Οι συνθήκες του θανάτου ενός ήρωα του Αλβανικού έπους

        Στη μνήμη του θείου μου

        Νίκου Γκέκα

Στο οικογενειακό μας αρχείο διασώθηκε «Αίτησις» του παππού μου Δημητρίου Αθ. Γκέκα «Πρός την Διοίκησιν Χωροφυλακής Φθιωτιδοφωκίδος» με ημερομηνία 3 Οκτωβρίου 1941. Όπως αναφέρεται, σκοπός της αίτησης είναι να διευκολυνθεί το έργο της ένορκης ανάκρισης, που διέταξε το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, για τις συνθήκες θανάτου του γιού του Νικολάου [βλέπε και ανάρτηση Γράμμα από το Αλβανικό μέτωπο του Νικολάου Δημ. Γκέκα (22-3-1941)]. Προφανώς είχαν κινηθεί διαδικασίες για την απονομή πολεμικής σύνταξης στην οικογένεια του θανόντος.

Από το περιεχόμενο της αίτησης αντλούνται οι εξής πληροφορίες:

Ο Νικόλαος Γκέκας, κλάσης 1938, υπηρετούσε στην 3^η Πυροβολαρχία του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας. Στις 25 Μαρτίου 1941 τραυματίσθηκε κατά τις επιχειρήσεις Τεπελενίου. Μεταφέρθηκε στο Στρατιωτικό νοσοκομείο Βουλιαρατίου (Εικ.1). Εκεί πραγματοποιήθηκε τομή και των δύο ποδιών του από τον χειρούργο ανθυπίατρο Αθανάσιο Τσούτσο. Υπέκυψε όμως στα τραύματά του και απεβίωσε στις 31 Μαρτίου 1941 (Εικ.2).

Για τη διευκόλυνση της ένορκης ανάκρισης του Υπουργείου ο αιτών (Δημήτριος Γκέκας), προτείνει να εξετασθούν οι ακόλουθοι αυτόπτες μάρτυρες:

1) Τσούτσος Αθανάσιος, χειρούργος ιατρός κάτοικος Καρδίτσας στην οποία το 1941 διατηρούσε κλινική.

2) Αλεξίου Πολύκαρπος, δεκανέας του Σ1 Πεδινού Χειρουργείου Βουλιαρατίου, κάτοικος Λαμίας, επάγγελμα υποδηματοποιός επί της οδού Καρπενησίου.

3) Γαλάνης Βασίλειος του Ιωάννου, κάτοικος Ροδίτσας Φθιώτιδας. Ήταν παρών κατά το θάνατο του Νίκου.

4) Πολύμερος Ιωάννης του Χαραλάμπους, κάτοικος Αμουρίου Φθιώτιδας. Ήταν ο τραυματιοφορέας που μετέφερε τον βαρέως τραυματία Νίκο στο Σ1 Πεδινό Χειρουργείο Βουλιαρατίου.

5) Ταγκούλης Κωνσταντίνος του Ηρακλέους, κάτοικος Αμουρίου Φθιώτιδας. Ήταν παρών κατά τον τραυματισμό του Νίκου στο Μάλι Σπάτ.

6) Γκιουλές Δημήτριος, κάτοικος Μεξιατών Φθιώτιδος. Τραυματίσθηκε την ίδια στιγμή μαζί με το Νίκο. Προφανώς υπηρετούσαν στο ίδιο πυροβόλο.

7) Ντζινές Γεώργιος, κάτοικος Ομβριακής Φθιώτιδας. Τότε ήταν νοσοκόμος στο Σ1 Πεδινό Χειρουργείο Βουλιαρατίου.

8) Λάμπρου Κωνσταντίνος του Γεωργίου, κάτοικος Αυλακίου Φθιώτιδας. Τότε ήταν νοσοκόμος στο Σ1 Πεδινό Χειρουργείο Βουλιαρατίου.

Εάν υπάρχουν απόγονοι των αναφερομένων και επιθυμούν, παρακαλούνται να επικοινωνήσουν στο e-mail: sotirisgalexopoulos@yahoo.gr. Επιθυμία μας είναι η παρούσα ανάρτηση να εμπλουτισθεί με φωτογραφίες ή επιπλέον πληροφορίες γι’ αυτούς που ήταν παρόντες στον τραυματισμό και θάνατο του Νίκου.

Το κείμενο της Αίτησης (Εικ.3αβγ) έχει ως εξής:

Σελίδα 1

Αίτησις /

Δημητρίου Γκέκα του Αθανα- /

σίου κατοίκου Σταυρού Φθι- /

ώτιδος και προσωρινώς ενταύθα /

Εν Λαμία τη 3^η Οκτωβρίου 1941 /

Πρός /

την Διοίκησιν Χωροφυλακής /

Φθιώτιδοφωκίδος /

Ενταύθα /

Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω υμίν /

ότι είχον υιόν τον στρατιώτην /

Νικόλαον Δημ. Γκέκαν κλάσεως /

1938 υπηρετούντα εις το 42^ον Σύνταγ- /

μα ευζώνων 3^ην πυροβολαρχίαν, /

όστις τραυματισθείς την 25^ην Μαρτίου /

ε(νεστώτος).ε (έτους). κατά τάς επιχειρήσεις Τεπε- /

λενίου, μετεκομίσθη εις χειρουργείον /

Μπουλιαράδες, ένθα αποτμείθη /

και των δύο ποδών του παρά του /

χειρούργου Τσούτσου Αθανα- /

σίου ανθυπιάτρου, υπέκυψεν εις /

τά τραύματά του και απεβίωσεν /

την 31^ην Μαρτίου ε(νεστώτος).ε (έτους). /

Ήδη κατόπιν τηςυπ’ αριθ. 419311/-24-/

9-9 εισηγήσεως πρός υμάς διατα- /

γής του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης /

δι’ ής διετάχθητε να ενεργήσητε ένορ- /

κον ανάκρισιν περί των συνθηκών /

υφ’ άς εφονεύθη ο υιός μου ούτος /

και διά να διευκολύνω το έργον /

της υμετέρας ανακρίσεως προτεί- /

νω να εξετασθώσιν οι κάτωθι /

μάρτυρες /

1) Αθανάσιος Τσούτσος ιατρός /

διαμένει εις Καρδίτσαν ένθα /

διατηρεί κλινικήν.

2) Πολύκαρπον Αλεξίου τότε /

Σελίδα 2

Δεκανεύς χειρουργείου Μπολιαράδων /

κάτοικος Λαμίας, επαγγέλμα- /

τος υποδηματοποιός επί της οδού /

Καρπενησίου.

3) Βασίλειος Γαλάνης του Ιωάννου

κάτοικος Ροδίτσης, τότε στρατιώτης /

όστις παρίστατο κατά την /

θανήν του υιού μου

4) Ιωάννης Πολύμερος του /

Χαραλάμπους τραυματιοφορεύς /

κάτοικος Αμουρίου Φθιώτιδος /

όστις μετέφερε τον τραυματίαν υιόν /

 μου εις το ανωτέρω χειρουρ- /

γείον. /

5) Κωνσταντίνος Ταγκούλης του /

Ηρακλέους τότε ευρεθείς παρών /

κατά τον τραυματισμόν του /

υιού μου και κάτοικος ήδη /

Αμουρίου Φθιώτιδος

6) Δημήτριος Γκιουλές τότε /

στρατιώτης τραυματισθείς /

την αυτήν στιγμήν μετά του /

υιού μου κάτοικος Μεξια- /

τών Φθιώτιδος.

7) Γεώργιος Ντζινές τότε /

Νοσοκόμος κάτοικος Ομβριακής /

Δομοκού

8) Κωνσταντίνος Λάμπρου του /

Σελίδα 3

Γεωργίου τότε Νοσοκόμος κάτοικος /

Αυλακίου Φθιώτιδος

                       Ευπειθέστατος ο αιτών

Μετά την ολοκλήρωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών απονεμήθηκε από την «Ελληνική Πολιτεία», πολεμική σύνταξη στην οικογένεια του εκλιπόντος (Εικ.4αβ). Πρώτα όμως το Υπουργείο Οικονομικών της κατοχικής κυβέρνησης με έγγραφό του ζήτησε από την Κοινότητα Σταυρού, να αποστείλει πιστοποιητικό «εμφαίνον αν ο θανών ετύγχανεν άγαμος» (Εικ.5). Προφανώς, εάν ήταν έγγαμος, την πολεμική σύνταξη θα ελάμβανε η σύζυγος.

Επίσης, να σημειωθεί ότι εκδόθηκε και άδεια λειτουργίας περιπτέρου στο Σταυρό, την οποία όμως η μητέρα και οι τρεις άγαμες αδελφές του θανόντος, αρνήθηκαν να παραλάβουν. Ο πατέρας του είχε αποβιώσει στις 6 Ιανουαρίου 1942.

Με την υπ’ αριθμ. 267192 της 14^ης Οκτωβρίου 1942 απόφαση του κατοχικού Υπουργού Εθνικής Αμύνης Γεωργίου Μπάκου σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 426/1941 Νομοθετικό Διάταγμα «περί προαγωγής εις ανώτερον βαθμόν των φονευθέντων ή αποβιωσάντων εκ τραυμάτων ή κακουχιών Πολέμου Στρατιωτικών εν γένει» μετά θάνατον του αποδόθηκε ο βαθμός του δεκανέα (Εικ.6). Η απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 220/Γ/12-11-1942, το οποίο ευγενικά μας απέστειλε ο κ.Άγγελος Αθανασίου.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1 Το Σ1 Στρατιωτικό Χειρουργείο στο Βουλιαράτι. [πηγή: Προσκλητήριο αθανάτων: Οι πεσόντες του αλβανικού μετώπου και οι αναζητήσεις του συγγραφέα και ιστορικού ερευνητή Αγαθοκλή Παναγούλια].

Εικ.2 Το παλιό στρατιωτικό νεκροταφείο στο Βουλιαράτι. [πηγή: Προσκλητήριο αθανάτων: Οι πεσόντες του αλβανικού μετώπου και οι αναζητήσεις του συγγραφέα και ιστορικού ερευνητή Αγαθοκλή Παναγούλια].

α

β

γ

Εικ.3αβγ Η αίτηση του Δημητρίου Αθ. Γκέκα. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

α

β

Εικ.4αβ Η απόφαση απονομής της πολεμικής σύνταξης. .[πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

Εικ.5 Το έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών προς τον Πρόεδρο της Κοινότητας Σταυρού. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 

 

Εικ.6 Η 1418 σελίδα του ΦΕΚ 220/Γ/12-11-1942. Μέσα σε γαλάζιο πλαίσιο το ονοματεπώνυμο Γκέκας Νικόλαος του Δημητρίου. [πηγή: Εθνικό τυπογραφείο, ευγενική αποστολή από τον κ.Άγγελο Αθανασίου].

ΠΗΓΉ

Οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου.

Συμφωνητικό ετήσιας εκμίσθωσης γης στο Σταυρό Φθιώτιδας

Από το οικογενειακό μας αρχείο δημοσιεύεται εδώ συμφωνητικό ετήσιας εκμίσθωσης γης (από 1^ης Φεβρουαρίου 1939 έως 31^ης Ιανουαρίου 1940) για καλλιέργεια σίτου (Εικ.1) στο Σταυρό Φθιώτιδας. Το συμφωνητικό υπογράφεται από τον ιδιοκτήτη της γης Γεώργιο Χρ. Πανόπουλο και τον εκμισθωτή Δημήτριο Αθ. Γκέκα (Εικ.2).

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο συμφωνητικό, ο Γεώργιος Χρ. Πανόπουλος εκμίσθωσε έναν ψήφο γης (εκατό στρέμματα) για καλλιέργεια σιτηρών στον Δημήτριο Αθ. Γκέκα. Το ποσό του μισθώματος συμφωνήθηκε να είναι εννιακόσιες οκάδες σίτου, το οποίο θα παραδοθεί στον ιδιοκτήτη την ημέρα του αλωνισμού.

Από άλλο έγγραφο του αρχείου μας με σφραγίδα της Αγορανομικής υπηρεσίας προκύπτει ότι ο Δημήτριος Αθ. Γκέκας τον Ιούνιο του 1940 παρήγαγε έξι χιλιάδες τετρακόσιες ενενήντα δύο οκάδες σίτου (Εικ.3).

Το κείμενο του συμφωνητικού εκμίσθωσης έχει ως εξής:

«Συμφωνητικόν

Αφ’ ενός ο Γεώργιος Χρ. Πανόπουλος και αφ’ ετέρου /

ο Δημήτριος Γκέκας συνεφώνησαν και παρεδέχ-/

θησαν τα εξής. Ο πρώτος έχων εις την κατοχήν /

και κυριότητά του, ένα <1> ψήφον εξ εκατόν /

<100> στρεμμάτων γαιών εν τω χωρίω Σταυρός <τέως /

Μπεκή> του Δήμου Λαμιέων εκμισθοί, τούτον πρός /

τον Δημήτριος Γκέκαν υπό τους εξής όρους /

και υποχρεώσεις, άς αποδέχεται ο μισθωτής Δημή-/

τριος Γκέκας         ήτοι-/

1) Τάς καλλιεργησίμους γαίας της ψήφου ταύτης εκτός /

της βοσκής <λειβαδίου> αρχομένης της μισθώσεως από /

1ης Φεβρουαρίου 1939 και ληγούσης την 31 Ιανουαρίου /

1940 ήτοι επί έν έτος.- /

2) Ο μισθωτής υποχρεούται να παραδώση το μίσθιον /

τούτο πρός τον Γεώργιον Χρ. Πανόπουλον, άνευ προειδο- /

ποιήσεώς τινός δικαιουμένου μόνον του μισθωτού να /

θερίση και συλλέξη τα σιτηρά δι’ ιδίων εξόδων κατά /

τον μήνα Ιούνιον 1940.- /

3) ως ολικόν μίσθωμα της ψήφου ταύτης ωρίσθη /

το ποσόν των εννεακοσίων <900> οκάδων σίτου /

εκ του παραχθησομένου εκ των γαιών της ψήφου /

της παρούσης μισθώσεως, υποχρεουμένου του μισθωτού /

εις την παράδοσιν του συμφωνηθέντος σίτου την /

ημέραν του αλωνισμού, ήτοι εντός του μηνός Ιουνίου /

1940, εις τον ιδιοκτήτην του μισθίου Γεώργ. Χρ. /

Πανόπουλον.-

4) Ο μισθωτής Δημήτριος Γκέκας εξουδενός λόγου /

ή αιτίαν δύναται να ζητήση την μείωσιν ή /

ν’ αρνηθή την παράδοσιν του συμφωνηθέντος /

σίτου και /

5) Διά του παρόντος ο Δημήτριος Γκέκας /

δηλοί, ότι παραιτείται παντός κολληγικού /

δικαιώματος εκ της ψήφου ταύτης, τόσον εκ των /

άχρι τούδε υφισταμένων αγροτικών νόμων, /

όσον και νύν των μελλόντων τοιούτων, όσον αφορά /

το συμφωνηθέν εμπρόσθεν μίσθωμα, ει και /

διά τον χρόνο της μισθώσεως.- /

Εν Λαμία τη 14 Ιανουαρίου 1939 /

          Οι συμβαλλόμενοι

ΕΙΚΟΝΕΣ

α.

β.

Εικ.1αβ. Το Συμφωνητικό εκμίσθωσης.

 Εικ.2. Ο Δημήτριος Αθ. Γκέκας.

Εικ.3. Απόδειξη παραλαβής δήλωσης παραγωγής σίτου.

ΠΗΓΗ

Οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου.