Παραχωρήσεις μεταλλείων Λάρυμνας, Πελασγίας, Σπαρτιάς και Αταλάντης το 1906

Στο ΦΕΚ 109/Α/08-05-1906 δημοσιεύονται Βασιλικά Διατάγματα «Περί παραχωρήσεως μεταλλείων .........».

Το 1^ο Βασιλικό Διάταγμα αναφέρεται σε παραχώρηση μεταλλείου σιδήρου στον Κωνσταντίνο Σκουμπουρδή (περιοχή Λάρυμνας).

Το 2^ο Βασιλικό Διάταγμα αναφέρεται σε παραχώρηση μεταλλείου σιδήρου και μαγγανιούχου σιδήρου στους Νικόλαο Ζητουνιάτη, Δούκα Βακάλογλου, Αντώνιο Μάτσα και Κωνσταντίνο Σκουμπουρδή (περιοχές Πελασγίας και Σπαρτιάς).

Το 7^ο Βασιλικό Διάταγμα αναφέρεται σε παραχώρηση μεταλλείου μαγγανιούχου σιδήρου στους Κ.Μητσόπουλο, Αλέξ.Βάλβη, Νικόλαο Χαντζηδημητρίου, Αγγελική χήρα Γ.Παπαζαφειροπούλου και Χριστίνα Κ. Γρηγοράκη (περιοχή Αταλάντης).

Ειδικότερα τα κείμενα των Βασιλικών Διαταγμάτων έχουν ως εξής:

1^ο Βασιλικό διάταγμα:

«Περί παραχωρήσεως εις τον Κωνσταντ. Σκουμπουρδήν δικαιώματος μεταλλεύσεως σιδήρου εν τω δήμω Λαρύμνης της Φθιώτιδος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ’ όψιν την από 16 Νοεμβρίου 1905 υπ’ αριθμ. 70 απόφασιν του επί των μεταλλείων συμβουλίου,

Ιδόντες το άρθρον 5 του Χϟ΄ νόμου περί μεταλλείων και το άρθρον 6 του αυτού, ως ετροποποιήθη διά του ΣΚΗ΄ της 27 Απριλίου 1867.

Προτάσει των Ημετέρων επί των Εσωτερικών και Οικονομικών Υπουργών, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Άρθρον 1.

Παραχωρείται εις τον Κωνσταντ. Σκουμπουρδήν δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως σιδήρου επί εκτάσεως γής στρεμμάτων 4.804 και 900 τετρ. μέτρων, κειμένης εις την περιφέρειαν των χωρίων Ράδου και Παύλου του Δήμου Λαρύμνης του νομού Φθιώτιδος και οριζομένης μεσημβρινώς από τεθλασμένην γραμμήν, αρχομένην από της θέσεως «Τρείς Πρίνοι», ακολουθούσαν το αρκτικόν όριον της γειτονικής παραχωρήσεως Ρώτα-Πετρινού μέχρι του οροθεσίου Σ κειμένου επί της τομής των ευθειών από «Τρείς Πρίνοι» εις κορυφήν λοφίσκου και από της κορυφής Ρδίζα εις Λαγομάνδρες της παραχωρήσεως Βλαχοπούλου κλπ. ακολουθούσα τα όρια της αυτής παραχωρήσεως, διερχομένης δια της ρηθείσης κορυφής «Ρδίζα» και λήγουσα εις το οροθέσιον Θ σημείον της τομής των ευθειών από «Ρδίζης» εις κορυφήν Χαλκά (δένδρον μοναδικόν) και της καθέτου της αγομένης προς βορράν εις την κορυφήν λοφίσκου επί της ευθείας από κορυφής λοφίσκου εις «Τρείς Πρίνους».

Δυτικώς από ευθείαν γραμμήν, αρχομένην από του άνω ρηθέντος οροθεσίου Θ και λήγουσα εις το τεχν. οροθέσιον α κείμενον εις απόστασιν 4000 μ. από της κορυφής λοφίσκου και επί της καθέτου της αγομένης από την κορυφήν λοφίσκου επί της ευθείας από κορυφής λοφίσκου εις «Τρείς Πρίνους».

Αρκτικώς από ευθείαν γραμμήν, αρχομένην από του οροθεσίου α και λήγουσαν εις το τεχνικ. οροθέσιον β, κείμενον εις απόστασιν 2000 από του α και επί της καθέτου της αγομένης εν τω σημείω α επί της ευθείας από του οροθεσίου α εις την κορυφήν λοφίσκου, και

Ανατολικώς από τεθλασμένην γραμμήν αρχομένην από «Τρείς Πρίνους», ακολουθούσαν την ευθείαν από Τρείς Πρίνους εις το οροθέσιον β μέχρι του σημείου ε, εκείθεν ακολουθούσαν τα βορειοδυτικά όρια της παραχωρήσεως Παπαζαφειροπούλου Βάλβη κλπ., διερχομένην διά της κορυφής Ρδίζα και άγουσαν εις το οροθέσιον γ, κείμενον εις την τομήν των ευθειών από «Τρείς Πρίνους» εις το οροθέσιον β και από «Ρδίζα εις Δραμπάλα, εκείθεν απολήγουσαν εις το ρηθέν οροθέσιον β.

Άρθρον 2.

Ο ιδιοκτήτης υποχρεούται α΄) να οροθετήση διά των αναγκαίων σταθερών σημείων την παραχωρουμένην προς μετάλλευσιν έκτασιν γής εντός έξ μηνών από σήμερον, β΄) να ποιήση έναρξιν της μεταλλεύσεως εντός της αυτής προθεσμίας και να εξακολουθή τακτικώς την μετάλλευσιν και καλλιέργειαν του παραχωρουμένου μεταλλείου, κατά τας διατάξεις του περί μεταλλείων νόμου, γ΄) να υποβάλλη κατ’ έτος διά του αρμοδίου Νομάρχου εις το Υπουργείον των Εσωτερικών διάγραμμα υπό σμίκρυνσιν 1/1000 των κατ’ έτος ενεργουμένων ανασκαφών και των μερών της επιφανείας, εφ’ ών θέλουσιν εκταθή αι εργασίαι.

Άρθρον 3.

Ο αυτός θέλει πληρώνει εις το δημόσιον τους εξής φόρους· α΄) τρία λεπτά κατ’ έτος δι’ έκαστον στρέμμα της κατά το άρθρον 1 παραχωρουμένης εκτάσεως, β΄) τον επί του καθαρού εισοδήματος φόρον, προσδιοριζόμενον κατ’ έτος διά του φορολογικού νόμου. γ΄) τον κατά το άρθρον 31 του νόμου περί μεταλλείων φόρον.

Άρθρον 4.

Το μεν δυνάμει του άρθρου 7 του αυτού νόμου οφειλόμενον εις τους ιδιοκτήτας της γής μέρισμα, ορίζεται εις 5 τοις εκατόν, η δε κατά το άρθρον 18 υπέρ του ευρέτου αμοιβή ή αποζημίωσις προσδιορίζεται εις ½ τοις εκατόν επί του καθαρού εισοδήματος, εν περιπτώσει καθ’ ήν δικαστικώς ήθελεν αναγνωρισθή υπέρ τρίτου τοιούτο δικαίωμα.

Άρθρον 5.

Απαγορεύεται η άνευ νέας αιτήσεως και ιδίας παραχωρήσεως μετάλλευσις ετέρου τινός μεταλλεύματος εντός της παραχωρουμένης εκτάσεως υπάρχοντος.

Άρθρον 6.

Η διά του παρόντος διατάγματος παραχώρησις είναι ισχυρά, εφ’ όσον δεν προσβάλλονται κεκτημένα δικαιώματα τρίτων λαβόντων προηγουμένην παραχώρησιν διά το αυτό μεταλλείον επί όλου ή μέρους της παραχωρουμένης εκτάσεως, ότε αύτη περιορίζεται κατά τοσούτον, καθ’ όσον επηρεάζει κεκτημένα δικαιώματα.

Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.

Εν Αθήναις τη 5 Μαΐου 1906.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

      Οι Υπουργοί

Επί των Εσωτερικών                                                                Επί των Οικονομικών

Ν.Π.Καλογερόπουλος                                                   Α.Ν.Σιμόπουλος»

2^ο Βασιλικό διάταγμα:

«Περί παραχωρήσεως εις τους Νικόλ. Ζητουνιάτην, Δούκαν Βακάλογλουν, Αντώνιον Μάτσαν και Κωνσταντ. Σκουμπουρδήν δικαιώματος μεταλλεύσεως σιδήρου και μαγγανιούχου σιδήρου, εν τοίς δήμοις Κρεμαστής Λαρίσης και Φαλάρων.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ’ όψιν την από 16 Οκτωβρίου 1905 υπ’ αριθ. 43 πράξιν του επί των μεταλλείων συμβουλίου,

Ιδόντες το άρθρον 5 του Χϟ΄ νόμου περί μεταλλείων και το άρθρον 6 του αυτού, όπως ετροποποιήθη διά του ΣΚΗ΄ της 27 Απριλίου 1867.

Προτάσει των Ημετέρων επί των Εσωτερικών και Οικονομικών Υπουργών, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Άρθρον 1.

Παραχωρείται εις τους Νικολ. Ζητουνιάτην, Δούκαν Βακάλογλουν, Αντώνιον Μάτσαν και Κωνσταντ. Σκουμπουρδήν δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως σιδήρου και μαγγανιούχου σιδήρου επί εκτάσεως γής στρεμμάτων 20.511, κειμένης εις την περιφέρειαν των χωρίων Σπαρτιά και Γαρδικίου του Δήμου Κρεμαστής Λαρίσης και Φαλάρων και οριζομένης ανατολικώς με τεθλασμένην γραμμήν, αρχομένην από της κορυφής Αετοφωληάς, διερχομένην δι’ αμπέλων Μαχαλά και λήγουσαν εις ελαιοτριβείον Μπεκτοπούλου του χωρίου Γαρδικίου, δυτικώς με ευθείαν γραμμήν αρχομένην από κορυφής του χωρίου Σπαρτιά και λήγουσαν εις Αλογόμανδρες του χωρίου Σπαρτιά, αρκτικώς με τεθλασμένην γραμμήν αρχομένην από της κορυφής του χωρίου Σπαρτιά και διά της κορυφής Αγ. Γεωργίου καταλήγουσαν εις κορυφήν Αετοφωληάς· και μεσημβρινώς με τεθλασμένην γραμμήν αρχομένην από Αλογόμανδρες του χωρίου Σπαρτιά, διερχομένην διά του τεχνητού οροθεσίου Ι του κειμένου επί της τομής των ευθειών από Αλογόμανδρες εις Αγ. Κωνσταντίνον και από Τσούκον εις Πρίπουλο, διά του Πρίπουλο, και λήγουσαν εις το ρηθέν ελαιοτριβείον Μπεκτοπούλου.

Άρθρον 2.

Οι ιδιοκτήται του μεταλλείου υποχρεούνται α΄) να οροθετήσωσι διά των αναγκαίων σταθερών σημείων την παραχωρουμένην προς μετάλλευσιν έκτασιν γής εντός έξ μηνών από σήμερον, β΄) να ποιήσωνται έναρξιν της μεταλλεύσεως εντός της αυτής προθεσμίας και να εξακολουθήσωσι τακτικώς την μετάλλευσιν και καλλιέργειαν του παραχωρουμένου μεταλλείου, κατά τας διατάξεις του περί μεταλλείων νόμου, γ΄) να υποβάλλωσι κατ’ έτος διά του αρμοδίου Νομάρχου εις το Υπουργείον των Εσωτερικών διάγραμμα υπό σμίκρυνσιν 1/1000 των κατ’ έτος ενεργουμένων ανασκαφών και των μερών της επιφανείας, εφ’ ών θέλουσιν εκταθή αι εργασίαι.

Άρθρον 3.

Οι αυτοί θέλουσι πληρώνει εις το δημόσιον τους εξής φόρους· α΄) τρία λεπτά κατ’ έτος δι’ έκαστον στρέμμα της κατά το άρθρον 1 παραχωρουμένης εκτάσεως, β΄) τον επί του καθαρού εισοδήματος φόρον, προσδιοριζόμενον κατ’ έτος διά του φορολογικού νόμου. γ΄) τον κατά το άρθρον 31 του νόμου περί μεταλλείων φόρον.

Άρθρον 4.

Το μεν δυνάμει του άρθρου 7 του αυτού νόμου οφειλόμενον εις τους ιδιοκτήτας της γής μέρισμα, ορίζεται εις 5 τοις εκατόν, η δε κατά το άρθρον 18 υπέρ του ευρέτου αμοιβή ή αποζημίωσις προσδιορίζεται εις ½ τοις εκατόν επί του καθαρού εισοδήματος, εν περιπτώσει καθ’ ήν δικαστικώς ήθελεν αναγνωρισθή υπέρ τρίτου τοιούτο δικαίωμα.

Άρθρον 5.

Απαγορεύεται η άνευ νέας αιτήσεως και ιδίας παραχωρήσεως μετάλλευσις ετέρου τινός μεταλλεύματος εντός της παραχωρουμένης εκτάσεως υπάρχοντος.

Άρθρον 6.

Η διά του παρόντος διατάγματος παραχώρησις είναι ισχυρά, εφ’ όσον δεν προσβάλλονται κεκτημένα δικαιώματα τρίτων λαβόντων προηγουμένην παραχώρησιν διά το αυτό μεταλλείον επί όλου ή μέρους της παραχωρουμένης εκτάσεως, ότε αύτη περιορίζεται κατά τοσούτον, καθ’ όσον επηρεάζει κεκτημένα δικαιώματα.

Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.

Εν Αθήναις τη 5 Μαΐου 1906.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

      Οι Υπουργοί

Επί των Εσωτερικών                                                                Επί των Οικονομικών

Ν.Π.Καλογερόπουλος                                                   Α.Ν.Σιμόπουλος»

7^ο Βασιλικό διάταγμα:

«Περί παραχωρήσεως εις τους Κ. Μητσόπουλον, Αλέξ. Βάλβην, Νικόλ. Χαντζηδημητρίου, Αγγελικήν, χήραν Γ.Παπαζαφειροπούλου, και Χριστίναν Κ. Γρηγοράκη δικαιώματος μεταλλεύσεως μαγγανιούχου σιδήρου εν τω δήμω Αταλάντης.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ’ όψιν την από 16 Νοεμβρίου 1905 υπ’ αριθ. 70 πράξιν του επί των μεταλλείων συμβουλίου·

Ιδόντες το άρθρον 5 του Χϟ΄ νόμου περί μεταλλείων και το άρθρον 6 του αυτού, όπως ετροποποιήθη διά του ΣΚΗ΄ της 27 Απριλίου 1867.

Προτάσει των Ημετέρων επί των Εσωτερικών και Οικονομικών Υπουργών, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Άρθρον 1.

Παραχωρείται εις τους Κ. Μητσόπουλον, Αλέξ. Βάλβην, Νικόλ. Χαντζηδημητρίου, Αγγελικήν, χήραν Γ,Παπαζαφειροπούλου, και Χριστίναν Κ. Γρηγοράκη δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως μαγγανιούχου σιδήρου επί εκτάσεως γής στρεμμάτων 2235 και 857 τετραγ. μέτρων κειμένης εις την περιφέρειαν του Δήμου Αταλάντης και οριζομένης ως εξής· ανατολικώς με όρος Βύλιζα και όρος Χαλκά εις σημείον άνωθεν Βρύσεως, δυτικώς με λόφον Καμάρι και ερείπια ναού αγίου Νικολάου, αρκτικώς με ερείπια ναού αγίου Νικολάου εις θέσιν Νεοχώρι (Γ), ερείπια Πύργου επί ομωνύμου λόφου, υπερκειμένου Μ. χωρίου Κυπαρίσσου και όρους Βύλιζα, και μεσημβρινώς με όρος Χαλκά κατά το σημείον άνωθεν Βρύσεως και λόφον Καμάρι υπερκείμενον ΒΑ χωρίου Κολάκα.

Άρθρον 2.

Οι ιδιοκτήται του μεταλλείου υποχρεούνται α΄) να οροθετήσωσι διά των αναγκαίων σταθερών σημείων την παραχωρουμένην προς μετάλλευσιν έκτασιν γής εντός έξ μηνών από σήμερον, β΄) να ποιήσωνται έναρξιν της μεταλλεύσεως εντός της αυτής προθεσμίας και να εξακολουθήσωσι τακτικώς την μετάλλευσιν και καλλιέργειαν του παραχωρουμένου μεταλλείου, κατά τας διατάξεις του περί μεταλλείων νόμου, γ΄) να υποβάλλωσι κατ’ έτος διά του αρμοδίου Νομάρχου εις το Υπουργείον των Εσωτερικών διάγραμμα υπό σμίκρυνσιν 1/1000 των κατ’ έτος ενεργουμένων ανασκαφών και των μερών της επιφανείας, εφ’ ών θέλουσιν εκταθή αι εργασίαι.

Άρθρον 3.

Οι αυτοί θέλουσι πληρώνει εις το δημόσιον τους εξής φόρους· α΄) τρία λεπτά κατ’ έτος δι’ έκαστον στρέμμα της κατά το άρθρον 1 παραχωρουμένης εκτάσεως, β΄) τον επί του καθαρού εισοδήματος φόρον, προσδιοριζόμενον κατ’ έτος διά του φορολογικού νόμου. γ΄) τον κατά το άρθρον 31 του νόμου περί μεταλλείων φόρον.

Άρθρον 4.

Το μεν δυνάμει του άρθρου 7 του αυτού νόμου οφειλόμενον εις τους ιδιοκτήτας της γής μέρισμα, ορίζεται εις 5 τοις εκατόν, η δε κατά το άρθρον 18 υπέρ του ευρέτου αμοιβή ή αποζημίωσις προσδιορίζεται εις ½ τοις εκατόν επί του καθαρού εισοδήματος, εν περιπτώσει καθ’ ήν δικαστικώς ήθελεν αναγνωρισθή υπέρ τρίτου τοιούτο δικαίωμα.

Άρθρον 5.

Απαγορεύεται η άνευ νέας αιτήσεως και ιδίας παραχωρήσεως μετάλλευσις ετέρου τινός μεταλλεύματος εντός της παραχωρουμένης εκτάσεως υπάρχοντος.

Άρθρον 6.

Η διά του παρόντος διατάγματος παραχώρησις είναι ισχυρά, εφ’ όσον δεν προσβάλλονται κεκτημένα δικαιώματα τρίτων λαβόντων προηγουμένην παραχώρησιν διά το αυτό μεταλλείον επί όλου ή μέρους της παραχωρουμένης εκτάσεως, ότε αύτη περιορίζεται κατά τοσούτον, καθ’ όσον επηρεάζει κεκτημένα δικαιώματα.

Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.

Εν Αθήναις τη 5 Μαΐου 1906.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

      Οι Υπουργοί

Επί των Εσωτερικών                                                                Επί των Οικονομικών

Ν.Π.Καλογερόπουλος                                                   Α.Ν.Σιμόπουλος»

Ως προς το περιεχόμενο των τριών Βασιλικών διαταγμάτων επισημαίνονται τα εξής:

Μεταλλείο Ράδου (Ράδι) και Παύλου Λάρυμνας:

Παραχωρήθηκε στον Κωνσταντίνο Σκουμπουρδή και περιείχε μεταλλεύματα σιδήρου (S).

Μεταλλείο Πελασγίας και Σπαρτιάς:

Παραχωρήθηκε στους Νικόλαο Ζητουνιάτην, Δούκα Βακάλογλου, Αντώνιο Μάτσα και Κωνσταντίνο Σκουμπουρδή. Περιείχε μεταλλεύματα σιδήρου (Fe) και μαγγανιούχου σιδήρου.

Μεταλλείο Αταλάντης:

Παραχωρήθηκε στους Κ. Μητσόπουλο, Αλέξ. Βάλβη, Νικόλ. Χαντζηδημητρίου, Αγγελική, χήρα Γ.Παπαζαφειροπούλου, και Χριστίνα Κ. Γρηγοράκη. Περιείχε μεταλλεύματα μαγγανιούχου σιδήρου.

Σχετικά με τους ιδιοκτήτες των μεταλλείων σημειώνονται τα εξής:

Κωνσταντίνος Σκουμπουρδής: Νεότερο μέλος της γνωστής οικογενείας των Σκουμπουρδαίων από την Κόνιτσα. Ήταν γιός του Νίκου Σκουμπουρδή, ο οποίος αγόρασε τον Αχινό και τον ελαιώνα του από τον Οθωμανό Μουσταφά μπέη αντί 220.000 γροσίων. Παιδιά του Νίκου ήταν κατά σειρά ηλικίας οι Πέτρος (Κόνιτσα 1833-Αχινός 1893), Σωτήρης και Κωνσταντίνος. Η γυναίκα του Πέτρου Κωνσταντία έκτισε το 1894 την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης Αχινού.

Νικόλαος Ζητουνιάτης: για τον συγκεκριμένο βλέπε πληροφορίες στην ανάρτηση: Παραχώρηση στο Νικόλαο Ζητουνιάτη δικαιώματος εκμετάλλευσης δύο μεταλλείων στις περιοχές Σπαρτιάς και Πελασγίας.

Δούκας Βακάλογλου: στη Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, αναφέρεται: «Βακάλογλου Δούκας. Υποστρ. γενν. το 1848 εν Αθήναις. Διετέλεσε Διοικητής Μεραρχίας. Μετ. του πολ. 1897»[1]. Δεν είναι γνωστό εάν υπήρξε συγγενική σχέση (π.χ. γιος) με τον Πέτρο Βακάλογλου ή Βακάλογλους ή Βουρλιώτη (Σμύρνη 1809-Αθήνα 6 Ιουλίου 1884)[2].

Αντώνιος Μάτσας: βλέπε σχετικά Αντώνιος Μάτσας.

Κωνσταντίνος Μητσόπουλος: βλέπε σχετικά Κωνσταντίνος Μητσόπουλος.

Αλέξανδρος Βάλβης: γεννήθηκε στην Αθήνα το 1872. Ήταν καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Συνεργάσθηκε με τον Κωνσταντίνο Μητσόπουλο για την έκδοση του επιστημονικού περιοδικού του Πολυτεχνείου ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ.

Για τους Νικόλαο Χατζηδημητρίου, Χριστίνα Κ. Γρηγοράκη και Αγγελική, χήρα Γ.Παπαζαφειρόπουλου δεν εντοπίσθηκε από την έρευνα κάποια πληροφορία.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 2, σελίδα 417.

[2] Ο Πέτρος Βακάλογλου με καταγωγή από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας υπήρξε αγωνιστής του 1821 υπό τον Φαβιέρο (γαλ. Fabvier). Μετά την απελευθέρωση καταδίωξε συστηματικά τη ληστεία, επινοώντας και εφαρμόζοντας νέες μεθόδους βασανιστηρίων. Διετέλεσε Νομάρχης Ευβοίας, Αττικοβοιωτίας και Φθιώτιδας.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Εικ. Οι σελίδες του ΦΕΚ 109/Α/08-05-1906 με την παραχώρηση των μεταλλείων Λάρυμνας, Σπαρτιάς, Πελασγίας και Αταλάντης. [Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο].

ΠΗΓΉ

Εθνικό τυπογραφείο.

Παραχώρηση στο Νικόλαο Ζητουνιάτη δικαιώματος εκμετάλλευσης δύο μεταλλείων στις περιοχές Σπαρτιάς και Πελασγίας

Στο ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901 δημοσιεύονται Βασιλικά Διατάγματα «Περί παραχωρήσεως, εκμισθώσεως, μεταβιβάσεως κ.λ.π. μεταλλείων και ορυχείων εις διαφόρους .........». Το 18^ο Βασιλικό Διάταγμα αναφέρεται σε παραχώρηση προς εκμετάλλευση δύο μεταλλείων στο Νικόλαο Ζητουνιάτη. Τα μεταλλεία βρισκόταν στην ανατολική Φθιώτιδα, στις περιοχές Σπαρτιάς και Πελασγίας (έως το 1927 Γαρδίκι).

Το κείμενο του Βασιλικού Διατάγματος έχει ως εξής:

«Περί παραχωρήσεως τω Ν.Ζητουνιάτη δικαιώματος μεταλλεύσεως δύο μεταλλείων κειμένων εν τη επαρχία Φθιώτιδος

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ’ όψιν την από 29 Σεπτεμβρίου 1901 υπ’ αριθμ. 60 απόφασιν του επί των μεταλλείων Συμβουλίου,

Ιδόντες το άρθρον 5 του Χϟ΄ νόμου περί μεταλλείων και το άρθρο 6 του αυτού, ως ετροποποιήθη διά του ΣΚΗ΄ της 27 Απριλίου 1867, και τον από 18 Μαρτίου 1896 ,ΒΤΟ’ νόμον,

Προτάσει των Ημετέρων επί των Εσωτερικών και επί των Οικονομικών Υπουργών, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Άρθρον 1.

Παραχωρείται εις τον Ν.Ζητουνιάτην επί των ως κατωτέρω οριζομένων δύο μεταλλείων, επί μέν του πρώτου δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως χαλκού, ψευδαργύρου, αργυρούχου μολύβδου και μαγγανίτου επί εκτάσεως γής στρεμμάτων επτά χιλιάδων τριακοσίων πεντήκοντα δύο και εκατόν εβδομήκοντα πέντε τετραγ. μέτρων (7.352,175), κειμένης εις την περιφέρειαν του χωρίου Σπαρτιά του Δήμου Φαλάρων της επαρχίας Φθιώτιδος και συνορευούσης βορειοανατολικώς από Τσαούση Γκοριτζιά εις Άγιον Νικόλαον και Άγιον Ηλίαν, βορειοδυτικώς από Άγιον Ηλίαν εις Πλακωτόν, Πουρνάρι, Τούφη και αγίαν Παρασκευήν και μεσημβρινώς από Αγίας Παρασκευής εις λόφον Πρίνον και Τσαούση Γκοριτζιά.

Επί του δευτέρου δικαίωμα διηνεκούς κυριότητος και μεταλλεύσεως, πλήν των ανωτέρω μεταλλευμάτων, και των γαιανθράκων, επί εκτάσεως γής στρεμμάτων ένδεκα χιλιάδων επτακοσίων πεντήκοντα οκτώ και τριακοσίων εβδομήκοντα έξ τετραγ. μέτρων (11.758,376), κειμένης εις την περιφέρειαν του χωρίου Γαρδικίου του δήμου Κρεμαστής Λαρίσης της αυτής επαρχίας, και συνορευούσης ανατολικώς από ελαιοτριβείον Μπενετοπούλου, του χωρίου Γαρδικίου, εις άμπελον Μαχαλά, αρκτικώς από άμπελον Μαχαλά εις Ταξιάρχην και (διά Κλινόβου) εις Άγιον Γεώργιον, δυτικώς από Άγιον Γεώργιον εις Τσούκαν και Πρίπουλον και μεσημβρινώς από Πρίπουλον εις ελαιοτριβείον Μπενετοπούλου του χωρίου Γαρδικίου.

Άρθρον 2.

Ο Ν.Ζητουνιάτης υποχρεούται α΄) να οροθετήση διά των αναγκαίων σταθερών σημείων την παραχωρουμένην προς μετάλλευσιν έκτασιν γής εντός έξ μηνών από σήμερον, β΄) να ποιήση έναρξιν της μεταλλεύσεως εντός αναλόγου χρόνου και να εξακολουθή τακτικώς την μετάλλευσιν και καλλιέργειαν του παραχωρουμένου μεταλλείου, κατά τας διατάξεις του περί μεταλλείων νόμου, γ΄) να υποβάλλη κατ’ έτος διά του αρμοδίου Νομάρχου εις το Υπουργείον των Εσωτερικών διάγραμμα υπό σμίκρυνσιν 1/1000 των κατ’ έτος ενεργουμένων ανασκαφών και των μερών της επιφανείας, εφ’ ών θέλουσιν εκταθή αι εργασίαι.

Άρθρον 3.

Ο αυτός θέλει πληρώνει εις το δημόσιον τους εξής φόρους α΄) τρία λεπτά κατ’ έτος δι’ έκαστον στρέμμα της κατά το άρθρον 1 παραχωρουμένης εκτάσεως, β΄) τον επί του καθαρού εισοδήματος φόρον, προσδιοριζόμενον κατ’ έτος διά του φορολογικού νόμου.

Άρθρον 4.

Το μεν δυνάμει του άρθρου 7 του αυτού νόμου οφειλόμενον εις τους ιδιοκτήτας της γής μέρισμα, ορίζεται εις 5 τοις εκατόν, η δε κατά το άρθρον 18 υπέρ του ευρέτου αμοιβή ή αποζημίωσις προσδιορίζεται εις ½ τοις εκατόν επί του καθαρού εισοδήματος, εν περιπτώσει καθ’ ήν δικαστικώς ήθελεν αναγνωρισθή υπέρ τρίτου τοιούτο δικαίωμα.

Άρθρον 5.

Απαγορεύεται η άνευ νέας αιτήσεως και ιδίας παραχωρήσεως μετάλλευσις ετέρου τινός μεταλλεύματος εντός της παραχωρουμένης εκτάσεως υπάρχοντος.

Άρθρον 6.

Η διά του παρόντος διατάγματος παραχώρησις είναι ισχυρά, εφ’ όσον δεν προσβάλλονται κεκτημένα δικαιώματα τρίτων λαβόντων προηγουμένην παραχώρησιν διά το αυτό μεταλλείον επί όλου ή επί μέρους της παραχωρουμένης εκτάσεως, ότι αύτη περιορίζεται κατά τοσούτον, καθ’ όσον επηρεάζει κεκτημένα δικαιώματα.

Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.

Εν Αθήναις τη 26 Οκτωβρίου 1901.

Εν ονόματι του Βασιλέως

Το Υπουργικόν Συμβούλιον

Γ.Ν.Θεοτόκης                                                                Α.Ρωμάνος

Σ.Ε.Στάης

Α.Ν.Σιμόπουλος

Ν.Τσαμαδός

Β.Βουδούρης

      Οι Υπουργοί

Επί των Εσωτερικών                                                                Επί των Οικονομικών

Γ.Ν.Θεοτόκης                                                                          Α.Ν.Σιμόπουλος» (Εικ.1α,β).

Συμπερασματικά επισημαίνονται τα εξής:

Μεταλλείο Σπαρτιάς:

Περιελάμβανε έκταση 7 στρεμμάτων και 352 m², της οποίας τα όρια προσδιορίζονται στο Βασιλικό Διάταγμα. Περιείχε μεταλλεύματα χαλκού (Cu), ψευδαργύρου (Zn), αργυρούχου μολύβδου (PbS) και μαγγανίτου [MnO(OH)].

Μεταλλείο Πελασγίας:

Περιελάμβανε έκταση 11 στρεμμάτων και 752 m², της οποίας τα όρια προσδιορίζονται στο Βασιλικό Διάταγμα. Περιείχε μεταλλεύματα χαλκού (Cu), ψευδαργύρου (Zn), αργυρούχου μολύβδου (PbS) και μαγγανίτου [MnO(OH)] και γαιανθράκων.

Νικόλαος Ζητουνιάτης:

Ο Νικόλαος Ζητουνιάτης ήταν γιός του Αναγνώστη Παν. Ζητουνιάτη[1]. Γεννήθηκε το 1845 στη Λαμία. Είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Λαμιέων του 1879 ως εξής:

Αύξ. αριθ.	Επώνυμο και Όνομα	Όνομα Πατρός	Ηλικία	Επάγγελμα ή επιτήδευμα	Ενεστώσα διαμονή
340	Ζητουνιάτης Νικόλαος	Αναγνώστης	34	δικηγόρος	Λαμία

Αποφοίτησε από τη Νομική το 1870 και άσκησε τη δικηγορία στη Λαμία. Το γραφείο του βρισκόταν στην πλατεία Ελευθερίας. Μαζί με τους κτηματίες Ιωάννη Γεωργιάδη και Επαμεινώνδα Δημολούλια υπήρξε συντάκτης της τοπικής εφημερίδας «ΕΥΝΟΜΙΑ» (1877-1884), την οποία εξέδιδε ο Γ.Π. Μαρινόπουλος.

Από πρωτοσέλιδη νεκρολογία της εφημερίδας, μας γνωστοποιείται η είδηση του θανάτου του τρίχρονου γιού του:

«Την νύκτα της 19^ης επί την 20^ην λήγοντος βαρεία και ανεπανώρθωτος ενέσκηψε συμφορά επί τον οίκον ενός των της  Ε υ ν ο μ ί α ς  συντακτών, του κ. Ν.Ζητουνιάτου. Την 10^ην νυκτερινήν ώραν της ημέρας εκείνης, παρέδωκεν, μετά πολυήμερον νόσον, το πνεύμα προς Κύριον, ο τριετής και μονογενής υιός του,

ΛΟΥΚΑΣ.

Ότε την πρωΐαν της επιούσης, το θλιβερόν εγνώσθη συμβεβηκός, πολίται πάσης τάξεως τον οίκον του κ.Ζητουνιάτου επεσκέφθησαν, δι’ ειλικρινών, πειρώμενοι, συλλυπητηρίων εκφράσεων την βαθεία να υποκεράσωσι θλίψιν των δυτυχών του μεταστάντος  γονέων, πυκνοτάτη δ’ όσον και εκλεκτή παρετηρήθη, η την κηδείαν του νεκρού παιδός μέχρι τάφου ακολουθήσασα, ομήγυρις.

Ειλικρινώς τω Συντάκτη της και η  Ε υ ν ο μ ί α  συλλυπουμένη. εύχεται αυτώ τε και τοις οικείοις του, σώφρωνα επί τω παθήματι λύπην και ταχείαν παραμυθίαν επί τη θλιβερά δοκιμασία εις ήν η φιλόστοργος και αγαθή καρδία των υπεβλήθη» (ΕΥΝΟΜΙΑ φύλλο 3/24-02-1877, πρωτοσέλιδο) (Εικ.2).

Στις βουλευτικές εκλογές της 3ης Μαΐου 1892 εκλέχτηκε βουλευτής Φθιώτιδας με το «Νεωτεριστικόν κόμμα» του Χαριλάου Τρικούπη.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Ο Αναγνώστης Παν. Ζητουνιάτης (1804-1881) ήταν αγωνιστής του 1821 με καταγωγή από τη Φωκίδα. Είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Συμμετείχε στην Επανάσταση του 1854. Εγκαταστάθηκε στη Λαμία και εκλέχτηκε επί σειρά ετών Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου. Το 1863 ήταν ένας από τους πληρεξουσίους της Φθιώτιδας στη Β΄ Εθνοσυνέλευση της Αθήνας. Το σπίτι του βρισκόταν στην πλατεία Ελευθερίας. Για ένα χρονικό διάστημα στεγάστηκαν σ’ αυτό το Ταχυδρομείο της πόλης, ένα φαρμακείο, μία λέσχη και κατοίκησαν τρείς οικογένειες. Το μεγαλύτερο μέρος του κάηκε στις 7 προς 8 Οκτωβρίου 1869. Αγγελτήριο ενοικίασης του ισογείου για καφενείο δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΕΥΝΟΜΙΑ (φύλλο 4/03-03-1877, σελίδα 3): «ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ: Ενοικιάζεται από της 1^ης προσεχούς Απριλίου το κάτωθεν της οικίας του Κ ο υ Αναγνώστου Ζητουνιάτου κείμενον καφενείον, το οποίον είχε ο Περικλής Λειβαδίτης. Ο βουλόμενος αποτανθήτω προς τον ιδιοκτήτην».

Είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Λαμιέων του 1879 ως εξής:

Αύξ. αριθ.	Επώνυμο και Όνομα	Όνομα Πατρός	Ηλικία	Επάγγελμα ή επιτήδευμα	Ενεστώσα διαμονή
339	Ζητουνιάτης Αναγνώστης	Παναγιώτης	75	κτηματίας	Λαμία

Απεβίωσε στις 19 Αυγούστου 1881. Η αθηναϊκή εφημερίδα «ΕΦΗΜΕΡΙΣ» (φύλλο της 27^ης Αυγούστου 1881) έγραψε για το θάνατό του: «Περί δείλην της 19 υπερμεσούντος, υπό κεραυνοβόλου αποπληξίας βληθείς, εξέπνευσεν εις Αγίαν Μαρίναν του δήμου Φαλάρων, ένθα τα θερινά καύματα φεύγων επ’ αναψυχή διέτριβεν, είς των αρχαιοτάτων της πόλεως οικιστών και των τα πρώτα φερόντων Αναγνώστης ο Ζητουνιάτης».

ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εικ.1α. Η πρώτη σελίδα του ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901. [Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο].

 

Εικ.1β. Η σελίδα 13 του ΦΕΚ 232/Α/27-10-1901 με την παραχώρηση των μεταλλείων. [Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο].

 

Εικ.2. Το πρωτοσέλιδο με το αγγελτήριο θανάτου του γιού του Νικολάου Ζητουνιάτη. [Πηγή: ΕΥΝΟΜΙΑ]. 

ΠΗΓΕΣ 

1) Εθνικό τυπογραφείο.

2) Κώστα Δημοσθ. Γαλλή, Ο εκλογικός κατάλογος του Δήμου Λαμιέων του 1879 (Ήτοι: Λαμίας, Σαραμουσακλή, Μεγ. Βρύσης, Λιμογαρδίου, Παλαιοχωρίου, Δίβρης, Δερβέν Φούρκας, Τσοπανλατών, Δαϊτσάς, Μπεκή, Καλυβίων, Κόμματος, Ιμίρμπεη και Ταράτσας), Αθήνα 1984.

Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και η μάχη της Ταράτσας

Από τον φίλο Σπύρο, διαχειριστή του ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας, λάβαμε και δημοσιεύουμε συνοπτική περιγραφή του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 με έμφαση στη λήξη του με τη μάχη της Ταράτσας. Τον ευχαριστούμε θερμά.

Το κείμενο φέρει ημερομηνία «Εν Λαμία τη 4^η Μαΐου 1962», εκτείνεται σε τέσσερις δακτυλογραφημένες σελίδες και δακτυλογραφήθηκε σε γραφομηχανή από τον Δ.Κ.Μπακογιάννη, Ταγματάρχη πεζικού ε.α. με καταγωγή από τη Φτέρη.

Ακολουθεί η δημοσίευσή του:

ΠΗΓΗ

Αρχείο διαχειριστή ιστολογίου Φτέρη Φθιώτιδας

«Έγγραφον αορίστου αδείας» του ιππέα Γεωργίου Φουντούλη στο στρατόπεδο Κομποτάδων (28 Σεπτεμβρίου 1897)

Το μνημείο στα ιστορικά πλατάνια των Κομποτάδων, όπου στις 20 Απριλίου 1821 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη των Διάκου, Πανουργιά και Δυοβουνιώτη με σκοπό την αντιμετώπιση των στρατευμάτων των Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ. [Πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

Μετά την οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897[1], ένα μέρος του εγκαταστάθηκε στις Κομποτάδες. Οι εχθροπραξίες είχαν διακοπεί από τις αρχές Μαΐου 1897 και υπήρχε ανακωχή.

Οι Κομποτάδες αναφέρονται την εποχή αυτή στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» λόγω:

-της είδησης για παρεμπόδιση των κατοίκων τους από ελληνικά αποσπάσματα ιππέων και ευζώνων να θερίσουν τα ώριμα σπαρτά τους, κατόπιν εντολής του διαδόχου Κωνσταντίνου από την Αγία Μαρίνα Στυλίδας. Η αιτιολογία ήταν να μην προκληθούν τα οθωμανικά στρατεύματα (φύλλο 5474/05-06-1897, σελίδα 2). Ωστόσο η είδηση αυτή διαψεύσθηκε από το διάδοχο σε επίσκεψη στην Αγία Μαρίνα του δημάρχου Λαμιέων Αριστείδη Σκληβανιώτη (φύλλο 5475/06-06-1897, σελίδα 2).

-φημολογίας στην Αθήνα για κατάληψή τους από τον οθωμανικό στρατό (φύλλο 5491/22-06-1897, σελίδα 3).

-τέλεσης μνημοσύνου προς τιμή των 2 πεσόντων αξιωματικών και 80 ανδρών του 11^ου Συντάγματος Ευζώνων (φύλλο 5504/05-07-1897, σελίδα 4)[2].

Όπως γίνεται γνωστό από την είδηση της τέλεσης του μνημοσύνου στο φύλλο 5504/05-07-1897 της εφημερίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», στις Κομποτάδες, εκτός από τους 300 άνδρες του 11^ου Ευζωνικού Συντάγματος υπό τον ταγματάρχη Κ.Γιαχαρά, είχαν επισταθμεύσει και αυθύπαρκτα σώματα πεζικού, ιππικού και πυροβολικού (Εικ. 1).

Στις τάξεις του ιππικού (4^ο Σύνταγμα Ιππικού) υπηρετούσε από τις 25 Απριλίου 1897 ο Γεώργιος Φουντούλης, εθελοντής από την τότε τουρκοκρατούμενη Σάμο. Δεν έλαβε μέρος σε μάχες και του επιδόθηκε «Έγγραφον αορίστου αδείας»[3]. Το έγγραφο έχει ως εξής:

 «4^ον Σύνταγμα ιππικού

Έγγραφον αορίστου αδείας

Ο εκ Σάμου καταγόμενος ιππεύς/

Φουντούλης Γεώργιος καταταχθείς ως εθελοντής την/

25^ην Απριλίου αποστέλλεται εις αόριστον άδειαν/

Ο ειρημένος ιππεύς δεν έλαβε μέρος εις τάς μάχας και/

ενέδειξε κατά την εν τω στρατώ διαμονήν αυτού διαγω-/

γήν εξαίρετον.

Κομποτάδες τη 28 7/μβρίου 1897

ο

Διοικητής του Συντάγματος

Υπογραφή» (Εικ. 2).

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Βλέπε αναρτήσεις με ετικέτα ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1897.

[2] Για τα περιστατικά αυτά βλέπε περισσότερα στην ανάρτηση: Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: περιστατικά παραβίασης της ουδέτερης ζώνης στη Φθιώτιδα από Οθωμανούς στρατιώτες και άλλα γεγονότα. Μέρος Β΄.

[3] Το έγγραφο απεστάλη από τον Χριστόφορο Φουντούλη στον Κωνσταντίνο Αθ. Αλεξόπουλο, ο οποίος μας το κοινοποίησε. Τους ευχαριστούμε και τους δύο.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Εικ.1. Έλληνες στρατιώτες στις Κομποτάδες το 1897. [Πηγή: http://www.openarchives.gr/view/2489238].

 Εικ.2. Το «Έγγραφον αορίστου αδείας». [Πηγή: Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη].

ΠΗΓΗ

Αρχείο Χριστόφορου Φουντούλη.