Φωτογραφίες του 42ου Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας την περίοδο του μεσοπολέμου

Με το Νομοθετικό διάταγμα «Περί Οργανισμού του Στρατού» (ΦΕΚ 427/31-12-1925) το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας μετονομάσθηκε από τις αρχές του 1926 σε 42^ο Σύνταγμα Ευζώνων. Παρέμεινε στη Λαμία μέχρι την Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου 1940. Tο βράδυ της ημέρας αυτής αναχώρησε από το σιδηροδρομικό Σταθμό Λιανοκλαδίου για την Καλαμπάκα, ενδιάμεσο σταθμό πριν τον τελικό προορισμό του που ήταν τα Ιωάννινα.

Από την περίοδο του μεσοπολέμου είναι οι φωτογραφίες του συντάγματος που δημοσιεύονται στη συνέχεια:

Α. Το έτος 1930, με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821, εκδόθηκε από το Υπουργείο Στρατιωτικών το μνημειώδες δίτομο έργο «Αγώνες και Νεκροί 1830-1930». Στον δεύτερο τόμο δημοσιεύθηκαν οι επόμενες δύο φωτογραφίες του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων Λαμίας:

 

Εικ.1. Το 42^ο Σύνταγμα Ευζώνων στην πλατεία Διάκου. Οι εύζωνοι περιστοιχίζουν τον ανδριάντα του Αθανασίου Διάκου και παρουσιάζουν όπλα. Επικεφαλής τους διακρίνονται τρείς αξιωματικοί και ο διοικητής του συντάγματος Ιωάννης Γαρδίκης. (πηγή: Υπουργείον Στρατιωτικών-Ειδική Επιτροπή Εκατονταετηρίδος, Αγώνες και Νεκροί 1830-1930, τόμος Β΄ 1919-1930. Εν Αθήναις 1930, σελίδα 185.).

 

Εικ.2. Οι εύζωνοι περιστοιχίζουν το ηρώο του συντάγματος και παρουσιάζουν όπλα. Το 42^ο Σύνταγμα στον υπότιτλο αναφέρεται ως σύνταγμα πεζικού αντί του ορθού ευζώνων. Αριστερά στη φωτογραφία διακρίνεται ο διοικητής του συντάγματος Ιωάννης Γαρδίκης και δεξιά διακρίνονται δύο αξιωματικοί. (πηγή: Υπουργείον Στρατιωτικών-Ειδική Επιτροπή Εκατονταετηρίδος, Αγώνες και Νεκροί 1830-1930, τόμος Β΄ 1919-1930. Εν Αθήναις 1930, σελίδα 201.).

Β. Στις εφημερίδες του μεσοπολέμου με ειδήσεις από τη Φθιώτιδα, δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες από την εορτή του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων που τελούνταν κάθε χρόνο σε ανάμνηση της μάχης του Τουμλού Μπουνάρ (τουρκ. Aslıhanlar ve Dumlupınar Muharebeleri) που διεξήχθη στις 28 Μαρτίου 1921 (παλαιό ημερολόγιο) στη Μικρά Ασία. Η εορτή τελούνταν κάθε χρόνο έως το 1940.

Στη συνέχεια δημοσιεύονται φωτογραφίες που εντοπίσθηκαν από την έρευνα σε φύλλα της εφημερίδας «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ» του Ευαγγέλου Λαχανοκάρδη των ετών 1929 και 1931. Δυστυχώς δεν σώζονται σε ψηφιακή μορφή τα φύλλα των υπολοίπων ετών του μεσοπολέμου της ίδιας αλλά και άλλων εφημερίδων με θέματα φθιωτικού ενδιαφέροντος. Πιθανώς στις σελίδες τους να έχουν δημοσιευθεί και άλλες φωτογραφίες του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων και των διοικητών του.

  

Εικ.3. Η φωτογραφία προέρχεται από την εορτή του συντάγματος του έτους 1929. (πηγή: εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 187/30-03-1929, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 49).

Γράφει «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ» για την εορτή του συντάγματος το 1929:

«ΤΟ 42ΟΝ ΕΥΖΩΝΩΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ

Τελουμένης την 28ην τρέχοντος και ώραν 10.30 π.μ. της εορτής του Συν)τος προσκαλούνται οι συγγενείς των πεσόντων και οι έφεδροι της περιφερείας του Συν)τος όπως παραστώσιν εις τοιαύτην.

Εν ΛΑΜΙΑ τη 20 Μαρτίου 1929

Το 42ον Σύν)μα Ευζώνων

Ι.ΓΑΡΔΙΚΗΣ

Αν)ρχης» (πηγή: εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 186/23-03-1929, σελίδα 3, ψηφιακός σελιδοδείκτης 47).

«ΔΟΞΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΣΟΛΙΑΔΕΣ

Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥ 5)42 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΥΖΩΝΩΝ

ΛΑΜΙΑ 28 Μαρτίου (του ανταποκριτού μας τηλ)κώς). Πατριωτικωτάτη όσον και λίαν συγκινητική εορτή ετελέσθη σήμερον εις το εν τη πόλει μας 42 Σύν)μα των Ευζώνων επί τη επετείω της ενδόξου μάχης του Τουλού Μπονάρ. Χάριν της εορτής ταύτης αφίκετο επίτηδες εκ Λαρίσσης ο Μέραρχος κ.Κωνσταντίνου.

Το ηρώον των πεσόντων είχε καταλλήλως στολισθή διά δαφνών, σημαιών και εικόνων των πεσόντων.

Προσήλθον ο κ.Νομάρχης, ο Δήμαρχος πολλοί γονείς των πεσόντων, τα σχολεία μετά των καθηγητών των και κόσμος πολύς.

Του κλήρου προΐστατο ο αρχιμανδρίτης και διευθυντής της Ιερατικής Σχολής κ.Σίσκος. Η επιμνημόσυνη δέησις εψάλη μετά κατανύξεως οι δε μαθηταί της Ιερατικής σχολής έψαλλον το “Μετά των Αγίων αναύπασον τάς ψυχάς των δούλων σου”.

Ο Διοικητής του Συν)τος κ.Ι.Γαρδίκης μετά στρατιωτικής απλότητος ανέπτυξε την ιστορίαν του Συν)τος εις την μάχην του Τουλού Μπουνάρ κατασυγκινήσας πάντας. Οι αξιωματικοί κ.κ.Φούντας και Βλαχάκης ανέγνωσαν το “Προσκλητήριον των απόντων” οίτινες απέθανον ενδόξως υπέρ Πίστεως και Πατρίδος της δυνάμεως του 42 Συν)τος, πεσόντες κατά τούς πολέμους από 1912-13 έως το 1922.

Κατόπιν ο Μέραρχος κ.Κωνσταντίνου καταθέτων στέφανον ετόνισεν ότι τα ατυχήματα τα οποία υπέστημεν εις την Μικράν Ασίαν, δεν πρέπει να ανακόψουν τον δρόμον μας τον εθνικόν. Τουναντίον πρέπει να μάς διδάσκουν να αφήσωμεν τάς εσωτερικάς διαμάχας και να μάς εμπνέουν διά να συνεχίσωμεν τάς προσπαθείας μας προς πραγματοποίησιν των εθνικών μας δικαιωμάτων.

Έτεροι στέφανοι κατετέθησαν εκ μέρους του Σώματος Στρατού Λαρίσσης, εκ μέρους του Πυροβολικού, και τέλος ο κ.Δήμαρχος καταθέτων στέφανον εκ μέρους του Δήμου Λαμίας εχαιρέτισε τούς νεκρούς με ωραία εμπνευσμένα λόγια.

Μετά ταύτα προσεφέρθησαν αναψυκτικά και έληξεν η ωραία και πατριωτική αυτή τελετή υπέρ της μνήμης των ηρωϊκών τσολιάδων οι οποίοι έπεσαν ηρωϊκώς μαχόμενοι.». (πηγή: εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 187/30-3-1929, σελίδες 1 & 4, ψηφιακοί σελιδοδείκτες 49 & 52.).

 

Εικ.4. Εύζωνοι του 42^ου Συντάγματος παρουσιάζουν όπλα στο μνημείο του Οδυσσέα Ανδρούτσου στη Γραβιά. Δεξιά διακρίνεται αξιωματικός, ο οποίος αποδίδει στρατιωτικό χαιρετισμό. Η φωτογραφία προέρχεται από το λαμπρό εορτασμό της επετείου της μάχης της Γραβιάς με την ευκαιρία των εορτών της εκατονταετηρίδας για την Επανάσταση του 1821. Στην εορτή παρέστησαν μεταξύ των άλλων ο διοικητής του συντάγματος αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Γαρδίκης και οι αξιωματικοί Ραπτοδήμος και Κοντόπουλος (πηγή: εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 246/17-05-1930, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 279).

 

Εικ.5. Η φωτογραφία προέρχεται από την εορτή του συντάγματος του έτους 1931. (πηγή: εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλο 296/02-05-1931, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 69).

Μεγαλειώδης ήταν η εορτή του συντάγματος το 1931 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δέκα χρόνων από τη διεξαγωγή της μάχης του Τουμλού Μπουνάρ (βλέπε: Ο πανηγυρικός εορτασμός της δεκάτης επετείου της μάχης του Τουμλού Μπουνάρ στη Λαμία).

Εικ.6. Ο συνταγματάρχης Ιωάννης Γαρδίκης έφιππος στην είσοδο του διοικητηρίου του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων. (πηγή: Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, Σύντομη ιστορία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της Λαμίας, έκδοση ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε., Λαμία 2012, σελίδα 32.).

 

Ο συνταγματάρχης Ιωάννης Γαρδίκης

Ο Ιωάννης Γαρδίκης (1883-1965) γεννήθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων και ήταν γιός του παπα-Οδυσσέα. Τελείωσε το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο) στη Σπερχειάδα. Μετά τη στρατιωτική του θητεία κατατάχθηκε στο στρατό ως υπαξιωματικός. Φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας από την οποία αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Σύμφωνα με τη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία «…μετείχε των εκστρατειών 1912-13 και 1917-23.». Αποστρατεύθηκε με το βαθμό του υποστρατήγου. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αρτεμισία. Δεν είχαν αποκτήσει παιδιά. Το νεοκλασικό διώροφο σπίτι του βρισκόταν στην πλατεία Διάκου.

Σύμφωνα με τις τοπικές εφημερίδες της εποχής υπήρξε Φρούραρχος Λαμίας και διοικητής του 42^ου Συντάγματος Ευζώνων τα έτη 1927-1931. Επανήλθε το 1932 αντικαθιστώντας τον Γεώργιο Ξύδη. Παρέμεινε έως το 1935, οπότε ως διοικητής του συντάγματος αναφέρεται ο συνταγματάρχης Ιωάννης Ζήσης.

 

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Υπουργείον Στρατιωτικών-Ειδική Επιτροπή Εκατονταετηρίδος, Αγώνες και Νεκροί 1830-1930, τόμος Β΄ 1919-1930. Εν Αθήναις 1930, σελίδες 185 & 201.

2. Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, Σύντομη ιστορία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της Λαμίας, Εκδόσεις ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, Λαμία 2012, σελίδα 31 (υποσημείωση 58).

3. Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 2, σελίδα 508.

4. Εφημερίδα «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ», φύλλα 186/23-03-1929, 187/30-03-1929 & 296/02-05-1931.