Γράμμα από το Αλβανικό μέτωπο του Νικολάου Δημ. Γκέκα (22-3-1941)

Τιμώντας την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 δημοσιεύουμε ένα γράμμα από το μέτωπο (Εικ.1αβ), προερχόμενο από το οικογενειακό μας αρχείο. Το έγραψε ο επιστρατευμένος θείος μου Νικόλαος Δημ. Γκέκας (1917-1941), αδελφός της μητέρας μου (Εικ.2-4). Το απευθύνει στην αδελφή του Αθηνά Δημ. Γκέκα (από το 1948 σύζυγο Αθανασίου Βλάχου)(Εικ.5). Τα δύο αυτά αδέλφια ήταν τα μοναδικά που γνώριζαν γραφή και ανάγνωση στην πολυμελή οικογένεια του παππού μου Δημητρίου Αθ. Γκέκα (1877-1942).

Σελίδα 1

Εν Αλβανία τη 22 3 41

αγαπητί μου αδελφή Αθηνά

μάθε από ηγίαν είμε

καλά το αυτό επηθενό και

δια λόγου σας μάθε έλαβα το δέμα

και εχάρηκα πολή ήδα τη μου

είχατε μέσα εχάρηκα αλά δεν

ήχατε καθρέφτη δεν πηράζη

τόρα άμα στήλετε άλο δέμα

θα το στήλεται και θα σττήλεται

τσατσάρα και γληκά και καμία

πήτα ήδα να μου γράφητε ότι

καλειργήτε 2 εκατοστά καλά

κάνεται να κυτάξεται για βαμπακ{όσπορο}

….(δυσανάγνωστο)

γράπσατε και πος έχετε τα άλογα

εάν τα έχεται γερά και να τα

βγάλατε έξο στα κρηθάρια οι χ

Σελίδα 2

χορης άλο σας χερετο

όλω σας και αδελφό σας

Νικόλαος Γκέκας

δόστε τους χερετησμούς

στον δουλόρο και στον

αντρίκο και στον αποστόλη τον πέρπερα

από τον Ταγγούλα

περημένομε απάντησες

γιάσας τα δέοντα

στον Κόστα

Ζαχαρόπουλο

Και ξανά γιασας

Το γράμμα το έγραψε στο Μάλι Σπάτ (Mali Shpat)(Εικ.6), ορεινό συγκρότημα Νότια του Τεπελενίου. Εκεί βρισκόταν το 42^ο Σύνταγμα Ευζώνων Λαμίας (Εικ.7) από τις αρχές Ιανουαρίου του 1941 αντικαθιστώντας μονάδες της IVης Μεραρχίας Πελοποννήσου. Πριν την αναχώρηση για τον τομέα Μάλι Σπάτ ο Νίκος έδωσε τα ατομικά του είδη (ρολόϊ, πορτοφόλι, κ.ά.) σε συγχωριανό του στρατιώτη λέγοντας:

-Πάρτα αυτά να τα πάς στις αδερφάδες μου. Δε θα γυρίσω πίσω από ’κεί που πάω.

Δυστυχώς ο Νίκος δεν έλαβε άλλο δέμα με καθρέφτη, τσατσάρα, γλυκά και πίτα. Οι χαιρετισμοί του Ταγγούλα (παρατσούκλι του Νίκου) μεταβιβάστηκαν στο Δουλόρο (παρατσούκλι, βλέπε την ανάρτηση: Κώστας Στρογγυλός: Αιχμάλωτος πολέμου στη Μικρά Ασία, επιμέλεια Γιάννης Μακρής), στον Αντρίκο, στον Αποστόλη Πέπερα και στον Κώστα Ζαχαρόπουλο. Τρεις ημέρες μετά την αποστολή του γράμματος, στις 25 Μαρτίου 1941, ιταλική οβίδα έπληξε το γεμάτο πυροβόλο, στο οποίο υπηρετούσε ο Νίκος ως σκοπευτής. Το πυροβόλο εξερράγη. Τραυματισμένος βαριά, μεταφέρθηκε στα μετόπισθεν (Σ1 Πεδινό χειρουργείο Βουλιαρατίου) όπου και απεβίωσε στις 31 Μαρτίου 1941 (βλέπε την ανάρτηση: Οι συνθήκες θανάτου ενός ήρωα του Αλβανικού έπους). Η προαίσθησή του έγινε πραγματικότητα. Από πληροφορία του συμπολεμιστή και συγχωριανού του Δημητρίου Αναστ. Καραναστάση γνωρίζουμε ότι ετάφη μαζί με άλλους δύο αποβιώσαντες συμπολεμιστές του.Σήμερα είναι θαμμένος στο Βουλιαράτι (Εικ.8,9). Ο τάφος του εντοπίσθηκε από τον κ.Αγαθοκλή Παναγούλια και τα οστά του επανατοποθετήθηκαν σε νέο το 2002. Ο κ.Αγαθοκλής Παναγούλιας, προς τιμήν του, συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάδειξη του Στρατιωτικού νεκροταφείου Βουλιαρατίου.
   Η ιδιαίτερη πατρίδα του Νίκου τίμησε το τέκνο της δίνοντας το ονοματεπώνυμό του στο δρόμο που περνάει μπροστά από το σπίτι του (Εικ.10). Μετά τον πόλεμο από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας απεστάλη στην οικογένειά του «Δίπλωμα Ευγνωμοσύνης» (Εικ.11).

Το 1977 η Αθηνά προσπάθησε να πάει στο Βουλιαράτι να προσκυνήσει τον τάφο του αδελφού της. Δυστυχώς έφτασε μέχρι την Κακαβιά. Το αλβανικό καθεστώς του Εμβέρ Χότζα είχε κλειστά τα σύνορα. Όταν έπεσε το καθεστώς και άνοιξαν τα σύνορα, η Αθηνά πλέον είχε φύγει από τη ζωή.

ΕΙΚΟΝΕΣ

 α

 β

 Εικ.1αβ: Το δισέλιδο γράμμα. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.2: Ο Νίκος σε ηλικία 20 ετών. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.3: Ο Νίκος εύζωνας στο Κάστρο της Λαμίας μαζί με το συγχωριανό του Γιώργο Κυροδήμο. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.4: Εύζωνοι του 42 Συντάγματος, πιθανότατα σε άσκηση. Η φωτογραφία είναι αρκετά κατεστραμμένη και δεν μπορεί να εντοπισθεί ο Νίκος. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.5: Η Αθηνά με τον σύζυγό της Αθανάσιο Βλάχο το 1949, ένα χρόνο μετά το γάμο τους. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

Εικ.6: Χάρτης από το διαδίκτυο. Μέσα στον γαλάζιο κύκλο προβάλλεται η περιοχή του Mali Shpat. [πηγή διαδικτύου: https://peakery.com/map/#n=tepelena&q=shpat)

 Εικ.7: Εφημερίδα ΤΥΠΟΣ. Ανταπόκριση του Σ. Ματαντού σε επικό τόνο για τους «τσολιάδες της Λαμίας».[πηγή: εφημερίδα ΤΥΠΟΣ, φύλλο 2165/08-12-1940, πρωτοσέλιδο, ψηφιακός σελιδοδείκτης 589].

 Εικ.8: Πίνακας με τους θανόντες και ταφέντες στο Βουλιαράτι. [πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.9: Λεπτομέρεια του πίνακα της Εικ.8, με το παρένθετο σημείωμα που περιέχει επιπλέον ονόματα 4 θανόντων. Διαβάζεται πρώτο το όνομα του Νίκου και ακολουθούν άλλα δύο ονόματα ευζώνων του 42 Συντάγματος. Αργότερα το παρένθετο σημείωμα, παρότι είναι γνήσιο, εφόσον γράφηκε από τον ίδιο γραφέα που έγραψε τον Πίνακα πεσόντων (ίδιος γραφικός χαρακτήρας), αποσύρθηκε. [πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.10: Σταυρός Λαμίας: η οδός Γκέκα Νικολάου. [πηγή: φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

 Εικ.11: Η πατρίς ευγνωμονούσα το τέκνο της Νικόλαο Δ. Γκέκα. [πηγή: οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου].

ΠΗΓΗ

Οικογενειακό αρχείο Σωτήρη Γ. Αλεξόπουλου.