ: 100 «Φόρος εγκληματιών και φόρος νύφης: 100»
HASIL: 2445 «Φοροπρόσοδος:
2445».
2. Ο πληθυσμός του χωριού
Ο πληθυσμός του Τσερνοβιτίου το 1506 αποτελούνταν από 48 εστίες ή οικογένειες,
2 αγάμους και 7 χήρες. Δεδομένου ότι κάθε οικογένεια λογίζεται από τους
ιστορικούς ως πενταμελής, ο πληθυσμός υπολογίζεται περίπου σε 249 κατοίκους. Στο
κατάστιχο TD 367 του 1530 o πληθυσμός
του αποτελούνταν από 54 εστίες ή οικογένειες, 9 αγάμους και 4 χήρες, δηλαδή
περίπου 283 κατοίκους (βλέπε: Τσερνοβίτι: ίδρυση-προεπαναστατικοί χρόνοι).
Τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων καταγράφονται στο κατάστιχο TD 35
του 1506 ως εξής:
-Σελίδα 306:
Εστίες
ή οικογένειες (Hâne):
στίχος πρώτος: Γιώργης Μαζαράκης, Γκίνης Μαζαράκης,
Νικόλας Κυρίτσης, Γιάννης Κυρίτσης, Μιχάλης Κυρίτσης, Μιχάλης Ανυφαντής, Σίμος
Πουλίδος.
στίχος δεύτερος: Πέτρος Πετράς ή Περράς, Αλέξης
Μόρφος, Γιάννης Πετράς ή Περράς, Γιώργης Μόρφης, Γιάννης Πουλίτζος, Γιώργης Πουλίτζος,
Γιάννης Μόρφης.
στίχος τρίτος: Γιώργης Πουλίτζος, Λιός Μόρφης,
Νικόλας Μεταξάς, Κώστας Πικρός, Νικόλας Πουλίτζος, Πλουμής Μαυρομάτης, Νικόλας
Πικρός.
στίχος τέταρτος: Αλέξης Πουλίτζος, Αλέξης
Κυρίτσης, Κώστας Χαρκιάς, Δημήτρης Κυρίτσης, Δημήτρης Πρασάς, Νικόλας Κυρίτσης,
Νικόλας Πουλίτζος.
στίχος πέμπτος: Νικόλας Μαζαράκης, Δημήτρης Καρνέσης,
Γκίνης Καρνέσης, Γιάννης Πράπας, Γκίνης Πηλιούρας, Γιώργης Πήλιουρας, Μανώλης Πήλιουρας.
-Σελίδα 307:
στίχος πρώτος: Γκίνης Πράπας, Κυριάκος Βλάχος, Πράπας
Γκίνης, Νικόλας Μάργαρης, Νικόλας Βλάχος, Θόδωρος Μουργκάνος, Λέκκας Πράπας.
στίχος δεύτερος: Γκίνης Κυρίτσης, Μανώλης
Βλάχος, Γιώργης Πράπας, Νικόλας Μάργαρης, Αντώνης Μουργάνος, Θωμάς Κακούρης.
Άγαμοι
(mücerred):
στίχος τρίτος: Νικόλας Πράπας, Γιώργης Ορφανός.
Χήρες
(bîve):
στίχος τέταρτος: Χήρα Σταμάτη, Χήρα Ζώτη, Χήρα Θοδώρα, Χήρα Θοδώρα, Χήρα Ζώτη, Χήρα
Σταμάτα, Χήρα Δαμασκού.
Παρατηρήσεις:
Τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων του Τσερνοβιτίου που καταγράφονται
στο κατάστιχο είναι τα εξής:
Μιχάλης Ανυφαντής
Κυριάκος Βλάχος
Μανώλης Βλάχος
Νικόλας Βλάχος
Θωμάς Κακούρης
Γκίνης Καρνέσης
Δημήτρης Καρνέσης
Αλέξης Κυρίτσης
Γιάννης Κυρίτσης
Γκίνης Κυρίτσης
Δημήτρης Κυρίτσης
Μιχάλης Κυρίτσης
Νικόλας Κυρίτσης
Νικόλας Κυρίτσης
Γιώργης Μαζαράκης
Γκίνης Μαζαράκης
Νικόλας Μαζαράκης
Νικόλας Μάργαρης
Νικόλας Μάργαρης
Πλουμής Μαυρομάτης
Νικόλας Μεταξάς
Γιάννης Μόρφης
Γιώργης Μόρφης
Λιός Μόρφης
Αλέξης Μόρφος
Αντώνης Μουργκάνος
Θόδωρος Μουργκάνος
Γιώργης Ορφανός
Γιάννης Πετράς ή Περράς
Πέτρος Πετράς ή Περράς
Γιώργης Πηλιούρας
Γκίνης Πηλιούρας
Μανώλης Πηλιούρας
Κώστας Πικρός
Νικόλας Πικρός
Σίμος Πουλίδος
Γιάννης Πουλίτζος
Γιώργης Πουλίτζος
Γιώργης Πουλίτζος
Νικόλας Πουλίτζος
Αλέξης Πουλίτζος
Νικόλας Πουλίτζος
Γιάννης Πράπας
Γιώργης Πράπας
Γκίνης Πράπας
Γκίνης Πράπας
Λέκκας Πράπας
Νικόλας Πράπας
Δημήτρης Πρασάς
Κώστας Χαρκιάς
Περιλαμβάνονται 20 επώνυμα των επικεφαλής των φορολογουμένων
οικογενειών και των αγάμων: Ανυφαντής, Βλάχος, Κακούρης, Καρνέσης, Κυρίτσης,
Μαζαράκης, Μάργαρης, Μαυρομάτης, Μεταξάς, Μόρφης, Μόρφος, Μουργκάνος, Ορφανός,
Πετράς, Πηλιούρας, Πικρός, Πουλίδος, Πουλίτζος, Πρασάς, και Χαρκιάς. Οι Νικόλας
Κυρίτσης, Νικόλας Μάργαρης και Γκίνης Πράπας μάλλον είναι διπλοεγγεγραμμένοι,
εφόσον δεν υπάρχει η επεξήγηση «άλλος»
(diğer), όπως συμβαίνει με τον Γιώργη Πουλίτζο
και τη χήρα Ζώτη. Οι χήρες καταγράφονται ως χήρα του Σταμάτη, χήρα του Ζώτη,
χήρα Θοδώρα, χήρα Σταμάτα και χήρα του Δαμάσκου.
Κανένα από τα παραπάνω επώνυμα δεν επιβίωσε έως σήμερα στην Παλαιοκερασιά.
Το επώνυμο Κυρίτσης απαντά σε γειτονικά χωριά.
Το επώνυμο Πουλίδος είναι το Πολύζος, το οποίο καταγράφεται σε
φορολογικό κατάλογο του Ελληνικού Βασιλείου το 1846 (βλέπε: Κατάλογος φορολογουμένων κατοίκων Τσερνοβιτίου του 1846). Το Πουλίτσος μάλλον είναι
διαφορετική γραφή του Πουλίδος. Ίσως όμως και να αντιστοιχεί στο Πολίτης, το
οποίο ανήκει σε εκλογέα του 1856 (βλέπε: Οι εκλογείς του Τσερνοβιτίου σε εκλογικό κατάλογο του Δήμου Φαλάρων του 1856).
Το επώνυμο Ανυφαντής πιθανότατα σχετίζεται με το λόφο Αϋφαντόραχη
[Α(ν)ϋφαντής], απέναντι από το παλιό χωριό (Τσερνοβίτι-Παλαιοκερασιά από το
1927) (βλέπε Εικ.12 στην ανάρτηση Ανεβαίνοντας στο Τσερνοβίτι).
Από το επώνυμο Μόρφος μάλλον προέρχεται το τοπωνύμιο «Μόρφου
χωράφι», το οποίο ανήκει στο σημερινό γειτονικό Άνυδρο αλλά βρίσκεται κοντά στα
όρια με την Παλαιοκερασιά.
Το επώνυμο Πηλιούρας συνδέεται με την ονομασία Πήλιουρας, την
οποία φέρει μία από τις κορυφές της Όθρυος με υψόμετρο 1.558 μ..
3. Η φορολογία
Στο κατάστιχο αναφέρονται τα είδη της φορολογίας και οι
αποδιδόμενοι φόροι στους δύο σπαχήδες. Οι κάτοικοι του Τσερνοβιτίου ήταν
υποχρεωμένοι από την καλλιέργεια των χωραφιών τους να αποδώσουν στους σπαχήδες το
φόρο της δεκάτης.
Μετά την πληρωμή της δεκάτης πλήρωναν στους σπαχήδες και τους εξής
επιπλέον φόρους:
στίχος 5: σπέντζα 1292, φόρος λειβαδιών 288, φόρος προβάτων μισός 700.
στίχος 6: φόρος χοίρων 65, Φόρος εγκληματιών και φόρος αρραβώνων: 100.
Φοροπρόσοδος (καταβαλλόμενος φόρος) 2.445.
Τα ποσά των φόρων καταβάλλονταν σε άσπρα ή ακτσέδες
(akçe) (Εικ.2). Από τους αναφερομένους φόρους προκύπτει ότι οι κάτοικοι του
Τσερνοβιτίου ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Εικ.2. Άσπρο ή Ακτσές του Βαγιαζήτ
Β΄ (1481-1512) από το νομισματοκοπείο των Σκοπίων (Üsküp) του 1481. Η κοπή του
νομίσματος πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ανόδου του στο σουλτανικό
θρόνο. Σε άσπρα κατέβαλλαν τους φόρους στους δύο σπαχήδες οι κάτοικοι του
Τσερνοβιτίου το 1506. (πηγή: https://www.coinsmania.gr/cm/ancient/turkish_coins/vagiazitb.htm).
Παρατηρήσεις:
-Ο φόρος της δεκάτης (ösür) ήταν φόρος επί της
παραγωγής αγροτικών προϊόντων, τον οποίο κατέβαλλαν σε είδος οι παραγωγοί στον
σπαχή. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της υπαίθρου τον κατέβαλλαν προσαυξημένο με ένα
συμπλήρωμα (salariye) και αντιστοιχούσε
στο 12,5% της σοδειάς. Για τους χριστιανούς κατοίκους των πόλεων ή της υπαίθρου
μαζί με το συμπλήρωμα (salariye)
αντιστοιχούσε στο 13,3% της σοδειάς. Υποχρέωση των φορολογουμένων ήταν η
μεταφορά των δημητριακών στο αλώνι για αλώνισμα και στη συνέχεια η μεταφορά
στις αποθήκες του σπαχή.
-η σπέντζα (ispence)
ήταν φόρος για τη γη (έγγειος). Καταβαλλόταν από χριστιανούς και εβραίους
ενήλικες ικανούς για εργασία και ανέρχονταν σε 25 άσπρα. Οι χήρες κατέβαλλαν 6
άσπρα εφόσον δεν κατείχαν αγρόκτημα (ένα ολόκληρο çift). Εάν κατείχαν κατέβαλλαν 25 άσπρα.
-ο φόρος λειβαδιών (resmi-I otlük) καταβαλλόταν από κάθε έγγαμο χριστιανό
ως δικαίωμα βοσκής και ανέρχονταν σε 6 άσπρα. Οι άγαμοι και οι χήρες δεν τον
κατέβαλλαν. Άλλος φόρος που κατέβαλλαν οι κτηνοτρόφοι το φθινόπωρο ήταν ο ağıl
resmi και ανέρχονταν σε 5 άσπρα για κάθε 30 πρόβατα.
-ο φόρος προβάτων (âdet-i ağnâm) ήταν ο συνηθισμένος
φόρος για τα αιγοπρόβατα και ανέρχονταν σε 1 άσπρο για κάθε δύο πρόβατα ή γίδια.
Τον εισέπραττε ο σπαχής ή το κρατικό ταμείο.
-ο φόρος χοίρων (resm-i hınzîr) ανέρχονταν σε ένα άσπρο ανά δύο
χοίρους, όταν έβοσκαν σε έρημα χωράφια (yabanda). Εάν οι χριστιανοί έτρεφαν
χοίρους για να τους σφάξουν σπίτι τους τα Χριστούγεννα, κατέβαλλαν στο σπαχή
ένα άσπρο για κάθε χοίρο.
-ο φόρος εγκληματιών (niyabet) είναι ο φόρος, ο οποίος μεταγενέστερα ταυτίζεται με το φόρο niyabet ve cürm-i cinayet ή
cürm-i cinayet. Επιβάρυνε τους παραβάτες του νόμου και αφορούσε παραβάσεις
αγροτικών συνόρων, καταπατήσεις, καταστροφές σοδειών λόγω αιγοπροβάτων κ.ά..
Αφορούσε επίσης και περιπτώσεις σοβαρότερων εγκλημάτων, όπως φόνου ή βιασμού.
Εισπράττονταν από τον παραβάτη. Ο μισός φόρος καταβαλλόταν στον σπαχή και ο
άλλος μισός στον διοικητή του σαντζακιού. Με το φόρο αυτό η οθωμανική εξουσία επιδίωκε
την επιβολή της τάξης στις επαρχίες της.
Σύμφωνα με το νόμο οι πλούσιοι κατέβαλλαν για φόνο 400 άσπρα, οι
ευκατάστατοι 200 και οι φτωχοί 50 έως 100, εφόσον δεν εφαρμοζόταν για
οποιοδήποτε λόγο η πρόβλεψη της σαρία για αντίποινα. Οι παντρεμένοι που
συλλαμβανόταν για μοιχεία κατέβαλλαν 40 έως 400 άσπρα. Οι κλέφτες αλόγων, αν
δεν τους έκοβαν το χέρι, κατέβαλλαν 200 άσπρα και οι κλέφτες βοοειδών 100. Η
κλοπή ειδών μικρότερης αξίας, όπως γιαουρτιού και ψωμιού, χρεωνόταν με
ξυλοδαρμό με ραβδί που έδινε η γυναίκα και κατέβαλλαν ένα νόμισμα για το
προσωπικό.
-ο φόρος αρραβώνων (resm-i arusi) αναφέρεται και ως δικαίωμα
αρραβώνα. Ο σπαχής εισέπραττε 30 άσπρα για τα κορίτσια, 15 για τις χήρες και
κατά κανόνα μοιραζόταν το φόρο με το διοικητή του σαντζακιού. Σε μερικές
περιπτώσεις ο φόρος κατέληγε είτε στο κρατικό ταμείο, είτε στο ταμείο των
θρησκευτικών ιδρυμάτων (vakif).
Οι χριστιανοί πλήρωναν διπλάσιο φόρο αρραβώνων από τους μουσουλμάνους.
Οι πληροφορίες για το είδος και τα ποσά των φόρων ελήφθησαν από
τον κανουνναμέ του καζά του Ζητουνίου. Ο φόρος εγκληματιών (niyabet) δεν αναφέρεται στον
κανουνναμέ. [βλέπε περισσότερα στην ανάρτηση: Ο
κανουνναμές (ķânûnnâme) του καζά Ζητουνίου (İzdin kazası)].
Για το φορολογικό σύστημα των Οθωμανών βλέπε το βιβλίο Cengiz Becermen, Klasik dönem osmanli vergi sistemi ve vergi türleri, Vergi Müfettişleri Derneği, Ankara 2008 (Τσενγκίζ Μπεκερμέν, Κλασικό οθωμανικό φορολογικό σύστημα και
φορολογικοί τύποι, Ένωση φορολογικών επιθεωρητών, Άγκυρα 2008).
Το σαντζάκι του Ευρίπου
Χάρτης. Το
σαντζάκι του Ευρίπου την εποχή του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566).
Ο χάρτης δημοσιεύεται στο άρθρο με προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο. Τον αντιστρέψαμε
για διευκόλυνση του αναγνώστη. Διακρίνονται από δεξιά η Σκύρος, η Εύβοια, στο
βόρειο άκρο της Εύβοιας η Σκιάθος και η Σκόπελος, η ανατολική Φθιώτιδα, η
Βοιωτία και η Αττική. Στη λεζάντα αναγράφεται «Resm-i memleket-i Ağrıboz (Cihannümâ, Topkapı Sarayı Ktb., Revan Köskü, No.1629, var.283)» (πηγή χάρτη: Pr.Tayyib Gökbilgin, Kanunî Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyâleti, Livâları, Şehir ve Kasabaları. Άρθρο στην
περιοδική έκδοση Belleten, τόμος XX,
τεύχος 78, σελίδες 247-294, Ankara 1956.).
Στο άρθρο αυτό δημοσιεύονται πληροφορίες για τη Λαμία (İzdin): η
πόλη είναι χάσι του Μουσταφά πασά (Mustafa Paşa) και καταβάλλει φόρο (hâsıl) 129.275
άσπρα (σελίδα 258). Το 1506 υπήρχαν στην πόλη 101 μουσουλμανικά νοικοκυριά (hânesi) και η πόλη ανήκε σε κάποιον που
ονομαζόταν Χαλίμ μπέης (υποσημείωση 122).
ΠΗΓΗ
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi (Προεδρία της
Τουρκικής Δημοκρατίας, Προεδρία Κρατικών Αρχείων, Οθωμανικά Αρχεία).
