Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 1861: κατάθεση θεμελίου λίθου μητροπολιτικού ναού Ευαγγελιστρίας Λαμίας

 Ο μητροπολιτικός ναός της Αγίας Ευαγγελίστριας Λαμίας πριν την προσθήκη του τρούλου.

[Πηγή: Νικ. Ταξ. Δαβανέλλος, Λαμία το χρονικό μιάς πόλης, Αθήνα 1994, σελίδα 232].

Στο φύλλο 244 της 14^ης Ιανουαρίου 1861 της φθιωτικής εφημερίδας «Φάρος της Όθρυος» και στη στήλη ΔΙΑΦΟΡΑ δημοσιεύθηκε η είδηση της κατάθεσης του θεμελίου λίθου του σημερινού μητροπολιτικού ναού της Ευαγγελιστρίας Λαμίας[1].

Η είδηση δημοσιεύεται ως εξής:

«ΔΙΑΦΟΡΑ

Την 9^ην του τρέχοντος ετέθη τέλος πάντων ο θεμέλιος λίθος του ανεγερθησομένου νέου Ιερού Ναού, επικληθέντος « ο  Ε υ α γ γ ε λ ι σ μ ό ς  τ η ς  Θ ε ο τ ό κ ο υ » πλησίον της πλατείας του Όθωνος, εν Λαμία. Η τελετή υπήρξε δημοτελεστάτη και η συρροή των πολιτών πάσης τάξεως μοναδική. Ο Αρχιερεύς μεθ’ όλου του κλήρου, ο Νομάρχης Κύριος Λασσάνης μεθ’ όλων των υπαλλήλων παντός κλάδου υπηρεσίας, ο Φρούραρχος και ο διοικητής του τάγματος μεθ’ όλων των αξιωματικών της Φρουράς, ο Δήμαρχος Λαμίας μετά των συμβούλων, και εν γένει απαξάπαντες οι κάτοικοι Λαμίας απετέλουν την αξιοπερίεργον ταύτην τελετήν· διότι τη αληθεία άπαντες οι πολίται και αυτοί οι έμποροι και βιομήχανοι κλύσαντες τα εργαστήριά των προσήλθον εις την τελετήν. Η μουσική του τάγματος παιανίζουσα καταλλήλως παρίστανε την σοβαρότητα της τελετής.

Επί της θέσεως του θεμελίου λίθου εψάλη η ανήκουσα δοξολογία και η προς τούτο αρμόζουσα ευχή, εντός δε λάρνακος επί λελαξευμένους μαρμάρου ετέθησαν ανά έν εξ όλων των νομισμάτων, χρυσών αργυρών, και χαλκών, φερόντων την πρωτομήν ή το όνομα του Βασιλέως Όθωνος, ως εκτυπωθέντων επί της Βασιλείας αυτού. Επί δε της μαρμαρίνης πλακός, ήτις, καλώς εξηργασμένη και εφαρμοζομένη εκάλυπτε την λάρνακα, εχαράσθησαν τα ονόματα των σεπτών Βασιλέων μας, Όθωνος και Αμαλίας, επί της Βασιλείας των οποίων εθεμελιώθη ο ναός, ως και το έτος 1861. Ο αρχιερεύς αφού ηγίασε και ευλόγησε κατά το εικός τον θεμέλιον λίθον εκτύπησεν ιδίαις χερσί τρίς διά τινος μικράς σφύρας επ’ αυτής και ούτω την έθεσαν εις τον οικείον τόπον.

Μετά το τέλος της τελετής ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου και δικηγόρος Κύριος Γ. Πέρβαλης εξεφώνησε λογίδριον, σύντομον μέν, αλλά κατάλληλον εις την περίστασιν. Η χαρά ήν έβλεπέ τις εις τά πρόσωπα όλων των πολιτών, διότι ηξιώθησαν να ίδωσι τιθέμενον τον θεμέλιον λίθον ιερού ναού, όν πρό δεκα πέντε ετών εις μάτην ζητούσιν, είναι απερίγραπτος.

Η ανέγερσις μεγαλοπρεπούς ιερού ναού εν Λαμία υπαγορεύεται υπό τε της θρησκευτικής και πολιτικής ανάγκης, ως πολλάκις το είπομεν και το απεδείξαμεν διά του Φάρου της Όθρυος· την ανάγκην ταύτην την αναγνωρίζουσιν οι αγαθοί συμπολίται ημών, αλλ’ έπρεπε και πρέπει να την αναγνωρίση κατά μείζονα λόγον η Κυβέρνησις, και ουχί μόνον να μην φέρη, όσα μέχρι τούδε έφερεν εμπόδια, αλλά και να συνεισφέρη το πλείστον μέρος προς ανέγερσιν και διακόσμησιν τοιούτου Ιερού ναού εις τα προπύλαια του κράτους. Όθεν κατά καθήκον επενθυμίζοντες και ήδη την διπλήν ταύτην ανάγκην, εις τι τους συμπολίτας ημών, τους ευκαταστάτους μεγαλοκτηματίας, τους εμπόρους, δικηγόρους, βιομηχάνους και πάσης τάξεως επιτηδευματίας, τους έσω και έξω ομογενείς ημών, όσοι ενδιαφέρονται διά το μεγαλείον του έθνους, και εις την Κυβέρνησιν αυτήν, και επικαλούμενοι τάς γενναίας συνδρομάς των, ας ελπίσωμεν ότι ταχέως θέλομεν ίδει περαιούμενον το μέγα αυτό έργον. η εκτέλεσις όμως αυτού εξαρτάται κατά μέγα μέρος από την ικανότητα του δημοτικού άρχοντος ήτοι του Δημάρχου Λαμίας, και από την φρόνησιν των δημοτικών συμβούλων. Διά τούτο ας σκευφθώσιν ωρίμως οι συμπολίται ημών προκειμένου να εκλέξωσι προσεχώς και τους συμβούλους και τον Δήμαρχον.

-Ιδού και το λογίδριον.

Χίλια οκτακόσια εξήκοντα έτη παρήλθον αφότου η νέα διεδέχθη την παλαιάν διαθήκην, αφότου διά του προς την παρθένον Μαρίαν Ευαγγελισμού ηνώθη ο ουρανός με την γήν.

Πρώτοι οι πρόγονοι ημών ησπάσθησαν τον Ευαγγελισμόν του Χριστιανισμού, όστις ήδη σκιάζει τα δύο της γής ημισφαίρια.

Ως παράρτημα του μεγάλου τούτου κοσμικού γεγονότος προσηρτήθη την αυτήν ημέραν του Ευαγγελισμού του 1821 η διακήρυξις της ελευθερίας μας, αύτη θέλει συνακολουθήσει εις την αιωνιότητα την εξάπλωσιν του Χριστιανισμού, και ο προορισμός μας θα είναι μέγας.

Προσκυνήσωμεν εις τον εγειρόμενον πανσέβαστον τούτον ναόν τον ποιητήν του παντός. και σήμερον οπότε ο θεμέλιος αυτού λίθος τίθεται εν ονόματι των σεπτών βασιλέων μας Όθωνος και Αμαλίας τη ενεργεία του αρχιερέως ημών Καλλινίκου Καστόρχη του Νομάρχου Γ.Λασσάνη και του Δημάρχου Δήμου Παπαβασιλείου, ας ικετεύσωμεν αυτόν να ευλογήση την διάβασιν του Σεβαστού Βασιλέως ημών από την Λαμίαν, αυτήν την θύραν της μικράς του επικρατείας προς το ένδοξον της πατρίδος μας μεγαλείον.

Σήμερον ανασκιρτούν τα κόκκαλα, αι τέφραι των πέριξ της Λαμίας, και εν αυτή ταφέντων μεγάλων ηρώων, του Ηρακλέους, του Αχιλέως, του Λεωνίδα, του Διάκου. Αι σκιαί αυτών θέλουν ανισχύσει τον Όθωνα εις θριάμβους, όταν ανατείλη η ένδοξος εκείνη ημέρα καθ’ ήν τον αυτόν ιερόν ναόν θέλει ακούσει ο ύψιστος την μεγάλην δοξολογίαν του.».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Ο σημερινός μητροπολιτικός ναός της Λαμίας θεμελιώθηκε το 1861 και αποπερατώθηκε το 1923. Η απόφαση για την ανέγερσή του ελήφθη από το δημοτικό συμβούλιο το 1857. Τη σημερινή οριστική του μορφή έλαβε το 1985, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών προσθήκης του τρούλου.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας στο οικόπεδο του ναού στεγαζόταν τα μαγαζιά του Οθωμανού διοικητή του Ζητουνίου Χαλήλ μπέη, ηθικού αυτουργού του μαρτυρικού θανάτου του Αθανασίου Διάκου και ιδιοκτήτη του οικοπέδου. Από αυτόν το αγόρασε ο τσιφλικάς Δημήτριος Κεμπρέκος και στους κληρονόμους του άφησε εντολή να παραχωρηθεί στο Δήμο για την ανέγερση εκκλησίας.

ΠΗΓΗ

Εφημερίδα «Φάρος της Όθρυος», φύλλο 244/14 Ιανουαρίου 1861, σελίδες 2-3.