Οδηγός της Υπάτης του έτους 1920

Αναμνηστική φωτογραφία τριών γενεών της οικογένειας Αυγέρη από την Καστανιά Υπάτης στο παζάρι, 21 Σεπτεμβρίου 1937.

[πηγή φωτογραφίας: άρθρο του Παναγιώτη Ιωάν. Καμηλάκη, Η εμπορική πανήγυρη («παζάρι του Σταυρού») της Υπάτης Φθιώτιδας, σ.σ. 167-204. Από: Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου «Η Υπάτη στην εκκλησιαστική ιστορία, την εκκλησιαστική τέχνη και τον ελλαδικό μοναχισμό», Υπάτη 8-10 Μαΐου 2009.

Σε Πανελλήνιο Οδηγό του έτους 1920 παρατίθενται σημαντικές λεπτομερείς πληροφορίες, οι οποίες αφορούν την Υπάτη. Αναφέρονται διοικητικές υπηρεσίες, συγκοινωνίες, προϊόντα, επαγγελματίες, κ.ά.. Πρέπει να σημειωθεί ότι μερικά ονοματεπώνυμα έχουν εκτυπωθεί λάθος λόγω λανθασμένης ανάγνωσης στο τυπογραφείο.

Αναλυτικά το κείμενο του οδηγού έχει ως εξής:

✩✩✩

ΥΠΑΤΗ

(Κάτοικοι: 2.172)

Κοινότης της τέως επαρχίας Φθιώτιδος, του Φθιωτιδοφωκίδος. Περιλαμβάνει την ομώνυμον πρωτεύουσαν και τους συνοικισμούς: Αμαλόταν ή Αμβαλόταν (κ.113), Καρυάν (κ.137), Λουτρά Υπάτης (κ.62), Μονή Αγάθωνος (κ.13) και Μπουγουμήλα (κ.268).

Η ΥΠΑΤΗ κείται εις τάς υπωρείας της Οίτης και επί της υψηλής εναέρου τοποθεσίας. Είναι περίφημος διά τάς ιαματικάς αυτής θερμοπηγάς κατά των δερματικών ιδία νοσημάτων. Οι Τούρκοι την ωνόμαζον «Πατραδζίκ», οι δε ημέτεροι επί Τουρκοκρατίας «Νέας Πάτρας».

Η πολίχνη ΥΠΑΤΗ (Κάτ. 1.553), απολαύουσα των προνομίων των πολυφύτων πρανών της μεγαλοπρεπούς Οίτης, είνε κακώς διηρημένη, ευάερος όμως και άκρως υγιεινή. Μέχρι των «Λουτρών η απόστασις είναι 1 ώρας περίπου, εύρηται δε ενταύθα μέγα κατάστημα μετά 44 λουτήρων και διαμερισμάτων δι’ ειδικάς θεραπείας. Οικήματα και καταλύματα διά 500 και πλέον επισκέπτας. Χρήσις λουτρών από Μαΐου μέχρι Σεπτεμβρίου.

Κοινοτικόν Συμβούλιον

Πρόεδρος: Βασακάρης Μιλτιάδης.

Σύμβουλοι: Βασακάρης Μιλτιάδης, Γιωτόπουλος Γεώργιος, Ματσούκας Σωτήριος, Μπρόφας* Ιωάννης, Μυλωνάς Παρνασσός, Ξηροτύρης Νικόλαος, Φίτσιος Νικόλαος.

Συγκοινωνία. Μετά της Λαμίας ώραι 5 δι’ αμαξιτής οδού (αμαξαγώγιον δραχμαί 5). Μετά των Λουτρών Υπάτης ώρ. 45΄ δι’ αμαξιτής οδού (αμαξαγώγιον δρ 15 και κατ’ άτομον δρ. 3).

Προϊόντα. Καπνά (είδους Σαρρή και Αράπικο) από 90-120 χιλιάδας οκάδας ετησίως, Σίτον 2.000 κοιλά κατά μέσον όρον και Αραβόσιτον περί τάς 3.000 κοιλά.

Αρχαί. Ειρηνοδικείον. Αστυνομία. Ταχυδρομείον και Τηλεγραφείον. Συμβολαιογραφείον. (Συμβολαιογράφος και Υποθηκοφύλαξ ο εκάστοτε Ειρηνοδίκης).

Ναοί. Άγιος Γεώργιος, Άγιος Νικόλαος, Αγία Τριάς. Ιερείς: Καραγιάννης Παπακώστας, Ευσταθίου Δημήτριος, Πεπερίγκος Γεώργιος.

Σχολεία. Ελληνικόν Σχολείον πλήρες. Μποσμορίδης Γεώργιος (Σχολάρχης), Μαράκης Πέτρος και Παπακωνσταντίνου Γεώργιος (Ελληνοδιδάσκαλοι).

Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων. Βασακάρης Αλέξανδρος και Παπασταμάτης Γεώργιος (Δημοδιδάσκαλοι).

Δημοτικόν Σχολείον Θηλέων. Πονηροπούλου Αγγελική (Δημοδιδασκάλισσα).

Πανηγύρεις. Ετησία εμπορική, τελουμένη την 14^ην Σεπτεμβρίου.

Επαγγελματίαι

Αλευρόμυλοι. Γιαννακόπουλος Γεώργιος, Μπαλής Δημήτριος, Ρούσκας Ιωάννης και Τσεκούρας Γεώργιος.

Αποικιακά. Δήμου Δημήτριος, Καργιαμπάς Κωνσταντίνος, Κεραμίδας Δημήτριος, Ματσούκας Σωτήριος, Ματσούκα Δημ. Αδελφοί, Μπρόφα* Π. Αδελφοί, Παπαζαχαρίας Κώστας, Σάνδρος Ιωάννης και Τσιλούνης Δημήτριος.

Αρτοποιεία. Ζαφείρης Γεώργιος, Ζαφείρης Νικόλαος, Φράγκος Αχιλλεύς.

Βαφεία. Κουρόπουλος Γ., Τσοτίνης Αν., Ψαρρέας Ιωάννης.

Δικηγόροι. Καθάριος Γεώργιος.

Δικολάβοι. Αμπλιανίτης** Ιωάννης, Βασακάρης Μιλτιάδης, Κουτρουμπούσης Π., Χαρβαλάκης Θεόδωρος.

Εισαγωγείς εγχωρίων προϊόντων. Λακνάς Χρήστος, Ματσούκα Δημητρίου Αδελφοί, Πατήθρας Αθανάσιος.

Εξαγωγείς εγχωρίων προϊόντων. Γεωργαντάς Δημήτριος, Κακογιάννης Αθανάσιος, Ματσούκα Δ. Αδελφοί, Μπρόφας* Ιωάννης, Στεργιόπουλος Χρήστος, Χριστοδούλου Νικόλαος.

Ιατροί. Γιωτόπουλος Γεώργιος, Μυλωνάς Παρνασσός, Παγορόπουλος Γεώργιος.

Καφενεία. Βούλγαρη Αποστόλου, Σακκά Κωνσταντίνου, Στουρνάρα Κωνσταντίνου.

Κουρεία. Γεωργουσόπουλος Γ., Ζώης Χαράλαμπος, Τερτίγκας Χρ..

Κρεοπωλεία. Αγιόψυχος Ιωάννης, Ευθυμιόπουλος Ηρωδίων, Ξηροτύρης Αλέξανδρος, Παπαποστόλου Κωνσταντίνος.

Λουτρά (Υπάτης). Αγαθοκλής Γεώργιος ενοικιαστής, Λουτήρες Ευρωπαϊκοί. Ξενοδοχεία «Όθρυς», «Οίτη», «Λαϊκόν».

Ξενοδοχεία φαγητού, Ζώγας Νικόλ., Τσόγκας Γεώργιος.

Πανδοχεία. Πατήθρας Αθανάσιος, Πολύβας Ευθύμιος.

Πεταλωτήρια. Καραγιαννόπουλος Νικόλαος, Λακνάς Απόστολος, Νικόπουλος Χρήστος.

Σαγματοποιεία. Λακνάς Απόστολος.

Σιδηρουργεία. Βλάχος Ευάγγ., Βλάχος Δημήτριος, Γασπαρινάτος Παύλος, Μωρίκας*** Γ., Τσαλής Απόστολος.

Τσαρουχοποιεία. Γεωργίου Αλέξανδρος, Γεωργίου Γεώργιος, Δασκαλόπουλος Ιωάννης, Λακνάς**** Ιωάννης, Παπουτζής Δημήτριος.

Υφάσματα. Λούκας Κώνστας, Ματσούκας Σωτήριος, Μπρόφα* Π. Αδελφοί.

Υποδηματοποιεία. Βλάχος Ιωάννης, Δημητρέλος Γεώργιος, Χαραλαμπόπουλος Σταύρος.

Φαρμακεία. Σαλοπούλου Ι.

✩✩✩

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

*στον οδηγό αναφέρεται ως Μωρόφας αντί του ορθού Μπρόφας. Η λάθος αναγραφή οφείλεται στην ανάγνωση του καλλιγραφικού π ως ω.

**το ίδιο, όπως το προηγούμενο: αναφέρεται Αμωλιανίτης αντί Αμπλιανίτης.

***ίσως Μπρίκας.

****μάλλον Λαϊνάς.

ΠΗΓΗ

Ελληνικός οδηγός, Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος κ ΣΙΑ, Αθήναι 1920, σελίδες 756-757.

Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα από Οθωμανούς στρατιώτες και άλλα γεγονότα. Μέρος Β΄

Με το δεύτερο μέρος ολοκληρώνεται η δημοσίευση περιστατικών παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα εκ μέρους των Οθωμανών στρατιωτών αλλά και διάφορα άλλα γεγονότα που συνέβησαν μετά τη λήξη των εχθροπραξιών, μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ». Από την έρευνα προκύπτει ότι η αναφορά τέτοιων περιστατικών στην εφημερίδα μειώνεται και μετά τα μέσα Ιουλίου 1897 απουσιάζουν εντελώς.

Αναλυτικά τα γεγονότα έχουν ως εξής:

1. Η έδρα του Ελληνικού αρχηγείου βρίσκεται στην Αγία Μαρίνα, στην οικία Πανουργιά. Λανθασμένη είδηση για κάψιμο της Δίβρης. Κάψιμο της Καΐτσας. Διάλυση ανταρτικών σωμάτων. Γυναικόπαιδα στο Τρίκερι και έναρξη λεηλασιών Οθωμανών στρατιωτών αλβανικής καταγωγής στα χωριά του Πηλίου :

ΠΟΥ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΧΩΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ

ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΑΝΤΑΡΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ

ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΣΤΡΑΤΟΥ

(ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΜΑΣ)

ΛΑΜΙΑ, 28 Μαΐου.- Είνε αληθέστατον ότι το αρχηγείον εδρεύει από της Κυριακής εις Αγ. Μαρίναν και ότι ως ανάκτορον του Διαδόχου χρησιμεύει η οικία του κ.Πανουργιά οπόθεν απαγορεύεται η διάβασις εις τους πολίτας, άγνωστον διατί!

Διάδοσις εφέρετο σήμερον ότι οι Τούρκοι έκαυσαν το χωρίον Δίβρης κείμενον επί της Όθρυος. Η διάδοσις απεδείχθη ανακριβής. Ό,τι συνέβη ήτο ότι ένεκα της βροχής οι εκεί Τούρκοι είχον ανάψει μεγάλας πυράς θερμαινόμενοι εξ ού η διάδοσις πυρπολήσεως του χωρίου.

Πρόσφυξ χωρικός εκ Καϊτζάς της επαρχίας Δομοκού αφιχθείς αφηγείται ότι πρό πέντε ημερών είκοσι πέντε περίπου Καϊτσιώτες διαλαθόντες την προσοχήν των φρουρών Τούρκων επλησίασαν προς το χωρίον, όπως ίδουν αν έπαθεν ή ού. Μόλις αντίκρυσαν την ράχιν την υπερκειμένην του χωρίου επυροβολήθησαν υπό των εκεί φυλασσόντων Νιζάμιδων, οι χωρικοί ένοπλοι αντεπυροβόλησαν, συνήφθη δε αψιμαχία ημίωρον διαρκέσασα.

Χωρικός ουδείς έπαθεν· εκ των νιζάμιδων δύο τρείς επληγώθησαν. Οι χωρικοί κατόπιν ανεχώρησαν, είδον δε το χωρίον των μετά τινα ώραν καιόμενον υπό των Νιζάμιδων. Χθές διελύθησαν και τα εναπομείναντα λείψανα των ανταρτικών σωμάτων Νταβέλη, Μυλωνά, Καψαλόπουλου και Χατζηπέτρου.

Μεγάλη συσσώρευσις γυναικοπαίδων εις Τρίκερι κάτωθέν του οποίου φυλάσσει ολόκληρος στόλος ιστιοφόρων μεγάλων, και μικρών ανηκόντων εις Τρικεριώτας. Οι γκέγκηδες έως τώρα δεν ετόλμησαν να πλησιάσουν εκεί, πληροφορίαι όμως άλλαι αναφέρουν ότι Γκέγκηδες ήρχισον να βάλλουν χέρι εις τα χωρία του Πηλίου.

Ο υπουργός των Στρατιωτικών απήλθε σήμερον προς επιθεώρησιν του στρατού.

Λαχανοκάρδης.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5467/29-05-1897, σελίδα 4]

2. Έκκληση για συγκομιδή της σοδιάς δημητριακών στη Φθιώτιδα :

ΑΣ ΜΗ ΧΑΘΗ ΚΑΙ Η ΤΗΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

Και να θέλουν δεν ημπορούν να επανέλθουν οι Θεσσαλοί αγρόται εις τα χωρία των. Διότι ο κίνδυνος είνε προφανής. Εις την Φθιώτιδα όμως οι κάτοικοι άρχισαν ν’ αναθαρρούν κατόπιν της τελευταίας συνομολογηθείσης ανακωχής μέχρι συνομολογήσεως της ειρήνης, και να επιστρέφουν μετά των οικογενειών των εις τα χωρία των. Εννοείται ότι πρόκειται περί των εις την πεδιάδα της Λαμίας κειμένων χωρίων, και όχι περί των κειμένων εις τους πρόποδας της Όθρυος και επ’ αυτής, τα οποία όλα είνε εις χείρας των Τούρκων.

Ούτω από προχθές – ως γράφει ο ειδικός ημών απεσταλμένος – άρχισαν να θερίζουν εις το έξωθεν της Λαμίας χωρίον Σαραμουσακλή, και παρακάτω εις την Μεγάλην Βρύσιν το κτήμα του Μέρλεν, όπου κυματίζει η Αγγλική σημαία. Και εις την αγίαν Μαρίναν επίσης επανήλθον οι χωρικοί και θ’ αρχίσουν εν τάχει τάς εργασίας των. Επίσης και εις το Γαρδίκι των Ανατολικών δήμων της Φθιώτιδος, όπου οι Τούρκοι δεν κατήλθον εντεύθεν της Σούρπης.

Η εσοδεία της Θεσσαλίας εχάθη. Ας μη χαθή τουλάχιστον και η της Φθιώτιδος.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5471/02-06-1897, σελίδα 2]

3. Συνάντηση Έλληνα και Οθωμανού επιτελάρχη. Σύλληψη δύο στρατιωτών του τακτικού οθωμανικού στρατού (νιζάμηδες) στο Λιανοκλάδι :

ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΗΜΕΤΕΡΟΥ ΕΠΙΤΕΛΑΡΧΟΥ

ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΥ

Η ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΩΝ ΤΕΛΩΝ. ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

ΣΥΛΛΗΨΙΣ ΔΥΟ ΝΙΖΑΜΙΔΩΝ

(ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΝ ΤΗΛΕΓΡ. «ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»)

ΛΑΜΙΑ, 1 Ιουνίου. Κατά την χθεσινήν συνάντησιν του επιτελάρχου κ.Πάλλη μετά του Τούρκου επιτελάρχου ο τελευταίος έκαμε παραστάσεις εις τον ημέτερον ότι διαρκούσης της ανακωχής ο στόλος μας συνέλαβε πέντε Τούρκους τελωνειακούς υπαλλήλους επιβαίνοντας ατμοπλοίου και προσέτι ότι τρείς Τούρκοι ιατροί συλληφθέντες διαρκουσών των εχθροπραξιών απεστάλησαν εις Πειραιά.

Φαίνεται ότι ο Τούρκος αξιωματικός εζήτησε παρά του ημετέρου την απελευθέρωσιν των ανωτέρω. Του εδόθη η απάντησις ότι η υπόθεσις εξετασθήσεται. Οι συλληφθέντες πέντε τελωνειακοί υπάλληλοι περί ών ομιλεί, συνελήφθησαν διαρκουσών των εχθροπραξιών υπό του τορπιλλοβόλου «Κανάρη» επιβαίνοντες αυστριακού ατμοπλοίου, αντεστάθησαν μάλιστα κατά του αξιωματικού του ναυτικού του ενεργήσαντος έρευνα επί του ατμοπλοίου. Ιατρός Τούρκος ουδείς συνελήφθη ούτε διαρκουσών των εχθροπραξιών, ούτε κατά την ανακωχήν, συνεπώς αι παραστάσεις των Τούρκων είνε αβάσιμοι.

Εξ άλλου ο ημέτερος επιτελάρχης επέστησε την προσοχήν του Τούρκου αξιωματικού επί του γεγονότος ότι Τούρκοι στρατιώται συχνά παραβιάζουσι το έδαφος της ουδετέρας ζώνης.

Ο Τούρκος αξιωματικός υπεσχέθη ότι θα δώση τάς απαιτουμένας διαταγάς. Η απάντησις του αρχηγείου εις τάς παραστάσεις των Τούρκων δοθήσεται αύριον ή μεθαύριον.

Προς επικύρωσιν των παραστάσεων των ημετέρων περί παρασπονδιών των Τούρκων σήμερον μεσημβρίαν δύο Νιζάμιδες κατήλθον μέχρι σιτοφόρων  αγρών Λιανοκλαδίου κάτωθεν Στύρφακα και ήρχισαν να θερίζουν κριθήν και σίτον των χωρικών. Τινές τούτων παρατυχόντες εκεί κατώρθωσαν δι’ επιτηδείας κινήσεως να τους προκαταλάβουν εξ απίνης και τους συλλάβουν άνευ αντιστάσεως. Τους παρέδωσαν κατόπιν εις χωροφύλακας, οίτινες τους ωδήγησαν εις την ενταύθα μοιραρχίαν υπό κουστωδίαν πλήθους χωρικών στρατιωτών και περιέργων.

Ο έτερος των Νιζάμιδων έφερε και τα φυσεκλήκια, φορών λευκόν σκούφον και σαρίκι. Παραδοθήσονται αύριον πιθανώτατα διά κήρυκος εις τας Τουρκικάς προφυλακάς μετά των δεουσών παραστάσεων και διαμαρτυριών.

Κατ’ ασφαλείς πληροφορίας Τούρκοι ήρχισαν να καταλαμβάνουν τα ορεινά χωρία των επαρχιών Καρδίτσης, Τρικκάλων. Ούτω πρό πέντε ημερών σώμα Τουρκικόν ισχυρόν εβάδισε διά να καταλάβη ορεινόν χωρίον Αγράφων Θροψίνη ού οι κάτοικοι ωπλισμένοι αντέστησαν.

Επηκολούθησε σφοδρά συμπλοκή καθ’ ήν εφονεύθη εις Τούρκος υπολοχαγός. Οι κάτοικοι όμως ηναγκάσθησαν να υποχωρήσουν και οι Τούρκοι κατέλαβον το χωρίον.

Αι πράξεις αύται των Τούρκων αποτελούσαι παρασπονδίαν αποδεικνύουν επιθετικούς σκοπούς αυτών.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5471/02-06-1897, σελίδα 3]

4. Συνάντηση επιτελάρχη Πάλλη με τον Σεϊφουλλάχ και απελευθέρωση των δύο αιχμαλώτων Οθωμανών στρατιωτών :

Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΕΪΦΟΥΛΛΑΧ

Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΠΡΟΦΥΛΑΚΩΝ

ΑΠΟΔΟΣΙΣ ΔΥΟ ΝΙΖΑΜΙΔΩΝ

(ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΜΑΣ)

ΛΑΜΙΑ, 2 Ιουνίου. Εις απάντησιν της επιστολής του Σεϊφουλλάχ ο Διάδοχος έστειλεν ετέραν, διαβιβασθείσαν προχθές την πρωΐαν διά του ανθυπολοχαγού κ.Σκαρπαλέζου.

Το απόγευμα της αυτής ημέρας μετέβη ο κ.Πάλλης προς συνάντησιν του Σεϊφουλλάχ ως ετηλεγράφησα. Μέχρι της σήμερον πρωΐας αι τουρκικαί προφυλακαί δεν αντικατεστάθησαν υπ’ άλλου στρατού, διότι η αλλαγή θα παρετηρείτο υπό των ημετέρων.

Φαίνεται ότι οι Τούρκοι πρόκειται να ανακαλέσουν όλον τον στρατόν τον από Όρθρυος εις Δομοκόν, όπως αναπαυθή αντικαθιστώντες αυτόν διά νέου. Η κινητοποίησις ούτως έσται γενική.

Σήμερον την δεκάτην ώραν της πρωΐας είς ανθυπολοχαγός πεζικού μετά τεσσάρων ενόπλων στρατιωτών φέρων λευκήν σημαίαν επροχώρησεν εις την ουδετέραν ζώνην όπως παραδώση εις τάς Τουρκικάς προφυλακάς τους δύο νιζάμιδες τους συλληφθέντας χθές εις Λιανοκλάδιον υπό χωρικών. Προσελθόντος Τούρκου αξιωματικού, οι αιχμάλωτοι παρεδόθησαν. Κατά το διάστημα της εις την ενταύθα Μοιραρχίαν κρατήσεώς των τους παρεσχέθη άρτος και τυρός, όπως εις Λιανοκλάδι. Ο έτερος αυτών είχεν εισέλθει εντός οικίας όπου εύρε φασόλια και εγέμισε το μανδύλι του.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5472/03-06-1897, σελίδα 3]

5. Μήνυμα Διαδόχου προς τον Σεϊφουλλάχ για τις παραβιάσεις της ουδετέρας ζώνης και διάφορα περιστατικά παραβίασης :

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΕΪΦΟΥΛΛΑΧ

ΑΙ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΙΑΙ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΠΑΡΑΒΙΑΣΙΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑΣ ΖΩΝΗΣ

(ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΜΑΣ)

ΛΑΜΙΑ, 3 Ιουνίου. Οι δύο νιζάμιδες οι συλληφθέντες υπό χωρικών πλησίον του χωρίου Λιανοκλάδι, παρεδόθησαν σήμερον εις τάς Τουρκικάς προφυλακάς επί αποδόσει κατά διαταγήν του Αρχηγείου χαρακτηρίσαντος αυτούς λιποτάκτας. Συγχρόνως με την παράδοσιν αυτών ενεχειρίσθησαν εις τον Τούρκον αξιωματικόν των προφυλακών και δύο έγγραφα του Διαδόχου, απευθυνόμενα προς τον στρατηγόν Σεϊφουλλάχ πασάν, δι’ ών φαίνεται γίνονται αι δέουσαι παραστάσεις διά τάς εξακολουθήσεις των παρασπονδιών των Τούρκων στρατιωτών. Πρό τεσσάρων ημερών 8 τούρκοι στρατιώται κατήλθον παρά το χωρίον Στύρφακα προς θερισμόν και πλιατσικολόγημα των οικιών. Οι Στυρφακιώται ένοπλοι έξωθεν του χωρίου αντιληφθέντες επυροβόλησαν αναγκάσαντες αυτούς να τραπώσιν εις φυγήν. Την επομένην επανήλθον οι Τούρκοι πολυαριθμώτεροι έως είκοσι πέντε, άλλοι ένοπλοι άλλοι όχι. Επυροβολήθησαν και αυτοί αναγκασθέντες να οπισθοχωρήσωσι.

Προχθές δε συνελήφθησαν οι δύο Νιζάμιδες μεταξύ Στύρφακα και Λιανοκλαδίου. Παρ’ όλας τάς παραστάσεις των ημετέρων, οι Τούρκοι εξακολουθούν παραβιάζοντες την ουδετέραν ζώνην προβαίνοντες εις λεηλασίας και διαρπαγάς. Εκτός των ανωτέρω επεισοδίων, χθές το πρωΐ δέκα Τούρκοι άοπλοι αυτοί κατήλθον εις τους αγρούς της Δαϊτσάς αρχίσαντες να θερίζωσιν. Ημέτεραι προφυλακαί αντιληφθείσαι το τοιούτον διηυθύνθησαν προς αυτούς. Όταν επλησίασαν αρκετά ώστε να τους ιδούν οι Τούρκοι, ετράπησαν αμέσως εις φυγήν ανελθόντες εις την Όρθρυν.

Το επεισόδιον έληξεν άνευ άλλων συνεπειών. Χαρακτηριστικωτάτη όμως είνε η προκλητική στάσις των Τούρκων εις ουδέν λογιζομένων τάς ημετέρας παραστάσεις. Έως τώρα εθέρισαν το ήμισυ των σίτων και της κριθής Δαϊτσάς, Τσοπανλάτας εξεγύμνωσαν δε όλας τάς οικίας. Εθεάθησαν ακόμη Γκέκηδες βόσκοντες τα ποίμνιά των, άλλοι δε εκτελούν μεταγωγικήν υπηρεσίαν μεταφέροντες τα δεμάτια των στάχυων. Οι χωρικοί Λιανοκλαδίου και Αμουρίου ήρχισαν οργώνοντες τους αγρούς των φέροντες και τα όπλα των.

Ο ταγματάρχης του πυροβολικού κ.Γουλιμής ανήκων εις το επιτελείον του Διαδόχου ανακληθείς αναχωρεί απόψε εξ Αγ. Μαρίνης εις Αθήνας.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5473/04-06-1897, σελίδα 3]

6. Παρεμπόδιση από ελληνικές δυνάμεις των χωρικών των χωριών του κάμπου να θερίσουν τη συγκομιδή σίτου μετά από φερόμενη διαταγή του διαδόχου Κωνσταντίνου :

ΜΕΤΡΟΝ ΠΑΡΑΛΟΓΟΝ

ΟΠΟΥ ΕΜΠΟΔΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ

ΝΑ ΘΕΡΙΣΟΥΝ

ΜΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ

ΛΑΜΙΑ, 4 Ιουνίου. Οι κάτοικοι των πεδινών χωρίων της Φθιώτιδος ευρίσκονται εις αναστάτωσιν. Θελήσαντες να επωφεληθώσι της ανακωχής επέστρεψαν εις τα χωρία των όπως εξασφαλίσουν την συγκομιδήν των σιτηρών. Ούτω χωρικοί των χωρίων Κομποτάδες, Λιανοκλαδίου, Αμουρίου, Μπεκής, Καλυβίων από σήμερον πρωΐ άρχισαν να θερίζουν σίτους, ότε παραδόξως παρά πάσαν προσδοκίαν αποσπάσματα ιππέων, πεζών και ευζώνων ημπόδισαν αυτούς από του θερίζειν. Των χωρικών ερωτησάντων εκπλήκτων το αίτιον της εμποδίσεως εδόθη ως απάντησις: Τοιαύτην έχουν διαταγήν του Διαδόχου. Οι χωρικοί ηπόρησαν και ελθόντες εις Λαμίαν διεμαρτυρήθησαν εις τον Νομάρχην τηλεγραφήσαντα προς τον Διάδοχον εις Αγίαν Μαρίναν αν όντως εξέδωκε τοιαύτην διαταγήν.

Οι Γκέγκηδες θερίζουν τους σίτους των χωρίων Δαϊτσάς, Τσοπανλαίων και ημείς εμποδίζομεν τους χωρικούς μας να θερίζουν τους σίτους των μη Γκεκηδοκρατουμένων έτι χωρίων των. Διά τούτο διστάζομεν να πιστεύσωμεν ότι ο Διάδοχος εξέδωκε τοιαύτην διαταγήν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5474/05-06-1897, σελίδα 2]

7. Διάψευση από το διάδοχο της προηγούμενης φερομένης διαταγής του :

Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΑΠΗΓΟΡΕΥΘΗ

Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΓΝΩΣΙΝ

(Ιδιαίτ. τηλεγράφ. «Ακροπόλεως»)

ΛΑΜΙΑ, 5 Ιουνίου. Ο Δήμαρχος Σκληβανιώτης διερχόμενος εξ Αγίας Μαρίνης επαρουσιάσθη εις τον Διάδοχον τον οποίον ηρώτησεν αν εδόθη διαταγή απαγορεύσεως του θερισμού. Ο Διάδοχος απήντησεν, ότι πρώτην φοράν ακούει να γίνεται λόγος περί τούτου. Έκαστος λοιπόν κάμνει ό,τι θέλει;

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5475/06-06-1897, σελίδα 2]

8. Νέες παραβιάσεις της ουδέτερης ζώνης στη Νταϊτσιά :

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΟΥΝ

ΟΡΓΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΕΝΤΟΠΙΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ

ΒΕΒΗΛΩΣΕΙΣ ΝΑΩΝ

ΣΦΑΓΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

(ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΝ ΤΗΛΕΓ. «ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»)

ΛΑΜΙΑ, 5 Ιουνίου. Αξιόπιστον πρόσωπον εξ ιδίας αντιλήψεως βεβαιοί, ότι οι Τούρκοι παρασπονδούντες κατήλθον πολύ εντός της ουδετέρας ζώνης στήσαντες πλήθος σκηνών αριστερά της Δαϊτσάς. Επί του τόπου όπου είχε φονευθεί ο Παπακυριτσόπουλος. Επίσης ότι τετρακόσιοι Γκέγκηδες θερίζουν τον σίτον εις της Τσοπανλάταις, διακόσια δε κτήνη χρησιμεύουν προς μεταφοράν. Εις όλα σχεδόν τα πεδινά χωρία της Φθιώτιδος ήρχισεν ο θερισμός.

Δεκάς χωρικών αποφασιστικών κατώρθωσαν να εισδύσουν εντός της Θεσσαλίας όπως ίδουν την κατάστασιν της του χωρίου των Σαμπλακί της επαρχίας Φαρσάλων. Το χωρίο των το εύρον λεηλατημένον τελείως. Η εκκλησία είχε βεβηλωθή. κανδήλαι εικόνες ετσακίσθησαν όλα. Οι Τούρκοι εμόλυναν την αγίαν τράπεζαν!

Δήμαρχος Φαρσάλων διωρίσθη ο Χατζή, αδελφός του πρώην δημάρχου Χουσεΐν, και αστυνόμος ο Σερίφ πασάς.

Εσφάγησαν εντός των Φαρσάλων υπό των Τούρκων στρατιωτών ο Βασίλειος Χαρίτος ετών 40, Κουλαμπάς γέρων με την γραίαν γυναίκα του, Παν. Βιπάνδης, υπό εντοπίου δε οθωμανού ο Μ.Κραβαρίτης. Έκαυσαν δε πολλά καταστήματα. Εντός των Φαρσάλων λειτουργούν Γερμανικός και Ρωσσικός Ερυθρός σταυρός.

Αξιόπιστοι πληροφορίαι αγγέλουν, ότι τουρκικός στρατός πολυάριθμος είνε εστρατοπεδευμένος υπό σκηνάς μεταξύ των χωρίων, Αβαρίτση, Παλαμά, Φραζά_ας, Ομβριακής και Δαουκλή της επαρχίας Δομοκού.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5475/06-06-1897, σελίδα 3]

9. Ενίσχυση προφυλακών οθωμανικού στρατού :

ΕΝΙΣΧΥΣΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΦΥΛΑΚΩΝ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΑΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ

Κατά τηλεγραφήματα εκ Λαμίας, χθές π.μ. παρετηρήθησαν νέαι πλευρικαί κινήσεις των προφυλακών των Τούρκων προς το μέρος της Δαϊτσάς. Εις των ημετέρων ανωτέρων αξιωματικών προχωρήσας αντελήφθη τούτο, προς δε και ότι οι Τούρκοι ενίσχυσαν τάς προφυλακάς των. Διά την νέαν ταύτην παρασπονδίαν των Τούρκων ο Διάδοχος προέβη εις τάς δεούσας ενεργείας.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5476/07-06-1897, σελίδα 1]

10. Αντικατάσταση των προφυλακών του οθωμανικού στρατού :

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚ. ΠΡΟΦΥΛΑΚΩΝ

ΕΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΙΑΔΟΧΟΝ

Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ

(ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΜΑΣ)

Λαμία, 6 Ιουνίου. Αι Τουρκικαί προφυλακαί αντικατεστάθησαν υπό φεσοφόρων Νιζάμιδων. Η αντικατάστασις του Τουρκικού στρατού της Όρθρυος διήρκεσε διήμερον, λήξασα χθές πρωΐ. Ουδέν επεισόδιον κατ’ αυτήν εγένετο χθές την εννάτην πρωϊνήν ότε σύνταγμα Τουρκικόν κατήρχετο εις την θέσιν των προφυλακών ίνα μη παρεξηγηθή η κίνησις των ημετέρων, επροχώρησεν εντός της ουδετέρας ζώνης είς τούρκος κήρυξ με λευκήν σημαίαν, ούτος δε μετά τινα ώραν παρέδωκεν επί αποδείξει εις ημέτερον αξιωματικόν έγγραφον του τουρκικού επιτελείου απευθυνόμενον προς τον επιτελάρχην κ.Πάλλην. Το απόγευμα δε άλλος τούρκος κήρυξ, παρέδωκεν έγγραφον απευθυνόμενον εις τον Διάδοχον. Διά των εγγράφων τούτων οι τούρκοι απαντούν εις τάς ημετέρας παραστάσεις περί παρασπονδίας και προτάσεως ανταλλαγής αιχμαλώτων.

Χθές πρόσφυγες από το χωρίον Βούζι Δομοκού πυροβολήσαντες εφόνευσαν τον φύλακα κτήματος χωρίου Φραντζή, διότι τους ημπόδισε να βοσκήσωσιν τα ζώα των εντός του σίτου.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5476/07-06-1897, σελίδα 3]

11. Ανταπόκριση από Αγά (σήμερα Σπερχειάδα) για τη σύλληψη και ανάκριση χωρικού από τους Οθωμανούς :

ΣΥΛΛΗΨΙΣ ΧΩΡΙΚΟΥ ΥΠΟ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΤΙ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ

ΤΥΧΑΙΟΝ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ

(Του ανταποκριτού μας)

Αγά, 4 Ιουνίου. Πρό 4-5 ημερών χωρικός τις Νάκας καλούμενος εκ του χωρίου Καρυάς επί της παλαιάς οροθετικής γραμμής κειμένου εργαζόμενος εις τους αγρούς του, συνελήφθη υπό τριών Τούρκων και απήχθη εις το χωρίον Δαουκλή ένθα εδρεύει τουρκικός στρατός. Εκεί προσήχθη ενώπιον των αξιωματικών, οίτινες, ως λέγει, είχον επί τινος τραπέζης ένα κατάλογον (θα ήτο βεβαίως τοπογραφικός χάρτης) και τον ηρώτων τάς τοποθεσίας απάντων των χωρίων των δήμων Μακρακώμης, Σπερχειάδος και Υπάτης, του δάσους πλησίον της Μάκρυσης, της γεφύρας παρά το χωρίον Καστρί, ιδίως μετά προσοχής μεγάλης εξήταζον την τοποθεσίαν του χωρίου Άγιος Σώστης, και αν εκ του χωρίου τούτου βαδίσωσι προς τα άνω διά του ποταμού (παραποτάμιον του Σπερχειού) Βιστρίζης εις ποία μέρη θα φθάσωσιν. Ο χωρικός εύρε τον μπελά του με το χωρίον Άγιος Σώστης, κτυπηθείς και δίς εις την κεφαλήν, διότι ο δυστυχής αγράμματος ών δεν εγνώριζεν ότι ήτο το αυτόν χωρίον, το υπό των χωρικών καλούμενον Αϊσώμης.

Τάς ερωτήσεις των δε εξήταζον λέγει ούτω : Το δείνα χωρίον από το δείνα δεν απέχει τόσον; Ναι απήντα ούτος. Ωσανεί, λέγει, εγνώριζον μόνοι των τα χωρία. Εν τέλει του είπον να ειπή εις τους συγχωρίους του να καλλιεργώσιν αφόβως τα κτήματά των διότι αυτοί δεν έχουσι τίποτε με τους πολίτας, μόνον με τον στρατόν έχουσι να κάμωσι.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5477/08-06-1897, σελίδα 2]

12. Επιδρομή Οθωμανών στρατιωτών στα Στύρφακα :

ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ

 (Ιδιαίτερον τηλεγρ. «Ακροπόλεως»)

Λαμία, 7 Ιουνίου. Προχθές περί τους τριάκοντα τούρκοι στρατιώται κατήλθον εις το χωρίον Στύρφακα με σκοπούς πλιατσικολογικούς. Οι χωρικοί Στυρφακιώται ένοπλοι κατεγίνοντο εις γεωργικάς των εργασίας εις τα αμπέλια των όταν οι Τούρκοι επλησίασαν και ήρπασαν ένα βούν έξωθι του χωρίου βόσκοντα και απήρχοντο σύροντες αυτόν.

Οι Στυρφακιώται επυροβόλησαν κατά των Τούρκων, τούτων αντιπυροβολησάντων δε συνήφθη ζωηρά συμπλοκή διαρκέσασα επί ημίσειαν ώραν. Στυρφακιώτης ουδείς έπαθεν οι Τούρκοι όμως εξηναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν το χωρίον αφήσαντες και τον αρπαγέντα βούν. Ουδέν παράδοξον αν των Τούρκων εξακολουθούντων να παρασπονδούν και πλιατσικολογούν προκύψη σοβαρώτατον επεισόδιον διά το οποίον οι Τούρκοι θα επέχουν όλην την ευθύνην.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5477/08-06-1897, σελίδα 2]

13. Καθορισμός ουδέτερης ζώνης και σχηματισμός αστυνομίας για επίβλεψή της :

Η ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΖΩΝΗ

ΠΩΣ ΕΚΑΝΟΝΙΣΘΗ Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ

Κατά τηλεγράφημα εκ Φθιώτιδος προς την κυβέρνησιν ο Διάδοχος απέστειλε προς τάς τουρκικάς προφυλακάς τον ίλαρχον κ.Καρβούνην, ο οποίος συννενοήθη μετά του Τούρκου επιτελάρχου Ιζέτ βέη. Κατά την συνάντησιν ταύτην ο Έλλην αξιωματικός συνεννοήθη διά τον καθορισμόν της ουδετέρας ζώνης, την οποίαν τοσάκις παρεβίασαν Τούρκοι στρατιώται, απεφασίσθη δε ο καταρτισμός αστυνομίας από Έλληνας και Τούρκους αξιωματικούς, οι οποίοι θα εναλλάσσωνται συχνά.

Το έργον της αστυνομίας ταύτης θα είνε η επίβλεψις αμφοτέρων των στρατευμάτων, και συγχρόνως η τιμωρία παντός παραβιάζοντος την ζώνην. Διά του τρόπου τούτου και μετά τον ακριβή καθορισμόν της ουδετέρας ζώνης ελπίζεται ότι θα εκλείψη πλέον πάσα παραβίασις.

 [ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5481/12-06-1897, σελίδα 3]

14. Τα όρια της ουδέτερης ζώνης :

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΩΡΑ

Η ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΖΩΝΗ

ΤΑ 4 ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ

Χθές την πρωΐαν καθώς είχε συμφωνηθή μετά του Ιζέτ βέη ο λοχαγός του πυροβολικού κ.Χατζηανέστης μετέβη εις τάς Τουρκικάς προφυλακάς, όπου συνέταξαν και υπέγραψαν το πρωτόκολλον το καθορίζον την ουδετέραν ζώνην και περιέχον τα εξής τέσσερα άρθρα:

1^ον) Η ουδετέρα γραμμή ορίζεται από της Γιαννιτσούς διέρχεται αριστερά διά της γραμμής των Αγράφων περιλαμβάνει τα χωρία Γράλιστα και λοιπά του δήμου Ιθώμης, έπειτα κάμπτεται προς τον Κόζιακαν, διέρχεται διά του χωρίου Καταφύγι και φθάνει μέχρι του όρους Τζουμανάλτας αριστερά του Βελεμιστίου. Τα στενά, αι χαράδραι καθώς και το χωρίον Ρεντίνα κηρύσσονται ουδέτερα.

2^ον) Απαγορεύεται εις οιονδήποτε στρατιωτικόν απόσπασμα αμφοτέρων των στρατών, προωρισμένον δε εις την καταδίωξιν της ληστείας να παραβιάση την ουδετέραν ζώνην, την κανονιζομένην διά του πρωτοκόλλου τούτου.

3^ον) Επιτρέπεται εις πάντας τους κατοίκους των παραμεθορίων χωρίων να υπερβαίνωσι την ουδετέραν ζώνην μεταβαίνοντες εις τα εκείθεν της γραμμής χωρία, όταν έχωσι κτήματα ή αγρούς απαιτούντας την παρουσία των.

4^ον) Άπασαι αι λοιπαί διατάξεις της ανακωχής αι συμπεριληφθείσαι εις το προηγούμενον πρωτόκολλον τηρούνται εν ισχύϊ.

Επίσης κατά την σύνταξιν του πρωτοκόλλου τούτου ηγέρθη το ζήτημα τι θα εγίνετο εάν κατά την καταδίωξιν ληστρικού τινος σώματος συνηντώντο δύο αντίπαλα αποσπάσματα. Εις το ζήτημα τούτο παρεδέχθη ο Ιζέτ ότι τα δύο αποσπάσματα οφείλουν να αντιπαρέλθουν χωρίς να συγκρουσθούν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5481/20-06-1897, σελίδα 3]

15. Πρόταση για αποζημίωση χωρικών λόγω απώλειας εσοδείας δημητριακών :

Και διά τας ζημίας της Φθιώτιδος τίποτε;

Η εκ γραμματέων τριών πρεσβειών μεταβάσα εις Θεσσαλίαν επιτροπή προς εκτίμησιν  των εκεί επενεχθεισών καταστροφών υπό του Τουρκικού στρατού και των γκέκηδων θα είχε ακόμη εργασίαν πολλήν αν επεξέτεινε την αποστολήν της και εις το καταληφθέν υπό των Τούρκων τμήμα της Φθιώτιδος. Χωρία ολόκληρα του δήμου Λαμιέων και εν μέρει του δήμου Παραχελωϊτών διηρπάγησαν και εληστεύθησαν υπό νιζάμηδων και γκέγκηδων, οι οποίοι δεν περιωρίσθησαν μόνον εις το ν’ απογυμνώσουν τα σπίτια και τάς αποθήκας των χωρικών, αλλ’ εθέρισαν και απεκόμισαν όλον τον σίτον και την κριθήν της εφετεινής εσοδείας.

Η ζημία υπολογίζεται εις εκατοντάδας χιλιάδων δραχμών. Σημειωτέον ότι τινά εκ των χωρίων τούτων, ως η Δαϊτσά, οι Τσοπανλάτες, τα Στύρφακα είνε εντός της ουδετέρας ζώνης, η οποία όμως δεν ημπόδισε τάς απαύστους παρασπονδίας των γκέκηδων και των νιζάμηδων, με όλας τάς παραστάσεις του Αρχηγείου. Το περιεργότερον δε είνε ότι οι χωρικοί των ανωτέρω χωρίων βλέποντες την εξακολουθούσαν καταστροφήν των περιουσιών των, και θέλοντες να ανακόψουν το θέρισμα των γεννημάτων των υπό των γκέκηδων ημποδίσθησαν υπό του Αρχηγείου διά του όχι τόσον δικαιολογημένου, υποθέτομεν, λόγου, μη προκαλέσουν επεισόδια! Επρότειναν μάλιστα οι χωρικοί να μεταβούν επί ιδίω κινδύνω να θερίσουν ότι είχαν αφήσει έως τότε οι γκέκηδες. Αλλ’ οι προφυλακαί μας τους ημπόδισαν κατ’ ανωτέραν διαταγήν, και ηναγκάσθησαν ούτω οι χωρικοί με σταυρωμένα χέρια να θεώνται τον θερισμόν των αγρών των υπό των γκέκηδων και την εις τον Δομοκόν αποκομιδήν των. Αι ζημίαι των λοιπόν αυταί είνε δίκαιον να ληφθούν υπ’ όψιν υπό της τριμελούς των γραμματέων επιτροπής, η Κυβέρνησις δε καλά θα έκαμνεν εάν προέβαινεν αρμοδίως εις τα’ αναγκαία διαβήματα.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 2]

15. Προκλήσεις των Οθωμανών στις προφυλακές :

ΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ

ΤΑ ΑΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ

Εξ αφηγήσεως επιβατών μανθάνομεν ότι από τινων ημερών ερεθισμός τις ήρχισε να εκδηλούται εις τας προφυλακάς του ημετέρου στρατού εν Φθιώτιδι. Τον ερεθισμόν τούτον προκαλούσιν αι λίαν χαρακτηριστικαί αστειότητες των Τούρκων, οι οποίοι πολυειδώς προβαίνουσιν εις χλευαστικά κινήματα κατά των ημετέρων. Εκτός του ότι η στρατιωτική μουσική του εχθρού ακούεται ενίοτε να ανακρούη ελληνικούς ύμνους, τινές των στρατιωτών αναρτώσιν επί σχοινίων στολάς ημετέρων αξιωματικών και στρατιωτών άς είχον εύρει εν Λαρίσση, ενίοτε δένουσι λευκά μανδήλια και εκπέμπουσιν ύβρεις διά στόματος ή χειρός. Ταύτα δε πάντα υπό τάς όψεις των Τούρκων αξιωματικών.

 [ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 3]

16. Ψευδής είδηση για κατάληψη Κομποτάδων :

Η ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΚΟΜΠΩΤΑΔΩΝ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟΣ

Το αναγραφέν υπό πρωϊνών συναδέλφων ότι οι Τούρκοι παρασπονδούντες, κατέλαβον το παρά την Λαμίαν χωρίον Κομπωτάδες, ετεύθεν του Σπερχειού κείμενα είνε εντελώς ανυπόστατος.

Κατ’ ειδήσεις της χθεσινής νυκτός προς το υπουργείον των στρατιωτικών και την κυβέρνησιν, ουδεμία κίνησις των Τούρκων μετά τας επελθούσας εκατέρωθεν διαπραγματεύσεις συνέβη έκτοτε, απειλούσι παραβίασιν της ουδετέρας ζώνης.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 3]

17. Μνημόσυνο στα Πηγαδούλια πεσόντων 2^ου Συντάγματος πεζικού Λαμίας :

Το παρελθόν Σάββατον επιβλητικόν εν τη σεμνότητί του ετελέσθη μνημόσυνον εις τα ρομαντικά Πηγαδούλια της Λαμίας υπό του 2^ου πεζικού Συντάγματος υπέρ των κατά τον πόλεμον πεσόντων αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών αυτού. Υπό τάς συσκίους δενδράδας είχε στηθή σκηνή ως πρόχειρος βωμός και κενοτάφιον προς τιμήν των πεσόντων. Όλοι οι Λαμιείς παρευρίσκοντο εις την τέλεσιν του μνημοσύνου ιδιαιτέρως τιμώντας την μνήμην των νεκρών του προσφιλούς εις αυτούς 2^ου πεζ. Συντάγματος, του κατ’ εξοχήν αγωνισθέντος και εκτελέσαντος το καθήκον του, ιδίως εις την μάχην της Ταράτσας μεταξύ των λοιπών του στρατού σωμάτων. Την σεμνήν τελετήν έκλεισεν η κατάθεσις επί του κενοταφίου απερίττου εκ δάφνης στεφάνου εις τιμήν των πεσόντων υπό του εφέδρου ανθυπολοχαγού και υπασπιστού του φρουραρχείου Λαμίας κ. Ι.Μακροπούλου.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5495/26-06-1897, σελίδα 3]

19. Νέος πανικός από υποτιθέμενη προέλαση Οθωμανών. Σύλληψη και απελευθέρωση 10 κατοίκων Νταϊτσιάς :

ΑΠΟ ΤΑΣ ΠΡΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΝΤΕΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ

Η ΑΠΟΛΥΣΙΣ ΤΩΝ

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΛΑΜΙΑΝ

Πρό τεσσάρων-πεντε ημερών γενική ανησυχία και συγκίνησις επεκράτει εις την Λαμίαν. Φόβοι εξεφράζοντο ότι την νύκτα εκείνην οι Τούρκοι θα επεχείρουν αιφνιδίαν εισβολήν εις την Λαμίαν διασπώντες την γραμμήν των εις την Ταράτσαν προφυλακών μας. Την ανησυχίαν και τους φόβους αυτούς επέτειναν τα εξής δύο γεγονότα: Οι Τούρκοι περί την μεσημβρίαν της ημέρας εκείνης εσήκωσαν πολλάς σκηνάς του επί των προφυλακών στρατού των και τάς μετέφερον εν τάχει εις άλλο μέρος, άγνωστον που. Το πράγμα γνωσθέν εις την πόλιν ανησύχησε τους επιστρέψαντας πολίτας, οι οποίοι διά κάθε ενδεχόμενον ήρχισαν εν τάχει να εκκενώνουν ότι είχεν εναπομείνει εις τάς οικίας των εκ των επίπλων μεταφέροντες αυτά εις Αγίαν Μαρίναν. Ότε δε κατά το απόγευμα εγνώσθη ότι Τούρκοι στρατιώται κατελθόντες εις τον κάμπον της Δαϊτσάς συνέλαβον τους εκεί θερίζοντας δέκα περίπου Δαϊτσιώτες και τους οδήγησαν εις την σκηνήν του πασά οι φόβοι περί μελετωμένης αιφνιδίας εισβολής επετάθησαν, απήλθον δε αμέσως από την Λαμίαν εις Στυλίδα και Αγίαν Μαρίναν.

Αλλ’ η νύξ παρήλθεν ως και αι άλλαι άνευ ουδενός επεισοδίου. Η ανησυχία εν τούτοις εκ της εκκρεμούς και κρισίμου καταστάσεως εξακολουθεί ζωηρά εις την Λαμίαν.

Περί της συλλήψεως των δέκα χωρικών εγνώσθησαν την επομένην τα εξής:

Οι χωρικοί της Δαϊτσάς αναθαρρήσαντες απεφάσισαν να μεταβούν εις τους μισοθερισμένους αγρούς των από τους γκέκηδες, όπως γλυτώσουν το άλλο μισό.

Και πράγματι από δεκαπέντε ημερών άρχισαν να μεταβαίνουν προς θερισμόν ανά μικράς ομάδας, και αξηκολούθουν τον θερισμόν χωρίς να ενοχλώνται από τους Τούρκους. Ότε την τελευταίαν φοράν, ενώ οι δέκα Δαϊτσιώται εθέριζον βλέπουν να έρχωνται προς αυτούς βραδεί το βήματι καμμιά δεκαπενταριά Νιζάμηδες ωπλισμένους. Οι χωρικοί δεν εφοβήθησαν, ούτε έφυγαν αλλ’ εστάθησαν εκεί μέχρις ού ήλθον οι Νιζάμηδες, οι οποίοι χωρίς πολλάς διατυπώσεις τους έδωκαν να καταλάβουν, ότι πρέπει να τους ακολουθήσουν εις την σκηνήν του πασσά. Οι χωρικοί τους ηκολούθησαν. Όταν δε έφθασαν εκεί ο πασσάς διά του γραμματέως του τους ανέκρινε. Τους ηρώτησε διά τα ονόματά των, τους συγγενείς των, τάς εργασίας των. Και μετά κράτησιν τριών ωρών εις την σκηνήν του πασσά τους απέλυσαν και τους οδήγησαν δι’ αποκέντρου μονοπατίου μέχρι της ουδετέρας ζώνης, όπου τους αφήκαν. Οι χωρικοί αφηγούνται ότι οι Τούρκοι δεν τους εκακοποίησαν καθόλου, και υποθέτουν ότι οι Νιζάμηδες δεν είχαν διαταγήν να τους συλλάβουν, αλλ’ ήρχοντο εκεί που εθέριζαν με σκοπόν να φοβίσουν τους θερίζοντας χωρικούς, να φεύγουν ούτοι, και να αφήσουν τον θερισμένον σίτον εις την διάθεσιν των νιζάμηδων, οι οποίοι θα τον απεκόμιζον κατόπιν με όλην των την ησυχίαν. Αλλ’ οι χωρικοί δεν έφυγαν. Και δεν εγλύτωσαν μέν τον μέχρι της σκηνής του πασσά περίπατον, εγλύτωσαν όμως το σιτάρι, το οποίον επανελθόντες εύρον ανέπαφον εις τους αγρούς!

Όσον αφορά το αιφνίδιον χάλασμα των σκηνών των Τούρκων, περί αυτών υποτίθεται ότι τάς απέσυραν προς το εσωτερικόν του στρατοπέδου των προς το Δερβέν Φούρκα, ή εις Δομοκόν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5501/02-07-1897, σελίδα 3]

20. Μνημόσυνο πεσόντων του 11^ου ευζωνικού τάγματος στις Κομποτάδες :

ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ

Υπό των αξιωματικών του 11^ου ευζωνικού τάγματος ετελέσθη εν Κομποτάδες την παρελθούσαν Κυριακήν μνημόσυνον υπέρ των εν τω αγώνι πεσόντων ανδρών του τάγματος, παριστάντων και απάντων των αξιωματικών των εκεί επισταθμευόντων αυθυπάρκτων σωμάτων πεζικού, ιππικού και πυροβολικού. Το τάγμα τούτο έχον αρχικήν δύναμιν 400 περίπου ανδρών υπό την διοίκησιν του ταγματάρχου κ.Κ.Τσήτσου και αριθμούν σήμερον μόλις 300 άνδρας υπό την διοίκησιν του ταγματάρχου κ.Κ.Γιαχαρά, έσχεν εκτός μάχης κατά τάς διαφόρους μάχας πλέον των ογδοήκοντα, εν οίς και δύο αξιωματικούς. Μετά το πέρας του μνημοσύνου ο έφεδρος ανθυπολοχαγός κ.Π.Κοντόσης απήγγειλε τον εξής πρόχειρον επιμνημόσυνον λόγον:

Ιερόν και ύψιστον καθήκον μας συγκεντροί εδώ και συνενοί τάς ευχάς μας, αναπεμπομένας υπέρ των ανδρών εκείνων, τους οποίους ημέραι ολίγαι δύο παρελθόντων μηνών μας απεστέρησαν. Οι μη συμπαριστάμενοι εκ των συντρόφων μας την στιγμήν ταύτην δεν είνε βεβαίως οι και σημαίας και πατρίδα και συναγωνιστάς προδοτικώς και ατίμως εγκαταλιπόντες και εις εαυτούς και εις το γένος των το στίγμα της δειλίας και ανανδρείας προσάψαντες. Αλλ’ είνε εκείνοι εκ του ιερού αίματος των οποίων πηγαί ανά την Θεσσαλικήν γήν αναβλύζουσι και των οποίων τάς διαμελισμένας σάρκας και τα συντετριμμένα οστά ευλαβώς περιπτύσσει και δαψηλώς φιλοξενεί αύτη. Είνε οι ατρόμητοι ούτοι του ατυχούς αγώνος ήρωες, των οποίων η ζωή και η ύπαρξις λύτρον και ολοκαύτωμα της ελευθερίας υποδούλων αδελφών, της δόξης και του μεγαλείου της πατρίδος επληρώθη. Είνε εκείνοι, οι οποίοι αφθόνως και απαθώς των στερήσεων και κακουχιών εντίμου αγώνος γευσθέντες με τίμημα την ζωήν τον Άρην απεπλήρωσαν. Είνε οι τα οικογενειακά φίλτρα των εις την λήθην παραδόντες και πρό της κοινής μητρός γενναίως τα στήθη προτάξαντες, ίνα την βεβήλωσιν και ατίμωσιν εκείνης αποτάξωσιν. Εις μάτην η βάρβαρος χείρ θέλει καυχηθή, εις μάτην θέλει κομπάσει ότι ετερμάτισε τον βίον εκείνων. Δεν απέθανον οι μάρτυρες ούτοι της ελευθερίας ίνα μή ζώσιν, αλλ’ έζησαν ίνα μήποτε αποθάνωσι.

Τιμή και δόξα εις τα σώματα εκείνα τα οποία εφιλοξένησαν τοιαύτα αγαρηνά δωρήματα, τιμή και δόξα εις τάς χείρας εκείνας, εντός των οποίων τα ελληνικά όπλα εκλείσθησαν και εν ταις οποίαις μόναις την παραμυθίαν δύναται ν’ αναζητήση η πικρανθείσα μήτηρ.

Τούς άνδρας τούτους δι’ ημών το πρώτον η πατρίς στεφανώνει και η ιστορία περισυλλέγει τάς δάφνας της.

Στήλη αθάνατος η ψυχρά του μνημείου πλάξ χρυσοίς και ανεξητίλους γράμμασι θέλει ενδεικνύει τα ονόματα εκείνων εις εκάστην παρερχομένην γενεάν και τούτο έσται η ανεκτίμητος αμοιβή των επιτελούντων τα επιτάγματα της πατρίδος.

Αλλ’ άρά γε εξοφλούμεν εν τη κατανυκτική ταύτη τελετή πάσαν πρός τους γενναίους εκείνους συναγωνιστάς μας οφειλήν ; Ουχί. Εγγύς εκεί αύθαδες και αιμόφυρτον έτι εκ των πληγών εκείνων πάλλει το μυσαρόν του βαρβάρου ξίφος και το καθήκον μάς επιτάσσει να εκδικήσωμεν το χυθέν εκείνο αίμα, ν’ αποπλύνωμεν τον επικαθίσαντα εις το γένος μας ρύπον, ενθυμούμενοι ότι εκεί κάτω αναισχύντως τα συντρίμματα της πανοπλίας του Διάκου και αναιδώς επί των πτωμάτων των τριακοσίων του Λεωνίδα επατήσαμεν και ότι όπισθέν μας εδώ ακούονται έτι τα θούρια άσματα των χορευτών του Οδυσσέως. Ευχηθώμεν ν’ αναζήση το πεπτωκός γόητρον και μεγαλείον της πατρίδος δι’ ημίν.

Σείς δέ ώ γενναίοι της ελευθερίας πρόμαχοι αναπαύθητε την ένδοξον της αιωνιότητος ανάπαυσιν, βέβαιοι όντες ότι η πατρίς θέλει αποστείλει ποτέ τους τιμωρούς.

 [ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5504/05-07-1897, σελίδα 4]

21. Παραβίαση ουδέτερης ζώνης στις Τσοπανλάτες :

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΟΥΣ ΤΣΟΠΑΝΛΑΤΑΙΣ

Κατ’ ιδιαιτέρας ημών ασφαλείς πληροφορίας εκ Λαμίας οι Τούρκοι αθετούντες καταφόρως την ανακωχήν και παραβιάζοντες την ουδετέραν ζώνην μένουν διαρκώς εις το χωρίον Τσοπανλάταις του δήμου Λαμιέων, κείμενον εις τάς υπωρείας της Όθρυος, ημίσειαν ώραν πρός δυσμάς της Δαϊτσάς. Εθέρισαν δέ έως 100 κοιλά [1] σίτου, όστις ήτο εσπαρμένος εις τους περί το χωρίον αγρούς. Ούτω οι χωρικοί ηδυνήθησαν να θερίσουν το υπόλοιπον των σιτοφόρων αγρών ευρισκομένων πολύ κάτω εις την πεδιάδα, εις την οποίαν οι Τούρκοι εκτός τινων εξαιρέσεων σποραδικών δέν ετόλμησαν να κατέλθουν πρός συστηματικόν θερισμόν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5513/12-07-1897, σελίδα 2]

22. Για τους Φθιώτες πρόσφυγες :

ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ

Δέν είνε μόνον οι εκ Θεσσαλίας πρόσφυγες. Και πλείστοι κάτοικοι της Φθιώτιδος εφυγαδεύθησαν διασκορπισθέντες εις διάφορα μέρη. Εν Αθήναις δέ υπάρχουν τριάκοντα οικογένειαι εκ Λαμίας, αι οποίαι περιέπεσαν εις φοβεράν ένδειαν. Διά τάς δυστυχείς ταύτας υπάρξεις ουδέν μέτρον ελήφθη μέχρι τούδε και επείγει όπως η Κυβέρνησις έλθη αρωγός περιθάλπουσα και τους πρόσφυγας τούτους ως τους εκ Θεσσαλίας. Η θέσις των είνε απίσης αξιοθρήνητος και απελπιστική.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5513/12-07-1897, σελίδα 2]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Ογκομετρικό δοχείο και μονάδα μέτρησης δημητριακών. Ένα κοιλό ισοδυναμούσε στην Ελλάδα με χωρητικότητα 24 οκάδων.

ΠΗΓΗ

Εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ»

Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα από Οθωμανούς στρατιώτες και άλλα γεγονότα. Μέρος Α΄

Η προέλαση των Οθωμανών έως την Ταράτσα σταμάτησε στις 2.30 μ.μ. της 7^ης Μαΐου 1897 (οι ημερομηνίες με το Ιουλιανό ημερολόγιο) καθώς κηρύχθηκε εικοσιτετράωρος κατάπαυση του πυρός. Το απόγευμα της 8^ης Μαΐου, υπογράφηκε δεκαπενθήμερος ανακωχή, η οποία ανανεωνόταν έως ότου στις 6 Σεπτεμβρίου υπογράφηκε προσωρινή συνθήκη ειρήνης μετά από πεντάμηνες διαπραγματεύσεις των Μεγάλων Δυνάμεων με την Υψηλή Πύλη. Η τελική συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε στις 22 Νοεμβρίου 1897 και ακολούθησε η εκκένωση της Θεσσαλίας από τον Οθωμανικό στρατό.

Κατά το χρονικό διάστημα της κατοχής της Θεσσαλίας η ουδέτερη ζώνη μεταξύ των εμπολέμων στη Φθιώτιδα, παραβιαζόταν πολύ συχνά εκ μέρους των Οθωμανών στρατιωτών κυρίως αλβανικής καταγωγής. Κύριος σκοπός τους ήταν η διαρπαγή και λαφυραγωγία ειδών πρώτης ανάγκης αλλά και κινητών περιουσιακών στοιχείων. Διάφορα περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης αλλά και άλλα γεγονότα (εμφάνιση ληστοσυμμοριών, επιστροφή των φυγάδων Φθιωτών στα σπίτια τους, κ.ά.) καταγράφονται σε ελληνικές εφημερίδες της εποχής.

Από την εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» αποδελτιώσαμε ενδεικτικά γεγονότα, τα οποία παρουσιάζονται στη συνέχεια κατά χρονολογική σειρά καλύπτοντας δίμηνο χρονικό διάστημα, από την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός έως τις αρχές του Ιουλίου. Η παρουσίασή τους πραγματοποιείται σε δύο μέρη λόγω του όγκου του υλικού.

Αναλυτικά τα γεγονότα έχουν ως εξής:

1. Περιστατικό παραβίασης όρων της εικοσιτετραώρου ανακωχής με προώθηση του οθωμανικού στρατού προς Νταϊτσιά (από το 1927 Αγριλιά) και Τσοπανλάτες (από το 1920 Λυγαριά). Διαμαρτυρία της Ελληνικής κυβέρνησης :

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΩΧΗΝ

Η ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Τηλεγράφημα του Διαδόχου εκ Λαμίας προς την Κυβέρνησιν την 3 και 30΄ μ.μ. χθές ανήγγειλεν ότι οι Τούρκοι εκ των προφυλακών των επροχώρησαν εις το χωρίον Δαϊτσά, μέχρι κάτωθεν της θέσεως Τσοπανάταις και ως την γέφυραν της σιδηροδρομικής γραμμής κατ’ αποσπάσματα και εκ διαλειμμάτων εις απόστασιν 400 μέτρων από των θέσεων, τάς οποίας κατείχον μετά την συνομολογηθείσαν σύμβασιν της ανακωχής.

Επίσης επροχώρησαν κατά το δεξιόν εκ διαλειμμάτων διαβαίνοντες προς το χωρίον Δίβρη και από την προπαρελθούσαν νύκτα εργάζονται εις οχυρωματικά έργα εις την θέσιν Κεφαλόβρυσο και εντεύθεν προς τά αριστερά της οδού.

Πάντα ταύτα, μαρτυρούντα προδήλως την κακοπιστίαν των Τούρκων, ηνάγκασαν την κυβέρνησιν, όπως προβή εις διαμαρτυρίαν διά την παράβασιν εκ μέρους του Τουρκικού στρατού ρητών διατάξεων της ανακωχής απαγορευουσών τοιαύτας κινήσεις.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5448/10-05-1897, σελίδα 3]

2. Η απάντηση του αρχηγού του οθωμανικού στρατού στις διαμαρτυρίες της Ελληνικής κυβέρνησης :

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑΣ ΖΩΝΗΣ

Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

Οι Τούρκοι εξακολουθούσι να κατέχωσι τάς δύο θέσεις Δαϊτσάς και Τσοπανάτες, εναντίον των όρων του πρωτοκόλλου της ανακωχής. Εις την διαμαρτυρίαν της ελληνικής κυβερνήσεως διά την παρασπόνδισιν ταύτην, απήντησεν ο αρχηγός του τουρκικού στρατού ότι μόνον 200 και ουχί 800 μέτρα προυχώρησεν, ότι δε έπραξαν τούτο ίνα καταλάβωσι προσωρινώς μέρη προς στεγασμόν των στρατιωτών και τοποθέτησιν βέβαια κανονίων.

Οι εκ του ημετέρου στρατού και του τουρκικού απεσταλμένοι αξιωματικοί διά την υπογραφήν του πρωτοκόλλου της ουδετέρας ζώνης, έμελλον να συναντηθώσι χθές μετά μεσημβρίαν, αλλά μέχρι της εσπέρας δεν είχεν αγγελθεί επισήμως είδησις περί της υπογραφής.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5449/11-05-1897, σελίδα 1]

3. Ο κανονισμός και η συμφωνία για τη δημιουργία ουδέτερης ζώνης μεταξύ των δύο στρατών (κοιλάς Μαύρο μαντήλι=η Μαυρομαντήλα):

Η ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΖΩΝΗ.

ΠΩΣ ΕΚΑΝΟΝΙΣΘΗ

ΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΜΑΣ

Τηλεγράφημα του νομάρχου Φθιώτιδος προς την κυβέρνησιν της 8 και 30 μ.μ. αναφέρει τα εξής:

Αφίχθησαν πρό μικρού οι κ.κ. Αιμ. Καρβούνης και Πάτρ. Κοντογιάννης εκ Ταράτσας, όπου μετά των τούρκων απεσταλμένων συνεφωνήθη μικρά αμφοτέρων των στρατευμάτων υποχώρησις εις τρόπον ώστε να σχηματισθή η ουδετέρα ζώνη αποστάσεως 400 μέτρων αναλόγως των τοποθεσιών. Τα δυτικά πλάγια των μέν ελληνικών στρατευμάτων ορίζονται αι υπώρειαι του Προφήτου Ηλιού, των δε τουρκικών η Δαϊτσά και η Τσοπανάταις. Διά τα ανατολ. και πλάγια αμφοτέρων των στρατευμάτων ωρίσθη η κοιλάς Μαύρο μαντήλι.

Επίσης συνεφωνήθη όπως και οι πρόσκοποι των Τούρκων, οι οποίοι αποτελούνται εκ Γκέκηδων αντικατασταθώσι δι’ ανδρών του τακτικού τουρκικού στρατού.

Αι στενωποί και αι διαβάσεις της Όρθρυος συνεφωνήθη υπό των αντιπροσώπων αμφοτέρων των μερών να είνε ουδέτεραι δι’ αμφοτέρους τους στρατούς εξαιρέσει της Δερβέν Φούρκας, την οποίαν κατέχουν οι Τούρκοι.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5449/11-05-1897, σελίδα 3]

4. Περιστατικό εμφάνισης Οθωμανών ιππέων στο χωριό Λογγίτσι, όπως αναφέρεται από μαρτυρία χωρικού προς τον Νομάρχη κ.Έσλιν (από τυπογραφικό λάθος αντί Φαλάρων η εφημερίδα γράφει Φαρσάλων):

Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΟΣ ΧΩΡΙΚΟΥ

ΙΠΠΕΙΣ ΤΟΥΡΚΟΙ ΠΛΗΣΙΟΝ ΤΗΣ ΣΤΥΛΙΔΟΣ

Περίεργον είδησιν μεταδίδει ο νομάρχης Φθιώτιδος κ.Έσλεν προς την κυβέρνησιν.

Χθές μ.μ. ο δήμαρχος Φαρσάλων τώ επαρουσίασεν ένα χωρικόν, ο οποίος εβεβαίου ότι εις το χωρίον Λογγίτσαν απέχον 2 ώρας μακράν της Στυλίδος εθεάθησαν δύο Τούρκοι ιππείς, οι οποίοι διέτρεχον έφιπποι τα μέρη εκείνα.

Τους ιππείς τούτους μόλις είδον διάφοροι χωρικοί τους επυροβόλησαν, εκείνοι δε ετράπησαν εις φυγήν εν καλπασμώ.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5449/11-05-1897, σελίδα 3]

5. Εφαρμογή πρωτοκόλλου ουδέτερης ζώνης:

Η ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ

ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑΣ ΖΩΝΗΣ

Τηλεγραφικώς ανηγγέλθη χθές εκ Λαμίας προς την Κυβέρνησιν ότι το πρωτόκολλον το καθορίζον την ουδετέραν ζώνην και τάς θέσεις των δύο στρατευμάτων εξετελέσθη. Οι δύο στρατοί υπεχώρησαν μέχρι των οριζομένων υπό του πρωτοκόλλου σημείων, τα οποία κατέλαβον. Αι τουρκικαί προφυλακαί αι αποτελούμεναι από άτακτα στίφη Γκέγκηδων αντικατεστάθησαν διά τακτικού τουρκικού στρατού και επί της ουδετέρας ζώνης και εις αμφότερα τα στρατόπεδα υψώθησαν λευκαί σημαίαι.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5452/14-05-1897, σελίδα 1]

6. Εμφάνιση ληστρικών συμμοριών:

ΣΥΜΜΟΡΙΑΙ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑ

Τηλεγραφήματα του Νομάρχου Φθιώτιδος προς την κυβέρνησιν αναγγέλουν ότι την επαρχίαν Φθιώτιδος ήρχισαν να λυμαίνονται ληστρικαί συμμορίαι απαρτισθείσαι εκ των λειψάνων των ανταρτικών στιφών. Εκ των συμμοριών τούτων η περισσότερον λυμαινομένη τον τόπον είνε η υπό τον Πετροκώσταν απαρτιζομένη εκ 35 ατόμων. Η συμμορία αύτη δεν ληστεύει μόνον τους χωρικούς, οι οποίοι μετά τον πανικόν ήδη επιστρέφουν εις τα χωρία των αλλά και τους στρατιώτας, οι οποίοι λιποτακτούν συλλαμβάνει καθ’ οδόν και τους αφαιρεί τον οπλισμόν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5452/14-05-1897, σελίδα 4]

7. Καταπάτηση της ουδέτερης ζώνης κοντά στο χωριό Δίβρη :

ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑΣ ΖΩΝΗΣ

ΥΠΟ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

Η υπό των Γκέγκηδων καταταπάτησις της ουδετέρας ζώνης προχθές κατά την Δίβρην, δεν ενέχει μεγάλην σημασίαν, φαίνεται δε ότι οι 300 αυτοί γκέγκηδες ακουσίως έπεσαν εντός του ελληνικού εδάφους, διότι πυροβοληθέντες έφυγαν αμέσως χωρίς να αντιπυροβολήσουν.

Κατά τηλεγραφήματα δε εκ Λαμίας η καταπάτησις αύτη συνέβη ως εξής: Περί την χαραυγήν της προχθές σώμα εκ 300 γκέγκηδων εξημερώθη επί λοφίσκου τινός ύπερθεν της Δίβρης και εντός της ουδετέρας ζώνης ευρισκομένου· αι ημέτεραι προφυλακαί άμ’ αντιλήφθησαν την εμφάνισίν των έλαβον τάξιν μάχης, συνάμα δε απέστειλαν αγγελειοφόρους, όπως αναγγείλωσι την παρασπονδίαν εις το Αρχηγείον ζητούντες συνάμα οδηγίας περί του πρακτέου. Εν τω μεταξύ όμως ο υπομοίραρχος Κυρήκος μετά τινων χωροφυλάκων ευρεθείς απέναντι του λοφίσκου όπου ανεφάνησαν οι Γκέγκιδες επυροβόλησε κατ’ αυτών, οίτινες άμα αντήχησαν οι πυροβολισμοί κατήλθον του λόφου και εξηφανίσθησαν χωρίς να ανταποδώσωσι τους πυροβολισμούς.

Το αρχηγείον του στρατού όμως προέβη εις εντόνους παραστάσεις προς τον Τούρκον αρχιστράτηγον περί της καταπατήσεως ταύτης της ουδετέρας ζώνης, και έκτοτε ανώτερος Τούρκος αξιωματικός επιτηρεί τάς γραμμάς των προφυλακών των Τούρκων, προλαμβάνων πάσαν τυχόν κακόβουλον προέλασιν των Τούρκων. Επίσης εβεβαιώθη, ότι πάσαι αι προφυλακαί των Τούρκων συνιστάμεναι άχρι τούδε εξ ατάκτων γκέγκηδων αντικατεστάθησαν υπό τακτικών σωμάτων προς πρόληψιν παρεκτροπών και περιπλοκών.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5452/14-05-1897, σελίδα 4]

8. Κατάληψη του χωριού Στύρφακα :

ΝΕΑ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΚΑΤΕΛΑΒΟΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΣΗΦΑΚΑ

Τηλεγράφημα του Νομάρχου Φθιώτιδος την 11 της νυκτός προς την Κυβέρνησιν αναγγέλλει ότι παρετηρήθησαν πλάγιαι κινήσεις του Τουρκικού στρατού.

Ο Δήμαρχος Παραχελωϊτών τώ ανέφερεν ότι οι Τούρκοι κατέλαβον το χωρίον Σήφακα δεξιά του Λιανοκλαδίου και του χωρίου Τσοπανάταις 1 ώραν αυτών απέχον.

Η πλαγία αύτη κίνησις καίτοι μη γενομένη προς τα εμπρός, μαρτυρεί εν τούτοις την κακοπιστίαν των Τούρκων και η Κυβέρνησις διεμαρτυρήθη διά του Αρχηγού.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5455/17-05-1897, σελίδα 4]

9. Προώθηση του οθωμανικού στρατού :

ΑΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΑΜΙΑΝ

Αι πλάγιαι κινήσεις των Τούρκων αι παρατηρηθείσαι εις Λιανοκλάδι, καθώς και η κατάληψις του χωρίου Σήφακα μετά την διαμαρτύρησιν του Διαδόχου έπαυσαν. Αι πλευρικαί αύται κινήσεις δεν έχουσι σημασίαν καθόσον εγένοντο όπισθεν και δεξιά της ουδετέρας ζώνης αποτελούσαι κυρίως πλαγίαν υποχώρησιν.

Η μόνη εξήγησις, η οποία δίδεται περί των κινήσεων τούτων είνε ότι εγένοντο παρά Γκέγκηδων, οι οποίοι απαρτίζουν άτακτα στίφη παρακολουθούντα τον Τουρκικόν στρατόν.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5456/18-05-1897, σελίδα 3]

10. Λεηλασίες χωριών της Φθιώτιδας :

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑ

ΕΝ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ ΝΟΜΑΡΧΟΥ

Τηλεγράφημα του Νομάρχου Φθιώτιδος ανήγγειλε χθές προς την Κυβέρνησιν κατά πληροφορίας χωρικού ότι από το χωρίον Δίβρη Τούρκοι στρατιώται του τακτικού στρατού εισήλθον και κατέλαβον το χωρίον Άγιος Δημήτριος, όπου έστησαν πέντε σκηνάς και το χωρίον Παλαιόκαστρον, όπου έστησαν άλλας τέσσαρας με δύναμιν εν συνόλω 200 ανδρών.

Η Κυβέρνησις άμα τη λήψει του τηλεγραφήματος τούτου αμέσως ετηλεγράφησεν εις το Αρχηγείον ζητούσα εξηγήσεις. Ο Διάδοχος πάραυτα απέστειλε μετ’ εφίππων χωροφυλάκων τον υπομοίραρχον κ.Φλώρον, ο οποίος επιστρέψας ανήγγειλεν ότι η είδησις αύτη είνε όλως ανακριβής και ότι μόνον Τούρκοι αντάρται περιπλανώμενοι εις τα διάφορα χωρία τα λεηλατούν και τα διαρπάζουν. Η μεγαλειώδης καταστροφή κατά την αγγελίαν του υπομοιράρχου εγένετο εις το χωρίον Σήφακα.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5457/19-05-1897, σελίδα 2]

11. Παρασπονδίες του οθωμανικού στρατού :

Η ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΙΑ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

Εκ Λαμίας τηλεγραφεί το άλλο Σάββατον ο πολεμικός ανταποκριτής των «Ημερησίων Νέων», ο παρακολουθών τον ημέτερον στρατόν: «Χθές και σήμερον όλα ήσαν ήσυχα εδώ. Αι προφυλακαί εξακολουθούν ν’ αντικρύζουν αλλήλας, αλλά χάρις εις την ολιγωρίαν των Ελλήνων να τοποθετήσωσι σειράν τινα πασσάλων, οι Τούρκοι την νύκτα της Πέμπτης κατήλθον την κλιτύν του όρους προς το αριστερόν μας εις το χωρίον Δαϊτσά, μέχρις ού παρετηρήθησαν, και τότε η πρόοδός των ανεκόπη. Ο σκοπός των προφανώς ήτο να διερπύσωσι πέριξ του όρους της Λαμίας εις τρόπον ώστε να δύνανται να καταφέρωσι πληγήν προς την οδόν των Θερμοπυλών εν περιπτώσει διαρρήξεως της ανακωχής.

Σήμερον το απόγευμα επιτροπή εκ δύο αξιωματικών παρ’ εκατέρου των στρατών εσημείωσε τάς τηρητέας κατά την ανακωχήν γραμμάς. Εις τα δυτικά οι Έλληνες θα κατέχωσι τον Προφήτην Ηλίαν εις Δίβρην, οι δε Τούρκοι Δαϊτσά και Στροπηνάδες. Εις τα ανατολικά αμφότεροι οι στρατοί κατέχουσι την κοιλάδα Μαυρομαντήλη. Αι δίοδοι επί της Όθρυος θα είνε ουδέτεραι. Οι Τούρκοι υποχρεούνται, αντί ατάκτων Γκέγκηδων, να θέσωσιν εις την προφυλακήν τακτικούς στρατιώτας. Ο κύριος ελληνικός στρατός απεχώρησεν ήδη εις Θερμοπύλας, όπου ηνώθη μετ’ αυτού και η ταξιαρχία Σμολένσκη.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5458/20-05-1897, σελίδα 3]

12. Οι θέσεις του ελληνικού στρατού στις Θερμοπύλες :

ΑΠΟ ΤΑΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΑΣ

Ο πολεμικός ανταποκριτής των «Καιρών» γράφει εκ Λαμίας : Μεγάλη μεταβολή επήλθεν επί τάς Θερμοπύλας αφ’ ότου είδον αυτάς το Σάββατον, αι δε κλιτύες των λόφων βρίθουσιν εκ μυρμικυιάς στρατιωτών. Το 7^ον τάγμα των ευζώνων κατέχει ωραίαν θέσιν υπό το δάσος, κατά την καρδίαν των ορεινών οπλιτών. Δεξιόθεν είνε το 10^ον σύνταγμα του πεζικού, και πυρά δεικνύουσι περαιτέρω ανά τους ελιγμούς ότι αι άλλαι δυνάμεις σταθμεύουσιν. Η γέφυρα της Αλαμάνας υπερασπίζεται υπό έξ πυροβολαρχιών, και άλλα στρατεύματα είδον καθ’ οδόν απερχόμενα … Είνε τώρα προφανές ότι η αποχώρησις από την Φούρκαν ήτο αναγκαία.

Είδα αφ’ ύψους την χώραν την εκτεινομένην πρό των Θερμοπυλών. Τρείς οδοί διασχίζουσι τον Σπερχειόν από Λαμίας, η μία διά των πηγών, η δευτέρα προς τους Δελφούς, η τρίτη πλαγία και άβατος εις ίππους. Η θέσις του στόλου έναντι του Μώλου δεικνύει ότι υπάρχει αρκετόν βάθος ύδατος πλησίον των Θερμοπυλών ώστε ούτος να ενεργήση.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5459/21-05-1897, σελίδα 2]

13. Έκκληση της κυβέρνησης για επιστροφή των κατοίκων της Φθιώτιδας στις εστίες τους :

Η ΤΑΞΙΣ ΕΝ ΦΘΙΩΤΙΔΙ

ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΝ

Η κυβέρνησις παρεκάλεσε τους εκ Φθιώτιδος βουλευτάς ίνα μεταβώσιν εις τάς επαρχίας των και συντελέσωσι και ούτοι εις την επάνοδον των κατοίκων όσοι κατειλημμένοι ακόμη υπό του πανικού, δεν επανήλθον. Προς τον σκοπόν τούτον απέρχεται σήμερον και ο βουλευτής κ.Χατζίσκος. Κώμαι και χωρία ολόκληρα είνε ήδη κενά, διότι οι κάτοικοι από της προσβολής του Δομοκού, εγκατέλειψαν τάς οικίας και τάς εργασίας των, εγκατελείφθη δε και το Γαρδίκιον, πέντε ώρας απέχον εκ της Στυλίδος. Επίσης και εκ Σούρπης και εκ Ν.Μιζέλης και εκ Πτελεού απήλθον οι κάτοικοι. Αυστηραί δε διαταγαί εδόθησαν προς τάς αρχάς προς αποκατάστασιν της τάξεως ήτις εις τινα μέρη της Φθιώτιδος δεν εξησφαλίσθη ακόμη, καθόσον όχι ολίγοι σταυραετοί παραμένουν εκεί συχνά κάμνοντες κατοπτεύσεις και επελάσεις κατά των ποιμνίων.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5460/22-05-1897, σελίδα 1]

14. Επιστροφή κατοίκων της Λαμίας :

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΛΑΜΙΑ

ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΠΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ

Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΣΟΦΙΑ ΠΑΡΑ ΤΩ ΔΙΑΔΟΧΩ

(ΙΔΙΑΙΤ. ΤΗΛΕΓΡΑΦ. «ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»)

ΛΑΜΙΑ, 22 Μαΐου, ώρα 10.30 μ.μ. Η όψις της πόλεως είνε πλέον ζωηρά ανοιγείσης σχεδόν όλης της αγοράς, καθόσον επανήλθον οι Λαμιείς καταστηματάρχαι. Την νύχτα ανάπτονται και οι δημοτικοί φανοί. Αι ζημίαι εκ της λεηλασίας και της διαρπαγής της πόλεως υπολογίζονται εις μισό εκατομμύριον. Αι οικογένειαι των Λαμιέων όλαι κατέφυγον εις Εύβοιαν, ιδίως εις Αιδηψόν και Χαλκίδα, τινές δε εις Άμφισσαν.

Τα πνεύματα ενταύθα είνε ήρεμα, αλλά ανά την Εύβοιαν οι Θεσσαλοί και Φθιώται πρόσφυγες ανυπομονούν διά την συνομολόγησιν της ειρήνης ένεκα της συγκομιδής των δημητριακών. Τα γεωργικά χωρία Φθιώτιδος είνε πανέρημα.

Η πριγκίπισσα Σοφία μόνη μετέβη εις Ιμίρβεη παρά τω Διαδόχω. Η Βασίλισσα έμεινεν εις Αγ. Μαρίναν όπου σήμερον εκκλησιάσθη.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5461/22-05-1897, σελίδα 3]

15. Διάφορα επεισόδια :

ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΝ

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΚΕΓΚΗΔΕΣ

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΘΕΡΙΖΟΥΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΑΜΙΑΝ!

ΙΔΡΥΟΥΝ ΚΑΙ ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΑ

(ΙΔΙΑΙΤ. ΤΗΛΕΓΡΑΦ. «ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»)

ΛΑΜΙΑ, 24 Μαΐου, Σήμερον περί την μεσημβρίαν τέσσαρες πέντε γκέκηδες παραβιάσαντες την ουδετέραν ζώνην κατήλθον από το χωρίον Τσαπανλάτες κείμενον δυτικώς της Δαϊτσάς μέχρι της δημοσίας οδού πλησιάσαντες το χωρίον Αμούρι εντός της Λαμιακής πεδιάδος. Δύο-τρείς Αμουριώται σκαλίζοντες τους αγρούς των ηρώτησαν πλησιάσαντες τι θέλουν. Οι γκέκηδες απήντησαν ότι πεινούν. και εζήτησαν ψωμί και τυρί! Οι χωρικοί τους έδωκαν μεθ’ ό οι γκέκηδες εξηφανίσθησαν διά των στάχυων προς την Όρθρυν.

Απόσπασμα ιππικού πληροφορηθέν περί των διατρεξάντων ετέθη εις κίνησιν, αλλ’ αργά διά να ανακαλύψη τους φυγόντας Γκέγκηδες.

Πληροφορούμαι ότι αξιόπιστοι βεβαιούν ότι το πλείστον του σίτου και της κριθής των χωρίων Δαϊτσάς Τσοπανλάτες και Στύρφακα εθερίσθησαν υπό των Τούρκων!

Άνωθεν της Δαϊτσάς λευκάζουν πολλαί σκηναί τουρκικαί, επί υψηλής κορυφής επί της Όρθρυος άνωθεν της θέσεως Καμηλόβρυσις, οι Τούρκοι ανήγειραν πυροβολεία τοποθετήσαντες έξ πυροβόλα, αριστερώτερα δε άλλα τρία. Προχθές από της θέσεως των προφυλακών μας εθεάθη σκηνή τουρκική επί της υψηλής κορυφής Νεραϊδόρραχη βορειοανατολικώς μιάμισυ ώραν μακράν της Λαμίας παρά το χωρίον Λιμογάρδιον επί της Όρθρυος.

Την επομένην εθεάθησαν εκεί και πολλά υποζύγια, εξ ού εικάζεται, ότι και εκεί ετοποθετήθη πυροβολικόν.

Πρό τεσσάρων ημερών, άγνωστον διατί οι Τούρκοι εκυλούσαν μεγάλους λίθους κάτωθεν της Δίβρης προς το ρεύμα, προξενούντες διαβολικόν θόρυβον.

Οι αποτελούντες τάς προφυλακάς άνδρες, ως και το λοιπόν στράτευμα καταυλίζονται εν υπαίθρω υπομένοντες καρτερικώς τάς βροχάς, το ψύχος και τάς λοιπάς κακουχίας. Ευτυχώς η υγεία του στρατού είνε καλή.

Λαχανοκάρδης

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5463/24-05-1897, σελίδα 3]

16. Μεταφορά του ελληνικού αρχηγείου από την Ανθήλη στην Αγία Μαρίνα, ταλαιπωρία του ελληνικού στρατού από τις καιρικές συνθήκες και εγκατάλειψη της επαρχίας Δομοκού από τον ελληνικό πληθυσμό :

ΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΕΙΣ ΑΓΙΑΝ ΜΑΡΙΝΑ

ΒΡΟΧΑΙ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΝ

ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

ΛΕΗΛΑΣΙΑΙ ΓΚΕΓΚΗΔΩΝ

(ΙΔΙΑΙΤ. ΤΗΛΕΓΡΑΦ. «ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»)

ΛΑΜΙΑ, 25 Μαΐου, Σήμερον ο αρχηγός Διάδοχος μετά του επιτελείου μετεστάθμευσαν από Ιμίρμπεη εις Αγίαν Μαρίναν, ήτις ωρίσθη ως έδρα του Αρχηγείου.

Ραγδαιόταται θυελλώδεις βροχαί, εξακολουθούσιν καθ’ εκάστην πίπτουσαι. Ο στρατός υποφέρει τρομερά εκτεθειμένος εις το ύπαιθρον. όχι ολιγώτερον υποφέρουν και αι χιλιάδες των προσφύγων Θεσσαλών οι οποίοι κατέφυγον εις τάς υπωρείας και τα υψώματα της Οίτης.

Πρόσφυξ εκ Δομοκού αξιόπιστος αφηγείται ότι όλα τα χωρία της επαρχίας Δομοκού ελεηλατήθησαν και εκάησαν υπό των Γκέγκηδων. Αι εκ τούτου ζημίαι ανυπολόγιστοι.

Είνε χαρακτηριστικόν ότι εξ όλου του πληθυσμού της επαρχίας Δομοκού ουδείς κάτοικος έμεινεν, όλων καταφυγόντων εις την Στερεάν Ελλάδα. Εντός του Δομοκού έμειναν μόνον δύο υπέργηροι γυναίκες και μία μεσήλιξ γυνή συγγενής των, όπως τάς διατηρή. Αι τρείς αύται γυναίκες ουδέν έπαθον έως τώρα υπό των τούρκων.

Λαχανοκάρδης

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5464/25-05-1897, σελίδα 3]

17. Επίσκεψη Υπουργού Στρατιωτικών, επεισόδιο στο Λιανοκλάδι και διαμαρτύρηση γραμματίων από το υποκατάτημα Εθνικής τράπεζας Λαμίας:

ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΝ

Η ΑΦΙΞΙΣ ΤΟΥ Κ. ΤΣΑΜΑΔΟΥ

ΕΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ

ΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΤΡΑΠΕΖΑ

(ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΜΑΣ)

ΛΑΜΙΑ, 27 Μαΐου.- Ο υπουργός των Στρατιωτικών αφίκετο απόψε εις αγίαν Μαρίναν ένθα θα διανυκτηρεύση. Αύριον πρωΐ έρχεται ενταύθα, οπόθεν θα μεταβή εις επίσκεψιν του στρατοπέδου.

Αξιόπιστον πρόσωπον αφηγείται ότι εις το χωρίον Λιανοκλάδιον πρό τινων ημερών έξωθεν του ανοικτού εκεί παντοπωλείου εκάθηντο τρώγοντες τρείς γκέκηδες ένοπλοι.

Την στιγμήν εκείνην διήρχετο εκείθεν εις υπολοχαγός του πεζικού, επί τη εμφανίσει του οποίου οι Γκέγκηδες αμέσως ηγέρθησαν παρουσιάσαντες όπλα. Ο αξιωματικός μας τους ηρώτησε τι θέλουν εκεί, και οι Γκέγκηδες απήντησαν ότι ήλθον να φάνε και θα φύγουν αμέσως. Πράγματι περιμαζεύσαντες τα λείψανα του λιτού γεύματος ετράπησαν ταχέως εις το χωρίον Στύρφακα εις τάς υπωρείας της Όρθρυος.

Συλληφθέντες κρατούνται εις τάς ενταύθα φυλακάς τριάκοντα άτομα ως ενεχόμενοι εις την διαρπαγήν και την λεηλασίαν της Λαμίας. Μεταξύ αυτών είνε ο Βέτραχος και Παυλόπουλος, ο μέν μηχανικός ο δε θερμαστής του σιδηροδρόμου, οι οποίοι εισέπραττον μεγάλα ποσά χρημάτων παρά των την νύκτα του πανικού φευγόντων διά του σιδηροδρόμου Λαμιέων, των οποίων υπεξήρεσαν επίσης πολυτίμους αποσκευάς, τινές των οποίων κατεσχέθησαν εις τα δωμάτιά των.

Πολλοί έμποροι Λαμιείς μου παρεπονέθησαν κατά του ληφθέντος μέτρου υπό του ενταύθα υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης, όπως διαμαρτυρηθούν τα γραμμάτιά των τα οποία ένεκα του γενομένου πανικού και της εξηκολουθούσης ανωμάλου καταστάσεως εστάθη αδύνατον ν’ ανανεώσουν. Το μέτρον κρίνεται άδικον, τόσον μάλλον όσω απευθύνεται κατ’ εμπόρων δειχθέντων πάντοτε συνεπών εις τάς υποχρεώσεις των. Και να θέλουν άλλως τώρα να ανανεώσουν δεν δύνανται μη ευρίσκοντες τους φυγόντας εγγυητάς. Απειλούνται προσέτι και με αγωγάς.

[ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, φύλλο 5466/28-05-1897, σελίδα 3]

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Υ.Γ. : Η αφορμή για την πραγματοποίηση της παρούσας έρευνας δόθηκε από την οικογενειακή προφορική παράδοση. Από μικρός είχα ακούσει ότι στο σπίτι του παππού μου Δημητρίου Αθ. Γκέκα (1877-1942), στο Σταυρό Λαμίας (το 1897 Μπεκή), πήγαιναν Τούρκοι! Δεν μπορούσα παλαιότερα να δώσω καμία εξήγηση για το γεγονός αυτό κι έμεινε το ερωτηματικό. Πάντα όμως προσπαθούσα, μέσα από την ιστορική έρευνα, να ξετυλίξω το μίτο της πραγματικότητας. Πρόσφατα πρώτη εξαδέλφη μου από την πλευρά της μητέρας μου, σε συζήτησή μας, μου μετέφερε χαρακτηριστικές λεπτομέρειες για το γεγονός αυτό. Της τα αφηγήθηκε πολλές φορές η μητέρα της (θεία μου, αδελφή της μητέρας μου) Μαρία Βλάχου (το γένος Γκέκα) (1904-1973). Η μαρτυρία-ντοκουμέντο έχει ως εξής :

«Οι Τούρκοι είχαν σκηνές κοντά στη Μπεκή κι ερχόταν στο σπίτι του προπάππου μας Θανάση Γκέκα (1838-;).

Μία μέρα ένας Τούρκος αξιωματικός είχε στείλει δύο στρατιώτες στη Μπεκή για να βρούν ψωμί. Έψαχναν οι στρατιώτες για ψωμί, είδαν μία γριά που ζύμωνε αλλά δεν ήταν καθόλου καθαρή. Έφυγαν γιατί σιχάθηκαν. Έφτασαν έξω από το σπίτι του προπάππου μας Θανάση του ράφτη και ζήτησαν από την προγιαγιά μας Μαρία ψωμί. Αυτή τους έδωσε όσα καρβέλια ψωμί είχε. Τα πήγαν στον καταυλισμό τους.

Την άλλη μέρα η οικογένεια του προπάππου μας Θανάση είδε έναν Τούρκο αξιωματικό με άλλους δύο Τούρκους να έρχονται προς το σπίτι τους από τον Κούκο, το βουνό, από τη μεριά της Νταϊτσιάς. Φοβήθηκαν, τι θα τους κάνουν. Φορούσαν κάτι κόκκινα φέσια, ο ένας είχε χρυσά σιρίτια στα μανίκια και στο πανωφόρι του, όλοι είχαν μακριά σπαθιά που γυάλιζαν. Ρώτησαν στα ελληνικά ποιοι έδωσαν χτες ψωμί στους στρατιώτες. Οι δικοί μας τους είπαν εμείς δώσαμε. Ο Τούρκος είπε ήρθαμε να σας ευχαριστήσουμε γιατί μας δώσατε ψωμί. Τους είπε ο προπάππος μας Θανάσης να περάσουν μέσα στο οικόπεδο να καθίσουν. Μπήκαν, κάθισαν και τους πρόσφεραν καφέ.

Μετά από λίγες μέρες ξαναπήγαν. Τις περισσότερες φορές πήγαιναν το γιόμα κι έπιναν καφέ, κάπνιζαν και κάτι μεγάλα τσιμπούκια. Μιλούσαν όλοι ελληνικά. Ο αξιωματικός, αυτός με τα σιρίτια, χτυπούσε παλαμάκια, τραγούδαγε και χόρευαν τα μικρά. Τους έδινε κάτι καραμέλες, που είχαν πάνω μισοφέγγαρο. Στον παππού μας Μήτσο έκανε δώρο ένα κομπολόϊ με μεγάλες χάντρες. Ήθελε μάλιστα να γίνουν και κουμπάροι, να του βαφτίσει παιδί, όταν παντρευτεί. Το κομπολόϊ αυτό το έχασε αργότερα ο παππούς Μήτσος πάνω από τη σιδηροδρομική γραμμή, λίγο παρακάτω από τον Αη Θανάση, το νεκροταφείο, όταν πήγε να ποτίσει και να σιδερώσει τα άλογα.

Μία μέρα που είχαν πάει οι Τούρκοι επίσκεψη, η προγιαγιά μας Μαρία δεν είχε φαγητό να τους ταΐσει κι έστειλε ένα από τα κορίτσια στην καλύβα που είχαν τις κότες, να μαζέψει αυγά να βράσει, να φάν. Από μέσα από την καλύβα ακούστηκε ένα σφύριγμα και αμέσως ο Τούρκος, αυτός με τα πολλά σιρίτια, χίμηξε μέσα στην καλύβα κι έκοψε κομμάτια με το σπαθί ένα μεγάλο φίδι που έτρωγε αυγά. Μάλωσε την προγιαγιά μας Μαρία να μη στέλνει άλλη φορά το κορίτσι μόνο του στη φωλιά για αυγά.

Μετά από καιρό, ήρθαν μια μέρα οι Τούρκοι στενοχωρεμένοι. Τους ρώτησε ο παππούς μας Μήτσος τι έχουν και του είπαν, θα φύγουμε Μήτσο σε λίγο καιρό. Ο παππούς μας δεν τους πίστευε αλλά αυτοί επέμειναν ότι θα φύγουν. Όταν ήρθε η ώρα να φύγουν ο Τούρκος αξιωματικός του άφησε δώρο την ξύλινη κασέλα που έχουμε, αυτήν την πολύ βαριά, που είχαν οι θείες μας και είχαν μέσα τα πλεκτά τους.».

ΠΗΓΗ

Εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ»